Είναι γνωστά όλα αυτά στους αρμόδιους φορείς;

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΟΚ: ΠΩΣ ΜΑΣ ΓΔΕΡΝΟΥΝ ΓΙΑΤΡΟΙ - ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΕΣ Η ληστεία των ταμείων υγείας Του Ι. ΣΤ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ* Η φαρμακοβιομηχανία και η βιομηχανία ιατρικών υλικών έχει κατορθώσει, μέσω κατάλληλων δημοσιευμάτων και δημόσιων σχέσεων, να θεωρείται και από τους ασφαλισμένους σαν το θύμα του κράτους των διοικήσεων νοσοκομείων και ασφαλιστικών ταμείων υγείας. Εχει κατορθώσει να πείσει ότι κράτος και ασφαλιστικοί φορείς χρωστάνε μεγάλα ποσά, και αυτό από χρόνια. Και πράγματι έτσι είναι. Ομως αυτή είναι λιγότερο από τη μισή αλήθεια. Η βιομηχανία ιατρικών υλικών και φαρμάκων αποσιωπά ορισμένα κοινά μυστικά. Τα δεδομένα Η αύξηση κατανάλωσης φαρμάκων είναι συνεχής και, τα τελευταία χρόνια, εκτός κάθε ελέγχου και εκτός ιατρικών αναγκαιοτήτων και ενδείξεων. Δηλαδή, χορηγούνται φάρμακα χωρίς να τα έχει ανάγκη ο ασθενής ή χωρίς να έχουν αποτέλεσμα (κυκλοφορούν φάρμακα -το γιατί είναι άλλη ιστορία- τα οποία κανένα κλασικό και αναγνωρισμένο βιβλίο φαρμακολογίας δεν περιέχει και τα οποία δεν διδάσκονται σε κανένα πανεπιστήμιο του κόσμου. Τα φάρμακα αυτά ονομάζονται, για νομικούς λόγους, «αμφιβόλου αποτελεσματικότητος»). Ενδεικτικά παραθέτουμε τμήμα της επίσημης στατιστικής του ΕΟΦ της γενικής κατανάλωσης φαρμάκων. Δεν υπάρχει κατηγορία φαρμάκων η οποία να μην έχει, σε αυτό το διάστημα, μια εξωφρενική και εκτός ιατρικών αναγκαιοτήτων αύξηση κατανάλωσης. Δεν είναι δυνατόν, δηλαδή, σε 8 χρόνια, να αυξήθηκαν οι δερματολογικές παθήσεις κατά 416%, οι καταθλιπτικοί κατά 515% και οι καρδιολογικοί ασθενείς κατά 236%. Τις αιτίες της αύξησης θα πρέπει να τις αναζητήσει κανείς σε «παραϊατρικά κυκλώματα». Τα αναποτελεσματικά φάρμακα, σε μία παλαιότερη μελέτη κατανάλωσης στο ΙΚΑ, καταλάμβαναν περίπου το 10% του συνολικού κόστους φαρμάκων (του ΙΚΑ). Σε νεότερη μελέτη (1) που αφορά τον ΟΓΑ, τα αναποτελεσματικά φάρμακα καταλάμβαναν περίπου το 5% του συνολικού κόστους, δηλαδή για το 1997 (έτος της μελέτης) και με προέκταση στο συνολικό κόστος φαρμάκων όλων των ταμείων (1.870.000.000 ευρώ) τα ταμεία έδωσαν περίπου 93,5 εκατομ. ευρώ (κυριολεκτικά πεταμένα χρήματα). Η ιστορία δεν σταματά όμως εδώ. Υπάρχουν βιομηχανίες οι οποίες συντηρούνται από ένα αναποτελεσματικό φάρμακο. Παραδείγματα από την κατανάλωση στον ΟΓΑ(1): Ουσία: Μπουφλομεδίλη(2) το 36% του τζίρου μιας εταιρείας Πιρακετάμη(2) το 79% του τζίρου μιας εταιρείας Σημειωτέον ότι το Εθνικό Συνταγολόγιο του ΕΟΦ (έκδοση 2003) δεν αναφέρει καμία από τις αναποτελεσματικές ή εν πάση περιπτώσει αμφιβόλου αποτελεσματικότητος ουσίες (ενώ τα έχει ο ίδιος εγκρίνει...)! Ορθοπαιδικά υλικά (για εγχειρήσεις σε κατάγματα και σε φθορές αρθρώσεων), βηματοδότες, υλικά μιας χρήσης (η νέα καταναλωτική και ληστρική τακτική της βιομηχανίας) όπως σετ μιας χρήσης για κήλες π.