Οταν οι διεθνείς οίκοι καταρράκωσαν την αξιοπιστία της χώρας και τα spreads έκαναν απαγορευτικό τον δανεισμό.. τότε ήταν...

Η χρονιά που άσπρισαν τα μαλλιά του Γιώργου

ΔΗΜΗΤΡΑ ΚΡΟΥΣΤΑΛΛΗ από ΒΗΜΑ

Υπάρχουν δύο εποχές του κ. Γ. Παπανδρέου :η μία προ της τρόικας και η άλλη μετά την έλευση των κκ. Πόουλ Τόμσεν, Σερβάς Ντερούζ και Κλάους Μαζούχ στην Αθήνα. Στην «άνοιξη» του ΠαΣοΚ ο κ. Παπανδρέου ανέβαινε με αυτοπεποίθηση τα σκαλιά του πόντιουμ πιστεύοντας ότι «λεφτά υπάρχουν», ότι το κράτος θα αναμορφωθεί το πολύ μέσα σε έξι μήνες, ότι το δημόσιο ταμείο έχει αρκετό πλούτο. 
Οι αυταπάτες θα έπρεπε να είχαν τελειώσει την ώρα που πρωτομπήκε στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου βρήκε ένα «άδειο κέλυφος», και όταν ενημερώθηκε για τα πειραγμένα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας. Χρειάστηκαν όμως τρεις μήνες ακόμη για να περπατήσει ο κ. Παπανδρέου στο μονοπάτι του ρεαλισμού. 
 
O Πρωθυπουργός επέστρεψε από το Νταβός στο τέλος Ιανουαρίου φέρνοντας μαζί του τον «χειμώνα» του διεθνούς οικονομικού φόρουμ και μια νέα αντίληψη για την οικονομία. «Αλλον άνθρωπο έβαλα στο αεροπλάνο για την Ελβετία και άλλον παρέλαβα στην Αθήνα» εκμυστηρευόταν στενός συνεργάτης του. Μέσα σε λίγους μήνες ο κ. Παπανδρέου «άσπρισε», το φορτίο των ευθυνών άφησε τα σημάδια του στο πρόσωπό του, από το οποίο εξαφανίστηκε για πολύ καιρό το χαμόγελο.

Ο Γιώργος της πρώτης εποχής παρουσίαζε νεφελώδη σχέδια για την επανεκκίνηση της οικονομίας, την τόνωση της αγοράς, τις νέες επενδύσεις. Ο κ. Παπανδρέου επέμενε να σχεδιάζει το «ελληνικό μοντέλο», προκαλώντας την απορία των Βρυξελλών, που έβλεπαν ότι του έλειπαν και τα ραφτικά και το ύφασμα. Από τον Μάρτιο και μετά αναγκάστηκε να ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο και να δίνει συνεντεύξεις για την «ελληνική τραγωδία» σε επίμονους δημοσιογράφους που τον κυνηγούσαν στους διαδρόμους και σε εξειδικευμένους συντάκτες που του έστηναν παγίδες ρωτώντας απίθανες λεπτομέρειες για τα ελλείμματα, τα χρέη και τα spreads. ...

Λέγεται ότι εκείνη την εποχή ο Πρωθυπουργός έλαβε τις αποφάσεις του: Πύκνωσε την ανταλλαγή e-mail με γνωστούς οικονομολόγους του εξωτερικού, όπως οι κκ. Τζόζεφ Στίγκλιτζ, Βίλεμ Μπόιτερ, Πίτερ Γκαλμπρέιθ κ.ά. Ταυτοχρόνως τοποθέτησε έναν μεγάλο ηλεκτρονικό πίνακα στο γραφείο του στο Μέγαρο Μαξίμου και εκεί σημείωνε όσα έπρεπε να θυμάται. Αυτές οι σημειώσεις αποτέλεσαν το αντικείμενο αλλεπάλληλων συζητήσεων ανάμεσα στον ίδιο και στον υπουργό Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου.

Αντί να δημιουργεί έναν νεοκεϊνσιανό παράδεισο στην Ελλάδα μαζί με τη Λούκα Κατσέλη, τη Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και την Τίνα Μπιρμπίλη, βρέθηκε να περνάει τον χρόνο του σε πολύωρες δραματικές συσκέψεις στις Βρυξέλλες προσπαθώντας να πείσει τους άλλους ευρωπαίους ηγέτες για την αναγκαιότητα του μηχανισμού στήριξης. Η προσπάθεια αυτή συμπεριέλαβε μια συμμαχία βιτρίνας με τον κ. Νικολά Σαρκοζί, δύσκολες συζητήσεις με την κυρία Ανγκελα Μέρκελ και έναν άγριο καβγά με τον κ. Ζοζέ-Μανουέλ Μπαρόζο , στον οποίο απέδωσε μομφή για την αποδοχή χωρίς έλεγχο των «greek statistics». «Αν κάνατε κι εσείς σωστά τη δουλειά σας, δεν θα είχε φθάσει η Ελλάδα σε αυτό το σημείο!» φέρεται ότι του είπε σε μια επεισοδιακή σύνοδο κορυφής.

