Ο Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν (ρωσικά: Алекса́ндр Серге́евич Пу́шкин· 26 Μαΐου / 6 Ιουνίου 1799, Μόσχα – 29 Ιανουαρίου /10 Φεβρουαρίου 1837, Αγία Πετρούπολη), ήταν Ρώσος λογοτέχνης, ο μεγαλύτερος ποιητής της Ρωσίας, που θεωρείται και ο δημιουργός της νεότερης ρωσικής λογοτεχνίας και γνωστός φιλέλληνας.
Ο Πούσκιν γεννήθηκε στη Μόσχα, από γονείς ευγενείς, τον Σεργκέι Λβόβιτς Πούσκιν και τη Ναντέζντα (Νάντια) Οσσίποβνα Χάννιμπαλ, οι οποίοι μόλις είχαν εγκατασταθεί στην πρωτεύουσα μετά την παραίτηση του πατέρα του από τον τσαρικό στρατό και τη γέννηση της αδελφής του Όλγκα λίγο καιρό νωρίτερα. Το 1805 γεννήθηκε και το τρίτο παιδί, ο Λεβ. Οι γονείς τους τα παραμελούσαν με τον πατέρα να διαθέτει πολύ λίγο χρόνο γι’ αυτά και τη μητέρα να είναι πολύ ιδιότροπη στην έκφραση της αγάπης της.
Ως παιδί, ο Πούσκιν μικρός ήταν παχύς και αδέξιος. Η μητέρα του επινοούσε τιμωρίες για να του αποβάλλει τις κακές συνήθειες και την αδεξιότητά του, στο τέλος όμως η υπομονή της εξαντλούνταν, διότι ήταν ανυπάκουος. Ωστόσο, η Ναντέζντα ήταν πολύ τρυφερή στην Όλγκα και ιδιαιτέρως στον μικρότερο αδελφό του ποιητή, τον Λεβ, πράγμα που έκανε τον Αλεξάντρ εσωστρεφές παιδί.
Με τους γονείς του μιλούσαν γαλλικά, συνήθεια των ευγενών της εποχής. Τα ρωσικά τα έμαθε από τη γιαγιά του από την πλευρά της μητέρας του και τους δουλοπάροικους που υπηρετούσαν στο σπίτι του. Δύο δουλοπάροικοι άσκησαν μεγάλη επίδραση πάνω του: ο Νικολάι Κοζλόφ, που έμεινε κοντά του και όταν μεγάλωσε, και η τροφός του, Αρίνα Ροντιόνοβνα, μέσω της οποίας έμαθε τη λαϊκή ρωσική ποίηση. Ο θείος του (αδελφός του πατέρα του), ποιητής Βασίλι Πούσκιν, τον βοήθησε επίσης στα πρώιμα καλλιτεχνικά του βήματα και αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τον μικρό Αλεξάντρ.
Το 1811, σε ηλικία 12 ετών έφυγε από τη Μόσχα για την Αγία Πετρούπολη και μπήκε υπότροφος στο Λύκειο του Τσάρσκογιε Σελό, που μόλις είχε εγκαινιάσει τη λειτουργία του, ιδρυμένο από τον Αλέξανδρο Α΄. Το Λύκειο αποτέλεσε λίκνο ελεύθερων πνευμάτων και επαναστατών, με πολλούς νέους, τέκνα ευγενών, να ενστερνίζονται φιλελεύθερες ιδέες. Η ποίηση αποτελούσε μάθημα με μεγάλη σπουδαιότητα, με τους μισούς μαθητές να γράφουν ποιήματα. Ο Πούσκιν έκανε δύο εγκάρδιους φίλους εκεί, τον Βίλχελμ Κύχελμπέκερ, γερμανικής καταγωγής, ο οποίος διακρίθηκε μετέπειτα ως ποιητής και, αφού εισήλθε στον κύκλο των Δεκεμβριστών, έλαβε μέρος στην εξέγερση του Δεκεμβρίου του 1825 και τον Αντόν Αντόνοβιτς Ντέλβιγκ, τέκνο ευγενών, βαλτικής καταγωγής, ο οποίος επίσης διακρίθηκε ως ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.
Το 1815 ο Πούσκιν έγραψε το ποίημα Ο Ίσκιος του Φονβίζιν, όπου σατίριζε δριμύτατα τους αρχαΐζοντες (τους ομιλητές της σλαβονικής γλώσσας, σλαβονικής, τα αρχαία σλαβικά), παίρνοντας σαφή θέση στο γλωσσικό πρόβλημα που γνώριζε όξυνση τότε. Το 1817 έγραψε την ωδή Η Ελευθερία, όπου ενώνει τη φωνή του με τον Αλεξάντρ Νικολάγιεβιτς Ραντίτσεφ και τον Βασίλυ Βασίλιεβιτς Καπνίστ κατά του δεσποτισμού. Αντίθετα από την επιθετικότητα του Ραντίτσεφ, έκανε έκκληση στους άρχοντες για εγκαθίδρυση της συνταγματικής μοναρχίας, επικαλούμενος το Φυσικό Δίκαιο της ελευθερίας. Η ωδή αυτή διαβάστηκε από πολλούς, θεωρήθηκε όμως αντικαθεστωτική και δεν τυπώθηκε παρά μόνο στο εξωτερικό, πολλά χρόνια μετά το θάνατό του.
Οι νέοι που έβγαιναν από το Λύκειο του Τσάρσκογιε-Σελό διορίζονταν -συνήθως σύμφωνα με τις προτιμήσεις τους- είτε σε στρατιωτικά συντάγματα είτε στις κεντρικές πολιτικές υπηρεσίες. Οι περισσότεροι στη συνέχεια παραμελούσαν τα καθήκοντά τους και χαίρονταν τη ζωή, ύστερα από χρόνια στα θρανία. Ο Πούσκιν αποφοίτησε και διορίστηκε στο Υπουργείο των Εξωτερικών. Άρχισε να συχνάζει σε λογοτεχνικούς κύκλους και να ζει έντονα. Ο πρίγκιπας Πιοτρ Αντρέγεβιτς Βιάζεμσκι έγραφε τότε στον θείο του ποιητή, Βασίλυ Πούσκιν: Πρέπει να τον κλείσουμε σε κανένα φρενοκομείο. Τι διαβόλους έχει μέσα του! Όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία μου δίνω, για να μπορώ να γράψω τέτοιους στίχους. Αυτό το λυσσασμένο ξεπεταρόνι θα μας καταφέρει όλους εμάς-εμάς και τους προγόνους μας.
Πολλά ποιήματα που έγραψε ο Πούσκιν στα χρόνια 1817-1820 συντίθενται από παιχνιδιάρικους στίχους, εκφράζοντας, άλλα από αυτά ήρεμα αισθήματα και άλλα ισχυρά πάθη, όπως το ποίημα, Ο θρίαμβος του Βάκχου. Την ίδια περίοδο ο ποιητής έγραψε το πρώτο μεγάλο ποιητικό του έργο, ένα κωμικοηρωικό έπος τριών χιλιάδων στίχων, το Ρουσλάν και Λιουντμίλλα, ένα μεγάλο παραμύθι με θρυλικές περιπέτειες του ήρωα, που αναζητά την αγαπημένη του κι αγωνίζεται να τη σώσει από τις εχθρικές μαγικές δυνάμεις. Παράλληλα όμως συνέχισε την καυστική μέσω των γραπτών του κατά της κοινωνικής κατάστασης στην τσαρική Ρωσία και της έντονης δεσποτικής φύσης της, προκαλώντας τελικά την οργή του Αλέξανδρου Α΄, ο οποίος αποφάσισε να τον στείλει εξόριστο στη Σιβηρία ή στον ακόμα πιο παγωμένο Βορρά, σε ένα μοναστήρι σε ένα νησί της Λευκής Θάλασσας.
Έσπευσαν πάντως να τον βοηθήσουν τρεις κορυφαίοι τότε εκπρόσωποι των ρωσικών γραμμάτων, ο λογοτέχνης και ιστορικός Νικολάι Μιχάιλοβιτς Καραμζίν, ο ποιητής Βασίλι Αντρέγεβιτς Ζουκόφσκι και ο Αλεξέι Νικολάγιεβιτς Ολένιν, πρόεδρος της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, άντρας με εξαιρετική ευρυμάθεια. Ενεργοποίησαν υψηλές γνωριμίες τους και με τη συνδρομή και της τσαρίνας κινητοποιήθηκαν για να τον σώσουν από την οργή του τσάρου. Την πλάστιγγα όμως οριστικά υπέρ του έκρινε ο Ιωάννης Καποδίστριας, άμεσος προϊστάμενος του Πούσκιν στο Υπουργείο Εξωτερικών, αφού πρώτα ο Πούσκιν του υποσχέθηκε να μείνει μακριά από την πολιτική για ένα χρόνο. Μετά την υπόσχεση αυτή ο Καποδίστριας απέσπασε την έγκριση του τσάρου για μετάθεση του αντιδραστικού Πούσκιν στη Νότια Ρωσία.
Στο τότε ρωσικό Κισινιόφ, την πρωτεύουσα σήμερα της Μολδαβίας (Κισινάου στα ρουμανικά), στη Βεσσαραβία της νότιας Ρωσίας όπου μετατέθηκε, ο Πούσκιν τέθηκε υπό την επίβλεψη του στρατηγού Ιβάν Νίκιτιτς Ίνζοφ, ανθρώπου γενναίου και καλλιεργημένου, διακεκριμένο πολεμιστή των Ναπολεόντειων πολέμων, έπειτα από επιθυμία του Καποδίστρια, ο οποίος με επιστολή του στον στρατηγό του ζητάει να δείξει φροντίδα στον νεαρό ποιητή, συμπληρώνοντας: Δεν υπάρχει ακρότητα στην οποία να μην υπέπεσε ο ατυχής αυτός νέος, όπως δεν υπάρχει και τελειότητα που δεν θα μπορούσε να επιτύχει με την υψηλή ποιότητα των χαρισμάτων του.
Στο Κισινιόφ, το 1821, ο Πούσκιν ήρθε πιο κοντά στην υπόθεση της προσπάθειας των Ελλήνων για ανεξαρτησία, πιστεύοντας ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα θριάμβευε και εκθειάζοντας την ανδρεία του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Ο ενθουσιασμός του όμως δεν κράτησε πολύ. Απογοητεύτηκε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη αποδίδοντάς του ανικανότητα στον ηγετικό ρόλο που είχε αναλάβει. Η εκτίμηση αυτή του ποιητή βασίστηκε σε εσφαλμένες και ανεπαρκείς πληροφορίες. Θεωρούσε ακόμα γενναίο τον Υψηλάντη, δυσφόρησε όμως που μετά την άτυχη μάχη στο Δραγατσάνι (7 Ιουνίου 1821), ο Υψηλάντης κατέφυγε στην Αυστρία.
Η απογοήτευση του Πούσκιν από την αναβλητικότητα, τη διχόνοια και την αδιαφορία πολλών Ελλήνων για την εθνική υπόθεση, τον εξοργίζει και στηλιτεύει αγανακτισμένος τους Έλληνες ως έναν άθλιο λαό ληστάρχων και μπακάληδων, σπεύδοντας όμως μετανιωμένος και έχοντας πικράνει κάποιους φίλους του, να δηλώσει ότι η καρδιά του δεν θα μπορούσε να νιώσει εχθρότητα στις ευγενικές προσπάθειες ενός αναγεννώμενου λαού.
