Λονδίνο - Μπέτυ Αμπατιέλου / πανεπιστήμιο Humboldt Βερολίνου, GAP (Παράλληλες, "Κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση, ιστορίες"... με πενήντα χρόνια διαφορά) Δύο ιστορίες καταγεγραμμένες από τις πηγές

Η ιστορία επαναλαμβάνεται, όταν τα πρόσωπα και οι καταστάσεις  είναι παράλληλες, "Κατ' εικόνα και καθ' ομοίωση, ιστορίες"... σαν να ΜΗΝ πέρασαν πενήντα χρόνια, δεν υπάρχει ίσως άλλη παρόμοια ομοιότητα στις περιγραφές.


Δύο ιστορίες καταγεγραμμένες από τις πηγές:

2011: Μαρτυρία από Βερολίνο (Olympiada)

Συνάδελφοι, γράφω αυτό το μήνυμα συγκλονισμένος. Πριν λίγο επέστρεψα από το πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου, όπου μίλησε ο Γιώργος Παπανδρέου.
Είμαι συγκλονισμένος από την βιαιότητα των οπαδών του ΠαΣοΚ, την υποκρισία του προέδρου του και την παραπληροφόρηση των ελληνικών ΜΜΕ.

Όπως καταλαβαίνετε, το μήνυμα θα είναι πολιτικό, οπότε ισχύουν τα γνωστά. Όποιος δεν ενδιαφέρεται, ας προσπεράσει.
Την περασμένη Πέμπτη κυκλοφόρησε η είδηση ότι θα έρθει ο Παπανδρέου να μιλήσει με θέμα:  Addressing the Financial Crisis. An Opportunity for Europe. Το Σάββατο το απόγευμα συναντήθηκαν οκτώ ελληνίδες (ή ελληνικής καταγωγής) φοιτήτριες, μέλη της παλιάς Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης Βερολίνου του 2008 (που θυμίζω δεν είχε καμία κομματική ταυτότητα ή συγκεκριμένο πολιτικό προσανατολισμό). Συζήτησαν για μορφές ενδεχόμενης δράσης – έκφρασης δυσαρέσκειας και κατέληξαν στα εξής:

