Το περιεχόµενο των εκλογών και οι κοµµατικές διαφορές

epirusgate

Του Νίκου Κοτζιά*

Ο Κ.Καραµανλής, εµφανίζει τις προτάσεις του ως έναν αναγκαστικό µονόδροµο για τη χώρα. Το ίδιο κάνει η Ν∆ συνολικά. Ο απερχόµενος
πρωθυπουργός διατείνεται και βεβαιώνει ότι δεν υπάρχει άλλος ρεαλιστικός δρόµος εκτός εκείνου των σκληρών µέτρων λιτότητας σε βάρος της πλειοψηφίας των εργαζοµένων και εκείνων των επιχειρηµατιών που διακρίνονται για τη δυναµικότητα και το ταλέντο τους. Όποιος, διατείνεται η Ν∆, προτείνει οτιδήποτε άλλο, όπως ο Γ.Παπανδρέου, είναι δηµαγωγός, λαοπλάνος και επικίνδυνος για το µέλλον της χώρας. Σε ανάλογο µοτίβο
είναι και η αριστερά. Εκείνη δεν υποστηρίζει ευθέως ότι ο Καραµανλής έχει το µαγικό ραβδί στο χέρι του και το ΠΑΣΟΚ δεν έχει προτάσεις. Αυτό που υποστηρίζει είναι ότι «για το σύστηµα» δεν υπάρχει άλλος δρόµος πέραν του προτεινόµενου από τον Κ.Καραµανλή. Ότι, κατά συνέπεια, όσα λέει το ΠΑΣΟΚ, τα λέει προκειµένου «να κρύψει τη συµφωνία του» µε τη Ν∆. Και οι δύο πλευρές υποστηρίζουν, ότι είτε έτσι, είτε αλλιώς, η µόνη δυνατή
γραµµή είναι εκείνη της Ν∆. Το ΠΑΣΟΚ είτε δεν έχει γραµµή, είτε
κρύβεται πίσω από τη Ν∆.

«Μονόδροµοι» στην εποχή της παγκοσµιοποίησης

Ως προς τη σχέση Πολιτικής και Παγκοσµιοποίησης, υπάρχουν δύο εκ διαµέτρου διαφορετικές ερµηνείες. Η πρώτη, η νεοφιλελεύθερη,υποστηρίζει ότι στην εποχή της παγκοσµιοποίησης υπάρχει µόνο ένας δρόµος για την πολιτική, εκείνος της υποστήριξης των µεγάλων συµφερόντων, της υπόκλισης στις αγορές, της άγριας επίθεσης σε δικαιώµατα του ανθρώπου και στις κατακτήσεις των εργαζοµένων. Ο νεοφιλελευθερισµός επί τρεις δεκαετίες (από το 1986) εµφάνιζε τις επιλογές αυτές ως τις µόνες δυνατές, και ότι ο ανταγωνισµός ανάµεσα στα κράτη περιοριζόταν στο ποιός θα τις εφάρµοζε πιο έγκαιρα και µε µεγαλύτερη συνέπεια. Η κρίση του 2008 ήρθε και σκόρπισε στους δέκα ανέµους τα νεοφιλελεύθερα δόγµατα και τις νεοσυντηρητικές συνταγές. Όλες οι χώρες, και πριν απ’ όλα οι µήτρες αυτών των δογµάτων, ΗΠΑ και Ηνωµένο Βασίλειο, προκειµένου να σώσουν τις οικονοµίες τους, αναγκάστηκαν να λάβουν µέτρα σε τελείως διαφορετική κατεύθυνση. Η παρεµβατικότητα και οι ιδιοκτησίες του κράτους αυξήθηκαν απότοµα και αποφασιστικά.