Σάββατο 18 Μαρτίου 2023

Παλιοί Σιδηροδρομικοί Σταθμοί - Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους

 

 Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους 

Οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ.) ήταν ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου στην Ελλάδα, το οποίο ιδρύθηκε το 1920 και εκμεταλλευόταν τους ελληνικούς σιδηροδρόμους, έως το 1970.

Ιστορικό

Οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους, ανέλαβαν την εκμετάλλευση της κανονικού εύρους σιδηροδρομικής γραμμής από τον Πειραιά στο Παπαπούλι στα σύνορα με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, έως το 1912, και την επέκταση από το Παπαπούλι ως το Πλατύ και τις περισσότερες πρώην Οθωμανικές σιδηροδρομικές γραμμές που βρισκόταν εντός ελληνικής επικράτειας μετά το 1919. Αυτές οι γραμμές ήταν οι εξής:

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους, απορρόφησαν τους περισσότερους υπόλοιπους Ελληνικούς σιδηροδρόμους, συμπεριλαμβανομένων των εξής:

Μόνον οι Ελληνικοί Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι (Ε.Η.Σ., αργότερα Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών - Πειραιώς), που εκμεταλλευόταν τη σιδηροδρομική γραμμή Πειραιά - Κηφισιάς και Πειραιά - Περάματος, καθώς και οι ιδιωτικές γραμμές ορυχείων και εργοστασίων παρέμειναν ανεξάρτητες.

Οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους παρέμειναν έως τη 31 Δεκεμβρίου 1970. Την επόμενη μέρα όλοι οι σιδηρόδρομοι, με εξαίρεση τις ιδιωτικές βιομηχανικές γραμμές και τους Ε.Η.Σ. μεταβιβάστηκαν στον Οργανισμό Σιδηροδρόμων Ελλάδας, μια κρατική εταιρεία.

Προϋπάρχοντα δίκτυα

Έναρξη Λειτουργίας: 1882
Πλάτος γραμμής: 1,00 μέτρο
Μήκος γραμμής: 12 χιλιόμετρα
Ημερομηνία ένωσης με τους Σ.Π.Α.Π1951
  • Θεσσαλικοί Σιδηρόδρομοι
Έναρξη Λειτουργίας: 03/10/1892
Πλάτος γραμμής: 1,00 μέτρο
Μήκος γραμμής: 202 χιλιόμετρα
Γραμμές:
Γραμμή 1: Βόλος - Βελεστίνο - Λάρισα
Γραμμή 2: Βελεστίνο - Καλαμπάκα
Ημερομηνία ενώσεως με τους Σ.Π.Α.Π.1951
  • Σιδηρόδρομοι Πειραιά - Αθηνών - Πελοποννήσου (Σ.Π.Α.Π)
Έναρξη Λειτουργίας: Δεκέμβριος 1892
Πλάτος γραμμής: 1,00 μέτρο
Μήκος γραμμής: 726 χιλιόμετρα
Γραμμές:
Γραμμή 1: Αθήνα - Πειραιάς - Κόρινθος - Πάτρα - Κυπαρισσία - Ζευγολατιό - Καλαμάτα
Γραμμή 2: Κόρινθος - Άργος - Ναύπλιο
Γραμμή 3: Άργος - Τρίπολη - Ζευγολατιό
Γραμμή 4: Διακοφτό-Καλάβρυτα
Διακλαδώσεις:
Διακλάδωση 1: Προς Κυλλήνη
Διακλάδωση 2: Προς Ολυμπία
Διακλάδωση 3: Προς Μεγαλόπολη
Διακλάδωση 4: Προς Μεσσήνη
  • Σιδηρόδρομοι Βορειο-Δυτικής Ελλάδος (Σ.Β.Δ.Ε.)
Έναρξη Λειτουργίας: Δεκέμβριος 1892
Πλάτος γραμμής: 1,00 μέτρο
Μήκος γραμμής: 61 χιλιόμετρα
Λήξις Λειτουργίας1953 (Ενοποίηση με τους Σ.Π.Α.Π.)

Σήμερα η γραμμή δε λειτουργεί.

  • Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ.)

Το δίκτυο αποτελείται από τους παρακάτω σιδηροδρομικούς κλάδους

Κλάδος 1Πειραιάς - Αθήνα - Λάρισα - Ελληνοτουρκικά Σύνορα (Παπαπούλι) (σήμερα: Αθήνα-Θεσσαλονίκη) με διακλαδώσεις:
Διακλάδωση 1: Σχηματάρι - Χαλκίδα
Διακλάδωση 2: Λιανοκλάδι - Στυλίδα

Η γραμμή άρχισε τη λειτουργία της το 1880 με την ονομασία: "Εταιρεία των Ελληνικών Σιδηροδρόμων".

Έναρξις λειτουργίας (τμηματικά): 06/03/1904 - 22/07/1909.

Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 - 1913) και την Απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Θράκης γίνονται έργα επεκτάσεως της γραμμής από το Παπαπούλι μέχρι το Πλατύ (Μάρτιος 1918) και συνδέεται με τους Σιδηροδρόμους Μακεδονίας και Θράκης που κατασκευάσθηκαν και λειτούργησαν μεταξύ 1883 και 1892.

Γραμμή 1: Θεσσαλονίκη - Πλατύ - Φλώρινα - Γιουγκοσλαβικά Σύνορα (πρός Μοναστήρι)
Γραμμή 2: Θεσσαλονίκη - Γιουγκοσλαβικά Σύνορα (πρός Σκόπια)
Γραμμή 3: Θεσσαλονίκη - Ελληνοβουλγαρικά Σύνορα (προς Φιλιππούπολη)

Και σε αυτήν την επέκταση, λαμβάνουν το όνομα Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους (Σ.Ε.Κ.) και ακόμη κατασκευάζονται οι διακλαδώσεις:

Διακλάδωση 1: Προς Φλώρινα)
Διακλάδωση 2: Προς Βουλγαρικά Σύνορα (Σόφια) (από Στρυμόνα)
Πλάτος γραμμής: 1,00 μέτρο
Μήκος γραμμής: 726 χιλιόμετρα
Εξαίρεση αποτέλεσε η γραμμή Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου, η οποία δεν εντάχθηκε στους ΣΕΚ, αλλά ήταν υπό τη διοίκηση των Γαλλο-ελληνικών σιδηροδρόμων έτος το 1954.[1]

Δίκτυο και άλλες υποδομές

Η γέφυρα Μπράλου ή Παπαδιάς, η οποία ανακατασκευάστηκε το 1945.

Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης της εταιρείας, ελάχιστες επεκτάσεις δικτύου έλαβαν χώρα, με τις πιο αξιοσημείωτες να είναι οι εξής:

Το 1928 υπογράφηκε σύμβαση για τη κατασκευή νέας γραμμής που θα συνέδεε την Καλαμπάκα με την Κοζάνη, αλλά το σχέδιο εγκαταλείφθηκε το 1932, λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων.

Το ελληνικό σιδηροδρομικό σύστημα (υποδομές και τροχιαίο υλικό) υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου (ειδικά μεταξύ 1943-1944) και δεν κατέστη πλήρως λειτουργικό έως το 1950. Ωστόσο, η σιδηροδρομική γέφυρα του Αχλαδοκάμπου στην Αργολίδα, καταστράφηκε το 1944, και ανακατασκευάστηκε μόλις το 1974.

Το 1960 η γραμμή μεταξύ Λάρισας και Βόλου, των πρώην Σιδηροδρόμων Θεσσαλίας, μετατράπηκε σε κανονικού εύρους, και συνδέθηκε στη Λάρισα με τη γραμμή Αθηνών - Θεσσαλονίκης.

Νέα κτήρια σιδηροδρομικών σταθμών κατασκευάστηκαν σε Θεσσαλονίκη (γνωστός ως Νέος Σιδηροδρομικός Σταθμός ΘεσσαλονίκηςΝΕΣΘ) το 1952Λάρισα το 1962Λειανοκλάδι το 1950ΣίνδοΑιγίνιοΠλαταμώναΦλώριναΈδεσσα, Άγρα, ΆρνισσαΠολύκαστροΠτολεμαΐδα και Κοζάνη.