- να τυπώσουν φυλλάδιο, το οποίο θα αναλάμβαναν οι δύο να μοιράζουν έξω από τον χώρο του πανεπιστημίου
- να βγάλουν τρεις διαφορετικές αφίσες και να τις κολλήσουν στις εισόδους και τους διαδρόμους που οδηγούν στην αίθουσα
- να φτιάξουν τρία πανό και να τα σηκώσουν ανά δύο στην διάρκεια της ομιλίας.
Σήμερα το πρωί συναντήθηκαν ξανά για τα πανό και τις τελευταίες λεπτομέρειες. Τα πανό έγραφαν (στα γερμανικά) τα εξής:
- Παπανδρέου: 20 χρόνια στην εξουσία. Αυτός που προκάλεσε την κρίση, τώρα θα μας σώσει απ’ αυτήν
- Η κρίση ως ευκαιρία (ήταν ο τίτλος της ομιλίας του): μείωση της φορολογίας κερδών από 24 σε 20% και κατάργηση των συμβάσεων
- Ανεργία νέων: Τυνισία 30% – Ελλάδα 30%. Η εξέγερση έρχεται
Εγώ ήμουν ενήμερος για όλα αυτά, όμως δεν συμμετείχα στις συναντήσεις. Πρόθεσή μας ήταν να μην εμπλακώ στην δράση τους, αλλά να προσπαθήσω να πάρω τον λόγο, αν στο τέλος ο Παπανδρέου δεχόταν ερωτήσεις. Φυσικά είχαμε την βεβαιότητα ότι θα δραστηριοποιηθούν κι άλλες ομάδες του Βερολίνου.
Η αίθουσα γέμισε ασφυκτικά και λίγο πριν ξεκινήσει η εκδήλωση η αστυνομία έκανε δειγματοληπτικούς ελέγχους σε τσάντες νέων που βρίσκονταν στο βάθος της αίθουσας. Όταν μπήκε ο Παπανδρέου, το μισό ακροατήριο χειροκροτούσε όρθιο. Δίπλα μου είχα κάτι γεροντάκια, έτοιμα να λιποθυμήσουν από την συγκίνηση που θα ακούσουν τον ηγέτη – κι ας μην καταλάβαιναν γρι αγγλικά.
Ο Παπανδρέου ξεκίνησε την ομιλία του μιλώντας για την Δημοκρατία – αυτό ήταν τελικά το βασικό θέμα της ομιλίας του και μάλιστα στην αρχή έκανε αναφορά στην χούντα, η οποία, όπως είπε, περιόρισε την δημοκρατία με την πρόφαση ότι έτσι την έσωζε (την δημοκρατία) από τον κίνδυνο του κομμουνισμού. Περίπου δέκα λεπτά μετά την έναρξη της ομιλίας του, κι ενώ έλεγε κάποιο από τα γνωστά ψεύδη για το πώς η κυβέρνησή του εμβαθύνει την έννοια της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, από το βάθος της αίθουσας ακούστηκε στα ελληνικά ένα “ψεύτη!” και αμέσως πετάχτηκε μια ομάδα 5-6 ατόμων (αγνώστων σε μας) που σήκωσε ένα πανό και άρχισε να φωνάζει συνθήματα. Η αντίδραση ήταν ακαριαία, Έλληνες μπράβοι έπεσαν πάνω στους “ταραξίες” και τους μπουζούριασαν. Εδώ πρέπει να πω ότι δεν μου είναι ξεκάθαρη η ταυτότητα αυτών που αποκαλώ μπράβους, υποθέτω ότι ήταν η φρουρά του Παπανδρέου. Όπως τους τραβούσαν λοιπόν έξω από την αίθουσα, ένας από αυτούς (γερμανός) φώναξε malaka και fuck you, γεγονός που πλήγωσε βαθύτατα τα γεροντάκια κι εξόργισε τα κομματόσκυλα του ΠαΣοΚ. Αυτοί που πολύ βίαια απομακρύνθηκαν από την αίθουσα χτύπησαν δυο-τρεις φορές δυνατά την πόρτα, φώναξαν απ’ έξω μερικά συνθήματα και σταμάτησαν. Μέσα σε 2-3 λεπτά η κατάσταση ηρέμησε πλήρως και η ομιλία συνεχίστηκε.
Περίπου δέκα λεπτά μετά, σηκώθηκαν τα κορίτσια της δικιάς μας ομάδας. Οι δυο πρώτες άνοιξαν το πανό τους και το κρατούσαν στην μέση της αίθουσας εντελώς σιωπηλές. Μόλις τους πήραν είδηση, μέλη του ΠαΣοΚ έπεσαν πάνω τους και τους τράβηξαν το πανό βίαια. Οι μπράβοι έσπευσαν πάλι και απωθούσαν τις κοπέλες, ενώ άλλες δύο προσπάθησαν να ανοίξουν το δικό τους πανό, χωρίς επιτυχία. Τα υπόλοιπα (κατά κανόνα γηραιά) μέλη του ΠαΣοΚ που βρίσκονταν στην αίθουσα εξοργίστηκαν με την ασέβεια των νέων στο πρόσωπο του ηγέτη (οι περισσότεροι είχαν σηκωθοί όρθιοι) και επιτέθηκαν λεκτικά στις τέσσερις φοιτήτριες, οι οποίες με την σειρά τους άρχισαν να φωνάζουν κι αυτές συνθήματα. Πάνω στην αναμπουμπούλα οι τελευταίες δύο κατάφεραν να ανοίξουν το δικό τους πανό, ενώ εγώ ασυναίσθητα διέσχισα απαρατήρητος την αίθουσα και βρέθηκα σε απόσταση δύο μέτρων από τον Παπανδρέου. Τον ρώτησα αν έτσι αντιλαμβάνεται την δημοκρατία κι αν εγκρίνει την βίαιη αντίδραση των μπράβων του (τότε δεν είχα ακόμα συνειδητοποιήσει ότι δρούσαν και απλά μέλη του κόμματος) απέναντι σε μια ειρηνική διαμαρτυρία. Ο Παπανδρέου με ρώτησε αν εκπροσωπώ τους διαμαρτυρόμενους, του απάντησα αρνητικά και σ’ αυτό το σημείο πρότεινε από το μικρόφωνο να βγει κάποιος εκπρόσωπος και να ανέβει στο πάνελ, όμως μέσα στην αίθουσα επικρατούσε τέτοιος πανικός που κανείς δεν μπορούσε να τον ακούσει. Κινήθηκα πάλι προς τα πίσω, να πω στα κορίτσια ότι ζητάει εκπρόσωπο και όταν επιστρέφαμε με μία από αυτές προς το βήμα, με ακινητοποίησε ένας μπράβος πιάνοντάς με από τους καρπούς (μου ήταν αδύνατο να κουνηθώ έστω κι ένα χιλιοστό), ενώ ΠαΣοΚοι μας έφραξαν τον δρόμο. Τους φώναζα ότι είναι η εκπρόσωπος που ζήτησε ο Παπανδρέου, του φώναζα κι εκείνου, αλλά με άκουγε χωρίς να αντιδρά. Τελικά ξανάρχισαν να μας σμπρώχνουν βίαια, με απείλησαν ότι θα μου πάρουν την φωτογραφική (όλη αυτήν την ώρα τους φωτογράφιζα) και ότι θα με δείρουν (!), εγώ γαντζώθηκα σε μια καρέκλα και την ώρα που πετούσαν τις κοπέλες έξω από την αίθουσα, ο Παπανδρέου ξανάρχισε την έκκληση για εκπρόσωπο.