Την ίδια εποχή, έγραψε μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ, βασισμένο σε σκανδιναβικό και ρωσικό μύθο. Στη μπαλάντα αυτή στρέφεται στους καιρούς του Ολέγκ και του Ίγκορ, πρώτων ηγεμόνων του Κιέβου (μετά το Νόβγκοροντ, δεύτερη πρωτεύουσα των Ρως). Η μπαλάντα ακολουθούσε το καλλιτεχνικό ρεύμα του Ρομαντισμού και μιλούσε για την αξία της συντροφικότητας, τους φίλους που αφήσαμε πίσω, την αλαζονεία, την τιμή, τις αρχέγονες ιδέες της συλλογικότητας που προδώσαμε και τη νέμεση. Είναι ποίημα σαφώς επηρεασμένο από το έργο του λόρδου Μπάυρον).
Ως τα τέλη του 1822 έγραψε τα ποιήματα Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου, Οι αδελφοί λήσταρχοι (δεν το ολοκλήρωσε), Η πηγή του Μπαχτσε-σαράι. Είχε κάνει τότε και αρκετά ταξίδια, στο Κίεβο, στο Αικατερίνοσλαβ (σημερινό Ντνίπρο στην ανατολική Ουκρανία) και ένα μεγάλο ταξίδι στον Καύκασο. Χαρακτηριστικό θέμα των ποιημάτων Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου και της Πηγής του Μπαχτσε-σαράι είναι ο ανεκπλήρωτος έρωτας. Από τα γράμματα του ποιητή διαφαίνεται πως το ποίημα Η πηγή του Μπαχτσε-σαράι είναι στενά δεμένο με ένα δυνατό προσωπικό αίσθημα, τον ένα από τους δύο πιο αγνούς έρωτες της ζωής του Πούσκιν, έρωτα που εκφράζει με το φλογισμένο στόμα του χάνου (ηγεμόνα στους ταταρικούς λαούς) Γιρέι. Οι μελετητές του δεν είναι σύμφωνοι ως προς το όνομα της κοπέλας που αγαπούσε. Πιο πιθανό είναι αυτή να ήταν η Σοφία Ποτόσκαγια, συνομήλική του, κόρη Πολωνορώσου στρατηγού και Ελληνίδας Κωνσταντινουπολίτισσας, την οποία αγαπούσε από μικρός, από τα χρόνια της Αγίας Πετρούπολης. Η Σοφία του είχε διηγηθεί την περιπέτεια της γιαγιάς της, που ο χάνος της Κριμαίας την είχε πάρει αιχμάλωτη στο Μπαχτσέ-σαράι (ή Μπαχτσισαράι-Παλάτι των Κήπων-πρωτεύουσα του Χανάτου της Κριμαίας).
Τον Δεκέμβριο του 1825 σημειώθηκε στην Αγία Πετρούπολη και τη Μόσχα εξέγερση κατά του Τσάρου, εξέγερση με διαφορετικό αίτημα στις δύο πόλεις. Στη μεν Αγία Πετρούπολη το αίτημα ήταν η παροχή Συντάγματος, στη δε Μόσχα η εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας. Κοινό όμως αίτημα και των δύο κινημάτων ήταν η απελευθέρωση των χωρικών από τη δουλοπαροικία και του λαού από το δεσποτισμό. Η εξέγερση απέτυχε υπό το βάρος των κανονιών και ακολούθησαν τα μαρτύρια των Δεκεμβριστών. Ξεκίνησαν ανακρίσεις με συμμετοχή και του ίδιου του αυτοκράτορα, Νικολάου Α΄, στην ανακριτική επιτροπή. Καταδικάστηκαν σε θάνατο και εκτελέστηκαν δια απαγχονισμού οι θεωρούμενοι ως πρωταίτιοι, οι Πιοτρ Γκριγκόρεβιτς Κακόφσκι, Σεργκέι Ιβάνοβιτς Μουράβιοφ-Αποστόλ, Μίχαελ Πάβλοβιτς Μπεστούσεφ-Ριουμίν, ο ποιητής Κοντράτι Φιοντόροβιτς Ρυλέγιεφ και ο συνταγματάρχης και ιδεολογικό μυαλό του κινήματος Πάβελ Ιβάνοβιτς Πέστελ, βετεράνος των πολέμων 1812-1813. Όλοι τους, με εξαίρεση τον πρώτο, ήταν πολύ καλοί φίλοι του Πούσκιν. Πολλοί άλλοι εξορίστηκαν σε καταναγκαστικά έργα στα βάθη της Σιβηρίας και πέθαναν από τις κακουχίες ή επέστρεψαν στα σπίτια τους μετά από πολλά χρόνια. Πολλοί από τους Δεκεμβριστές που μαρτύρησαν στους τόπους εξορίας ήταν από το Λύκειο του Τσάρσκογιε-Σελό παλιοί συμμαθητές του ποιητή. Πολλοί από αυτούς που τους ανέκριναν ήταν συμμαθητές τους από το ίδιο Λύκειο.
Ο Πούσκιν έγινε κι αυτός στόχος των ανακριτικών Αρχών. Ο τσάρος όμως Νικόλαος Α΄, σκέφθηκε ότι η σύλληψη του πιο φημισμένου ποιητή της Ρωσίας θα έβλαπτε το θρόνο του, ιδίως μάλιστα από τη στιγμή που δεν υπήρχαν στοιχεία ούτε καν ηθικής συνέργειάς του στο κίνημα των Δεκεμβριστών. Παράλληλα, ο καλός φίλος του Πούσκιν, Ζουκόφσκι, παρέδωσε επιστολή του ποιητή στον τσάρο στην οποία επικαλείται τη μεγαλοψυχία του αυτοκράτορα και υπόσχεται ότι δεν θα εκδηλώσει από εδώ και πέρα γνώμες αντίθετες προς την καθιερωμένη τάξη. Ο συμβιβασμός δεν τον απήλλαξε όμως αμέσως, ούτε και αργότερα, από δύσκολες ώρες. Ως τις αρχές Σεπτεμβρίου του 1826 βρισκόταν υπό την επιτήρηση των τοπικών Αρχών, στο Μιχαηλόφσκογιε, παραθεριστικό μέρος της οικογένειάς του στην Περιφέρεια του Πσκοφ.
Μετά την επιστροφή του από την εξορία, ο Πούσκιν πέρασε δύσκολες μέρες στη Μόσχα. Η λογοκρισία των έργων του –την οποία σύμφωνα με την υπόσχεσή του ασκούσε προσωπικά ο τσάρος- ήταν πολύ πιεστική και η παρακολούθηση της αστυνομίας πολύ στενή. Επιπλέον οι κριτικοί αντιμετώπισαν τα έργα του αυτής της περιόδου δυσμενώς και, το χειρότερο, πολλοί ομοϊδεάτες του τον κατηγόρησαν ως αποστάτη. Παρά ταύτα εκείνη την εποχή έγραψε τις λεγόμενες «μικρές τραγωδίες» του (Μότσαρτ και Σαλιέρι, Ο πέτρινος επισκέπτης κ. α.), πεζογραφήματα, ποιήματα και άρθρα.
Παράλληλα από το 1826 μέχρι το 1831 ο Πούσκιν ζούσε μια άσωτη ζωή στη Μόσχα. Το 1831 παντρεύτηκε τη Νατάλια Νικολάγεβνα Γκοντσάροβα ύστερα από μια περιπετειώδη σχέση. Εγκαταστάθηκε στην Αγία Πετρούπολη, διορίστηκε και πάλι σε κρατική θέση και το 1834 πήρε το αυλικό αξίωμα του Kammerjunker. Του ανατέθηκε να γράψει μια ιστορία του Μεγάλου Πέτρου τον οποίο θαύμαζε, αλλά αυτός έγραψε την Ιστορία του Πουγκατσόφ, ένα μυθιστόρημα με συναφές θέμα (Η κόρη του λοχαγού), το ημιτελές μυθιστόρημα Ντουμπρόβσκι και άλλα ελάσσονα έργα, που έμειναν επίσης ημιτελή.
Το Νοέμβριο του 1836, ο Πούσκιν ελάμβανε ανώνυμες υβριστικές επιστολές, στις οποίες τον αποκαλούσαν «ιστοριογράφο του Τάγματος των Κερατάδων». Ο ποιητής είχε καταλήξει στο συμπέρασμα, ότι η προέλευση των επιστολών αυτών είχε να κάνει με τις επίμονες ερωτοτροπίες του Ζωρζ ντ’ Αντές (1812 – 1895), ενός αξιωματικού γαλλικής καταγωγής του ιππικού της φρουράς στην Αγία Πετρούπολη, με τη σύζυγό του Ναταλία Πούσκινα-Γκοντσάροβα.
Ο Πούσκιν, μη ανεχόμενος τα κουτσομπολιά, δεν είχε άλλη επιλογή παρά να καλέσει τον ντ’ Αντές σε μονομαχία. Ο θετός όμως πατέρας του ντ’ Αντές, πρεσβευτής της Ολλανδίας στην Αγία Πετρούπολη, προσπάθησε με κάθε τρόπο να αποτρέψει την επικείμενη μονομαχία μεταξύ των δύο ανδρών, παντρεύοντας μάλιστα τον ντ’ Αντές με τη μεγαλύτερη σε ηλικία αδελφή της Νατάλια, την Εκατερίνα Γκοντσάροβα. Ο γάμος έγινε στις 10 Ιανουαρίου του 1837. Δεν άργησε όμως να εκδηλωθεί και πάλι το ενδιαφέρον του ντ’ Αντές για την όμορφη γυναίκα του ποιητή Νατάλια. Οι φήμες και τα ανώνυμα γράμματα δεν σταματούσαν, με συνέπεια να γράψει ο ποιητής ένα προσβλητικό γράμμα στον θετό πατέρα του ντ’ Αντές, τον Ολλανδό επιτετραμμένο βαρώνο Χέκερεν.
Τελικά, ο ντ’ Αντές αποδέχτηκε την πρόσκληση του Πούσκιν για μονομαχία, παρά την επίσημη απαγόρευση που υπήρχε. Ο Πούσκιν συνάντησε στο «Λογοτεχνικό Καφέ» της Αγίας Πετρούπολης το φίλο του Κονσταντίν Ντάνζας (1801 – 1870), ταγματάρχη του ρωσικού στρατού, τον οποίο όρισε μάρτυρα στη μονομαχία του με τον ντ’ Αντές.
Η μονομαχία έγινε το απόγευμα της 27ης Ιανουαρίου του 1837 στην τοποθεσία Τσερνάια Ρέτσκα, στα χιονισμένα περίχωρα της Αγίας Πετρούπολης, με δυνατό αέρα και θερμοκρασία δεκαπέντε βαθμούς υπό το μηδέν. Ο Πούσκιν τραυματίστηκε θανάσιμα στο κάτω μέρος της κοιλιάς και μεταφέρθηκε με άμαξα στο σπίτι του στην πρωτεύουσα. Πέρασε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του στο σπουδαστήριο-γραφείο του, ανάμεσα σε αγαπημένα του πρόσωπα, θαυμαστές και φίλους. Άφησε την τελευταία του πνοή στο ανάκλιντρο του γραφείου του δύο ημέρες αργότερα, το απόγευμα της 29ης Ιανουαρίου 1837, ώρα 2:45, σε ηλικία 37 ετών. Αιτία του θανάτου ήταν η περιτονίτιδα.