Τροχαίο Υλικό

Μέχρι το 1962, οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους, χρησιμοποιούσαν πληθώρα ατμομηχανών από διάφορους κατασκευαστές. Μερικές από αυτές ανήκαν στα δίκτυα πριν το 1920, ενώ ένα μέρος τους αποκτήθηκε ως τμήμα διεθνών προγραμμάτων βοήθειας μετά τον πόλεμο και ένας μικρός αριθμός προμηθεύτηκε από την εταιρεία

Η μετατροπή σε πετρελαιοκίνητες μηχανές ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Οι πρώτες πετρελαιοκίνητες μηχανές παραδόθηκαν στην εταιρεία το 1962, και περιλαμβανόταν 30 μηχανές ελιγμών Krupp V60 (Κλάσης A-101), 10 ALCo DL532B (Κλάσης A-201) και 10 ALCo DL500C (Κλάσης A-301). Ακολουθήθηκαν από μηχανές σειράς A-221, A-321, A-351, A-401 και A-411 για τα δίκτυα κανονικού εύρους και κλάσης A-9101, A-9201 και A-9401 για τα δίκτυα μετρικού εύρους.

Οι πετρελαιοκίνητες πολλαπλές μονάδες (DMU) εισήχθησαν για πρώτη φορά το 1936 και άρχισαν να χρησιμοποιούνται περισσότερο κατά τις δεκαετίες 1950 και 1960. Οι ατμομηχανές καταργήθηκαν σταδιακά, αλλά βρισκόταν σε περιορισμένη χρήση έως το Δεκέμβριο 1970.

Ατμομηχανές

Ο ακόλουθος πίνακας δείχνει τις ατμομηχανές που αποκτήθηκαν από τους Σιδηροδρόμους Ελληνικού Κράτους μεταξύ 1920 και 1969. Επίσης, συνέχισαν να χρησιμοποιούν μια ποικιλία παλαιότερων τύπων μηχανών που αποκτήθηκαν από τις προηγούμενες Ελληνικές και Οθωμανικές σιδηροδρομικές εταιρείες.[2][3]

ΦωτογραφίαΚλάσηΑρίθμησηΤύποςΠοσότηταΚατασκευαστήςΈτος

Κατασκευής

ΙσχύςΣημειώσεις
Αα1–40-4-0T4Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων 403–408
Βα11–;2-4-0TΠρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων σειρές 321–328
Γα21–224-4-0T2Neilson & Co.1892Πρώην Σ.Ε.Κ. 301–302, αρχικά Σ.Π.Α.Π.
Γβ31–344-4-04Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων
Δα

(1η)

510-6-0ST1Manning Wardle1892Πρώην Σ.Π.Α.Π.
USATC S100 locomotive Thessaloniki.jpgΔα

(2η)

51–700-6-0T20Davenport Locomotive Works,

Vulcan Iron Works,
H. K. Porter, Inc.

1945–1946730 άλογα

(544 kW)

USATC S100; μερική ανακατασκευή ως 0-6-0
Δβ61-;0-6-0Πρώην της Railway Operating Division
Δγ71-750-6-05Πρώην του Σιδηροδρόμου Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης 50–54
CFFH No102.jpgΔγ764-4-01StEG1888Πρώην της Γ.Ε.Σ. 102, προηγουμένως των Ανατολικών Σιδηροδρόμων
Δδ81–870-6-07Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων 4–10
Δε88–1030-6-0Πρώην σειρά των Ανατολικών Σιδηροδρόμων 11–54
Δζ111–1140-6-04Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων 502–506
Εα201–2232-6-0T23Batignolles (13)

St. Léonard (10)