Λίγα λεπτά μετά με πλησίασε μια κοπέλα από την διοργάνωση της εκδήλωσης και με ρώτησε αν μπορώ να μιλήσω εκ μέρους αυτών που έφυγαν. Απάντησα αρνητικά και της είπα ότι δεν έφυγαν, αλλά τους πέταξαν έξω. Της είπα να ανοίξει την πόρτα και να τους μιλήσει. Βγήκε πράγματι έξω και ξαναγύρισε λέγοντάς μου ότι οι άλλοι είχαν φύγει (στην πραγματικότητα η αστυνομία τους έβγαλε από το κτίριο). Μου ζήτησε να βγω έξω να μιλήσουμε και μου εγγυήθηκε ότι θα μπορέσω να ξαναμπώ.
Έξω από την αίθουσα με περίμενε ο κοσμήτορας της σχολής. Μου ζήτησε συγνώμη και τον ρώτησα ποιοι ήταν αυτοί που απομάκρυναν τους φοιητητές από τον χώρο του πανεπιστημίου. Μου απάντησε “η αστυνομία” και όταν του είπα ότι μιλούσαν ελληνικά, παραδέχτηκε ότι ήταν ελληνική αστυνομία, αλλά ότι στην αίθουσα βρίσκονταν και οι γερμανικές μυστικές υπηρεσίες. Με ρώτησε πολύ ευγενικά αν θα μπορούσα να μείνω μέχρι το τέλος και να πάρω τον λόγο, να θέσω μία ερώτηση στον Παπανδρέου και του εξήγησα ότι γι’ αυτόν τον λόγο βρέθηκα εκεί. Στην συνέχεια με συνόδευσαν στην θέση μου. Εν τω μεταξύ ο Παπανδρέου συνέχιζε να μιλάει για την Δημοκρατία κι εγώ να δέχομαι τις επιθέσεις των γύρω μου για την αναίδεια της γενιάς μας…
Το πιο σουρεαλιστικό στοιχείο της εκδήλωσής ήταν ότι μέχρι το τέλος στεκόντουσαν όρθιοι, στην μέση και το βάθος του διαδρόμου, δυο μπράβοι που επέβλεπαν την τήρηση της τάξης σε μια ομιλία με θέμα την δημοκρατία (βλ. λινκ στο τέλος).
Πράγματι ο κοσμήτορας, ο οποίος συντόνιζε τις ερωτήσεις, μου έδωσε τον λόγο κι έθεσα την εξής ερώτηση (συγχωρέστε τα αγγλικά μου):
I’m afraid, that the question that I have prepared will sound silly. So allow me to ask the question and then add a sort comment.
Government proceedings in Greece are becoming less and less democratic. You were elected one and a half year ago with a program completely different to what you apply, your members of the Parliament are not free to vote at will, Parliament itself does not need to approve Minister’s of Finance decisions, Justice cannot touch members of the ruling political parties. Is this your personal vision for the future of Europe?
Well, you spoke too much about democracy today. It is obvious that your environment does not understand democracy in the same way. Do you approve this violent reaction to the non violent demonstrating students? Are you interested in listening to the voice of the new generation and the opposition, or all you want is the applause of your party members?
Απάντησε και στα δυο σκέλη. Στο δεύτερο είπε ότι η αντίδραση για την αντίδραση δεν βγάζει πουθενά και ότι θα ήθελε να καθίσουμε να συζητήσουμε. Κι αυτός, είπε, αν ήταν νέος, θα ήθελε να διαδηλώσει, αλλά αυτό δεν έχει νόημα. Να πάμε με τις ιδέες μας και τις προτάσεις μας, να συζητήσουμε [sic].
Για το πρώτο σκέλος είπε ότι η χώρα έφτασε εδώ που έφτασε επειδή δεν λειτουργούσε δημοκρατικά. Επειδή οι πολίτες δεν έλεγχαν τους πολιτικούς. Και κατέληξε – ναι, δεν κάνω πλάκα – ότι στο σημείο που βρέθηκε η χώρα ήταν απαραίτητο να κάνουμε ένα βήμα πίσω στην Δημοκρατία μας, για να την διαφυλάξουμε και να μπορέσουμε στο μέλλον να την εμβαθύνουμε. Κι έτσι, ο ανεκδιήγητος, κατάφερε να επιστρέψει εκεί απ’ όπου άρχισε: στον Παπαδόπουλο.
Τον λόγο πήραν συνολικά δώδεκα ακροατές, όλοι δημοσιογράφοι ξένων εντύπων, εκτός από έναν γερμανό φοιτητή και μια ελληνίδα ΠαΣοΚα, η οποία ρώτησε γιατί η κυβέρνηση επέλεξε τον δύσκολο δρόμο να περικόψει τα εισοδήματα των μισθωτών, αντί να φορολογήσει τις τράπεζες. Ο Παπανδρέου απάντησε ότι το κάνανε υπολογίζοντας τις συνέπειες που θα είχε κάθε κίνηση. Αν είχαν επιτεθεί στο κεφάλαιο, είπε, θα χάναμε για πάντα την αξιοπιστία μας στις αγορές, ενώ όλοι οι καταθέτες θα απέσυραν τα χρήματά τους από τις τράπεζες, οδηγώντας τες σε πτώχευση. Ομολόγησε δηλαδή ξετσίπωτα ότι η απόφαση να πλήξει τους μικρομεσαίους ήταν συνειδητή επιλογή.
Κανένας Έλληνας δημοσιογράφος (από τους πολλούς που συνόδευαν τον πρωθυπουργό, μεταξύ των οποίων και ο Χασαπόπουλος) δεν ενδιαφέρθηκε να μας μιλήσει, σε αντίθεση με ξένους συναδέλφους τους. Μας άκουσαν με προσοχή δημοσιογράφοι της Deutsche Welle, των London Financial Times και άλλων εντύπων. Η είδηση έπαιξε αμέσως στην Ελλάδα, φυσικά διαστρεβλωμένη. Στην αρχή τα ελληνικά μέσα μιλούσαν για μία ομάδα νεαρών αναρχικών που επιτέθηκε φραστηκά στον Παπανδρέου και με βίαιο τρόπο διέκοψε την ομιλία του. Αργότερα το άλλαξαν σε “προσπάθησε να διακόψει”, ενώ τελικά κάποια μέσα μίλησαν για δύο διακριτές ομάδες και άλλαξαν το “αναρχικών” σε “φοιτητών”.
Για όλα τα παραπάνω έχουμε – ευτυχώς – ντοκουμέντα. Μεγάλο μέρος της εκδήλωσης το βιντεοσκοπήσαμε ή το μαγνητοφωνήσαμε. Μέρος από το υλικό έχει ήδη ανέβει στο ίντερνετ και σύντομα θα ανεβούν και τα υπόλοιπα.
Ενδεικτικά:


