Φώτο από εφ. "δημοκρατία"
"Ο Ξενόπουλος, αν και προερχόταν από εύπορη οικογένεια δεν ήταν αριστοκράτης.Παρακολουθούσε ωστόσο τα προβλήματα των ανερχόμενων αστών όσο και των πιο φτωχών.
Ερχόμενος στην Αθήνα έφερε μαζί του την ιδέα του ανθρωπιστικού σοσιαλισμού.
Στην Αθήνα ήρθε σε επαφή με τον Δρακούλη και τους άλλους επικεφαλής του σοσιαλιστικού κόμματος, ενώθηκε με αυτούς και βοήθησε στην έκδοση των σοσιαλιστικών εφημερίδων «Άρδην» και «Κοινωνία». Το 1885 έγινε μάλιστα συντάκτης του «Άρδην».
Τις θέσεις του για το σοσιαλισμό μπορούμε να δούμε καλύτερα στο Πλούσιοι και Φτωχοί.
Ο Ξενόπουλος πίστευε σ΄ένα σοσιαλισμό που θα άλλαζε την κοινωνία χωρίς βίαιες ανατροπές.
Σιγά-σιγά οι άνθρωποι θα καταλάβαιναν το συμφέρον τους, οι πλούσιοι και οι φτωχοί θα έρχονταν σε συνεννόηση χωρίς βία.
Μόνο ο σοσιαλισμός θα μπορούσε να βάλει τέλος στο διαχωρισμό των 2 φυλών.Το ιδανικό του σοσιαλισμού θα εξασφάλιζε σε κάθε άνθρωπο οποιασδήποτε ράτσας τροφή, κατοικία και ενδυμασία, αλλά δεν μπορεί να καταλήξει ποτέ σε μία εντελώς ισότητα. Αρχικά ο Ξενόπουλος θεώρησε τις σοσιαλιστικές ιδέες τις μόνες που θα μπορούσαν να διορθώσουν την ανισότητα μεταξύ πλούσιων και φτωχών.
Ωστόσο την εφαρμογή των σοσιαλιστικών ιδεών δεν την ήθελε βίαια με ανατροπές και επαναστάσεις που θα δημιουργούσαν θύματα.
Με την άνοδο του πνευματικού επιπέδου του λαού –πίστευε- θα καταλάβαιναν οι άνθρωποι το πραγματικό τους συμφέρον.
Για τον λόγο αυτό θεωρούσε το γράψιμο ως οφειλή διαπαιδαγώγησης και έργο ευθύνης υπέρ του συνόλου." (el.wikipedia.org/wiki)
Περισσότερα στα "Ιστορικά Θέματα"
«Ο πατέρας μου ήταν άνθρωπος ήσυχος και καλός.
Ηταν καλός άνθρωπος, δουλευτής και γι' αυτό πέθανε στην ψάθα».
Είναι η Ευθαλία - Λουλού Ξενοπούλου, σε μια συνέντευξη για τον πατέρα της, τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, στην «Ε», 13 Αυγούστου 1989. Και την ανέσυρα, καθώς σαν χθες, πριν από 60 χρόνια, 14 Ιανουαρίου 1951, ο Ξενόπουλος έφυγε από τη ζωή στα 84 του. Η κόρη του (δεύτερη από έναν δεύτερο γάμο του πατέρα της, ενώ υπήρχε και μια κόρη από τον πρώτο του), που δεν βρίσκεται πλέον κι αυτή στη ζωή, ήταν το 1989 85 ετών.
Τη συνάντησα ένα βράδυ στην παράσταση του θεατρικού έργου του πατέρα της «Στέλλα Βιολάντη» ...
(στο Μαρούσι, από το «Αθμόνιο Θέατρο», σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, με την Αταλάντη Κλαπάκη στον επώνυμο ρόλο). Στη συνέχεια βρεθήκαμε και τα είπαμε στο θερινό της σπιτάκι στον Διόνυσο.
Να μνημονεύσουμε λοιπόν, με αποσπάσματα από εκείνη τη συνέντευξη, τον πολυγραφότατο, και πρωτοπόρο αυτόν συγγραφέα, που δέσποσε στην πνευματική ζωή της νεότερης Ελλάδας 60 και πλέον χρόνια.