Στράφηκαν όλα τα κράτη προς την ενίσχυσή των δηµόσιων οικονοµικών.Ιδιαίτερα προς την προώθηση των δηµόσιων δαπανών και ειδικώνφορολογικών µέτρων, καθώς και της ανακατανοµής των εισοδηµάτων µετόπο κοινωνικά πιο ευαίσθητο. Η µόνη κυβέρνηση στην ΕΕ που συνέχιζε να λειτουργεί στην προηγούµενη κατεύθυνση, εγκλωβισµένη πλήρως στουςαντικοινωνικούς της δογµατισµούς, ήταν και παραµένει η Ν∆.Με την Οµιλία του στη Θεσσαλονίκη καθώς και µε σειρά άλλωνκειµένων, ο αποχωρών πρωθυπουργός προσπάθησε να µας πείσει ότι η κρίση δεν έχει σχέση µε τα δόγµατα που πρεσβεύει και τις πρακτικές που είχε επιλέξει. Ότι η έξοδος από αυτή βρίσκεται στην αύξηση της δοσολογίας αυτών των µέτρων. Παρά, δηλαδή, το γεγονός, ότι οι αγγλοσάξονες δάσκαλοι εγκατέλειψαν τις νεοφιλελεύθερες επιλογές, ο κακός µαθητής τους, ο Κ.Καραµανλής επιµένει σε αυτά. Ο κακός µαθητής της πρώτης δηµοτικού, επιµένει ότι η προς εξέταση και υλοποίηση ύλη είναι τα λάθη που έκανε στην πρώτη δηµοτικού και απαιτεί την επανάληψή τους σε ένα πλαίσιο που τις κάνει ακόµα πιο επικίνδυνες. Με άλλα λόγια θέλει να χειρουργήσει µε βάση το αναγνωστικό της πρώτης δηµοτικού που ακόµακαι αυτό, όταν το διαβάζει το συλλαβίζει. Η ζωή βέβαια, είναι πολύ πιο πλούσια σε παραστάσεις, δυνατότητες και εναλλακτικούς δρόµους από «τους µονόδροµους» των συντηρητικών παρατάξεων. Εξάλλου, αυτό το απέδειξαν οι στροφές και οι αλλαγές που πραγµάτωσαν δεκάδες δεξιές κυβερνήσεις στα πλαίσια της σηµερινής κρίσης. Ο Γερµανικός τύπος, επί παραδείγµατι, µιλά για την σοσιαλδηµοκρατικοποίηση της καγκελαρίου Μέρκελ, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος έχει γίνει ο πιστότερος οπαδός της θεωρίας για το κράτος-στρατηγός, εγκαταλείποντας κάθε σκέψη για εφαρµογή στη Γαλλία του αγγλοσαξονικού νεοφιλελεύθερου µοντέλου όπως είχε διακυρήξει πριν εκλεγεί. Οι αλλαγές αυτές επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν σήµερα εναλλακτικοί δρόµοι, πιο εναλλακτικοί από ποτέ, ανάπτυξης της κοινωνίας.Ότι το αγγλοσαξονικό µοντέλο δεν είναι «µονόδροµος». Οι δρόµοι αυτοί µπορούν να αξιολογηθούν µε τους πιο διαφορετικούς τρόπους.