1903–1907Πρώην των Σ.Ε.Κ. 101–123
Εβ231–2322-6-02Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων 509–510
Εγ241–2432-6-03Πρώην Ανατολικών Σιδηροδρόμων 521–523
Ζα301–3074-6-07Batignolles1906Πρώην Σ.Ε.Κ. 201–207; μίξη τεσσάρων κυλίνδρων de Glenn, βασισμένο στην κλάση Midi 1400
Ζβ3114-6-01Πρώην Σ.Ε.Κ. 221
Ζγ321–3304-6-010Πρώην Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης 101–110
Ζδ341–3504-6-010Πρώην Prussian P 8
Ζε331–3332-6-23Πρώην Γ.Ε.Σ.
Ηα4010-8-01Πρώην Σιδηροδρόμων Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης, αρχικά Prussian G 7
Ηβ411–4230-8-013Πρώην Σιδηρορόμων Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης 1–16
Ηγ431–4320-8-02Πρώην SBB 4105, 4112
Ηδ441–4430-8-03Πρώην SBB 4130, 4134, 4135
Ηε444–4462-8-03Batignolles1924903 άλογα (673 kW)Πρώην Γ.Ε.Σ., προηγουμένως Ανατολικών Σιδηροδρόμων 260–262
Θα5012-8-01Πρώην Σ.Ε.Κ. 601
Θβ511–5122-8-02Πρώην Σ.Ε.Κ. 621–622
Θγ521–537

551–560
571–595

2-8-027+25Baldwin Locomotive Works, American Locomotive Works, Lima Locomotive Works19471.200 άλογα (895 kW)USATC S160 521–537 με καύση άνθρακα, 551–560 με καύση πετρελαίου, 571–595 από την Ιταλία το 1959 (FS Class 736)
Ια701–7202-8-220American Locomotive Company1915Πρώην Σ.Ε.Κ. 401–420
Κα801–8020-10-02Πρώην Σ.Ε.Κ. 521–522
Κβ811–8600-10-060StEG1922–19261.200 άλογα (895 kW)kkStB / BBÖ κλάση 80.900 (ÖBB κλάση 57)
Κβ8090-10-011.200 άλογα (895 kW)kkStB / BBÖ κλάση 80.900 (ÖBB κλάση 57); Πρώην Γ.Ε.Σ.
SEK-Kg-880.jpgΚγ861–8800-10-020Ateliers de Tubize,

Haine St Pierre,
St. Léonard
La Meuse

19291.200 άλογα (895 kW)
Κδ881–8910-10-011HenschelΠρώην της Deutsche Reichsbahn 57.10-35 (Prussian G 10), χρησιμοποιήθηκε από τις Γερμανικές δυνάμεις κατοχής και αφέθηκε όταν αυτές αποχώρησαν το 1944
Λα901–9402-10-040StEG (10),

Škoda Works (30)

1925–19271.550 άλογα (1.156 kW)Südbahn κλάση 580
Λβ951–9662-10-016North British Locomotive Company19461.530 άλογα (1.141 kW)WD Austerity 2-10-0
Λγ991–9982-10-08Baldwin Locomotive Works19471.703 άλογα (1.270 kW)
20070120-Rouf-Ma1002-0007A.jpgΜα1001–10202-10-220Ansaldo (10)

Breda (10)

1953–19542.920 άλογα (2.920 kW)

Πετρελομηχανές (κανονικού εύρους)

ΦωτογραφίαΚλάσηΤύποςΠοσότηταΚατασκευαστήςΈτος

Κατασκευής

ΜοντέλοΙσχύς
20090212-Thessaloniki-A104.jpgA-1010-6-0 dh30Krupp1962–1967Y60641 άλογα (478 kW)
20070611-AIR-A204-0002.jpgA-201Bo-Bo de10ALCo1962DL532B1.035 άλογα (772 kW)
A-301Co-Co de10ALCo1962DL500C1.971 άλογα (1.470 kW)
20071104-air-a326-0018.jpgA-321Co-Co de7ALCo1967DL5431.971 άλογα (1.470 kW)
20080531-7520-Tithorea-A367.jpgA-351Co-Co de26Alsthom1967CC AD 2100C12.071 άλογα (1.544 kW)
A-401Co-Co de10Siemens-Jung19661.971 άλογα (1.470 kW)
OSE 420 Paleofarsalos 1995.jpgA-411B-B dh20Krauss-Maffei1963V2002.170 άλογα (1.618 kW)

Πετρελομηχανές (μετρικού εύρους)