«Η Διάπλασις των Παίδων»
Πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, επιφυλλιδογράφος, μεταφραστής, καθαρευουσιάνος στην αρχή, υπέρμαχος της δημοτικής στη συνέχεια. Και, ακόμα, ψυχή του μακροβιότερου παιδικού περιοδικού, της «Διαπλάσεως των Παίδων» (έκλεισε το 1948, έπειτα από 71 χρόνια), απ' όπου έκαναν τα πρώτα τους λογοτεχνικά βήματα αρκετοί συγγραφείς.
«Τη "Διάπλαση" την έβγαζε από το 1879 ο Νικόλαος Παπαδόπουλος από την Υδρα, που ήταν θείος της μαμάς μου. Στην αρχή γραφόταν στην καθαρεύουσα. Επειτα, λίγο αφ' ότου πήγε ο μπαμπάς, άρχισε να γράφεται στη δημοτική. Το πρώτο κείμενό του δημοσιεύθηκε το 1892. Ηταν ένα διήγημα, "Η αδελφούλα μου", στη δημοτική. Το 1896 ο αρχισυντάκτης του Αριστοτέλης Κουρτίδης πήγε στη Γερμανία και πήρε τη θέση του ο πατέρας μου. Τότε άρχισε να γράφει τις "Αθηναϊκές επιστολές", με το ψευδώνυμο Φαίδων ["Σας ασπάζομαι, Φαίδων"]. Από εκεί, μιλώντας στα παιδιά, σχολίαζε τα πάντα».
- Πόσες επιστολές να 'χει γράψει;
«Περί τις 3.000. Αλλά οι επιστολές ήταν το λιγότερο. Ολη σχεδόν η δουλειά περνούσε από το χέρι του. Φοβερή δουλειά. Σκεφτείτε ότι παίρναμε 500-1.000 γράμματα την ημέρα. Κάποτε μπήκα κι εγώ σ' αυτή τη δουλειά».
- Τι κυκλοφορία είχε η «Διάπλαση»;
«Είχε 7.000 συνδρομητές. Στην υπόλοιπη Ελλάδα τη στέλναμε με το πρακτορείο εφημερίδων. Σκεφτείτε τι δουλειά είχαμε κάθε βδομάδα».
- Θα είχατε και επισκέψεις παιδιών.
«Το σπίτι μας ήταν κέντρο διερχομένων. Τι παιδιά, τι ηθοποιοί που έπαιζαν στα έργα του μπαμπά, τι συγγραφείς -γιατί τότε δεν υπήρχε τηλέφωνο και για ό,τι ήθελαν έρχονταν εκεί».
Και καβγάδες
- Φιλολογικές συγκεντρώσεις, που συνηθίζονταν εκείνα τα χρόνια, γίνονταν στο σπίτι σας;
«Και βέβαια. Συνήθως κουβέντιαζαν για τη γλώσσα. Ερχόταν ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Κωστής Παλαμάς, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Μανόλης Καλομοίρης, ο Σωτήρης Σκίπης, ο Μηνάς Φιλήντας, ο Ηλίας Βουτιερίδης, ενίοτε ο Γιάννης Ψυχάρης. Και καμιά φορά παίζανε χαρτιά, πόκερ και άλλα».
- Και πότε έγραφε;
«Εγραφε τη νύχτα, ώς τις πρωινές ώρες, 4-5, και ξυπνούσε γύρω στις 11. Δεν κουραζόταν εύκολα. Αλλωστε ό,τι έκανε τ' αγαπούσε».
- Το σπίτι, στην οδό Ευριπίδου όπου μένατε, ήταν δικό σας;
«Οχι, ανήκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μας το 'χε νοικιάσει. Ζήσαμε εκεί 40 χρόνια, ώς τα Δεκεμβριανά, που μας το τίναξαν οι ΕΛΑΣίτες».
- Γιατί το ανατίναξαν;
«Δεν ξέρουμε. Την περιοχή εκείνη, του Ψυρρή, την είχαν οι ΕΛΑΣίτες κι εκεί γίνονταν πολλές μάχες. Μας είπαν να φύγουμε γιατί έπρεπε να ανατινάξουνε το σπίτι. Και το ανατίναξαν μαζί με άλλα εκεί κοντά. Δεν έμεινε τίποτα, καταστράφηκαν πολλά πράγματα, αρχεία, πίνακες».