Μ.Τσαμαλίκος
ΤΜΣ/ΑΠΘ
ΥΓ: Όλο αυτό οργανώθηκε σε δυο μέρες από μια ομάδα 12 ανθρώπων, ερασιτεχνών του συνδικαλισμού μέσα σε δύο μέρες (δεν υπολογίζω την πρώτη ομάδα, για τους οποίους δεν έχω ιδέα πόσοι και ποιοι ήταν).

1961: Μπέτυ Αμπατιέλου και Φρειδερίκη, ένα χαστούκι (;) στο Λονδίνο ( sarantakos)

Ο ναυτεργάτης Αντώνης Αμπατιέλος, ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και της ΟΕΝΟ, της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων, στον πόλεμο έχει αναλάβει να οργανώσει τη συμβολή των ελλήνων ναυτεργατών στην αντιφασιστική πολεμική προσπάθεια. Έδρα του έχει το Κάρντιφ, το μεγάλο λιμάνι της Ουαλίας, και εκεί γνωρίζεται με την Ουαλή δασκάλα Μπέτυ Μπάρτλετ, στέλεχος του Κ.Κ. Μεγάλης Βρετανίας. Παντρεύονται και έρχονται στην Ελλάδα. Το 1947 ο Αμπατιέλος καταδικάζεται σε θάνατο. Χάρη στην κινητοποίηση της ΟΕΝΟ και τη διεθνή εκστρατεία της Μπέτυς Αμπατιέλου, η ποινή του μετατρέπεται σε ισόβια. Αργότερα, το 1958, από τη Μπέτυ αφαιρείται η ελληνική ιθαγένεια και το διαβατήριο και, ουσιαστικά, η δυνατότητα να επισκέπτεται το σύζυγό της.

Στην Αγγλία, η Μπέτυ Αμπατιέλου αποδύεται σε αγώνα για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων στην Ελλάδα. Γράφει φυλλάδια, κινητοποιεί βουλευτές της αριστερής πτέρυγας του Εργατικού Κόμματος και παράλληλα εκμεταλλεύεται κάθε ευκαιρία επίσημης επίσκεψης στο Λονδίνο για να θέτει το θέμα όχι μόνο του «Τόνυ» όπως είναι γνωστός στην Αγγλία ο Αντώνης Αμπατιέλος, αλλά και όλων των πολιτικών κρατουμένων.

Για παράδειγμα, τον Φεβρουάριο του 1961 όταν ο πρωθυπουργός Καραμανλής και ο Υπουργός Εξωτερικών Αβέρωφ επισκέπτονται επίσημα το Λονδίνο, τούς υποδέχεται στο σταθμό της Βικτόριας διαδήλωση ελλήνων και ελληνοκυπρίων της παροικίας του Λονδίνου. Ανάμεσά τους η Μπέτυ Αμπατιέλου, που φωνάζει στον Καραμανλή να αποφυλακίσει τον σύζυγό της και τελικά συλλαμβάνεται από την αστυνομία. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι αγγλικές εφημερίδες αφιερώνουν στην υπόθεση Αμπατιέλου περισσότερο χώρο απ' ό,τι στις καθαυτό συνομιλίες του Καραμανλή. Γράφουν ότι ο Αμπατιέλος στον πόλεμο είχε στρατολογήσει χιλιάδες ναυτικούς για τη συμμαχική εμπορική ναυτιλία και είχε γι’ αυτό δεχτεί τις επίσημες ευχαριστίες της βρετανικής κυβέρνησης. Το απτό όφελος είναι ότι η Μπέτυ Αμπατιέλου παίρνει την άδεια να επισκεφτεί την Ελλάδα και τις φυλακές Αίγινας όπου είναι φυλακισμένος ο άντρας της. Η επίσκεψη γίνεται αμέσως μετά, στα τέλη Φεβρουαρίου. Η Μπέτυ δηλώνει αισιόδοξη για την προοπτική αποφυλάκισης, είτε με ανήκεστο βλάβη είτε με χάρη, αλλά τον Μάρτιο το Συμβούλιο Χαρίτων απορρίπτει κατά πλειοψηφία την αίτηση Αμπατιέλου.

Τον Απρίλιο του 1963 η βασίλισσα Φρειδερίκη επισκέπτεται το Λονδίνο, χωρίς τον βασιλιά Παύλο αλλά με τον διάδοχο Κωνσταντίνο και διάφορες πριγκίπισσες, για να παρευρεθεί στους γάμους της πριγκίπισσας Αλεξάνδρας του Κεντ, εξαδέλφης της Ελισάβετ της Αγγλίας. Το Σάββατο 20 Απριλίου, τη μέρα της άφιξής της, καθώς η Φρειδερίκη βγαίνει από το ξενοδοχείο Κλάριτζες, βρίσκεται αντιμέτωπη με τη Μπέτυ Αμπατιέλου, που συνοδεύεται από ομάδα κυπρίων διαδηλωτών και θέλει να συναντήσει την Φρειδερίκη για να της παραδώσει επιστολή στην οποία ζητάει την αποφυλάκιση του συζύγου της. Λέγεται ότι όταν η Φρειδερίκη αρνήθηκε να της μιλήσει, η Αμπατιέλου τη χαστούκισε, αν και αυτό το αρνήθηκε μερικές μέρες αργότερα σε συνέντευξή της στη βρετανική τηλεόραση. Οι εφημερίδες κάνουν λόγο για «περίπτυξη». (Όπως γράφει στα απομνημονεύματά του ο Αντώνης Αμπατιέλος,  ο πρόεδρος της ΕΔΑ Ιω. Πασαλίδης ρώτησε αργότερα την Μπέτυ Αμπατιέλου αν πράγματι χαστούκισε τη Φρειδερίκη, κι όταν εκείνη επανέλαβε πως όχι, ο Πασαλίδης τη συμβούλεψε: «Μη λες ότι δεν τη χτύπησες. Ο λαός θέλει να λες ότι τη χτύπησες».)

