H αναμέτρηση για την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, όπως και η ανάλογη αναμέτρηση για την αρχηγία του ΠΑΣΟΚ προ διετίας, δείχνει τους αρμούς και τους πόρους του κομματικού μας συστήματος. Υπό κλίμακα, δείχνει και βαθύτερα χαρακτηριστικά της πολιτικής μας κουλτούρας. Δείχνει, ας πούμε, ότι οι αναμετρήσεις για την ηγεσία έχουν να κάνουν λιγότερο με ιδεολογικές πλατφόρμες και προγράμματα, και περισσότερο με ονόματα, πρόσωπα και συστοιχήσεις σε γραμμές ατομικής ισχύος και προνομίων.

Οχι ότι η αδρή ιδεολογική γραμμή του ενός ή του άλλου δεν παίζουν ρόλο. Εχουν την αξία τους και οι αποχρώσεις, ιδίως αν τροφοδοτούν αντανακλαστικά και ατταβιστικές συμπεριφορές στην κομματική βάση. Αυτά τα αντανακλαστικά, λόγου χάριν, φαίνεται να ενεργοποιεί ο ασαφής πλην φορτισμένος λόγος του Αντώνη Σαμαρά, στη βάση της Νέας Δημοκρατίας. Ο Μεσσήνιος (και Αθηναίος) πολιτικός ανεμίζει τη σημαία του κληρονόμου: του κληρονόμου του καραμανλισμού, του αβερωφισμού, της λαϊκής και πατριωτικής δεξιάς. Είναι η γνωστή κληρονομιά, η οικεία στα μέλη της Ν.Δ., του ισχυρού κράτους και του ισχυρού κόμματος, την οποία ψιμυθιώνει με πιο μοντέρνα ονόματα: φερ’ ειπείν, φιλελευθερισμός με κοινωνικό πρόσωπο.

Η Ντόρα Μπακογιάνη, από την άλλη, ευαγγελίζεται μια ασαφή κεντροδεξιά, τον φιλελευθερισμό, έναν εκσυγχρονισμό της συντηρητικής παράταξης, έτσι που να μη λέγεται πια Δεξιά, και να μην ντρέπονται τα μέλη και οι φίλοι για τη ρετσινιά του δεξιού. Ως πρώτη δικαιούχος της οικογενειακής κληρονομιάς ρεαλισμού, η θυγατέρα του πρώην πρωθυπουργού Κων. Μητσοτάκη, υπόσχεται διεύρυνση προς το Κέντρο και διεμβολισμό του κεντροαριστερού ΠΑΣΟΚ του ΓΙώργου Παπανδρέου. Ουσιαστικά, υπαινίσσεται ότι το πολιτικό της στίγμα δεν απέχει πολύ από του Γ. Παπανδρέου, και ότι με αυτό και άλλα προσόντα είναι η μόνη ικανή να τον νικήσει σε μελλοντική εκλογική αναμέτρηση. Αρα, μόνη υπόσχεση είναι η εξουσία, η κατάκτηση και η νομή της· όχι μια άλλη στρατηγική προσέγγισης της κοινωνίας και των ανοιχτών προβλημάτων, μια άλλη ιδεολογική πλατφόρμα. Το διαφημιζόμενο είναι η διαχείριση του ρεσάλτου, όταν και όπως προκύψει στον καιρό.

Ακόμη κι έτσι στολισμένο, το ιδεολογικό περίβλημα δεν μπορεί να αποκρύψει ό,τι πράγματι περιέχει: συσσωμάτωμα τοπαρχών, ομάδων συμφερόντων, δημογερόντων και προυχόντων, με μόνη συνέχουσα ύλη την εξουσία, δηλαδή τη νομή της. Το κράτος, το έθνος, ο λαός, η ιστορία, η ευθύνη έναντι του κοινωνικού σώματος διαχρονικά, απουσιάζουν από τη συζήτηση. Στις πρόσφατες συνεδριάσεις της Ν.Δ. οι περισσότερες ομιλίες απευθύνονταν στο «τραυματισμένο μέλος», παρηγορούσαν το τρωθέν από την εκλογική ήττα κομματικό μέλος· κανείς δεν απευθύνθηκε απολογητικά ―ή έστω εξηγητικά― προς την κοινωνία, την τραυματισμένη εκτός των άλλων από την αποτυχημένη και φαύλη διακυβέρνηση της Ν.Δ

Η συμπεριφορά των στελεχών των μεγάλων κομμάτων, οι εμφύλιοι και η ομφαλοσκοπία ύστερα από κάθε ήττα τους, δείχνουν πόσο λίγο εθνικοί ηγέτες είναι, πόσο λίγο hommes d’etat, και πόσο πολύ κομματάρχες. Ακόμη βαθύτερα: βλέπουμε ότι η το πολιτικό-κομματικό σύστημα αρθρώνεται όχι βάσει αρχών, αλλά βάση ομαδώσεων και ατομικών συμφερόντων. Καμία ή ελάχιστη αίσθηση αποστολής, αγώνα, έντιμης αποχώρησης, ολοκλήρωσης ιστορικού κύκλου, καμία παραδοχή σφάλματος, καμία ανάληψη ευθύνης. Καμία συγγνώμη. Στην περίπτωση της Ν.Δ., ο μόνος υπεύθυνος δια τη δεινή ήττα του 2009 είναι ο απελθών και παραιτηθείς Κ. Καραμανλής. Το 2004, ο απερχόμενος ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, ο μακρόβιος πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, παρέδωσε το σκήπτρο και την ήττα στον Γ. Παπανδρέου. Αλλοι αρχηγίζοντες δεν δίνουν καν τη μάχη, καμία μάχη, ποτέ· εξαγγέλουν συγκρούσεις, σχηματίζουν κόμματα, συγκεντρώνουν πόρους, κι ύστερα υπαναχωρούν, επιστρέφουν στην ηδυτάτη αγκάλη της εξουσίας· κρατούν ανέπαφο το πολιτικό τους κεφάλαιο, ατσαλάκωτη την εικόνα τους, άκαπνοι, επικοινωνιακοί και πάντα κερδισμένοι.

Ποιες ιδέες, ποιες επαγγελίες, ποιοι διαφορισμοί; Ο Ευάγγελος Βενιζέλος έχασε από βιασύνη και οίηση, από ένα υπέρτερο ατταβιστικά όνομα ― κι από έναν μοιραίο φραπέ. Ο Γ. Παπανδρέου επεβίωσε χάρη στο όνομα και στο ένστικτο επιβίωσης του κομματικού δεινόσαυρου. Η Ντόρα Μπακογιάννη προσπαθεί να περάσει ως αντίπαλο δέος στον γιωργοπαπανδρεϊσμό, και ταυτοχρόνως να διασκεδάσει τη διάχυτη, παλλαϊκή αντιπάθεια προς τον μητσοτακισμό. Κι ο Αντώνης Σαμαράς επικαλείται κι αυτός ονόματα, το οικογενειακό του και των προπατόρων δεξιών. Πάντα ονόματα. Και σόγια και φατρίες.

Σχόλιο: Οι ψηφοφόροι έχουν συνειδητοποιήσει το τέλος της οικογενειοκρατίας.

Η χώρα πρέπει να αναγεννήσει τη Δημοκρατία, από το λαό.

Νάσος