Ο θάνατος του Πούσκιν, όπως είπε ο φίλος του ζωγράφος Καρλ Μπριουλόφ, ήταν «μια ανεπανόρθωτη απώλεια για τον ρωσικό πολιτισμό».
Ο Νικολάι Γκόγκολ έγραψε για τον Πούσκιν: Ο Πούσκιν ήταν για όλους τους ποιητές σαν μια ποιητική φλόγα που έπεσε απ’ τα ουράνια και από την οποία σαν κεράκια άναψαν άλλοι αυτοφυείς ποιητές. Γύρω του διαμορφώθηκε ολόκληρος αστερισμός. Ο Μαξίμ Γκόρκυ είπε για αυτόν: Για μας τους Ρώσους ο Πούσκιν είναι η αρχή κάθε αρχής.
--------------------------------------------
«Τρέμετε, ω τύραννοι του κόσμου!»
Πούσκιν, «Ωδή στην Ελευθερία», 1817
Η Ωδή στην ελευθερία ως φιλοσοφικό έργο. Τα προβλήματα της ωδής «Ελευθερία
Το πιο σημαντικό ορόσημο στην ανάπτυξη του οδικού είδους ήταν η ωδή «Ελευθερία» του Ραντίστσεφ. Η ποίηση τράβηξε την προσοχή του Ραντίστσεφ σε όλη του τη ζωή. Γνώστης της δυτικοευρωπαϊκής και ρωσικής ποίησης, έδρασε ως ιστορικός της τελευταίας, γράφοντας το πρώτο επιστημονικό δοκίμιο για τον ποιητή Lomonosov, καθορίζοντας τη θέση του στη ρωσική λογοτεχνία. ο θεωρητικός του - έχοντας αναπτύξει ερωτήματα μετρικής, ομοιοκαταληξίας, ποιητικής δεξιότητας. Ο γνωστός συγγραφέας του επαναστατικού βιβλίου «Ταξίδι από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα» ήταν και ποιητής. Νεανικές εμπειρίες που χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1770 δεν έχουν έρθει σε εμάς. Το πρώτο, σημαντικότερο ποίημα στην ποιητική του κληρονομιά - η ωδή «Ελευθερία» - αναφέρεται στα χρόνια 1781-1783. Ο Ραντίστσεφ έγραψε επίσης ποιήματα στην εξορία - στη Σιβηρία και στον Νεμτσόφ. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του δούλεψε τα ποιήματα «Ιστορικά τραγούδια», «Μπόβα», «Τραγούδια που τραγουδιούνται σε διαγωνισμούς».
Η ποιητική κληρονομιά του Radishchev δεν είναι ποσοτικά μεγάλη, αλλά η συμβολή του Radishchev είναι τεράστια: είναι ο εμπνευστής της ρωσικής επαναστατικής ποίησης, ο ιδρυτής της. Για τον Ραντίστσεφ, ο συγγραφέας δεν είναι μόνο πατριώτης, αλλά και επαναστάτης, «μάντης της ελευθερίας», και επομένως, κατά συνέπεια, πολιτική προσωπικότητα, συμμετέχων στο απελευθερωτικό κίνημα. Γι' αυτό επιλέγει νέα θέματα - την ελευθερία, τα εγκλήματα της απολυταρχίας, το δικαίωμα των ανθρώπων να κερδίσουν την ελευθερία που τους αφαιρέθηκε με τη βία. Ποιο είδος θα έπρεπε να είχε επιλεγεί για αυτό; Το υψηλό του κλασικισμού καθορίστηκε τελικά από την ταξική ιδεολογία - όλα όσα ήταν αφιερωμένα στον Θεό και τον Τσάρο. Γι' αυτό γράφτηκαν πνευματικές και εγκωμιαστικές ωδές. Ο Λομονόσοφ και ο Ντερζάβιν ξεπέρασαν το είδος της εγκωμιαστικής ωδής και δημιούργησαν ένα νέο είδος πολιτικού ποιήματος, που εξυμνούσε τη δύναμη της Ρωσίας και του λαού της και το μεγαλείο του ανθρώπου. Με βάση αυτά τα επιτεύγματα, ο Ραντίστσεφ προχώρησε παραπέρα.
Η σκλαβιά καταπιέζει έναν άνθρωπο. Η ελευθερία τον εμπνέει, τον ανεβάζει σε μια νέα, υψηλή ζωή. «Είναι γνωστό ότι ο άνθρωπος είναι ελεύθερο ον, εφόσον είναι προικισμένος με νου, λογική και ελεύθερη βούληση· ότι η ελευθερία του συνίσταται στην επιλογή του καλύτερου, ότι γνωρίζει και επιλέγει αυτό το καλύτερο μέσω της λογικής, το κατανοεί με τη βοήθεια του νου. και προσπαθεί πάντα για το όμορφο, το μεγαλειώδες, το υψηλό».
Κατά συνέπεια, μόνο η ελευθερία ανεβάζει τον άνθρωπο στο «όμορφο και μεγαλειώδες», μόνο στον αγώνα για ελευθερία ο άνθρωπος αποκαλύπτει το φυσικό του μεγαλείο και επιβεβαιώνει τον εαυτό του ως άτομο. Αυτή η δομή της πνευματικής ζωής ενός ανθρώπου επρόκειτο να καθορίσει το ύφος της επαναστατικής υψηλής ποίησης, με έναν εντελώς νέο τρόπο.
"Liberty" ο Radishchev ονόμασε μια ωδή, αλλάζοντας ριζικά το περιεχόμενο του παραδοσιακού είδους, το θέμα, το ύφος και τη σύνθεσή του. Αυτό το ποίημα είναι ένα έργο μεγάλου φιλοσοφικού και πολιτικού περιεχομένου, σκιαγραφεί την έννοια της λαϊκής επανάστασης, καλωσόρισε τον αμερικανικό λαό, που κέρδισε την ελευθερία από την αποικιακή σκλαβιά των Βρετανών στον επαναστατικό αγώνα, επιβεβαίωσε την ιδέα της Η ισότητα των ανθρώπων και το δικαίωμά τους να ανακτήσουν την ελευθερία τους με τη βία. Έτσι, η ρωσική επαναστατική σκέψη εκφράστηκε για πρώτη φορά με ποιητική γλώσσα.
Η ωδή ξεκίνησε με τον ύμνο της Ελευθερίας. Η ελευθερία είναι ένα «ανεκτίμητο δώρο» ενός ανθρώπου, «η πηγή όλων των μεγάλων πράξεων». Τι είναι «εμπόδιο στην ελευθερία;» Οι νόμοι που δημιούργησε η αυτοκρατορία και καθαγιάστηκαν από την εκκλησία, σύμφωνα με τους οποίους η ελευθερία του λαού αφαιρέθηκε και βυθίστηκε στην άγρια σκλαβιά. Ο λαός, λέει ο Ραντίστσεφ, έχει το δικαίωμα να ξεσηκωθεί ενάντια στους καταπιεστές, να εναντιωθεί στον μονάρχη. Στο κέντρο της ωδής βρίσκεται η εξέγερση του λαού και η δίκη του «κακό» αυτοκράτορα. Αυτό έδειξε όχι μόνο το υψηλό θάρρος του επαναστάτη ποιητή Radishchev, αλλά και το εκπληκτικό θάρρος του ως ποιητή. Καθιερωμένο από μια μακρά παράδοση, ο έπαινος στον μονάρχη ήταν το κύριο θέμα της ωδής. Ακόμη και ο Λομονόσοφ, στη μεταρρυθμισμένη ωδή του, διατήρησε αυτόν τον έπαινο, αν και αναδιαρθρώνοντας αποφασιστικά την ωδή, τη μετέτρεψε σε εντολή προς τους τσάρους. Και ο Ραντίστσεφ περιέγραψε με τόλμη και με άγρια έμπνευση σε μια ωδή (!!!) πώς οι επαναστάτες, «έχοντας δέσει τον γίγαντα με εκατό χέρια», τον σέρνουν «στο θρόνο όπου κάθισε ο λαός». Και αρχίζει η δίκη του βασιλιά-βασανιστή, του βασιλιά-κακό:
Η ομιλία του λαού-δικαστή έληξε με την ετυμηγορία: Ο κακός, οι πιο άγριοι κακοί από όλους!Εγκληματίας της εξουσίας που έχω δώσει!
Πες, κακομοίρη, παντρεμένος μαζί μου,
Πώς τολμάς να επαναστατήσεις εναντίον μου;
Ξεπέρασε το κακό του κεφαλιού σου.
Ο εγκληματίας, όλων των πρώτων!
Σηκωθείτε, σας καλώ στην κρίση!
………………………………………….
Τόλμησες να με ακονίσεις με τσίμπημα!
Ένας μόνος θάνατος για αυτό δεν είναι αρκετός -
Καλούπι! πεθάνεις εκατό φορές!
Στο δεύτερο μισό της ωδής, ο Radishchev μιλά για τη δημιουργική δραστηριότητα των νικητών. Η ωδή τελειώνει με μια εμπνευσμένη προφητεία για τη μελλοντική νίκη της ρωσικής επανάστασης. Ο ιστορικισμός βοήθησε τον Ραντίστσεφ να καταλάβει ότι η νίκη δεν ήταν ακόμη δυνατή στις σύγχρονες συνθήκες του: «...αλλά η χρονιά δεν έχει έρθει ακόμη, η μοίρα δεν έχει ολοκληρωθεί». Στο «Ταξίδι από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα», όπου δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το μεγαλύτερο μέρος της ωδής «Ελευθερία», διευκρινίστηκε αυτή η ιδέα - η επανάσταση θα είναι: «Αυτό δεν είναι όνειρο, αλλά το βλέμμα διαπερνά το παχύ πέπλο του χρόνου, κρύβοντας το μέλλον από τα μάτια μας· βλέπω όλο τον αιώνα».