Δεν έλειψαν και οι φιλολογικοί καβγάδες. Ηταν ο Ταγκόπουλος του περιοδικού «Ο Νουμάς», που ειρωνευόταν τον Καβάφη και συνακόλουθα τον Ξενόπουλο, που τον υποστήριζε, αποκαλώντας τον... Ξερνόπουλο - («Θαυμάζει κι ο Ξερνόπουλος / τον κύριο Καβάφη / που ένα α-ποίημα / τον κάθε χρόνο γράφει»!). Το θυμίζω στην κόρη του.
«Και ο πατέρας μου τον έλεγε... Ουρακοταγκόπουλο! Αλλά οι μεγάλοι καβγάδες ήταν με τον Γεώργιο Δροσίνη, που ενώ συνεργάστηκαν στην "Εστία", όταν ο πατέρας αποχώρησε κι έβγαλε τη "Νέα Εστία" άρχισε να τον πολεμάει».
Αργότερα έγιναν φίλοι. Οπως είχε συμβεί με τον Ψυχάρη. Οπου όταν κάποτε τσακώθηκαν, ο Ψυχάρης αναφέρθηκε σε κάποιον περίπατό τους σε μια λασπωμένη οδό Πανεπιστημίου, με τον Ξενόπουλο να διπλώνει τις άκρες του παντελονιού του να μη λερωθεί. Και το σχόλιο του Ψυχάρη: «Να, αυτός είναι ο Ξενόπουλος: Εγώ να του μιλώ για τη γλώσσα κι εκείνος να κοιτάζει να μη λερώσει το παντελονάκι του!». Και η απάντηση του Ξενόπουλου: «Δεν το 'ξερα πως, επειδή μου μιλούσε ο Ψυχάρης, έπρεπε να κυλιστώ στις λάσπες σα γουρούνι!».*
==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Ηταν καλός άνθρωπος, δουλευτής και γι' αυτό πέθανε στην ψάθα».
Είναι η Ευθαλία - Λουλού Ξενοπούλου, σε μια συνέντευξη για τον πατέρα της, τον Γρηγόριο Ξενόπουλο, στην «Ε», 13 Αυγούστου 1989. Και την ανέσυρα, καθώς σαν χθες, πριν από 60 χρόνια, 14 Ιανουαρίου 1951, ο Ξενόπουλος έφυγε από τη ζωή στα 84 του. Η κόρη του (δεύτερη από έναν δεύτερο γάμο του πατέρα της, ενώ υπήρχε και μια κόρη από τον πρώτο του), που δεν βρίσκεται πλέον κι αυτή στη ζωή, ήταν το 1989 85 ετών.
Τη συνάντησα ένα βράδυ στην παράσταση του θεατρικού έργου του πατέρα της «Στέλλα Βιολάντη» ...
(στο Μαρούσι, από το «Αθμόνιο Θέατρο», σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του Γιάννη Τσαρούχη, με την Αταλάντη Κλαπάκη στον επώνυμο ρόλο). Στη συνέχεια βρεθήκαμε και τα είπαμε στο θερινό της σπιτάκι στον Διόνυσο.
Να μνημονεύσουμε λοιπόν, με αποσπάσματα από εκείνη τη συνέντευξη, τον πολυγραφότατο, και πρωτοπόρο αυτόν συγγραφέα, που δέσποσε στην πνευματική ζωή της νεότερης Ελλάδας 60 και πλέον χρόνια.
«Η Διάπλασις των Παίδων»
Πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, επιφυλλιδογράφος, μεταφραστής, καθαρευουσιάνος στην αρχή, υπέρμαχος της δημοτικής στη συνέχεια. Και, ακόμα, ψυχή του μακροβιότερου παιδικού περιοδικού, της «Διαπλάσεως των Παίδων» (έκλεισε το 1948, έπειτα από 71 χρόνια), απ' όπου έκαναν τα πρώτα τους λογοτεχνικά βήματα αρκετοί συγγραφείς.
Ο Δεκάλογος του Πατριωτισμού*Λέει σχετικά η κόρη του:
1. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος βρίσκεται πολύ μακριά από τους λόγους, τα ζήτω, τις σημαίες, τις μουσικές, τα κανόνια.
2. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος δεν είναι η συγκίνησις της στιγμής, που σβήνει σαν την σπίθα. Είναι ένα βαθύ ποτάμι, που κυλάει βουβό.
3. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος είναι - σαν κάθε αγάπη - έργο, θυσία. Σκοπός της είναι να κάμει την πατρίδα σου μεγάλη.