Πάντως η Φρειδερίκη μαζί με την πριγκίπισσα Ειρήνη προσπάθησαν να διαφύγουν ενώ ο αστυνομικός συνοδός τους είχε εξουδετερωθεί από τους διαδηλωτές, και έστριψαν σε μια πάροδο που όμως ήταν αδιέξοδο –έντρομη, η Φρειδερίκη αναγκάστηκε να χτυπήσει το κουδούνι της πρώτης πόρτας που βρήκε μπροστά της και να ζητήσει από την έκπληκτη κυρία που έμενε στο σπίτι αυτό, μια αμερικανίδα ηθοποιό, να τους επιτρέψει την είσοδο μέχρι να έρθουν οι αστυνομικοί να τις παραλάβουν.

Οι επόμενες μέρες της Φρειδερίκης δεν ήταν καλύτερες. Στις μετακινήσεις της έβρισκε μπροστά της διαδηλωτές. Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος της Ελευθερίας: Πολιορκείται συνεχώς η βασίλισσα εν Λονδίνω. Την Κυριακή 21/4 η εφημερίδα Σάντεϊ Εξπρές δημοσιεύει βιαιότατο άρθρο στο οποίο χαρακτηρίζει ανεπιθύμητη καλεσμένη τη Φρειδερίκη.

Την ίδια μέρα μαίνεται στην Αθήνα η… μάχη του Μαραθώνα. Η κυβέρνηση έχει απαγορέψει τη Μαραθώνια πορεία ειρήνης και η Αττική αστυνομοκρατείται και γίνονται επεισόδια και πολλές συλλήψεις. Τη σύλληψη δεν τη γλιτώνουν ούτε οι διάσημοι. Για παράδειγμα, διαβάζουμε στην εφημερίδα ότι «Περί την 8^ην π.μ. συνελήφθησαν οδηγηθέντες εις την σχολήν Αστυνόμων, όπου και παρέμειναν μέχρι της 8^ης μ.μ.ο μουσικοσυνθέτης κ. Μίκης Θεοδωράκης, ο ζωγράφος κ. Μίνως Αργυράκης και η σύζυγός του. Ούτοι συνελήφθησαν ενώ εβάδιζον επί του δεξιού πεζοδρομίου της Λεωφόρου Κηφισίας, έξωθι του κινηματογράφου «Άνεσις». Ολίγον αργότερον συνελήφθησαν εντός ταξί επί της λεωφόρου Κηφισίας ο ηθοποιός κ. Α. Αλεξανδράκης και η σύζυγός του κ. Αλίκη Γεωργούλη». Και Άγγλοι ειρηνιστές που έχουν έρθει για την πορεία, με επικεφαλής τον φιλόσοφο Μπέρτραντ Ράσελ, συλλαμβάνονται και απελαύνονται.

Μόνο ο βουλευτής Πειραιώς της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης φτάνει στον Τύμβο του Μαραθώνα με το αυτοκίνητό του, συνοδευόμενος από τη γυναίκα του και τον κύπριο ποιητή Τεύκρο Ανθία. Επικαλούμενος τη βουλευτική του ιδιότητα διαπερνά τον αστυνομικό κλοιό, ξεδιπλώνει πανώ με το σήμα της ειρήνης και την επιγραφή ΕΛΛΑΣ, και οδοιπορεί μόνος του! Αιφνιδιασμένοι οι αστυνομικοί δεν αντιδρούν, μερικά όμως χιλιόμετρα αργότερα, όταν ο Λαμπράκης θέλησε να καταθέσει στεφάνι στον τάφο των εκτελεσμένων από τους Γερμανούς στο Χαρβάτι, η αστυνομική δύναμη που έχει εν τω μεταξύ πάρει εντολές, τον συλλαμβάνει.

Νέα επεισόδια γίνονται στις 22/4 και η Φρειδερίκη αναγκάζεται να βγει από μια πλαϊνή πόρτα του ξενοδοχείου της. Μεταβαίνει για τριήμερο στον πύργο του Ουίνδσορ. Η αντίδραση της κυβέρνησης είναι χλιαρή σε σχέση με τα επεισόδια του Λονδίνου, αφού προβαίνει απλώς σε φιλική διαμαρτυρία προς την αγγλική κυβέρνηση. Την Τετάρτη 24/4 αθωώνεται από βρετανικό δικαστήριο ένας 16χρονος Κύπριος ο οποίος είχε προσαχθεί με κατηγορία την εξύβριση της Φρειδερίκης κατά τα επεισόδια του Σαββάτου. Σε μια χώρα όπου υπάρχει ελευθερία λόγου, οι πράξεις του κατηγορουμένου δεν συνιστούν αδίκημα, λέει ο δικαστής. Τα επεισόδια συζητιώνται στη Βουλή, όπου ο Στ. Στεφανόπουλος, εκπρόσωπος της Ένωσης Κέντρου, αποδοκιμάζει τις χυδαίες και αναρχικές εκδηλώσεις του Λονδίνου και επικρίνει σφοδρά την κυβέρνηση, ότι δεν προστάτευσε τη βασίλισσα αν και είχε πληροφορίες ότι θα γίνονταν επεισόδια. Η Φρειδερίκη αρνείται να επισπεύσει την επιστροφή της.