Το νέο περιεχόμενο της ωδής «Ελευθερία» απαιτούσε την ανάπτυξη νέου λεξιλογίου και νέου ύφους. Πρώτα απ 'όλα, χρειάστηκε να δημιουργηθεί μια νέα πολιτική ορολογία, να καθοριστεί το περιεχόμενο των λέξεων, των εννοιών και των όρων που εισήγαγε. Για παράδειγμα, πριν από τον Radishchev, ο όρος "ελευθερία" χρησιμοποιήθηκε στην ευγενή και κυβερνητική λογοτεχνία και δεν συνδέθηκε καθόλου με την έννοια της πολιτικής και κοινωνικής ελευθερίας των δουλοπάροικων. Αντίθετα, η λέξη «ελευθερία» εξέφραζε τα «αιώνια» δικαιώματα που αγαπά η ευγενής καρδιά (βλ., για παράδειγμα, το διάταγμα του Πέτρου Γ΄ «Περί της Ελευθερίας των Ευγενών»). Αυτό είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα επιβολής στις λέξεις της εθνικής γλώσσας ενός νοήματος ευχάριστο στην άρχουσα τάξη. Θέληση, ελευθερία - τα αγαπημένα λόγια του ρωσικού λαού, που εκφράζουν το όνειρό τους, το ιδανικό της ζωής τους, τις ελπίδες τους. σήμαιναν πάντα είτε ελευθερία από την αιχμαλωσία, είτε ελευθερία από κάθε εξάρτηση, και μετά την εγκαθίδρυση της δουλοπαροικίας - ελευθερία από φρούριο, σκλαβιά. Με αυτή την έννοια ακουγόταν αυτή η λέξη κατά τις ημέρες της εξέγερσης του Πουγκάτσεφ. Αυτή η λέξη, καμένη από τη φωτιά της εξέγερσης, γεμάτη αληθινές λαϊκές φιλοδοξίες, αποτυπώνοντας το πανάρχαιο όνειρο εκατομμυρίων καταπιεσμένων, εισήγαγε τον Ραντίστσεφ στη λογοτεχνία. Ήταν μετά τον Ραντίστσεφ που η λέξη «ελευθερία» καθιερώθηκε οριστικά και για πάντα στη ρωσική λογοτεχνία ως έκκληση για επανάσταση, για την καταστροφή του αυταρχικού συστήματος, για την κατάργηση της δουλοπαροικίας.
Για να πειστεί ο αναγνώστης για το δικαίωμα του λαού να κρίνει τον τσάρο, ήταν απαραίτητο όχι μόνο να διατυπωθεί πολιτικά η ενοχή του αυταρχικού, αλλά και να μειωθεί ποιητικά η εικόνα του τσάρου. Έτσι, ένα τολμηρό επίθετο εμφανίστηκε στην ωδή - "κακός", και στη συνέχεια ενισχύθηκε - "κακός των κακών όλων των πιο άγριων". Τα λεξικά κατέλαβαν την έννοια αυτής της λέξης σε εκείνη την εποχή - ένας εχθρός, ένας εχθρός, ένας παραβάτης του νόμου, ένα άτομο που υπόκειται σε σοβαρές κακίες. Με την πρώτη ματιά, η λέξη «κακός» στην ωδή του Ραντίστσεφ δεν απέκτησε κανένα νέο νόημα. Χρησιμοποιήθηκε από τον ποιητή με την έννοια - "εγκληματίας", παραβάτης των νόμων. Μόνο ο αποδέκτης έχει αλλάξει - στην πρακτική της λογοτεχνικής γλώσσας της εποχής, ένα άτομο που επαναστάτησε ενάντια στην αυταρχική εξουσία αποκαλούνταν "κακός" (όπως ονομαζόταν ο Πουγκάτσεφ στα μανιφέστα της Αικατερίνης) και ο Ραντίστσεφ αποκαλεί έναν τσάρο που παραβίασε τους νόμους που δημιουργήθηκαν από τον λαό ένας «κακός». Όπως μπορούμε να δούμε, η πιθανότητα μιας τέτοιας νέας, τροποποιημένης χρήσης της λέξης «κακός» καθορίστηκε από τις επαναστατικές πεποιθήσεις του Ραντίστσεφ. Για αυτόν, όχι ο μονάρχης, αλλά ο λαός - ο δημιουργός των νόμων. Επομένως, αν ο βασιλιάς δεν τα τηρεί και τα χρησιμοποιεί εναντίον του λαού, τότε είναι παραβάτης του νόμου, «κακός». Υπό αυτή την έννοια, η φράση «τσάρος-κακός» είχε μονιμοποιηθεί στο ρωσικό απελευθερωτικό κίνημα, στη ρωσική φιλελεύθερη ποίηση (βλ., για παράδειγμα, την ωδή «Ελευθερία» του Πούσκιν). Πριν από τον Radishchev, η λέξη "κακός" δεν είχε τέτοια σημασία.
Απεικονίζοντας τη δίκη του τσάρου από τον λαό, περιγράφοντας την εξέγερση των καταπιεσμένων, τη νίκη της ελευθερίας, ο Ραντίστσεφ δεν χρησιμοποίησε ποτέ τη λέξη «επανάσταση» στην ωδή του «Ελευθερία». Αντίθετα, συναντάμε μια άλλη λέξη - «εκδίκηση». «Αυτό είναι το εκδικητικό δικαίωμα της φύσης» - έτσι αποκαλεί ο Ραντίστσεφ τον αγώνα του λαού ενάντια στην απολυταρχία, στο «Ταξίδι» θα αποκαλέσει την εξέγερση του Πουγκάτσεφ «εκδίκηση». Η μελλοντική νίκη της ελευθερίας στη Ρωσία θα συμβεί επίσης ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι λαοί «θα εκδικηθούν τον εαυτό τους». Η λέξη «επανάσταση» εκείνη την εποχή δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη. Ως εκ τούτου, ο Ραντίστσεφ προσπάθησε να τονίσει το δίκαιο, ιστορικά φυσικό δικαίωμα των καταπιεσμένων με τη δύναμη των όπλων να επιστρέψουν την ελευθερία που τους αφαιρέθηκε με τον όρο «εκδίκηση». Η λέξη "εκδίκηση" εμφανίστηκε μεταξύ άλλων συνωνύμων - "αγανάκτηση", "εξέγερση", "αλλαγή", αλλά ο Ραντίστσεφ σημαίνει πάντα ένα πράγμα - μια επανάσταση, έναν ένοπλο αγώνα του λαού για τα δικαιώματά του, για την ελευθερία.
Ο Ραντίστσεφ ανέπτυξε επίσης ποιητική ορολογία για να αναφέρεται στις έννοιες - επαναστάτης, μαχητής για την ελευθερία. Ονομάζει έναν τέτοιο άνθρωπο «εκδικητή», «αρχηγό», «μεγάλο άνθρωπο», «μάντη της ελευθερίας», του οποίου η εμπνευσμένη λέξη συγκεντρώνει «πολεμικό στρατό», οπλίζει τον λαό με «ελπίδα», και τον παρασύρει στην εκδίκηση - επανάσταση. Αυτό το νέο ποιητικό λεξιλόγιο ήταν που βοήθησε τον Ραντίστσεφ να εκφράσει και να αποτυπώσει την προσωπικότητά του στην επαναστατική ποίηση. Η ωδή "Ελευθερία" είναι αυτοβιογραφική· από αυτή την άποψη, ο Radishchev ενήργησε ως κληρονόμος του Lomonosov και του Derzhavin. Αλλά το "μυστικό μυστικό" της ψυχής του λυρικού ήρωα της ωδής εμφανίστηκε ενώπιον του ρωσικού λαού εντελώς νέο, άνευ προηγουμένου.
Μισός της σκλαβιάς, λάτρης της ελευθερίας, έζησε μια ζωή με τον έξω κόσμο, το βλέμμα του ως ποιητής και στοχαστής έσπασε «το πέπλο του χρόνου που κρύβει το μέλλον από τα μάτια μας». Ήταν λυπημένος, και ήταν η θλίψη ενός πατριώτη που έβλεπε «στην πατρίδα του ως έλξη» τη μισητή απολυταρχία και τη σκλαβιά. Ονειρευόταν, και ήταν όνειρο, μια επανάσταση στη Ρωσία, τη νίκη του λαού, την «πιο επιλεγμένη μέρα όλων των ημερών». Με όλη του τη ζωή, το επαναστατικό του έργο, τα φιλελεύθερα ποιήματα, έφερε αυτή τη μέρα πιο κοντά. Και η υψηλότερη ανταμοιβή για αυτόν θα είναι η ευγνώμων μνήμη των απογόνων του. Ας πει ο νέος που είναι προορισμένος να ζήσει σε αυτό το μακρινό μέλλον, ερχόμενος στον τάφο του:
Κάτω από τον ζυγό της εξουσίας, αυτός γεννήθηκε,
Φορώντας επιχρυσωμένα δεσμά,
Ήμασταν οι πρώτοι που προφήτευσαν την ελευθερία.
Αφήστε τον σκλάβο να σας τραγουδήσει.
Γεμίστε την καρδιά σας με τη ζεστασιά σας
Σε αυτό δυνατοί μύες του χτυπήματός σας
Μετατρέψτε το σκοτάδι σε φως της σκλαβιάς,
Ναι, ο Brutus και ο Tell θα ξυπνήσουν ακόμα,
Καθίστε στην εξουσία και μπερδευτείτε (*)
Από τη φωνή σου, βασιλιά.
Ήρθα στο φως, και είσαι μαζί μου.
Δεν υπάρχουν τα πριτσίνια μου στους μύες.
Με το ελεύθερο χέρι μπορώ
Πάρε το ψωμί που σου δόθηκε.
Κουβαλάω τα πόδια μου όπου με ευχαριστεί.
Θα ακούσω αυτό που καταλαβαίνω.
Λέω αυτό που σκέφτομαι.
Μπορώ να αγαπήσω και να με αγαπήσουν.
Κάνοντας το καλό, μπορώ να με τιμήσουν.
Ο νόμος μου είναι το θέλημά μου.
( * Καθίστε στην εξουσία ... - ας πιαστούν με σύγχυση όσοι κάθονται στο θρόνο. (Στο εξής, σημειώσεις εκδ.))
Αλλά τι φταίει η ελευθερία μου;
Επιθυμίες Βλέπω το όριο παντού.
Υπήρχε μια κοινή εξουσία μεταξύ των ανθρώπων,
Καθεδρικός ναός όλων των αρχών πεπρωμένο.
Η κοινωνία της είναι υπάκουη σε όλα,
Παντού μαζί της ομόφωνα?
Δεν υπάρχουν εμπόδια για το κοινό καλό.
Στη δύναμη όλων όσων βλέπω το μερίδιο,
Δημιουργώ τη δική μου, δημιουργώντας τη θέληση όλων:
Αυτός είναι ο νόμος στην κοινωνία.
Στη μέση της καταπράσινης κοιλάδας,
Ανάμεσα στα θερισμένα χωράφια,
Εκεί που τα κριν ανθίζουν τρυφερά,
Ανάμεσα στα γαλήνια κάτω από τη σκιά των ελιών,
Το μάρμαρο Paroska είναι πιο λευκό,
Η πιο καθαρή μέρα των ακτίνων είναι πιο φωτεινή,
Παντού υπάρχει ένας διάφανος ναός.
Εκεί το θύμα είναι ψεύτικο δεν καπνίζει,
Υπάρχει μια φλογερή επιγραφή:
«Το τέλος της αθωότητας ταράζεται».
Κλαδί ελιάς στεφανωμένο
Καθίστε σε μια σκληρή πέτρα
Αδίστακτος και ψυχρός
Κωφή θεότητα, κρίνε
Πιο λευκό από το χιόνι στον μανδύα
Και πάντα αμετάβλητο.
Καθρέφτης, σπαθί, ζυγαριά μπροστά του.
Εδώ η αλήθεια κόβει την τσίχλα,
Εδώ δικαιοσύνη - oshuyu:
Ιδού ο ναός του Νόμου φαίνεται καθαρά.
Στρώνει αυστηρά μήλα,
Χύνει χαρά, τρέμοντας γύρω σου,
Εξίσου κοιτάζει όλα τα πρόσωπα,
Ούτε να μισείς ούτε να αγαπάς.
Είναι ξένο προς την κολακεία, τις προσωπικότητες,
Φυλές, ευγένεια, πλούτος,
Περιφρόνηση των θυσιασμένων αφίδων.
