Εσωτερίκευση αποφάσεων – Έλλειψη σταθερότητας δομών

Του Νίκου Κοτζιά

Ο πρόσφατος ανασχηματισμός έκανε φανερό, ότι τα μεγάλα συμφέροντα και η διαπλοκή κέρδισαν θέσεις και ότι ο Παπανδρέου υλοποίησε την προτροπή «να συντονιστεί» χωρίς να συντονιστεί επί της ουσίας.

Ισχυροποιήθηκε η τάση διαμόρφωσης παράλληλων προς το Σύνταγμα δομών που στοχεύουν να μετακινήσουν τη λήψη των αποφάσεων στα ενδότερα του πολιτικού συστήματος.

Ούτε στο κοινοβούλιο, ούτε στο Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά στις διμερείς σχέσεις του πρωθυπουργού με τους υπουργούς του καθώς και σε άτυπα μικρά συμβούλια – συσκέψεις.

Την τάση αυτή την περιέγραψα στα βιβλία μου ως την τάση εσωτερίκευσης του Πολιτικού Συστήματος.
Από την άλλη, με τον ανασχηματισμό καταγράφεται διάθεση ενίσχυσης του αναπτυξιακού πυλώνα της κυβέρνησης.

Μόνο που αυτή συνδέθηκε με την απομάκρυνση εκείνης της Υπουργού, που παρά τα ορισμένα προβλήματα στην οργάνωση της εργασίας της, είχε δώσει δείγματα γραφής στήριξης, με ειδικούς νόμους, του δεινά δοκιμαζόμενου πολίτη και μη παράδοσης στις τράπεζες.

Με τον ανασχηματισμό που πραγματοποιήθηκε καταγράφηκε δίπλα στην εσωτερίκευση ένα δεύτερο ουσιαστικό πρόβλημα του ελληνικού πολιτικού συστήματος, ιδιαίτερα ως προς τη συνέχεια και σταθερότητα των δομών του: η αντιμετώπιση της δομής του ως ένα λάφυρο της κάθε φορά βούλησης των κυβερνώντων. ...


Εδώ και πολλά χρόνια έχω εισάγει ως προς την θεώρηση του κράτους την έννοια της χωρητικότητας. Δηλαδή του βαθμού ικανότητας που έχουν οι κρατικοί θεσμοί και λειτουργίες να ανταποκριθούν στις κάθε φορά εσωτερικές και υπερεθνικές απαιτήσεις με τρόπο δημοκρατικό και εποικοδομητικό.

Υποτίθεται ότι η όποια αλλαγή γίνεται, οφείλεται να γίνεται με τρόπο που να αυξάνει τις ικανότητες και δυνατότητες του δημόσιου τομές, ή μιας συγκεκριμένης δημόσιας λειτουργίας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κοινωνίας και των πολιτικών σχεδιασμών. Να αυξήσει, δηλαδή, τις χωρητικότητές της. Δυστυχώς με τον πρόσφατο ανασχηματισμό, επιβεβαιώθηκε το γεγονός ότι στην Ελλάδα οι ανασχηματισμοί δεν επιδιώκουν την αύξηση των ικανοτήτων των υπαρχόντων δομών.

Ούτε συνοδεύεται από μια αναδόμηση των δημόσιων μηχανισμών με τρόπο διάταξης που να τους καθιστά πιο λειτουργικούς και περισσότερο αποτελεσματικούς.Στην Ελλάδα δεν σχεδιάζονται αλλαγές τις οποίες καλούνται να υπηρετήσουν οι κάλλιστοι και πλέον ικανοί. Δεν υπάρχει πρόγραμμα για την ισχυρότερη αξιοποίηση των κρατικών χωρητικοτήτων.

Ούτε, βέβαια, σχεδιάζεται η πλέον δημοκρατική λειτουργία των κυβερνητικών θεσμών και καταμερισμών εργασίας ώστε να αναπτυχθεί η χώρα ορθολογικά. Εδώ τα πάντα γίνονται με το κεφάλι μέσα στην άμμο και τα πόδια να παριστάνουν ότι τρέχουν κτυπώντας τον αέρα που υπάρχει πάνω από το τυφλό κορμί τους.

Με άλλα λόγια, πρώτα καθορίζονται τα άτομα που θα αναλάβουν (φυσιολογικά αν οι δομές έμεναν σταθερές) και κατόπιν τους μοιράζονται οι κυβερνητικές – υπουργικές αρμοδιότητες, θεσμοί και λειτουργίες ως λάφυρο.

Έτσι, μόλις αναλάβει ο υπουργός [α] το υπουργείο [χ], αμέσως μετά υπάρχει πρόσθεση αρμοδιοτήτων που προηγούμενα άνηκαν σε άλλα υπουργεία και, ταυτόχρονα, σε άλλους γίνονται αφαίρεση αρμοδιοτήτων που μέχρι την υπουργοποίησή τους αποτελούσε αναπόσπαστη αρμοδιότητα του υπουργείου που μετακινούνταν.

Έχει δε κανείς την υποψία, ότι αυτές οι αλλαγές που δεν αιτιολογούνται ως προς την δημοκρατικότερη και αποτελεσματικότερη λειτουργία του κράτους, λαμβάνουν χώρα ώστε να διευκολυνθούν συμφέροντα που έχουν ευκολότερη πρόσβαση στο περιβάλλον του άλφα προσώπου και όχι του βήτα υπουργού.

Και εδώ πιθανά να έγκειται μια πολύ σοβαρότερη πτυχή του πρόσφατου ανασχηματισμού. Πολύ πιο σοβαρή από το ερώτημα κατά πόσο ο ένας ή άλλος υπουργός αναβαθμίστηκε ή υποβαθμίστηκε. Διότι τέτοιες αυξομειώσεις μικρά σημασία έχουν, εκτός αν σηματοδοτούν ευκολότερη ή μη προσέγγιση ισχυρών συμφερόντων σε πολιτικές άμεσου υλικού – χρηματικού τους ενδιαφέροντος.

EpirusGate

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"