Η Φρειδερίκη επιστρέφει στο ξενοδοχείο Κλάριτζες στις 25/4 και οι εφημερίδες αναφέρουν φήμες ότι η Μπέτυ Αμπατιέλου θα διανυκτερεύσει έξω από το ξενοδοχείο θέλοντας να συναντηθεί οπωσδήποτε με τη Φρειδερίκη, από την οποία έχει ζητήσει επισήμως ακρόαση· ενώ γίνονται και σκέψεις να αναβληθεί το ήδη προγραμματισμένο για το καλοκαίρι επίσημο ταξίδι του βασιλικού ζεύγους στο Λονδίνο.

Πράγματι, τη νύχτα της Παρασκευής 26/4 προς Σάββατο, η Μπέτυ Αμπατιέλου οργανώνει «αγρύπνια διαμαρτυρίας» έξω από το ξενοδοχείο μαζί με αριστερούς ελληνοκύπριους του Λονδίνου. Η Φρειδερίκη αναγκάζεται και πάλι να χρησιμοποιήσει μια πλαϊνή είσοδο για να τους αποφύγει. Λεπτομέρεια: επειδή ο νόμος απαγορεύει την καθιστική διαμαρτυρία στο οδόστρωμα, όχι όμως την πορεία, οι διαδηλωτές περνούν τη νύχτα βηματίζοντας συνεχώς πάνω-κάτω σε λίγα μέτρα του δρόμου, δήθεν ότι κάνουν πορεία.

Το Σάββατο ο βρετανός υπουργός εξωτερικών λόρδος Χιουμ δίνει στη δημοσιότητα επιστολή προς τη βασίλισσα Φρειδερίκη στην οποία εκφράζει τη λύπη του για τα επεισόδια Η επιστολή έχει το αποτέλεσμα να εντείνει τις διαμαρτυρίες της αγγλικής κοινής γνώμης, κι έτσι τη νύχτα του Σαββάτου προστίθενται στην αγρύπνια και τέσσερις βουλευτές του Εργατικού Κόμματος, ενώ ο τύπος παραλληλίζει την Ελλάδα των πολιτικών κρατουμένων με την Ισπανία του Φράνκο (είναι νωπή η εκτέλεση, στις 20 Απριλίου, του κομμουνιστή Χουλιάν Γκριμάου ύστερα από δίκη-παρωδία).

Η Μπέτυ Αμπατιέλου εμφανίζεται στα δελτία ειδήσεων της αγγλικής τηλεόρασης, όπου αρνείται ότι χαστούκισε τη Φρειδερίκη, ενώ φτάνει από την Αθήνα στο Λονδίνο ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Την Κυριακή 28/4 επισκέπτεται μαζί με την Αμπατιέλου το ξενοδοχείο Κλάριτζες. Ο Λαμπράκης ζητάει ακρόαση από τη βασίλισσα η οποία δεν γίνεται δεκτή, όπως του ανακοινώνει ο υπασπιστής του διαδόχου, ο ταγματάρχης Αρναούτης. Ο Λαμπράκης δίνει συνέντευξη στις βρετανικές εφημερίδες, αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι στην Ελλάδα δεν κυβερνά η κυβέρνηση ή ο βασιλεύς αλλά η βασίλισσα. Η Φρειδερίκη λέγεται ότι ενοχλήθηκε τρομερά από την παρέμβαση Λαμπράκη και είπε, “Δεν θα με απαλλάξει κανείς από αυτόν”, όπως έγραψε ο γραμματέας των ανακτόρων Γεράσιμος Τσιγάντες.

Η Φρειδερίκη επιστρέφει στις 30 Απριλίου ενώ τις επόμενες μέρες το θέμα συζητιέται στη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων, όπου η εργατική αντιπολίτευση καυτηριάζει την εσωτερική κατάσταση της Ελλάδας.

Στις 22 Μαΐου δολοφονείται στη Θεσσαλονίκη ο Γρηγόρης Λαμπράκης. Σε αφήγησή του ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει ότι ο τότε αρχηγός της Χωροφυλακής Βαρδουλάκης του είχε εκμυστηρευτεί ότι “κατά λάθος σκοτώθηκε ο Λαμπράκης. Η βασίλισσα είχε δώσει εντολή να τον στραπατσάρουν…”

Ο Λαμπράκης χαροπαλεύει επί μέρες αλλά χάνει τη μάχη στις 27 Μαΐου. Η κηδεία του γίνεται πάνδημη την επόμενη μέρα· την ίδια μέρα στο Λονδίνο γίνεται διαδήλωση, όπου μιλάει και η Μπέτυ Αμπατιέλου, ενώ ο Μπέρτραντ Ράσσελ εκφράζει την ευχή ότι το βασιλικό ταξίδι θα ματαιωθεί. Η «Επιτροπή των 100» ήδη αναγγέλλει διαδήλωση έξω από τα ανάκτορα του Μπάκινχαμ για την πρώτη μέρα της βασιλικής επίσκεψης, στις 9 Ιουλίου. Τις επόμενες μέρες, και ενώ ξετυλίγεται το κουβάρι του παρακρατικού δικτύου που δολοφόνησε τον Λαμπράκη, πληθαίνουν οι ειδήσεις από το Λονδίνο για τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που ετοιμάζονται, ενώ συνδικαλιστικοί και άλλοι φορείς ζητούν τη ματαίωση του ταξιδιού.