Οταν οι διεθνείς οίκοι καταρράκωσαν την αξιοπιστία της χώρας και τα spreads έκαναν απαγορευτικό τον δανεισμό χρειάστηκε να γίνουν πολύωρες συσκέψεις στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου οι υπουργοί διχάζονταν στην προοπτική μιας πολιτικής η οποία δεν είχε καμία σχέση με τις αρχές του κόμματος. Αντιθέτως, η πτήση προς το Καστελόριζο όπου ανακοίνωσε την προσφυγή της χώρας στον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης ήταν ένα μοναχικό ταξίδι, στη διάρκεια του οποίου συνέταξε μόνος του το κείμενο του διαγγέλματός του. Οι συνεργάτες του έλεγαν αργότερα ότι το κείμενο που ανέγνωσε είχε ελάχιστες ομοιότητες με τις δυο-τρεις διαφορετικές εκδοχές που του είχαν δώσει νωρίς εκείνο το πρωί. Επειτα από αυτό ο Πρωθυπουργός βρέθηκε στη θέση να εφαρμόζει τα μέτρα του μνημονίου με τη στήριξη των υπουργών που είχαν βρεθεί απέναντί του στις εσωκομματικές εκλογές για την ηγεσία του 2007, όπως οι κκ. Ευ. Βενιζέλος και Α. Λοβέρδος, ενώ όσοι αποτέλεσαν τις δικές του επιλογές (με εξαίρεση τον κ. Ι. Ραγκούση ) βυθίστηκαν στη σιωπή. Αυτή η απόσταση ασφαλείας που διατήρησαν οι περισσότεροι υπουργοί από το αντιλαϊκό μνημόνιο είχε ως αποτέλεσμα τη διόγκωση ενός κύματος κοινωνικής δυσαρέσκειας κατά της κυβέρνησης. Η μείωση των εισοδημάτων και η περικοπή του 13ου και του 14ου μισθού σφράγισαν μια διαδρομή 12 μηνών, η οποία ξεκίνησε με μεγάλες φιλοδοξίες και κατέληξε να συνθλίβεται στις μυλόπετρες της δημοσιονομικής πραγματικότητας και της τρόικας.

Ο κ. Παπανδρέου και το επιτελείο του έχουν διαμορφώσει την άποψη ότι αυτή η ψυχολογία της κοινής γνώμης είναι αναμενόμενη. Ο Πρωθυπουργός ρωτήθηκε επανειλημμένως κατά το πρόσφατο ταξίδι στις ΗΠΑ αν η κυβέρνηση έχει τη στήριξη του ελληνικού λαού και απάντησε ότι κατανοεί τις αντιδράσεις ( «δεν περιμένω να χαίρονται οι πολίτες με τις περικοπές των μισθών» είπε) αλλά πιστεύει πως η πλειονότητα της κοινής γνώμης αναγνωρίζει την αναγκαιότητα της πολιτικής που εφαρμόζει. «Κάναμε σε έναν χρόνο ό,τι δεν έγινε στην Ελλάδα όλα τα προηγούμενα χρόνια» επισημαίνει συχνά. Η εκτίμηση που υπάρχει στον στενό κύκλο των συνεργατών του είναι πως το πολιτικό σκηνικό θα αλλάξει «όταν δει ο κόσμος ότι οι θυσίες του πιάνουν τόπο και ότι δεν υπάρχουν τρύπες στο βαρέλι.Το πλεονέκτημά μας είναι ότι έχουμε τη λογική με το μέρος μας» παρατηρούν.

Ενταση και πάλι με τον κ. Σημίτη
Η δήλωση του Πρωθυπουργού ότι η Εξεταστική Επιτροπή για την οικονομία θα πρέπει να διερευνήσει την περίοδο 2000-2009 συμπεριλαμβάνοντας και την υπόθεση των swaps της Goldman Sachs πυροδότησε νέα ένταση στις σχέσεις του με τον κ.Κ.Σημίτη. Ο προκάτοχός του εξέδωσε την Παρασκευή μια λιτή,αλλά εμφανώς οργισμένη ανακοίνωση,επισημαίνοντας ότι η Εξεταστική Επιτροπή θα πρέπει να ξεκινήσει την έρευνά της από το 1996. «Δεν μπορεί η ίδια κυβέρνηση και τα ίδια πρόσωπα να ήταν έντιμα πριν από το 2001 και ύποπτα μετά» υπογραμμίζει στη δήλωσή του ο πρώην πρωθυπουργός, προσθέτοντας ότι «υπονοούμενα,μισόλογα και πολιτικές εντυπώσεις δεν είναι αποδεκτά».Η σχέση των δύο ανδρών πέρασε από πολλά κύματα έπειτα από την απόφαση του κ.Παπανδρέου να αποδεσμευθεί από τα χρόνια της διακυβέρνησης Σημίτη το 2004 και οι τριβές κορυφώθηκαν το καλοκαίρι του 2008, οπότε ο πρώην πρωθυπουργός διαγράφηκε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠαΣοΚ και αργότερα έμεινε εκτός ψηφοδελτίων. Η αμοιβαία καχυποψία εμπόδισαν τις δύο ηγετικές προσωπικότητες του ΠαΣοΚ να έρθουν ξανά κοντά.Μετά τη νέα αυτή εξέλιξη,οι διαφορές τους είναι πια πολύ δύσκολο να γεφυρωθούν,ενώ προσθέτουν στο κυβερνών κόμμα έναν ισχυρό πονοκέφαλο.

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"