ΦωτογραφίεςΚλάσηΤύποςΠοσότηταΚατασκεαστήςΈτοςΜοντέλοΙσχύς
20070420-Korinthos-9106.JPGA-9101Co-Co de12ALCo1965DL5371.332 άλογα (993 kW)
20070829-PATRAS-A9202.jpgA-9201Co-Co de10Alsthom1967CC AD 1600A11.576 άλογα (1.175 kW)
20080405-Patras-A9415.jpgA-9401B-B dh20Mitsubishi196748-BB-HI641 άλογα (478 kW)

Πετρελαιοκίνητες Πολλαπλές Μονάδες (DMU) ή Πετρελαυτοκινητάμαξες


Οι Σιδηρόδρομοι Ελληνικού Κράτους αγόρασαν τις πρώτες τους Πετρελαιοκίνητες Πολλαπλές Μονάδες το 1936, και απέκτησαν ένα μεγαλύτερο αριθμό τη δεκαετία του 1950. Επιπλέον μηχανές αυτού του είδους αποκτήθηκαν με την απορρόφηση άλλων δικτύων από τους Σ.Ε.Κ..

ΦωτογραφίαΚλάσηΤύποςΠοσότηταΚατασκευαστήςΈτος

Κατασκευής

(AA11)2-Bo de2Floridsdorf1936
AA11-AA26

A111-A118

A1-1A+2-216FIAT1950
03 427a Bf Litóchoro, Fiat-VT.jpgAA27-AA36

A119-A128

A1-1A+2-210FIAT1958
AA412-B9Renault1950
AA61B-B3MAN1955
Station Athene 1979.jpgAA712-B20Ferrostaal-Esslingen1962

Δυστυχήματα

  • Νεμέα: 17/8/1954: 4 νεκροί από πυρκαγιά σε 2 βαγόνια της αμαξοστοιχιας 202 Καλαμών -Αθηνών[4]
  • Δερβένι: 30/9/1968: Σε σύγκρουση αμαξοστοιχιών, 34 νεκροί επιβάτες[5][6][7]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1.  Μυρτσίδης, Διαμαντής (2021). Η Ιστορία του Σιδηροδρόμου στον Έβρο. Νέα Βύσσα: Διαμαντής Μυρτσίδης. σελ. 106. ISBN 978-618-00-3174-4.
  2.  I. Ζαρταλούδης, Δ. Καράτωλος, Δ. Κουτελίδης, Γ. Νάθενας, Σ. Φασούλας, Α. Φιλιππουπολίτης (1997). Οι Ελληνικοί Σιδηρόδρομοι. Μίλητος. σελ. 263. ISBN 960-8460-07-7.CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  3.  Durrant, A. E. (1972). The Steam Locomotives of Eastern Europe. Newton Abbot, Devon, UK: David and Charles. σελ. 50-60. ISBN 0-7153-4077-8.
  4.  Εφημερίς Ελευθερία 21/8/1954
  5.  Ένα από τα πλέον πολύνεκρα δυστυχήματα, στην ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων
  6.  Πρωτοσέλιδο Έθνους 1/10/1968
  7.  October 1, 1968 – Greece – Two trains carrying people returning to Athens after voting in their home towns in a constitutional referendum collide at Corinth, killing 34 people and injuring 150

Επιπλέον ανάγνωση

  • W. F., Simms (1997). The railways of Greece. Wilfried F. Sims. ISBN 0-9528881-1-4. Contains brief history, simple line maps and extensive list of rolling stock until 1997.
  • Organ, J. (2006). Greece Narrow Gauge. Middleton Press. ISBN 1-904474-72-1.
  • Voyageur (Anonymous) (February 1941). «The Railways of Greece». The Railway Magazine (London, UK: Railway Publications) 87 (524): 64.
  • D. W., Winkworth (May 1967). «Peloponnese Narrow Gauge». The Railway Magazine (London, UK: Transport & Technical Publications Ltd.) 113 (793): 249–254.
  • «Railway systems in Greece». Cheltenham, UK: The Restoration & Archiving Trust. 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2008. Ανακτήθηκε στις 21 Μαΐου 2008.

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.