Ο Καραμανλής προβάλλει εντονότατη τη διαφωνία του, ζητώντας να ματαιωθεί με εύσχημο τρόπο το ταξίδι και επισείοντας τον κίνδυνο χειρότερων επεισοδίων αλλά ο βασιλιάς Παύλος παραμένει αμετάπειστος. Τα πράγματα οδηγούνται σε κρίση και στις 11 Ιουνίου ο Καραμανλής παραιτείται. Μια εβδομάδα αργότερα αναλαμβάνει εντολή να σχηματίσει κυβέρνηση ο Παν. Πιπινέλης, υπουργός Εμπορίου στην προηγούμενη κυβέρνηση, με στόχο να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές περί τον Νοέμβριο. Ο Καραμανλής σε ένδειξη διαφωνίας με τους χειρισμούς του βασιλιά αναχωρεί για τη Ζυρίχη, όπου θα μείνει μέχρι τις εκλογές. Η κυβέρνηση Πιπινέλη δεν παίρνει ψήφο ανοχής από την αντιπολίτευση και δεν θεωρείται γνήσια υπηρεσιακή. Ψιθυρίζεται ότι μετά το βασιλικό ταξίδι θα παραιτηθεί.

Στα τέλη Ιουνίου ο βρετανός πρωθυπουργός ΜακΜίλαν δηλώνει ότι η κυβέρνησή του θα πάρει μεν προληπτικά μέτρα, αλλά δεν είναι δυνατόν να απαγορέψει ειρηνικές συγκεντρώσεις (όμως τις απαγόρευσε τελικά). Πρέπει να πούμε ότι και η βρετανική κυβέρνηση κλυδωνίζεται (μεταξύ άλλων από το σκάνδαλο Προφιούμο-Κριστίν Κήλερ) και θεωρείται σίγουρο ότι μετράει μέρες.

Η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου περνάει με προετοιμασίες για το ταξίδι, τόσο από πλευράς πρωτοκόλλου όσο και από πλευράς διαδηλωτών. Ο Χάρολντ Ουίλσον, ο ηγέτης των Εργατικών και μελλοντικός πρωθυπουργός, δηλώνει ότι θα απουσιάσει από την επίσημη δεξίωση «λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων».

Στις 9 Ιουλίου το βασιλικό ζεύγος φτάνει στο Λονδίνο και το βράδυ, ενώ δίνεται στα ανάκτορα του Μπάκινχαμ το επίσημο δείπνο προς τιμή τους, η αστυνομία χτυπάει με ασυνήθιστη δύναμη τη διαδήλωση διαμαρτυρίας· υπάρχουν τραυματίες και γίνεται εκατό συλλήψεις. Οι διαδηλωτές γιουχάρουν ακόμα και τη δική τους βασίλισσα, ενώ ο τύπος αναφέρει ότι τέτοια επεισόδια εναντίον ξένων επίσημων επισκεπτών έχουν να γίνουν από τον Σεπτέμβριο του 1850, όταν είχε επισκεφτεί το Λονδίνο ο στρατηγός Χαϊνό που είχε πνίξει στο αίμα την ουγγρική επανάσταση το 1849· σε μια επίσκεψή του σε ζυθοποιία όπου υπήρχαν και ούγγροι μετανάστες, οι εργάτες τον πήραν στο κυνήγι και με μεγάλη δυσκολία τον γλίτωσε η αστυνομία.

Στις 10 Ιουλίου, Παύλος και Φρειδερίκη επιβιβάζονται σε πλοίο για μια βόλτα στον Τάμεσι. Η Μπέτυ Αμπατιέλου προσπαθεί να τους  πλησιάσει. Η αστυνομία τη συλλαμβάνει και την αφήνει ελεύθερη λίγο αργότερα. Το βράδυ οι εστεμμένοι πηγαίνουν στο θέατρο Aldwych για να παρακολουθήσουν το Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας του Σαίξπηρ· το προβλεπτικό Φόρεϊν Όφις έχει αγοράσει και τα 1.100 εισιτήρια και τα έχει μοιράσει σε ευγενείς και σε επιφανείς έλληνες της παροικίας, ωστόσο η βραδιά των εστεμμένων δεν είναι ανέφελη. Τους υποδέχονται στην είσοδο και τους αποχαιρετούν στην έξοδο συγκεντρωμένοι διαδηλωτές που φωνάζουν «Ζιγκ Χάιλ». Λίγο πριν σηκωθεί η αυλαία, γίνεται τηλεφώνημα για βόμβα οπότε η έναρξη καθυστερεί ενώ αστυνομικοί με πολιτικά χτενίζουν με ανιχνευτές μετάλλων το βασιλικό θεωρείο.