Εναλλακτικοί δρόµοι ανάπτυξης και βαθµός αξιοπιστίας

Στη σηµερινή εποχή ο βαθµός ελευθερίας της πολιτικής και των επιλογών της αυξάνει, παρά τα όσα λέγονται περί του αντιθέτου. Ενώπιον της Ελλάδας, αυτή τη στιγµή, υπάρχουν δύο κεντρικοί δρόµοι µε πολλές εναλλαγές. Η µία είναι του Κ.Καραµανλή. Ο τελευταίος θέλει πολιτική λιτότητας, αύξηση των κερδών, µείωση της ζήτησης. Πρόκειται για µια πολιτική που βιδώνει την οικονοµία προς τον πάτο. ∆οκιµάστηκε και απέτυχε. Η αποτυχία δε, ήταν διπλή, διότι ακόµα και αυτή την πολιτική ο Καραµανλής την εφάρµοσε µε τρόπο που αποδιοργάνωνε παρά οργάνωνε ακόµα και τις δυνάµεις της αγοράς που επεδίωκε να στηρίξει. Με άλλα λόγια, ο Κ.Καραµανλής πήρε λάθος δρόµος. Αυτόν τον λανθασµένο δρόµο τον ακολούθησε και µε λανθασµένο τρόπο, µε αναβλητικότητα, έλλειψη συνοχής, ασυνέπεια. Η Ν∆ ήταν διπλά λάθος. Τόσο ως προς την πολιτική- κοινωνική ποιότητα της επιλογής της, όσο και ως προς τη διαχείρισή της.Το ΠΑΣΟΚ εκφράζει την άµεση διακυβερνητική εναλλακτική λύση.Ο δρόµος που πρότεινε ο Γ.Παπανδρέου στη Θεσσαλονίκη το προηγούµενο σαββατοκύριακο είναι ένας δρόµος που στηρίζει την ανάπτυξη της οικονοµίας όχι στη συρρίκνωση, αλλά στη µεγέθυνσή της. Που είναι µια ανάπτυξη που δεν στρέφεται σε βάρος της πλειοψηφιάς του λαού, αλλά στηρίζεται σε αυτόν. Είναι ένας διαφορετικός δρόµος που έχει πολλαπλές περισσότερες θετικές προϋποθέσεις να πετύχει. Ως κατεύθυνση είναι πιθανά η µόνη που µπορεί να ακολουθήσει η χώρα αν δεν θέλει η πολιτική να εξυπηρετεί τους λίγους ή αποκλειστικά τα λαµόγια και τους αεριτζήδες. ∆ηλαδή, η βασική εναλλακτική στην οικονοµική πολιτική, στην ουσία είναιµια κοινωνική-πολιτική εναλλακτική. Επειδή δε, εκφράζει τους λίγους και όχι ταλαντούχους, εµφανίζεται ως µονόδροµος.Ο δρόµος που προτείνει το ΠΑΣΟΚ είναι δρόµος ανάπτυξης. ∆ίκαιος και πραγµατικός. Από την άποψη της ποιότητας επιλογής είναι ορθός. Η ορθότητά του, όµως, δεν σηµαίνει αυτόµατα και επιτυχή πραγµάτωσή του. Αυτή η επιτυχία εξαρτάται από πολλαπλούς παράγοντες. Όλα δείχνουν ότι η ελληνική κοινωνία δεν θεωρεί εξωπραγµατικό το να εξυπηρετηθούν τα δικά της συµφέροντα και όχι κάποια λίγα πελατειακά. Οι αµφιβολίες και οι φόβοι της είναι σε ποιό βαθµό και µε ποιό τρόπο θα επιτευχθεί αυτή η επιλογή. Αφορά, δηλαδή, την ικανότητα των δυνάµεων που θα έρθουν στην κυβερνητική εξουσία, να διαχειριστούν αυτή την δυνατότητα εναλλακτικής. Η διεθνής πείρα, η παγκόσµια κρίση, τα προβλήµατα της Ελλάδας έπεισαν, µαζί µε τη δουλειά των προοδευτικών δυνάµεων, ότι υπάρχει άλλος δρόµος και τα νεοφιλελεύθερα δόγµατα δεν είναι µονόδροµος. Αλλά δεν υπάρχει ούτε µονόδροµος επιτυχίας. Και αν δεν ανασκουµπωθούν» οι δυνάµεις που επιδιώκουν εναλλακτικές προοπτικές, τότε η επιτυχία κάθε άλλο παρά είναι εξασφαλισµένη.

Οι παράγοντες εξάρτησης της επιτυχίας

Για να πετύχει ο εναλλακτικός δρόµος πρέπει να συνδράµουν σειρά και άλλων παραγόντων. Παράγοντες που ορισµένοι απ’ αυτούς είναι σηµαντικότατοι. Κατά τη γνώµη µου, τέτοιοι είναι το διεθνές περιβάλλον και η ενεργητική διασφάλιση των συµφερόντων της χώρας στον υπερεθνικό χώρο. Η συνοχή των δυνάµεων που επιθυµούν και επιδιώκουν έναν τέτοιο δρόµο. Οι πολιτικές συνεργασίες και οι κοινωνικές συµµαχίες, κάτι το οποίο κάθε άλλο παρά έχει πραγµατωθεί.Η συνοχή και οι συµµαχίες αποτελούν το θεµέλιο δηµιουργίας µεγάλων λαϊκών πλειοψηφιών για την υλοποίηση ενός προγράµµατος αλλαγών. Αυτή η πλειοψηφία χρειάζεται έµπνευση. Να νιώθει τη συνέπεια των φορέων αυτού του δρόµου. Να διακρίνει σταθερότητα και αποφασιστικότητα. Να αισθάνεται ότι συµµετέχει σε µια µεγάλη διαβούλευση ουσίας µε πρακτικούς άµεσους ορίζοντες. Χρειάζεται να δηµιουργηθεί µια σχέση εµπιστοσύνης ανάµεσα σε κυβερνώντες και κυβερνωµένους. Πρόκειται για χαρακτηριστικά και απαιτήσεις που δεν είναι αυτονόητα και δεν τα συναντά κανείς στην σηµερινή πολιτική σκηνή της χώρας σε επάρκεια. Για να υπάρξουν χρειάζεται δουλειά, υποµονή και επιµονή. Επάρκεια γνώσεων και τα ορθά ενδιαφέροντα των κοινωνικά δρώντων. Στη σηµερινή πολιτική σκηνή δεν υπάρχουν εγγυήσεις επιτυχίας.

(*) Ο Νίκος Κοτζιάς, είναι πρόεδρος του ΙΣΤΑΜΕ Ανδρέας Παπανδρέου

========================================================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"