13699940824. Το μεγαλείο της πατρίδος δεν το κάνουν ούτε οι πολλοί τόποι, ούτε τα πολλά εκατομμύρια των ανθρώπων της. Το κάνουν η μόρφωσις, η
εργατικότητα, η ευτυχία και το μεγαλείο των ανθρώπων της.
5. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος όχι μόνο δεν γεννά μίσος για τις άλλες πατρίδες, αλλά και ζητεί πρώτα απ' όλα να σεβέσαι και το ξένο πατριωτισμό. Καμία πατρίδα δεν είναι απολύτως ανώτερη από τις άλλες. Για σένα είναι ανώτερη η δική σου, για τον ξένο η δική του. Όπως για τον εαυτό σου, έτσι και για την πατρίδα σου, ποτέ μην επιδοκιμάζεις να αδικεί τις άλλες πατρίδες.
6. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος - δηλαδή ενός μικρού μέρους της ανθρωπότητος - υποχωρεί όπου έρχεται εις σύγκρουσιν με την αληθινή αγάπη όλης της ανθρωπότητος. Όπως δεν σ' εμποδίζει να εκτιμάς ή να αγαπάς ξένους, έτσι δεν σ' εμποδίζει - σε συμβουλεύει μάλιστα να πολεμείς και να μισείς πολλούς ανθρώπους της πατρίδος σου αν είναι κακοί. Και την πατρίδα σου να την φαντάζεσαι πώς την αποτελούν πολύ περισσότερο οι πολλοί, οι πτωχοί, ο λαός, όσοι εργάζονται και υποφέρουν πολύ και απολαύουν λίγο ή διόλου, παρά οι ολίγοι, εκείνοι που απολαύουν χωρίς να εργάζονται.
7. Πολύ μεγαλύτερη αγάπη για την πατρίδα από το να σκοτωθείς γι' αυτή, είναι να ζήσεις γι' αυτή. Ν' αφιερώσεις όσο μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου μπορείς (όλο είναι αδύνατο) γι' αυτή.
8. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος αρχίζει από την αγάπη του εαυτού σου, την αγάπη που σε κεντρίζει να γίνεσαι ολοένα καλύτερος και ανώτερος, ν' ανεβαίνεις ολοένα περισσότερο στο ψηλό και απότομο βουνό του μεγαλείου.
9. Το φύτευμα δένδρων ωφελεί την πατρίδα σου και σένα. Το ξερίζωμα, όμως, της αμαθείας, της κουταμάρας, των σκουριασμένων ιδεών ακόμα περισσότερο ωφελεί την πατρίδα σου, σένα μπορεί συνήθως να σε βλάψει. Όσο πόλεμο κι αν σου κάνουν η αληθινή αγάπη της πατρίδος είναι να ξεριζώνεις, όπου χρειάζεται.
10. Η αληθινή αγάπη της πατρίδος είναι ένα από τα πιο ευγενικά αισθήματα της καρδίας. Γι' αυτό ίσως και σπάνιο. Η ψεύτικη αγάπη της πατρίδος είναι από τα πιο πρόστυχα. Γι' αυτό ίσως και πολύ συχνό.
*Δημοσιεύτηκε στις 9 Απριλίου 1911 στο περιοδικό "Διάπλασις των Παίδων" από τον Γρηγόρη Ξενόπουλο με το ψευδώνυμο "Φαίδων".
«Τη "Διάπλαση" την έβγαζε από το 1879 ο Νικόλαος Παπαδόπουλος από την Υδρα, που ήταν θείος της μαμάς μου. Στην αρχή γραφόταν στην καθαρεύουσα. Επειτα, λίγο αφ' ότου πήγε ο μπαμπάς, άρχισε να γράφεται στη δημοτική. Το πρώτο κείμενό του δημοσιεύθηκε το 1892. Ηταν ένα διήγημα, "Η αδελφούλα μου", στη δημοτική. Το 1896 ο αρχισυντάκτης του Αριστοτέλης Κουρτίδης πήγε στη Γερμανία και πήρε τη θέση του ο πατέρας μου. Τότε άρχισε να γράφει τις "Αθηναϊκές επιστολές", με το ψευδώνυμο Φαίδων ["Σας ασπάζομαι, Φαίδων"]. Από εκεί, μιλώντας στα παιδιά, σχολίαζε τα πάντα».
- Πόσες επιστολές να 'χει γράψει;
«Περί τις 3.000. Αλλά οι επιστολές ήταν το λιγότερο. Ολη σχεδόν η δουλειά περνούσε από το χέρι του. Φοβερή δουλειά. Σκεφτείτε ότι παίρναμε 500-1.000 γράμματα την ημέρα. Κάποτε μπήκα κι εγώ σ' αυτή τη δουλειά».
