Συντριβή της εργασίας και επιβολή λιτότητας: Ο πραγματικός στόχος του Ντράγκι* για την Ευρωζώνη (μετάφραση από το COUNTERPUNCH)

 (*Ντράγκι: ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας)

Crush Labor and Impose Austerity

Draghi’s Real Goal in the Eurozone

Άρθρο του MIKE WHITNEY
Δημοσιεύτηκε στο COUNTERPUNCH 23-25 Δεκεμβρίου 2011


Η μετάφραση του άρθρου στα Ελληνικά έγινε από το blog "για την κοινωνική αριστερά"

Φανταστείτε ότι ο τραπεζίτης σας προσφέρεται να σας δανείσει 150.000 δολάρια (στμφ 115.000 €) για να αναπληρώσετε τα χρήματα που είχατε χάσει από το στεγαστικό σας δάνειο με τη φούσκα των ακινήτων που έσκασε το 2006. Και, ας πούμε, συμφώνησε να σας δανείσει τα χρήματα αυτά για 3 χρόνια σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές, μόνο με 1% επιτόκιο, με την προϋπόθεση ότι - ως εξασφάλιση για το δάνειο αυτό – εσείς θα υποθηκεύατε μονάχα ότι αντικείμενο έχετε καταχωνιασμένο στην αποθήκη σας (π.χ. σκουριασμένα ποδήλατα, ένα στραβωμένο στεφάνι μπασκέτας, ένα παλιό κουκλόσπιτο, ποντικοφαγωμένες βαλίτσες…).

Δεν θα σας φαινόταν αυτή μια καλή συμφωνία;

Την Τετάρτη (21 Δεκ 2011), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έκανε αυτή ακριβώς την προσφορά σε πάνω από εκατό ...
καταχρεωμένες τράπεζες στην Ευρώπη, προσφέροντάς τους 640 δισεκατομμύρια δολάρια (489 δις ευρώ) σε πάμφθηνα 3ετή δάνεια, με αντάλλαγμα κάθε είδους εξασφαλίσεις-σκουπίδια για τις οποίες προς το παρόν δεν υπάρχει αγορά.

Τώρα εσύ, αγαπητέ αναγνώστη, γνωρίζεις ότι όταν προσπαθείς να πουλήσεις κάτι στον Κατάλογο Craig
[στμφ: Ο κατάλογος Craig (Craig’s list) είναι ένα κεντρικό δίκτυο online κοινοτήτων που διαθέτει δωρεάν μικρές αγγελίες, με τμήματα αφιερωμένα στην απασχόληση, τη στέγαση, προσωπικές αγγελίες, αντικείμενα προς πώληση, υπηρεσίες, κοινότητα, συναυλίες, βιογραφικά, και φόρουμ συζητήσεων. Πηγή: Wikipedia] και υπάρχει πολύ μικρό ενδιαφέρον, θα πρέπει να μειώσεις την τιμή για να προσελκύσεις έναν αγοραστή. Αυτός είναι ακριβώς ο τρόπος που η δυναμική της προσφοράς και ζήτησης δουλεύει σε μια ελεύθερη αγορά, σωστά;

Au contraire (Αντιθέτως). Στην πραγματικότητα, αυτός ο κανόνας δεν ισχύει για τους τραπεζίτες. Όταν στον ισολογισμό της τράπεζας τα στοιχεία του ενεργητικού που είναι πραγματικά σκουπίδια αρχίζουν να πέφτουν σε αξία, οι τράπεζες περιτριγυρίζουν τον μεγάλο τους αδελφό - την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα  ή την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ -  και ζητούν ένα σχέδιο διάσωσης, ε, χμ, δηλαδή, εννοώ: «ανταλλαγή ρευστότητας έναντι διασφαλίσεων που είναι προσωρινώς διαταραγμένες».

Αλλά η αλήθεια είναι ότι τα σκουπίδια που έχουν συσσωρεύσει οι τράπεζες -ιδιαίτερα τα κρατικά ομόλογα από την Ιταλία, την Ισπανία, την Ελλάδα, κλπ-δεν είναι απλώς «διαταραγμένα». Τα ομόλογα αυτά δεν πρόκειται ποτέ να ανακτήσουν την αρχική αξία τους, επειδή τα δάνεια αυτά έγιναν πάνω στο αποκορύφωμα της φούσκας.

Έτσι, το να ανακτήσουν τα ελληνικά ομόλογα σε τρία χρόνια την αρχική αξία τους, έχει την ίδια πιθανότητα όσο και να ξαναπιάσει την ίδια τιμή η μαιζονετάρα που αγόρασες το 2005 για 650.000 δολάρια.

Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί.