Στο μεταξύ, ύστερα από παρέμβαση του εργατικού βουλευτή Όμπερν, ο πρωθυπουργός Πιπινέλης δέχεται να συναντηθεί με τη Μπέτυ Αμπατιέλου.  Την ίδια μέρα, ο Υπουργός Δικαιοσύνης ανακοινώνει ότι αποφυλακίζονται, βάσει των μέτρων ειρηνεύσεως, 17 κρατούμενοι. Όχι ο Αντώνης Αμπατιέλος. Οι περισσότεροι αποφυλακισθέντες είναι κομμουνιστές, υπάρχει όμως και ένας ποινικός καθώς και τρεις δοσίλογοι, με επιφανέστερο τον εβραίο εξωμότη Κωνσταντίνο (Ίνο) Ρεκανάτι.

Η συνάντηση Πιπινέλη-Αμπατιέλου, την οποία απεικονίζει το σκίτσο του Μποστ, έγινε στις 11 Ιουλίου. Ο Πιπινέλης υπόσχεται ότι θα διαβιβάσει στον Βασιλέα το αίτημα για αποφυλάκιση του Αμπατιέλου. Ενδεικτικός της διμέτωπης νοοτροπίας ορισμένων Κεντρώων είναι ο τίτλος της εφημ. Ελευθερία, που κατηγορεί για «ενδοτικότητα» τον Πιπινέλη και ενοχλείται που η συνάντηση έγινε υπό την πίεση του πεζοδρομίου.

Την επόμενη μέρα, το βασιλικό ταξίδι τελειώνει και οι βασιλείς μαζί με τον πρωθυπουργό και τη λοιπή αποστολή επιστρέφουν στην Ελλάδα. Το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο εκδίδει δριμεία ανακοίνωση όπου καυτηριάζει την αποφυλάκιση του Ρεκανάτι, τον οποίο χαρακτηρίζει κύριο υπεύθυνο «δια την κατά την Κατοχήν οργάνωσιν των διωγμών και του αφανισμού των Ελλήνων Ισραηλιτών».    

Από τη συνάντηση με τον Πιπινέλη η Μπέτυ Αμπατιέλου πήρε το ευεργέτημα να της επιτραπεί η επίσκεψη στην Ελλάδα και στον φυλακισμένο Αμπατιέλο, ο οποίος βρισκόταν στις φυλακές της Αίγινας. Όμως η Φρειδερίκη και το παρακράτος δεν έχουν ξεχάσει· έτσι, στις 7 Αυγούστου το πρωί, ενώ περιμένει τον δικηγόρο της στην πλατεία Κοραή του Πειραιά, αστυνομικοί την αρπάζουν και κυριολεκτικά σέρνοντας την βάζουν σε ένα Όπελ και τη μεταφέρουν στο αεροδρόμιο παρά τις φωνές και την προσπάθειά της να ξεφύγει. Με συνεχή πάλη τη φορτώνουν στο αεροπλάνο χωρίς αποσκευές· επιστρέφει στο Λονδίνο μονοσάνδαλη, καθώς το ένα της παπούτσι χάθηκε στη συμπλοκή, αλλά τουλάχιστον έχει καταφέρει να δει τον Αμπατιέλο.

Τελικά στις 3 Νοεμβρίου γίνονται οι εκλογές που τις κερδίζει με μικρή διαφορά η Ένωση Κέντρου. Πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι αποφυλακίζονται τα Χριστούγεννα, όχι όμως ο Αμπατιέλος για τον οποίο λέγεται ότι έχει αντιρρήσεις η Φρειδερίκη. Τον Φλεβάρη του 1964 γίνονται νέες εκλογές που δίνουν την απόλυτη πλειοψηφία στην Ένωση Κέντρου και τελικά το Πάσχα απολύεται επιτέλους ο Αντώνης Αμπατιέλος.

Ο Παναγιώτης Πιπινέλης διορίστηκε από τη Χούντα Υπουργός Εξωτερικών, θέση που κράτησε έως το 1970 που πέθανε.

Ο Αντώνης Αμπατιέλος κατάφερε να μην πιαστεί από τη δικτατορία της 21^ης Απριλίου· έμεινε πάνω από ένα χρόνο στην παρανομία και τελικά έφυγε παράνομα στο εξωτερικό τον Ιούνιο του 1968. Εκεί δραστηριοποιήθηκε στην αντιδικτατορική πάλη. Γύρισε παράνομα στην Ελλάδα το 1973 αλλά πιάστηκε αργότερα και απελευθερώθηκε με την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ και βουλευτής, πέθανε το 1994.

Η Μπέτυ Αμπατιέλου ζει και πλησιάζει τα ενενήντα.

Μερικές φωτογραφίες:

Ο Λαμπράκης οδοιπορεί μαζί με τον Ανδρ. Μαμωνά
Γνωστή φωτογραφία, εδώ σε κακή ανάλυση (αν βρω άλλη θα τη βάλω).

Ο Λαμπράκης με τον νεογέννητο γιο του λίγο καιρό πριν από τη δολοφονία του.

Μπέτυ και Ασημίνα Αμπατιέλου το 1961.

Μετά την αποφυλάκιση, στην πορεία ειρήνης του 1964.
Το 1970 στην Αυστραλία, Μπέτυ και Αντώνης Αμπατιέλος.
(οι τρεις τελευταίες φωτογραφίες είναι παρμένες από την αυτοβιογραφία του Αντ. Αμπατιέλου,  
Μια ζωή στον αγώνα).

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"