κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.

πηγή:kirkh

Ένα ποίημα που γράφτηκε απ τον Καβάφη ορμώμενος απ τον Αντώνιο που προστάτευε την Αλεξάνδρεια απ την επίθεση του Οκτάβιου αλλά έχει κι ένα μήνυμα για όλους μας, ότι όταν όλα πια έχουν τελειώσει, όταν ένας στόχος δεν μπορεί να επιτευχθεί πρέπει να το δεχόμαστε με αξιοπρέπεια.

Σαν έξαφνα, ώρα μεσάνυχτ', ακουσθεί
αόρατος θίασος να περνά
με μουσικές εξαίσιες, με φωνές—
την τύχη σου που ενδίδει πια, τα έργα σου

που απέτυχαν, τα σχέδια της ζωής σου
που βγήκαν όλα πλάνες, μη ανωφέλετα θρηνήσεις.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που φεύγει.

Προ πάντων να μη γελασθείς,
μην πεις πως ήταν ένα όνειρο,
πως απατήθηκεν η ακοή σου·

μάταιες ελπίδες τέτοιες μην καταδεχθείς.
Σαν έτοιμος από καιρό, σα θαρραλέος,
σαν που ταιριάζει σε που αξιώθηκες μια τέτοια πόλι,πλησίασε σταθερά προς το παράθυρο,
κι άκουσε με συγκίνησιν, αλλ' όχι
με των δειλών τα παρακάλια και παράπονα,
ως τελευταία απόλαυσι τους ήχους,
τα εξαίσια όργανα του μυστικού θιάσου,

κι αποχαιρέτα την, την Aλεξάνδρεια που χάνεις.

Παρακάτω παραθέτω μια πλήρη ανάλυση του υπέροχου αυτού ποιήματος.

Ο τίτλος είναι παράθεμα από το ακόλουθο χωρίο του Πλουτάρχου (Βίος Αντωνίου, 75):

"Εν ταύτη τη νυκτί, λέγεται, μεσούση σχεδόν, εν ησυχία και κατηφεία της πόλεως δια φόβον και προσδοκίαν του μέλλοντος ούσης, αιφνίδιον οργάνων τε παντοδαπών εμμελείς τινας φωνάς ακουσθήναι και βοήν όχλου μετά ευασμών και πηδήσεων σατυρικών, ώσπερ θιάσου τινός ουκ αθορύβως εξελαύνοντος· είναι δε την ορμήν ομού τι διά της πόλεως μέσης επί την πύλην έξω την τετραμμένην προς τους πολεμίους, και ταύτη τον θόρυβον εκπεσείν πλείστον γενόμενον. Εδόκει δε τοις αναλογιζομένοις το σημείον, απολείπειν ο θεός Αντώνιον, ω μάλιστα συνεξομοιών και συνοικειών εαυτόν διετέλεσεν."

Στο χωρίο αυτό ο Πλούταρχος διηγείται ένα θαυμαστό φαινόμενο που άκουσαν οι κάτοικοι της Αλεξάνδρειας τον Αύγουστο του 30 π.Χ., την νύχτα της παραμονής της εισόδου των στρατευμάτων του Οκταβίου στην πολιορκημένη Αλεξάνδρεια, που την υπεράσπιζε ο Αντώνιος.

Το φαινόμενο (που συνοψίζεται από τον Καβάφη στους στ. 1-3) ερμηνεύτηκε από τους Αλεξανδρινούς ως θεϊκό σημάδι:
ότι ο ίδιος ο προστάτης-θεός του Αντωνίου, ο Διόνυσος, τον εγκατέλειπε και περνούσε μαζί με τον θίασο του, δηλαδή την συνοδεία του, στο εχθρικό στρατόπεδο.

Οι πολλές προστακτικές του ποιήματος μας επιτρέπουν να κατατάξουμε αδίστακτα το «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον» στα «φιλοσοφικά» ή διδακτικά ποιήματα του Καβάφη ― ακριβέστερα: στα παραινετικά «εις εαυτόν» ή μάλλον «εις πάντα αρμόδιον»
==============================================================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"