Έτσι, τα 640 δισεκατομμύρια δολάρια που ξεφούρνισε η ΕΚΤ την Τρίτη, είναι βασικά ένα υπερβολικά μεγάλο δώρο στους τραπεζίτες, το οποίο πιθανώς ποτέ δεν θα επιστραφεί. Και αν έχετε οποιαδήποτε αμφιβολία σχετικά με αυτό, τότε ρίξτε μια ματιά στον ισολογισμό της Fed που εκτινάχθηκε στα σχεδόν 3 τρις δολάρια.

Θα παρατηρήσετε ότι τα 1,45 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ενυπόθηκους στεγαστικούς τίτλους (Mortgage Backed Securities - MBS), που ο Μπερνάνκι αγόρασε από τις τράπεζες πριν από δύο χρόνια δεν έχουν απομειωθεί καθόλου, κυρίως γιατί κανένας λογικός άνθρωπος δεν θα αγόραζε αυτές τις «γαλοπούλες».

Ακόμη και, αν η Fed σκόπευε να βάλει τους τίτλους αυτούς (MBS) σε δημοπρασία, η πώλησή τους θα μείωνε ακόμη περισσότερο το ενεργητικό στους ισολογισμούς των τραπεζών προκαλώντας άλλη μία οικονομική κρίση. (Στην πραγματικότητα, αυτό που πραγματικά συνέβη περίπου πριν από ένα χρόνο, όταν η κυβέρνηση πειραματίστηκε με τα ομόλογα από το Αμοιβαίο Κεφάλαιο της ασφαλιστικής εταιρείας AIG. Όχι μόνο η δημοπρασία απέτυχε, αλλά οδήγησε τα χρηματιστήρια σε κάθετη πτώση).

Έτσι, όπως ακριβώς η Fed θα πρέπει τελικά να υπολογίσει τις απώλειές της από τον σωρό των MBS, το ίδιο και οι τράπεζες της ΕΕ θα πρέπει να εγγράψουν τις απώλειες από τα κρατικά ομόλογα που κατέχουν. Αυτό θα ωθήσει πολλές από τις τράπεζες σε πτώχευση, η οποία θα προκαλέσει αναμφίβολα έναν ακόμη γύρο δανείων. Όταν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι αφερέγγυα, η μόνη επιλογή τους είναι να επεκτείνονται και να υποκρίνονται. Προφανώς, η ΕΚΤ θεωρεί δουλειά της να υποβοηθήσει αυτή την απάτη.

Αυτό είναι ένα γνωστό μοτίβο για τις κεντρικές τράπεζες. Δημιουργούν το εύκολο χρήμα και το χαλαρό ρυθμιστικό περιβάλλον στο οποίο αναδύονται φούσκες, και στη συνέχεια προσφέρουν «απεριόριστη» ρευστότητα, ώστε οι φίλοι τους να μην χάνουν χρήματα από την πληθωριστική αξία των περιουσιακών τους στοιχείων.

Ακριβώς αυτό ήταν και η μάταιη δουλειά με τα 640 δισεκατομμύρια δολάρια της Τρίτης (στμτφ: 20 Δεκεμβρίου 2011): να αναβαθμίσει τοξικά ομόλογα τα οποία στην πραγματικότητα αξίζουν ένα μόνο μικρό κλάσμα της αρχικής τους αξίας.

Μέχρι στιγμής, όμως, η Επιχείρηση Μακροπρόθεσμης Επαναχρηματοδότησης (Long Term Refinancing Operation – LTRO) του Ντράγκι ήταν μια θεαματική αποτυχία. Ενώ τα διατραπεζικά επιτόκια δανεισμού έχουν πέσει έστω και ελαφρώς (το Euribor 3 μηνών έπεσε από 1,404 έως 1,410 τοις εκατό), οι τράπεζες δεν χρησιμοποίησαν τα δάνεια για να αγοράσουν περισσότερα κρατικά ομόλογα (κάτι που θα μείωνε τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων και θα έδινε ανάσα στις κυβερνήσεις) ή για να αυξήσουν την χορήγηση δανείων. Αντί 'αυτού, έχουν παρκάρει ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων σε καταθέσεις διάρκειας μίας ημέρας στην ΕΚΤ. Να τι λέει η Wall Street Journal:

«Η χρήση της διευκόλυνσης αποδοχής ημερήσιων καταθέσεων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έφτασε ένα νέο υψηλό ετήσιο ρεκόρ την Πέμπτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι τα πρόσφατα μέτρα από τις κεντρικές τράπεζες και τους φορείς χάραξης πολιτικής, εξακολουθούν να μην είναι αρκετά ώστε να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη στις διατραπεζικές αγορές δανεισμού.