Η συγγένεια δεν γνωρίζει, ούτε η στοργή,
Χωρίζει εξίσου τις δωροδοκίες και τις εκτελέσεις.
Είναι η εικόνα του Θεού στη γη.
Και αυτό το τέρας είναι τρομερό,
Σαν Ύδρα με εκατό κεφάλια
Τρυφερά και με κλάματα όλη την ώρα,
Αλλά τα σαγόνια είναι γεμάτα δηλητήρια,
Οι γήινες αρχές ποδοπατούνται,
Φτάνει στο κεφάλι του ουρανού,
«Η πατρίδα του είναι εκεί», λέει.
Φαντάσματα που σπέρνουν το σκοτάδι παντού,
Ξέρει να εξαπατά και να κολακεύει
Και πιστέψτε τυφλά όλες τις εντολές.
Σκεπάζοντας το μυαλό με σκοτάδι
Και παντού υφαίνει ερπετό δηλητήριο,
Τριπλό που περιβάλλεται από τοίχο
Η ευαισθησία της φύσης των παιδιών.
Σύρθηκε στον ζυγό της υποδούλωσης,
Τους έντυσε με την πανοπλία της αυταπάτης,
Διέταξε να φοβούνται την αλήθεια.
«Ο νόμος είναι του Θεού», διακηρύσσει ο βασιλιάς.
«Άγιος δόλος», φωνάζει ο σοφός,
Οι άνθρωποι να πατήσουν αυτό που επινόησαν».
Θα κοιτάξουμε στην απέραντη περιοχή,
Εκεί που ο αμυδρός θρόνος στέκει σκλαβιά
Οι αρχές της πόλης εκεί είναι όλες ειρηνικές,
Η εικόνα μιας θεότητας είναι μάταιη στον βασιλιά.
Η δύναμη της βασιλικής πίστης διατηρεί,
Η πίστη επιβεβαιώνει τη βασιλική δύναμη,
Η συμμαχική κοινωνία καταπιέζεται:
Ένα πράγμα για να σφυρηλατήσεις το μυαλό είναι να προσπαθείς,
Ο άλλος θέλει να σβήσει τη διαθήκη.
«Για το κοινό καλό», λένε.
Το υπόλοιπο του δούλου κάτω από το θόλο
Τα χρυσά φρούτα δεν θα αναπτυχθούν.
Όπου όλος ο νους είναι αρρωστημένος από τη φιλοδοξία,
Το μεγαλείο δεν θα ζήσει εκεί.
Εκεί τα χωράφια θα είναι άδεια, παχιά,
Ένα δρεπάνι και ένα δρεπάνι δεν είναι βολικά εκεί,
Ένα τεμπέλικο βόδι θα αποκοιμηθεί στο άροτρο,
Το λαμπερό σπαθί θα σβήσει από τη δόξα,
Ο ναός του Minervin έγινε ερειπωμένος,
Το δίκτυο της εξαπάτησης απλωνόταν στην κοιλάδα.
Σήκωσε ένα αλαζονικό μέτωπο,
Αρπάζοντας το σιδερένιο σκήπτρο, ο βασιλιάς,
Καθισμένοι αυτοκρατορικά στον τριπλό θρόνο,
Ο λαός βλέπει μόνο ένα ποταπό πλάσμα.
Έχοντας την κοιλιά και τον θάνατο στο χέρι:
«Με θέληση, - ποτάμια, γλιτώνω τον κακό,
Μπορώ να δώσω δύναμη.
Όπου γελάω, όλα γελούν.
Συνοφρυώνω απειλητικά, όλα θα μπερδευτούν.
Ζεις τότε, σου προστάζω να ζήσεις».
Και ακούμε εν ψυχρώ
Σαν το αίμα του άπληστου ερπετού μας,
Πάντα καταραμένος αναμφισβήτητα,
Στις χαρούμενες μέρες μας σπέρνεται η κόλαση.
Τα πάντα γύρω από τον θρόνο είναι αλαζονικά
Στέκονται στα γόνατα.
Μα ο εκδικητής, τρέμε, έρχεται.
Λέει, προφητεύοντας την ελευθερία,
Και να, φήμες από άκρη σε άκρη,
Λέγοντας ελευθερία, θα διαρρεύσει.
Ένας στρατός θα δημιουργηθεί παντού πίτουρα,
Η ελπίδα θα οπλίσει τους πάντες.
Παντρεμένος στο αίμα του βασανιστή
Όλοι βιάζονται να ξεπλύνουν την ντροπή τους.
Το σπαθί είναι κοφτερό, βλέπω, αστράφτει παντού,
Με διάφορες μορφές, ο θάνατος πετάει,
Πάνω από το περήφανο κεφάλι του ατμού.
Να χαίρεστε, καθηλωμένοι λαοί!
Δείτε το δικαίωμα της εκδικητικής φύσης
Ο βασιλιάς υψώθηκε στο τεμάχιο κοπής.
Και η νύχτα είναι ένα ψεύτικο πέπλο
Με μια συντριβή, ισχυρά λυσσασμένη,
Δύναμη και πείσμα
Το τεράστιο είδωλο διορθώθηκε,
Έχοντας σφυρηλατήσει μια χούφτα γίγαντα,
Τον ελκύει σαν πολίτη
Στο θρόνο όπου κάθονταν οι άνθρωποι:
«Εγκληματικό της εξουσίας που έχω δώσει!
Πες, κακομοίρη, παντρεμένος μαζί μου,
Πώς τολμάς να επαναστατήσεις εναντίον μου;
Σε έντυσα μωβ
Διατήρηση της ισότητας στην κοινωνία
Να περιφρονήσει τη χήρα και τη σερά,
Για να σώσουμε την αθωότητα από τα προβλήματα,
Θα πρέπει να είναι ένας στοργικός πατέρας.
Αλλά ένας αδυσώπητος εκδικητής
Η κακία, τα ψέματα και η συκοφαντία.
Βραβείο τιμής,
Συσκευή προειδοποίησης του κακού,
Διατηρήστε τα ήθη καθαρά.
σκέπασα τη θάλασσα με καράβια,
Έχτισε προβλήτες στις ακτές,
Να πλειοδοτούν θησαυρούς
Έρεε σε αφθονία στις πόλεις.
Χρυσή σοδειά για να είναι χωρίς δάκρυα
Ήταν χρήσιμη.
Μπορούσε να εκπέμπει από το άροτρο:
«Δεν είμαι μισθοφόρος με τα ηνία μου,
Όχι φυλακισμένος στα βοσκοτόπια του,
Σε ευλογώ."
Δεν έχω έλεος για το αίμα μου
Σήκωσε έναν βροντερό στρατό.
Έγλυψα χάλκινες μάζες,
Οι κακοί εξωτερικοί να τιμωρούν?
Σου είπα να υπακούς
Μαζί σου να αγωνίζεσαι για δόξα.
Για το καλό όλων, μπορώ να κάνω τα πάντα.
Σκίζω τα έγκατα της γης,
Εξάγω γυαλιστερό μέταλλο
Για τη διακόσμηση σας.
Εσύ όμως, ξεχνώντας τον όρκο μου που δόθηκε,
Ξεχνώντας ότι σε διάλεξα
Για τη δική σας ευχαρίστηση, να είστε παντρεμένοι,
Φαντάστηκα ότι είσαι ο Κύριος (*) - όχι εγώ.
Με σπαθί διέλυσα τα καταστατικά μου,
Βυθίστηκε σιωπηλά όλα τα δικαιώματα (**),
Διέταξε να ντρέπονται για την αλήθεια.
Άνοιξε το δρόμο για τις αηδίες.
Άρχισε να κλαίει όχι σε μένα, αλλά στον Θεό,
Και ήθελε να με μισήσει.
(* Ο Κύριος είναι εδώ: κύριε.)
(** Το άφωνο mi πέταξε όλα τα δικαιώματα ... - παραβίασε αυταρχικά τους νόμους.)
Παροχή αιματηρού ιδρώτα
Ο καρπός που έχω φυτέψει για φαγητό
Μοιράζομαι ψίχουλα μαζί σας
Δεν άφησε την προσπάθειά του.
Δεν σου φτάνουν όλοι οι θησαυροί!
Λοιπόν, πες μου, δεν ήταν αρκετά,
Τι κουρέλια με έσκισαν;
Χαρίστε ένα κατοικίδιο, γεμάτο κολακείες!
Μια σύζυγος που αποφεύγει την τιμή!
Ή αναγνώρισες τον χρυσό ως θεό;
Σε εξαιρετική επιγραφή εφευρέθηκε
Άρχισες να δίνεις αναίδεια.
Στο κακό το σοφιστικέ μου σπαθί
Άρχισες να υπόσχεσαι αθωότητα.
Φορτωμένα ράφια στην άμυνα
Είσαι διάσημος για επίπληξη
Τιμωρία για την ανθρωπότητα;
Στις ματωμένες κοιλάδες πολεμάς
Έτσι, μεθυσμένος στην Αθήνα,
"Iroy!" - χασμουρητό, θα μπορούσες να πεις.
Ο κακός, οι πιο άγριοι κακοί από όλους!
Ξεπέρασε το κακό του κεφαλιού σου.
Ο εγκληματίας, όλων των πρώτων!
Σηκωθείτε, σας καλώ στην κρίση!
Φρικαλεότητες συσσωρευμένες όλες σε ένα,
Ναι, δεν θα περάσει ούτε ένας
Εσύ από εκτελέσεις, αντίπαλος!
Τόλμησες να με ακονίσεις με τσίμπημα!
Ένας θάνατος για αυτό δεν είναι αρκετός
Καλούπι! πεθάνεις εκατό φορές!».
Μεγάλος σύζυγος, γεμάτος απάτη,
Υποκριτής, και κολακευτής, και ιεροσυλία!
Είσαι ένα στο φως τόσο ευεργετικό
Η δουλοπαροικία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την απολυταρχία στη Ρωσία - το δεύτερο πρόσωπο του «τέρατος». Ο Ραντίστσεφ εκθέτει την απάνθρωπη ουσία, την αναντικατάστατη, πανεθνική βλάβη της δουλοπαροικίας σε μια αδιάσπαστη ενότητα τόσο ως καλλιτέχνης-δημοσιογράφος όσο και ως πολιτικός κοινωνιολόγος.
Το ζήτημα της αγροτικής επανάστασης περιλαμβάνει δύο προβλήματα στον Ραντίστσεφ: τη δικαιοσύνη της λαϊκής αγανάκτησης και το αναπόφευκτό της. Ο Ραντίστσεφ φέρνει τον αναγνώστη στην ιδέα της δικαιοσύνης της επανάστασης επίσης σταδιακά. Βασίζεται στη θεωρία του διαφωτισμού του «φυσικού» ανθρώπινου δικαιώματος στην αυτοάμυνα, χωρίς το οποίο κανένα ζωντανό πλάσμα δεν μπορεί να κάνει. Σε μια κανονικά οργανωμένη κοινωνία, όλα τα μέλη της θα πρέπει να προστατεύονται από το νόμο, αλλά εάν ο νόμος είναι ανενεργός, τότε αναπόφευκτα τίθεται σε ισχύ το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Ένα από τα πρώτα κεφάλαια ("Lyubani") μιλά για αυτό το δικαίωμα, αλλά μέχρι στιγμής μόνο εν συντομία.