- Τι κυκλοφορία είχε η «Διάπλαση»;
«Είχε 7.000 συνδρομητές. Στην υπόλοιπη Ελλάδα τη στέλναμε με το πρακτορείο εφημερίδων. Σκεφτείτε τι δουλειά είχαμε κάθε βδομάδα».
- Θα είχατε και επισκέψεις παιδιών.
«Το σπίτι μας ήταν κέντρο διερχομένων. Τι παιδιά, τι ηθοποιοί που έπαιζαν στα έργα του μπαμπά, τι συγγραφείς -γιατί τότε δεν υπήρχε τηλέφωνο και για ό,τι ήθελαν έρχονταν εκεί».
Και καβγάδες
- Φιλολογικές συγκεντρώσεις, που συνηθίζονταν εκείνα τα χρόνια, γίνονταν στο σπίτι σας;
«Και βέβαια. Συνήθως κουβέντιαζαν για τη γλώσσα. Ερχόταν ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ο Κωστής Παλαμάς, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Μανόλης Καλομοίρης, ο Σωτήρης Σκίπης, ο Μηνάς Φιλήντας, ο Ηλίας Βουτιερίδης, ενίοτε ο Γιάννης Ψυχάρης. Και καμιά φορά παίζανε χαρτιά, πόκερ και άλλα».
- Και πότε έγραφε;
«Εγραφε τη νύχτα, ώς τις πρωινές ώρες, 4-5, και ξυπνούσε γύρω στις 11. Δεν κουραζόταν εύκολα. Αλλωστε ό,τι έκανε τ' αγαπούσε».
- Το σπίτι, στην οδό Ευριπίδου όπου μένατε, ήταν δικό σας;
«Οχι, ανήκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μας το 'χε νοικιάσει. Ζήσαμε εκεί 40 χρόνια, ώς τα Δεκεμβριανά, που μας το τίναξαν οι ΕΛΑΣίτες».
- Γιατί το ανατίναξαν;
«Δεν ξέρουμε. Την περιοχή εκείνη, του Ψυρρή, την είχαν οι ΕΛΑΣίτες κι εκεί γίνονταν πολλές μάχες. Μας είπαν να φύγουμε γιατί έπρεπε να ανατινάξουνε το σπίτι. Και το ανατίναξαν μαζί με άλλα εκεί κοντά. Δεν έμεινε τίποτα, καταστράφηκαν πολλά πράγματα, αρχεία, πίνακες».
Δεν έλειψαν και οι φιλολογικοί καβγάδες. Ηταν ο Ταγκόπουλος του περιοδικού «Ο Νουμάς», που ειρωνευόταν τον Καβάφη και συνακόλουθα τον Ξενόπουλο, που τον υποστήριζε, αποκαλώντας τον... Ξερνόπουλο - («Θαυμάζει κι ο Ξερνόπουλος / τον κύριο Καβάφη / που ένα α-ποίημα / τον κάθε χρόνο γράφει»!). Το θυμίζω στην κόρη του.
«Και ο πατέρας μου τον έλεγε... Ουρακοταγκόπουλο! Αλλά οι μεγάλοι καβγάδες ήταν με τον Γεώργιο Δροσίνη, που ενώ συνεργάστηκαν στην "Εστία", όταν ο πατέρας αποχώρησε κι έβγαλε τη "Νέα Εστία" άρχισε να τον πολεμάει».
Αργότερα έγιναν φίλοι. Οπως είχε συμβεί με τον Ψυχάρη. Οπου όταν κάποτε τσακώθηκαν, ο Ψυχάρης αναφέρθηκε σε κάποιον περίπατό τους σε μια λασπωμένη οδό Πανεπιστημίου, με τον Ξενόπουλο να διπλώνει τις άκρες του παντελονιού του να μη λερωθεί. Και το σχόλιο του Ψυχάρη: «Να, αυτός είναι ο Ξενόπουλος: Εγώ να του μιλώ για τη γλώσσα κι εκείνος να κοιτάζει να μη λερώσει το παντελονάκι του!». Και η απάντηση του Ξενόπουλου: «Δεν το 'ξερα πως, επειδή μου μιλούσε ο Ψυχάρης, έπρεπε να κυλιστώ στις λάσπες σα γουρούνι!».*
==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.