χ. συντελούν με υπέρογκες τιμές, υπερκοστολογήσεις και υπερκατανάλωση (χωρίς νόημα για την υγεία) στα προβληματικά οικονομικά των ταμείων. Το κίνητρο Ποιο είναι όμως το βασικό κίνητρο που οδηγεί τον αποφασιστικό κρίκο στην αλυσίδα κατανάλωσης, και που είναι ο γιατρός, να παραβιάζει τόσο άσχημα και βαριά αντικοινωνικά την ιατρική δεοντολογία αλλά και την ποινική νομοθεσία; Μα φυσικά το μόνο κίνητρο στην εποχή των αδίστακτων τραπεζιτών και επενδυτών: το αφορολόγητο, μαύρο και άκοπο χρήμα. Φάρμακα, ιατρικά υλικά, εργαστηριακές εξετάσεις αλλά και παραπομπές ασθενών μεταξύ συναδέλφων (π.χ. από παθολόγο σε χειρουργό για κάποια επέμβαση) συνδέονται στενά με τα ονομαζόμενα «ανταποδοτικά οφέλη», τα οποία δεν είναι τίποτα άλλο από στυγνή δωροδοκία, συνήθως σε μορφή ποσοστών αλλά και ως δωρεάν ταξίδια, κινητά τηλέφωνα, ηλεκτρονικές συσκευές, κουζίνες, ψυγεία κ.λπ. Η ταρίφα για ιατρικά υλικά είναι συνήθως το 20% της τιμής του προϊόντος. Μια αρθροπλαστική π.χ. των 3.000 ευρώ αποδίδει (αφορολόγητα) τουλάχιστον 600 ευρώ στον γιατρό. Το ίδιο ισχύει για βηματοδότες, υλικά μιας χρήσης, ιατρικές εξετάσεις. Παραθέτω μια λίστα που έδινε φαρμακευτική εταιρεία σε αγροτικούς γιατρούς και στην οποία δίπλα σε κάθε φάρμακο σημείωνε το χρηματικό ποσόν που «εδικαιούτο» ο γιατρός. Παραθέτω επίσης μια από τις πολλές σελίδες από ηλεκτρονικό υπολογιστή φαρμακοβιομηχανίας η οποία είχε «φακελώσει» τους γιατρούς που δωροδοκούσε, με λεπτομερή καταχώριση του χρηματικού ποσού ή της αγοράς αντικειμένου. Η συνολική καταχώριση αφορά τους γιατρούς ενός μόνο νομού για ένα εξάμηνο και αθροίζεται περίπου στα 76.000 ευρώ. Δηλαδή, εάν προβάλουμε αυτά τα χρήματα σε όλη την Ελλάδα (52 νομοί), τότε η εταιρεία πρέπει να έδωσε ως «ανταποδοτικά οφέλη» σε γιατρούς περίπου 8 εκατ. ευρώ σε έναν χρόνο. Το ποσόν μού φαίνεται πράγματι υπερβολικό, αλλά τα δεδομένα αυτά έχουν ως συμπέρασμα. Αυτά δε τα χρήματα η εταιρεία δεν τα αφαιρεί από τα κέρδη της, αλλά τα υπολογίζει στην τιμή του προϊόντος: ο ασφαλισμένος χρηματοδοτεί ο ίδιος τη διάλυση του ταμείου του. Οι συνέπειες δεν είναι μόνον οικονομικές Η δωροδοκία γιατρών από την βιομηχανία δεν έχει μόνο στόχο την κατανάλωση ενός συγκεκριμένου προϊόντος αλλά, κυρίως, την υπερβολική κατανάλωση, δηλαδή τη χορήγηση φαρμάκων χωρίς ένδειξη ή επεμβάσεις χωρίς σοβαρό λόγο (εξαιρετικός συνάδελφος ο οποίος δυστυχώς πέθανε νωρίς μου έλεγε «δεν φτάνει που χειρουργούνται χωρίς λόγο αλλά φεύγουν και με επιπλοκές»). Η βιομηχανία έχει τα κέρδη της από την άσκοπη κατανάλωση και τη ληστεία των ταμείων. Ομως οι συνέπειες αυτής της «τακτικής» δεν είναι μόνον οικονομικές. Ο γιατρός: -χάνει την κρίση του αργά αλλά σταθερά -χάνει τις κλινικές του ικανότητες -χάνει (όσο και αν δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό) την αυτοεκτίμησή του (βασικό στοιχείο για ιατρική ποιότητας) -χάνει την σχέση του με τον ασθενή (το βασικότερο όπλο θεραπείας) -γίνεται εκβιάσιμος, επομένως χάνει την ελευθερία του. Για τον ασθενή οι συνέπειες (άμεσες ή έμμεσες) είναι σημαντικότερες: -βλάβες υγείας λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών των φαρμάκων (υποτιμούνται καταστροφικά) -μη εφαρμογή αποτελεσματικότερων μεθόδων από τη φαρμακοθεραπεία -μη εφαρμογή τής πολύ ουσιαστικότερης προληπτικής Ιατρικής από τα ταμεία -γενική μείωση της ποιότητας της προσφερόμενης Ιατρικής (εγκατάλειψη σε φάρμακα) -δημιουργία ανθεκτικών στελεχών μικροβίων λόγω παντελώς άσκοπης (σε πολλές περιπτώσεις) χορήγησης αντιβιοτικών. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι σε μεγάλη μελέτη, σε μεγάλο κρατικό νοσοκομείο, η χορήγηση προληπτικής αντιβίοσης εφαρμόστηκε σύμφωνα με τους ιατρικούς κανόνες μόνο στο 2,3% των ορθοπαιδικών περιπτώσεων (3). Δεν εκπλήσσει επομένως ότι η Ελλάδα είναι στην πρώτη θέση στην Ε.Ε. σε ποσοστά ανθετικών στελεχών επικίνδυνων μικροβίων. Στο 83% των γαστρορραγιών που εισήχθησαν στο Λαϊκό Νοσοκομείο με αιτία τα ονομαζόμενα αντιφλεγμονώδη-αναλγητικά φάρμακα, υπήρχε προδιαθεσικός λόγος γαστρορραγίας σύμφωνα με τον οποίον (εάν ο γιατρός δεν είχε πρωταρχικό στόχο την κατανάλωση) ΔΕΝ έπρεπε να χορηγηθούν αυτά τα φάρμακα (4). Είναι γνωστά όλα αυτά στους αρμόδιους φορείς; Η ερώτηση ρητορική, διότι όλοι οι φορείς που έχουν σχετική αρμοδιότητα προστασίας του πληθυσμού τα γνωρίζουν καλώς. Γιατί όμως δεν παρεμβαίνουν; Γιατί ποτέ Ιατρικοί Σύλλογοι, υπουργείο Υγείας, υπουργείο Πρόνοιας, συνδικαλιστικοί ιατρικοί φορείς (π.χ. ΕΙΝΑΠ), πολιτικά κόμματα δεν έχουν ουσιαστικά παρέμβει; Η απάντηση δεν μπορεί παρά λογικά να είναι η συνολική διαπλοκή συμφερόντων, κυρίως οικονομικών. Τέσσερα βασικά συμπεράσματα 1. Η ιατρική βιομηχανία έχει επιδράσει πολύ αρνητικά στη συμπεριφορά των γιατρών, με συνέπειες για την υγεία του πληθυσμού και την ποιότητα των παρεχόμενων ιατρικών υπηρεσιών. 2. Η κύρια αιτία άσκοπης κατανάλωσης φαρμάκων, ιατρικών υλικών και εργαστηριακών εξετάσεων είναι η δωροδοκία προς τους γιατρούς. 3. Ενα σημαντικό τμήμα των «χρεών» νοσοκομείων και ταμείων προς εταιρείες προέρχεται από τα έξοδα των εταιρειών για την εκτός δεοντολογίας (ευγενικά γραμμένο) προώθηση των προϊόντων τους, και τουλάχιστον 30% θα πρέπει να αφαιρεθεί. 4. Προτού τα κόμματα εκφράζουν τη «συμπάθειά τους» προς την υποφέρουσα βιομηχανία, θα πρέπει να συλλέξουν αξιόπιστες πληροφορίες για την πραγματικότητα. Σημ.: Είναι αυτονόητο -αλλά για λόγους «νομικούς» δηλώνω- ότι βεβαίως υπάρχει μια μειοψηφία γιατρών και ίσως ελάχιστες βιομηχανίες που δεν συμμετέχουν στο κύκλωμα ή διατηρούν τις συναλλαγές σε κάποια ανεκτά όρια. (1) Βαλκανιώτη Ε: Ποσοτική και ποιοτική αξιολόγηση συνταγών που αφορούν τους ασφαλισμένους του ΟΓΑ (αξιολόγηση 30.000 συνταγών). Διδακτορική Διατριβή. Ιατρική Σχολή Αθηνών, 2005. (2) Σε βασικά συγγράμματα-καταλόγους δραστικών ουσιών, κατατάσσονται τα φάρμακα αμφιβόλου αποτελεσματικότητος, όπως π.χ. στο Weiss Η: Kritische Gebrauchsinforma Ationen Zu 11.000 Arzneimittel. Kiepenhe UER, Koeln 2003. (3) Γουρνά Χ: Προληπτική χορήγηση αντιβιοτικών σε ορθοπαιδικές επεμβάσεις. Βαθμός συμμόρφωσης με κατευθυντήριες γραμμές. Διδακτορική Διατριβή. Ιατρική σχολή Αθήνας, 2005. (4) Καραντζούλης Β. και Συνεργ.: Αιμορραγίες ανώτερου πεπτικού από μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Πανελλ. Ιατρικό Συνέδριο 2002. *τ. αναπλ. καθηγητής Ιατρικής ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 29/11/2008

========================================================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"