Η ωδή «Ελευθερία» γράφτηκε την περίοδο από το 1781 έως το 1783, αλλά οι εργασίες για αυτήν συνεχίστηκαν μέχρι το 1790, όταν δημοσιεύτηκε με συντομογραφίες στο «Ταξίδι από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα», στο κεφάλαιο «Τβερ». Το πλήρες κείμενό του εμφανίστηκε μόλις το 1906. Η ωδή δημιουργήθηκε σε μια εποχή που μόλις είχε τελειώσει η Αμερικανική Επανάσταση και ξεκινούσε η Γαλλική Επανάσταση. Το αστικό της πάθος αντανακλά την αδυσώπητη επιθυμία των λαών να απορρίψουν τη φεουδαρχική-απολυταρχική καταπίεση.
Ο Ραντίστσεφ ξεκινά την ωδή του με τη δόξα της ελευθερίας, την οποία θεωρεί ανεκτίμητο δώρο της φύσης, την «πηγή» «όλων των μεγάλων πράξεων». Σε μια χώρα όπου η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού βρισκόταν σε δουλοπαροικία, αυτή ακριβώς η σκέψη ήταν μια πρόκληση για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων. Η ελευθερία δίνεται σε κάθε άτομο από την ίδια τη φύση, πιστεύει ο συγγραφέας, και ως εκ τούτου στη «φυσική κατάσταση» οι άνθρωποι δεν γνώριζαν κανέναν περιορισμό και ήταν απολύτως ελεύθεροι: «Ήρθα στο φως και είσαι μαζί μου. // Δεν υπάρχουν τα πριτσίνια μου στους μύες ... "(T. 1. P. 1). Αλλά στο όνομα του κοινού καλού, οι άνθρωποι ενώθηκαν στην κοινωνία, περιόρισαν τη «βούλησή» τους σε νόμους που είναι επωφελείς για όλους και εξέλεξαν μια κυβέρνηση που θα πρέπει να παρακολουθεί την αυστηρή εφαρμογή τους. Ο Radishchev αντλεί τις ευεργετικές συνέπειες μιας τέτοιας συσκευής: ισότητα, αφθονία, δικαιοσύνη.Η θρησκεία περιέβαλε τη δύναμη του ηγεμόνα με ένα θεϊκό φωτοστέφανο και έτσι τον απελευθέρωσε από την ευθύνη απέναντι στους ανθρώπους. Ο μονάρχης μετατρέπεται σε δεσπότη:
Η απώλεια της ελευθερίας έχει επιζήμια επίδραση σε όλους τους τομείς της κοινωνίας: τα χωράφια αδειάζουν, η στρατιωτική ανδρεία ξεθωριάζει, η δικαιοσύνη παραβιάζεται, αλλά η ιστορία δεν μένει ακίνητη και ο δεσποτισμός δεν είναι αιώνιος. Η δυσαρέσκεια μεγαλώνει στους πολίτες. Εμφανίζεται ο προάγγελος της ελευθερίας. Ξεσπά η οργή. Εδώ ο Ραντίστσεφ διαφέρει έντονα από τους Ευρωπαίους διαφωτιστές. Ο Rousseau, στο Κοινωνικό Συμβόλαιο, περιορίζεται σε μια σύντομη παρατήρηση ότι εάν ένας μονάρχης που εκλέγεται από την κοινωνία παραβιάζει τους νόμους, ο λαός έχει το δικαίωμα να καταγγείλει το κοινωνικό συμβόλαιο που είχε συνάψει προηγουμένως μαζί του. Σε ποια μορφή θα συμβεί αυτό, ο Ρουσσώ δεν αποκαλύπτει. Ο Ραντίστσεφ τελειώνει τα πάντα. Στην ωδή του ο λαός ανατρέπει τον μονάρχη, τον κρίνει και τον εκτελεί:
Μη ικανοποιημένος με εικασιακές αποδείξεις για το αναπόφευκτο της επανάστασης, ο Ραντίστσεφ επιδιώκει να βασιστεί στην εμπειρία της ιστορίας. Θυμίζει την Αγγλική Επανάσταση του 1649, την εκτέλεση του Άγγλου βασιλιά. Η στάση απέναντι στον Κρόμγουελ είναι αντιφατική. Ο Ραντίστσεφ τον επαινεί γιατί «εκτέλεσε τον Καρλ στη δίκη» και ταυτόχρονα τον κατηγορεί αυστηρά για τον σφετερισμό της εξουσίας. Το ιδανικό του ποιητή είναι η Αμερικανική Επανάσταση και ο αρχηγός της Ουάσινγκτον.
Η ανθρωπότητα, σύμφωνα με τον Radishchev, διανύει μια κυκλική πορεία στην ανάπτυξή της. Η ελευθερία μετατρέπεται σε τυραννία, η τυραννία σε ελευθερία. Ο ίδιος ο Radishchev, επαναλαμβάνοντας τα περιεχόμενα της 38ης και 39ης στροφής στο κεφάλαιο "Tver", εξηγεί τη σκέψη του ως εξής: "Έτσι είναι ο νόμος της φύσης. Η ελευθερία γεννιέται από το μαρτύριο, η δουλεία γεννιέται από την ελευθερία ...» (T. 1. S. 361). Απευθυνόμενος στους λαούς που έριξαν τον ζυγό του δεσπότη, ο Ραντίστσεφ τους καλεί να προστατεύσουν την ελευθερία που κέρδισαν ως κόρη οφθαλμού:
Ο δεσποτισμός εξακολουθεί να θριαμβεύει στη Ρωσία. Ο ποιητής και οι σύγχρονοί του «σέρνουν» «τα δεσμά ενός αβάσταχτου φορτίου». Ο ίδιος ο Ραντίστσεφ δεν ελπίζει να ζήσει για να δει την ημέρα, αλλά πιστεύει ακράδαντα στην επερχόμενη νίκη της και θα ήθελε ο συμπατριώτης του να έρθει στον τάφο του και να πει.
Στο ύφος της, η ωδή «Ελευθερία» είναι άμεσος διάδοχος των αξιέπαινων ωδών του Λομονόσοφ. Είναι γραμμένο σε ιαμβικό τετράμετρο, δεκάστιχες στροφές με την ίδια ομοιοκαταληξία. Το περιεχόμενό του όμως διαφέρει εντυπωσιακά από τις ωδές του Λομονόσοφ. Ο Ραντίστσεφ δεν πιστεύει σε φωτισμένους μονάρχες, και ως εκ τούτου τα αντικείμενα του επαίνου του είναι η ελευθερία και η αγανάκτηση του λαού ενάντια στον τσάρο.
Μπροστά μας είναι μια ποικιλία του οδικού είδους του 18ου αιώνα. - επαναστατική-διαφωτιστική ωδή ως ένα από τα φαινόμενα του διαφωτιστικού κλασικισμού.
Το καθήκον της ωδής είναι να κατανοήσει τα μαθήματα της ιστορίας. Η ωδή «Ελευθερία» δημιουργήθηκε κατά την άνοδο του επαναστατικού κινήματος στην Αμερική και τη Γαλλία. Είναι γεμάτο από σταθερή πίστη στον θρίαμβο των απελευθερωτικών ιδεών.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ 13
1. Η επίσημη ωδή του M.V. Lomonosov: προβλήματα και ποιητική.
Από τη φύση και τον τρόπο ύπαρξης της στο πολιτιστικό πλαίσιο της εποχής μας, η επίσημη ωδή του Lomonosov είναι . ρητορική όσο και λογοτεχνική. Οι πανηγυρικές ωδές δημιουργήθηκαν με την πρόθεση να διαβάσουν δυνατά μπροστά στον παραλήπτη. το ποιητικό κείμενο της πανηγυρικής ωδής έχει σχεδιαστεί για να είναι ένας ηχητικός λόγος, ο οποίος γίνεται αντιληπτός από το αυτί. Τα τυπολογικά χαρακτηριστικά των ρητορικών ειδών στην πανηγυρική ωδή είναι ίδια με αυτά του κηρύγματος και του κοσμικού ρητορικού Λόγου. Πρώτα απ 'όλα, αυτή είναι η προσάρτηση του θεματικού υλικού της πανηγυρικής ωδής σε μια συγκεκριμένη «περίσταση» - ένα ιστορικό περιστατικό ή ένα γεγονός εθνικής κλίμακας.
Η σύνθεση της πανηγυρικής ωδής καθορίζεται επίσης από τους νόμους της ρητορικής: κάθε οδικό κείμενο πάντα ανοίγει και τελειώνει με εκκλήσεις προς τον παραλήπτη. Το κείμενο της πανηγυρικής ωδής είναι κατασκευασμένο ως ένα σύστημα ρητορικών ερωτήσεων και απαντήσεων, η εναλλαγή των οποίων οφείλεται σε δύο παράλληλες εγκαταστάσεις λειτουργίας: κάθε μεμονωμένο κομμάτι της ωδής έχει σχεδιαστεί για να έχει τη μέγιστη αισθητική επίδραση στον ακροατή - και ως εκ τούτου η Η γλώσσα των ωδών είναι υπερκορεσμένη με τροπάρια και ρητορικά σχήματα. Όσον αφορά την ακολουθία ανάπτυξης της οδικής πλοκής (η σειρά των επιμέρους θραυσμάτων και οι αρχές του συσχετισμού και της αλληλουχίας τους), αυτή καθορίζεται από τους νόμους της τυπικής λογικής, η οποία διευκολύνει την αντίληψη του οδικού κειμένου με το αυτί: διατύπωση της διατριβής, η απόδειξη στο σύστημα των διαδοχικών αλλαγών επιχειρημάτων, το συμπέρασμα που επαναλαμβάνει την αρχική διατύπωση. Έτσι, η σύνθεση της ωδής υπακούει στην ίδια κατοπτρική-αθροιστική αρχή με τη σύνθεση της σάτιρας, και το κοινό τους πρωτογενές είδος - τα κηρύγματα. Ο Lomonosov κατάφερε να προσδιορίσει τη σχέση μεταξύ του παραλήπτη και του παραλήπτη. * Στο κλασικό ωδή λυρική. ο ήρωας εκφράζεται ασθενώς σύμφωνα με τους νόμους του είδους. Ο προσφωνητής εκφράζεται μόνο εθνικά (δηλαδή είμαι ο Λομονόσοφ, Ρώσος ποιητής), ένα από τα υποκείμενα του μονάρχη. Τόσο στατική λύρα. ο ήρωας δεν είναι ικανοποιημένος με τον συγγραφέα, γιατί δεν υπάρχει κίνηση εδώ. Lomonosov, για να αξιολογηθεί όλη η πράξη του μονάρχη, ο παραλήπτης πρέπει να είναι η ενσάρκωση της λογικής, δηλ. αντί για στατική λυρική. "Εγώ", ο Lomonosov προτείνει τη δυαδικότητα. ένα υποκειμενικό μυαλό που μπορεί να πετάξει πάνω από όλα και να αξιολογήσει τις πράξεις του μονάρχη. Ο Lomonosov δομεί τη σύνθεση αλλάζοντας τη θέση της οπτικής γωνίας του απευθυντή. Αλλαγή στην οπτική γωνία του στίχου. ο ήρωας επιτρέπει ταυτόχρονα να συνδυάσει τη συγκεκριμένη και την απόλαυση. Η περιγραφή των πράξεων συνδέεται με τη σφαίρα του αιωρούμενου μυαλού, εξ ου και η παρουσία ισχυρών μεταφορών, υπερβολών και άλλων εικόνων, η συνένωση των μονοπατιών, η σύζευξη του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος. Ο μονάρχης σχεδόν φτάνει στον παράδεισο, αλλά το μυαλό είναι λυρικό. ο ήρωας μπορεί επίσης να είναι ο κάθετα δομημένος χώρος του μονάρχη. Η θριαμβευτική ωδή του Lomonosov, από την άποψη του περιεχομένου, έχει κλασικά χαρακτηριστικά και οι γραμμές της μορφής του ρηνίου είναι μια μπαρόκ κληρονομιά. Η κίνηση του «ανερχόμενου μυαλού» υποδηλώνει μια σύνθετη σχέση στροφών στις οποίες παρατηρείται η κίνηση της σκέψης. Η οδική στροφή έχει ίχνος. προβολή: AbAbCCdede- (μέρος 1 - τετράστιχο, μέρος 2 - δίστιχο, μέρος 3 - τετράστιχο). Τα μεγέθη καθενός από αυτά τα μέρη δεν συμπίπτουν πάντα, αλλά συχνά προκαθορίζουν τη διαίρεση σε 2 κύριες σκέψεις και μία επιπλέον. Οι συνδέσεις μεταξύ των στίχων δεν είναι πάντα άμεσα ορατές, μερικές φορές είναι εικόνες ή παράλληλοι, αλλά συχνά μπορείτε να πιάσετε την κίνηση της σκέψης του συγγραφέα από στροφή σε στροφή.
Ως οδικοί χαρακτήρες, η Ρωσία, ο Πέτρος Α' και οι θεϊκές επιστήμες εξισώνονται με μια ενιαία κοινή ιδιότητα: είναι χαρακτήρες της ωδής στο βαθμό που είναι ιδέες που εκφράζουν μια γενική έννοια. Όχι ένα συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο και μονάρχης Πέτρος Α', αλλά η ιδέα ενός Ιδανικού μονάρχη. όχι το κράτος της Ρωσίας, αλλά η ιδέα της Πατρίδας. όχι ένας συγκεκριμένος κλάδος της επιστημονικής γνώσης, αλλά η ιδέα του Διαφωτισμού - αυτοί είναι οι αληθινοί ήρωες της επίσημης ωδής.
Στη Γαλλία, οδήγησε στην κατάρρευση της δυτικοευρωπαϊκής φεουδαρχίας, στον αγώνα των καταπιεσμένων λαών για ελευθερία και στην ανάπτυξη της εθνικής τους αυτοσυνείδησης. Στη Ρωσία εκείνη την εποχή, οι καλύτεροι εκπρόσωποι των ευγενών συνειδητοποίησαν ότι η κατάργηση της δουλοπαροικίας ήταν πολιτικά αναγκαία, καθώς χρησίμευε ως εμπόδιο στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του κράτους. Αλλά το καθήκον των ηγετών της προόδου ήταν ακόμη ευρύτερο - έθεσαν ως στόχο τη χειραφέτηση του ατόμου, την πνευματική του ελευθερία. Η νίκη της Ρωσίας επί του Ναπολέοντα, ο οποίος καταπάτησε την παγκόσμια κυριαρχία, γέννησε ελπίδες ότι επιτέλους θα πραγματοποιούνταν κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα. Πολλές προσωπικότητες εκείνης της εποχής προέτρεπαν τον βασιλιά να λάβει γρήγορα, αποφασιστικά μέτρα.
Το θέμα της ελευθερίας στο έργο του Alexander Sergeevich Pushkin
Η ιδέα μιας ελεύθερης Ρωσίας διατρέχει όλο το έργο του Alexander Sergeevich. Ήδη από τα πρώτα του έργα μίλησε κατά του δεσποτισμού και της αδικίας του σύγχρονου κοινωνικού συστήματος, κατήγγειλε την τυραννία, καταστροφική για το λαό. Έτσι, σε ηλικία 16 ετών, έγραψε το ποίημα "Licinius" και το 1818 - ένα από τα πιο ένθερμα τραγούδια αφιερωμένα στην ελευθερία - "To Chaadaev", στο οποίο μπορεί κανείς να ακούσει την πεποίθηση ότι η χώρα "θα ξυπνήσει από ύπνος." Το θέμα της ελευθερίας ακούγεται επίσης στα ποιήματα «Αρίων», «Στα βάθη των μεταλλευμάτων της Σιβηρίας», «Anchar» και άλλα.
Δημιουργία της ωδής "Ελευθερία"
Ωστόσο, οι απόψεις του Πούσκιν εκφράστηκαν με μεγαλύτερη σαφήνεια και πληρότητα στην περίφημη ωδή του «Ελευθερία», που γράφτηκε το 1817, λίγο μετά την αποφοίτησή του από το Λύκειο. Δημιουργήθηκε στο διαμέρισμα των αδελφών Turgenev. Τα παράθυρά του έβλεπαν στο μέρος όπου σκοτώθηκε ο Παύλος Α - το Κάστρο Μιχαηλόφσκι.Η επιρροή της ωδής του Ραντίστσεφ στον ΠούσκινΤο ίδιο το όνομα υποδηλώνει ότι ο Alexander Sergeevich πήρε ως μοντέλο ένα ποίημα ενός άλλου Ρώσου ποιητή με το ίδιο όνομα. Η ωδή "Ελευθερία" (Ραντίστσεφ), η περίληψη της οποίας είναι παρόμοια με τη δημιουργία του ομώνυμου Alexander Sergeevich, εξακολουθεί να είναι ελαφρώς διαφορετική από αυτή του Πούσκιν. Ας προσπαθήσουμε να απαντήσουμε τι ακριβώς.
Ο Πούσκιν τονίζει ότι το έργο του συνδέεται με τον Ραντιστσέφσκι και μια παραλλαγή μιας γραμμής από το ποίημα "Μνημείο". Όπως και ο προκάτοχός του, ο Alexander Sergeevich δοξάζει την πολιτική ελευθερία, την ελευθερία. Και οι δύο ποιητές αναφέρουν παραδείγματα του θριάμβου της ελευθερίας στην ιστορία (Ραντίσεφ - σε ό,τι συνέβη τον 17ο αιώνα, και Πούσκιν - στην επανάσταση στη Γαλλία το 1789). Ο Alexander Sergeevich, ακολουθώντας τον Alexander Nikolayevich, πιστεύει ότι ο νόμος, ο οποίος είναι ο ίδιος για όλους, είναι το κλειδί για την ύπαρξη πολιτικής ελευθερίας στη χώρα.
Η ωδή «Ελευθερία» του Ραντίστσεφ είναι το κάλεσμα του λαού για επανάσταση, για την ανατροπή της εξουσίας του τσάρου γενικότερα, ενώ η ωδή του Αλεξάντερ Σεργκέγιεβιτς στρέφεται μόνο εναντίον των «τυράνων» που βάζουν τον εαυτό τους πάνω από κάθε νόμο. Σχετικά με αυτό γράφει ότι μπορεί να πει ότι στο έργο του εξέφραζε τις απόψεις των πρώιμων Δεκεμβριστών, τους οποίους συμπαθούσε και υπό την επιρροή των οποίων βρισκόταν.
Χαρακτηριστικά της ωδής του Πούσκιν
Η δύναμη του στίχου του Alexander Sergeevich, η καλλιτεχνική του δεινότητα, έδωσαν μια πιο επαναστατική σημασία σε αυτό το έργο. Η ωδή «Ελευθερία» έγινε αντιληπτή από την προοδευτική νεολαία ως κάλεσμα για ανοιχτό λόγο, η ανάλυση του οποίου προτείνεται σε αυτό το άρθρο. Για παράδειγμα, ο Pirogov, ένας διάσημος Ρώσος χειρουργός εκείνης της εποχής, αναπολώντας τα νεαρά του χρόνια, λέει το εξής γεγονός. Μιλώντας για τις πολιτικές απόψεις του Alexander Sergeevich, που αντικατοπτρίζονται στο έργο "Liberty", ένας από τους συντρόφους του, τότε ακόμα φοιτητής, είπε ότι κατά τη γνώμη μας μια επανάσταση είναι επανάσταση, "με γκιλοτίνα", όπως η γαλλική .
Συγκεκριμένα, οι γραμμές που τελείωναν τη δεύτερη στροφή ακούγονταν επαναστατικές: "Τύραννοι του κόσμου! Τρέμετε!..."
Ωδή «Ελευθερία»: περίληψη
Ο Πούσκιν έγραψε το ποίημά του, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ραντίστσεφ, σε μορφή ωδής. Ξεκινά με μια έκκληση στη μούσα - μια τρομερή τραγουδίστρια της ελευθερίας για τους βασιλιάδες. Εδώ σκιαγραφείται επίσης ένα θέμα - ο συγγραφέας γράφει ότι θέλει «να τραγουδήσει την ελευθερία στον κόσμο» και να νικήσει το κακό στους θρόνους. Μετά από αυτό έρχεται η έκθεση της κύριας πρότασης: για το καλό του λαού, είναι απαραίτητο να συνδυαστούν ισχυροί νόμοι με την ελευθερία του αγίου. Επεξηγείται με παραδείγματα από την ιστορία (Παύλος Α΄, Απεικονίζοντας ιστορικά γεγονότα (η εκτέλεση του Λουδοβίκου κατά τη Γαλλική Επανάσταση, η δολοφονία του Παύλου Α΄ στο παλάτι Μιχαηλόφσκι από τα χέρια μισθοφόρων), ο ποιητής είναι εχθρικός όχι μόνο προς την τυραννία, αλλά και σε αυτούς που καταστρέφουν τους σκλάβους, αφού τα χτυπήματα αυτοί οι άνθρωποι είναι άδοξα: είναι παράνομοι και προδοτικοί.
Καλώντας για μια εξέγερση της αυτοσυνείδησης, του πνεύματος, ο Alexander Sergeevich κατανοεί τη σημασία της νομικής επίλυσης των συγκρούσεων - αυτό ακριβώς δείχνει η ιστορική ανάλυση του Πούσκιν. Η ελευθερία πρέπει να προσπαθήσει να αποκτήσει, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την αιματοχυσία. Μια άλλη μέθοδος είναι μοιραία τόσο για τους τυράννους όσο και για τον ίδιο τον ρωσικό λαό.
Η ωδή «Ελευθερία», η ανάλυση της οποίας προσφέρεται στην προσοχή σας, τελειώνει, ως συνήθως, με μια έκκληση προς τον ίδιο τον κυρίαρχο με μια έκκληση να αντλήσει ένα μάθημα από τα προαναφερθέντα.
Η συνθετική αρμονία μας βοηθά να παρατηρήσουμε την κίνηση των συναισθημάτων και των σκέψεων του ποιητή. Τα λεκτικά μέσα έκφρασης του περιεχομένου είναι σύμφωνα με αυτό. Η ωδή «Ελευθερία», μια περίληψη της οποίας παρουσιάζεται παραπάνω, αποτελεί παράδειγμα υψηλής καλλιτεχνικής τελειότητας.
Χαρακτηριστικά της ποιητικής
Ο ποιητικός λόγος (ενθουσιασμένος, αισιόδοξος) αντανακλά τα διάφορα συναισθήματα που διέθεταν ο συγγραφέας: παθιασμένος πόθος για ελευθερία (στην πρώτη στροφή), αγανάκτηση ενάντια σε καταπιεστές και τυράννους (δεύτερη στροφή), τη θλίψη ενός πολίτη του κράτους στη θέα του ανομία (τρίτη στροφή) κ.λπ. Στον ποιητή κατάφερε να βρει ακριβείς και συνάμα εικονικές λέξεις για να μεταφέρει τα συναισθήματα και τις σκέψεις που τον κατείχαν. Για παράδειγμα, ο Πούσκιν αποκαλεί τη μούσα της πολιτικής ωδής «Πούσκιν» «περήφανο τραγουδιστή της ελευθερίας», «μια καταιγίδα των τσάρων». Το «Liberty», η ανάλυση του οποίου σας προσφέρεται σε αυτό το άρθρο, είναι ένα έργο εμπνευσμένο από τα παραπάνω. Είναι η μούσα που εμπνέει τον ποιητή με «τολμηρούς ύμνους».
Το επαναστατικό νόημα της ωδής
Η ωδή "Ελευθερία" (ανάλυση βλέπε παραπάνω) είχε σημαντικό επαναστατικό αντίκτυπο στους συγχρόνους του Αλεξάντερ Σεργκέεβιτς Πούσκιν, χρησιμοποιήθηκε στην επαναστατική ταραχή από τους Δεκεμβριστές.
Σύντομα ο ποιητής απογοητεύεται από τις πρώην ιδεαλιστικές του ιδέες ότι ο μονάρχης επιδιώκει να κάνει ό,τι μπορεί για να βελτιώσει τη ζωή του λαού του, επειδή ο Αλέξανδρος ο Πρώτος δεν μπορούσε να αποφασίσει για ριζικές μεταρρυθμίσεις που θα έδιναν τέλος στη δουλοπαροικία. Η Ρωσία ήταν ακόμα ένα φεουδαρχικό κράτος. Οι προοδευτικοί ευγενείς, συμπεριλαμβανομένων των φίλων του Alexander Sergeevich, δημιούργησαν με στόχο τη βίαια ανατροπή της απολυταρχίας και έτσι την εκκαθάριση διαφόρων επαναστατικών κοινωνιών.
Ο Πούσκιν επίσημα δεν ανήκε σε κανέναν από αυτούς, αλλά ο τρόπος σκέψης που έμοιαζε με τους επαναστάτες τον οδήγησε να συνειδητοποιήσει την αδυναμία φιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων στη Ρωσία «από τα πάνω». Αυτή την ιδέα αντανακλούσε στα επόμενα έργα του. Η ωδή «Ελευθερία», η ανάλυση της οποίας την κάνει καλύτερα κατανοητή, ζητούσε επίσης την ανατροπή της τυραννικής εξουσίας «από τα κάτω» μέσω της επανάστασης.
Τα προβλήματα της ωδής "Ελευθερία"
Όμως ο Α.Ν. Ο Ραντίστσεφ δεν ήταν μόνο πεζογράφος, αλλά και ποιητής. Μια γενίκευση των ιστορικών και πολιτικών εννοιών του Ραντίστσεφ ήταν η ωδή «Ελευθερία», που ήταν το πρώτο κλασικό μνημείο της ρωσικής επαναστατικής ποίησης. Το «Liberty» περιλαμβάνεται στο «Ταξίδι από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα», στο κεφάλαιο «Τβερ».
Η ωδή βασίζεται στις γενικές εκπαιδευτικές θεωρίες της φυσικής ισότητας των ανθρώπων, του φυσικού νόμου και του κοινωνικού συμβολαίου, που αναθεωρήθηκαν από τον Ραντίστσεφ με επαναστατικό πνεύμα. Στην ωδή «Ελευθερία» ο Ραντίστσεφ εμβάθυνε περαιτέρω την κριτική της απολυταρχίας και εξέφρασε την ιδέα ότι η εκκλησία είναι ένα αξιόπιστο στήριγμα για την απολυταρχία.
Στο ύφος του, το Liberty είναι άμεσος διάδοχος των αξιέπαινων ωδών του Lomonosov. Είναι γραμμένο σε ιαμβικό τετράμετρο, δεκάστιχες στροφές με την ίδια ομοιοκαταληξία. Το περιεχόμενό του όμως διαφέρει εντυπωσιακά από τις ωδές του Λομονόσοφ. Ο Ραντίστσεφ δεν πιστεύει σε φωτισμένους μονάρχες, και ως εκ τούτου τα αντικείμενα του επαίνου του είναι η ελευθερία και η αγανάκτηση του λαού ενάντια στον τσάρο.
Αρχίζει την ωδή του ο Α.Ν. Ο Ραντίστσεφ με την εξύμνηση της ελευθερίας, την οποία θεωρεί ανεκτίμητο δώρο της φύσης, την «πηγή» «όλων των μεγάλων πράξεων». Σε μια χώρα όπου η συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού βρισκόταν σε δουλοπαροικία, αυτή ακριβώς η σκέψη ήταν μια πρόκληση για την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.
Η ελευθερία δίνεται σε κάθε άτομο από την ίδια τη φύση, πιστεύει ο συγγραφέας, και ως εκ τούτου στη «φυσική κατάσταση» οι άνθρωποι δεν γνώριζαν κανέναν περιορισμό και ήταν απολύτως ελεύθεροι: «Ήρθα στο φως και είσαι μαζί μου. Δεν υπάρχουν τα πριτσίνια μου στους μύες…». Αλλά στο όνομα του κοινού καλού, οι άνθρωποι ενώθηκαν στην κοινωνία, περιόρισαν τη «βούλησή» τους σε νόμους που είναι επωφελείς για όλους και εξέλεξαν μια κυβέρνηση που θα πρέπει να παρακολουθεί την αυστηρή εφαρμογή τους. ΕΝΑ. Ο Radishchev αντλεί τις καλές συνέπειες μιας τέτοιας συσκευής: ισότητα, αφθονία, δικαιοσύνη. Η θρησκεία περιέβαλε τη δύναμη του ηγεμόνα με ένα θεϊκό φωτοστέφανο και έτσι τον απελευθέρωσε από την ευθύνη προς τους ανθρώπους: «Η δύναμη της βασιλικής πίστης προστατεύει, Η δύναμη της βασιλικής πίστης επιβεβαιώνει, η συμμαχική κοινωνία καταπιέζεται». Ο μονάρχης μετατρέπεται σε δεσπότη:
Σηκώνοντας το αγέρωχο μέτωπό σου, πιάνοντας το σιδερένιο σκήπτρο, βασιλιά,
Καθισμένος επιβλητικά στον τρομερό θρόνο, ανάμεσα στους ανθρώπους βλέπει μόνο ένα ποταπό πλάσμα.
Η απώλεια της ελευθερίας έχει αρνητικές επιπτώσεις σε όλους τους τομείς της κοινωνίας: τα χωράφια αδειάζουν, η στρατιωτική ανδρεία ξεθωριάζει, η δικαιοσύνη παραβιάζεται. Όμως η ιστορία δεν μένει ακίνητη και ο δεσποτισμός δεν είναι αιώνιος. Η δυσαρέσκεια μεγαλώνει στους πολίτες. Εμφανίζεται ο προάγγελος της ελευθερίας. Ξεσπά η οργή. Εδώ ο Ραντίστσεφ διαφέρει έντονα από τους Ευρωπαίους διαφωτιστές. Έτσι, εάν ο Rousseau στο βιβλίο "The Social Contract" περιορίζεται μόνο σε μια σύντομη παρατήρηση ότι εάν ο μονάρχης, που εκλέγεται από την κοινωνία, παραβιάζει τους νόμους, ο λαός έχει το δικαίωμα να καταγγείλει το κοινωνικό συμβόλαιο που είχε συνάψει προηγουμένως μαζί του (με ποια μορφή αυτό θα συμβεί, ο Ρουσό δεν αποκαλύπτει), τότε ο Ραντίστσεφ συμφωνεί μέχρι το τέλος. Στην ωδή του ο λαός ανατρέπει τον μονάρχη, τον κρίνει και τον εκτελεί:
«Στρατός θα σηκωθεί παντού, ένα πίτουρο, η ελπίδα θα οπλίσει τους πάντες.
Όλοι βιάζονται να ξεπλύνουν την ντροπή τους στο αίμα του βασανιστή.
Χαίρε έθνη καθηλωμένα·
Αυτό το δικαίωμα, εκδικημένο από τη φύση, σήκωσε τον βασιλιά στο ικρίωμα.
Μη ικανοποιημένος με εικασιακές αποδείξεις για το αναπόφευκτο της επανάστασης, ο Ραντίστσεφ επιδιώκει να βασιστεί στην εμπειρία της ιστορίας. Θυμίζει την Αγγλική Επανάσταση του 1649, την εκτέλεση του Άγγλου βασιλιά. Ο Ραντίστσεφ τον επαινεί γιατί «εκτέλεσε τον Καρλ στη δίκη» και ταυτόχρονα τον κατηγορεί αυστηρά για τον σφετερισμό της εξουσίας.
Η ανθρωπιά, σύμφωνα με τον Α.Ν. Radishchev, διανύει μια κυκλική πορεία στην ανάπτυξή του. Η ελευθερία μετατρέπεται σε τυραννία, η τυραννία σε ελευθερία. Ο ίδιος ο Radishchev, επαναλαμβάνοντας τα περιεχόμενα της 38ης και 39ης στροφής στο κεφάλαιο "Tver", εξηγεί τη σκέψη του ως εξής: "Έτσι είναι ο νόμος της φύσης. Η ελευθερία γεννιέται από το μαρτύριο, η σκλαβιά γεννιέται από την ελευθερία…». Απευθυνόμενος στους λαούς που έριξαν τον ζυγό του δεσπότη, ο Ραντίστσεφ τους καλεί να προστατεύσουν την ελευθερία που κέρδισαν ως κόρη οφθαλμού:
"Ω εσυ! ευτυχισμένα έθνη, όπου η τύχη έχει δώσει ελευθερίες!
Παρατηρήστε το δώρο της καλής φύσης, στις καρδιές που το αιώνιο έχει εγγράψει.
Ο δεσποτισμός εξακολουθεί να θριαμβεύει στη Ρωσία. Ο ποιητής και οι σύγχρονοί του «σέρνουν» «τα δεσμά ενός αβάσταχτου φορτίου». ΕΝΑ. Ο Ραντίστσεφ δεν ελπίζει να ζήσει για να δει την ημέρα της ελευθερίας: «Η χρονιά δεν έχει ωριμάσει ακόμα, το πεπρωμένο δεν έχει ολοκληρωθεί», αλλά πιστεύει ακράδαντα στην επερχόμενη νίκη της και θα ήθελε ο συμπατριώτης του να έρθει στον τάφο του και να του πει :
«Κάτω από τον ζυγό της εξουσίας, αυτός γεννήθηκε,
Κούρεμα τα δεσμά είναι επιχρυσωμένα,
Ήμασταν οι πρώτοι που προφήτευσαν την ελευθερία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.