Οι τράπεζες κατέθεσαν 346,99 δισεκατομμύρια ευρώ (453,38 δισεκατομμύρια δολάρια) στο διευκολυντικό μέσο αποδοχής ημερήσιων καταθέσεων, από € 264,97 δισεκατομμύρια μια μόλις μέρα νωρίτερα, ενώ το προηγούμενο υψηλό για το έτος των € 346,36 δισ, επιτεύχθηκε νωρίτερα αυτό το μήνα.

Το υψηλό επίπεδο αντανακλά τη συνεχιζόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης στην διατραπεζική αγορά δανεισμού, όπου οι τράπεζες προτιμούν να χρησιμοποιούν τις διευκολύνσεις της ΕΚΤ ως ένα ασφαλές καταφύγιο για τα πλεονασματικά κονδύλια και όχι να τα δανείζουν σε άλλες τράπεζες.

Το υψηλό επίπεδο καταθέσεων υποδηλώνει, επίσης, ότι οι αγορές δεν είναι πλήρως πεπεισμένες ότι η μαζική παραχώρηση μακροχρόνιων δανείων από την ΕΚΤ είναι αρκετό για να ενισχύσει τον τραπεζικό τομέα της ευρωζώνης. Η κεντρική τράπεζα παραχώρησε σχεδόν μισό τρισεκατομμύριο ευρώ σε μακροπρόθεσμα δάνεια προς τις τράπεζες της ζώνης του ευρώ την Τετάρτη, ελπίζοντας να κατασιγάσει τους φόβους για μια νέα πιστωτική κρίση καθώς οι τράπεζες δυσκολεύονται να δανειστούν από τις αγορές» («Οι ημερήσιες καταθέσεις στην ΕΚΤ φτάνουν σε νέα ετήσια υψηλά για το 2011», Wall Street Journal).

Μπορείτε να το πιστέψετε; Έτσι, ενώ τα περισσότερα από τα δάνεια χρησιμοποιήθηκαν για την μετακύλιση του υφιστάμενου χρέους, 453,38 δισεκατομμύρια δολάρια ξαναχώθηκαν στο θησαυροφυλάκιο της ΕΚΤ για φύλαξη.

Με άλλα λόγια, οι τράπεζες συνεχίζουν να έχουν έλλειψη εμπιστοσύνης η μία στην άλλη, όσο είχαν και πριν αρχίσει η διευκόλυνση χρηματοδότησης. Και το ίδιο ισχύει και για τις αποδόσεις του ισπανικού και ιταλικού χρέους που ο Ντράγκι σκέφτηκε ότι θα μειωθούν μετά την τροφοδότηση του τραπεζικού συστήματος με μισό τρισεκατομμύριο ευρώ. Να πως το περιγράφει το Reuters:

«Οι αποδόσεις των Ισπανικών και Ιταλικών ομολόγων σκαρφάλωσαν υψηλότερα την Πέμπτη και ξεπέρασαν το γερμανικό χρέος, καθώς οι αγορές άρχισαν να προβληματίζονται σε σχέση με το κατά πόσο οι τράπεζες θα χρησιμοποιήσουν τα κεφάλαια που δανείστηκαν από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αγοράσουν κρατικά ομόλογα με χαμηλότερο επιτόκιο. Οι τράπεζες δανείστηκαν ένα τεράστιο ποσό € 489 δισεκατομμυρίων ευρώ από την ΕΚΤ - σε μια άνευ προηγουμένου προσφορά τριετών δανείων την Τετάρτη – ποσό που ορισμένοι ανέμεναν να επαναεπενδυθεί σε ισπανικά και ιταλικά ομόλογα ώστε να βοηθήσουν να μειωθούν τα κόστη δανεισμού (στμτφ: για τα κράτη αυτά).

Όμως, εκείνοι που ψάχνουν για μια άμεση ώθηση στην Ιταλία και την Ισπανία είναι πιθανό να απογοητευτούν. Οι χρηματιστές λένε ότι  η προτίμηση ήταν να επανεπενδυθεί μέρος των κεφαλαίων σε ασφαλή καταφύγια, παρά να κατευθυνθεί στις υψηλότερες αποδόσεις που προσφέρονται από μερικές από τις πιο ταραγμένες χώρες της Ευρώπης.

«Αυτό που συνέβη χθες δεν είναι μια ασημένια σφαίρα για την κρίση ... αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμη για να δούμε τον αντίκτυπο» , δήλωσε ο Niels Φρόμ, στρατηγικός αναλυτής της Nordea στην Κοπεγχάγη» (Reuters)

Απίστευτα, το σημείο αναφοράς, τα Ιταλικά δεκαετή ομόλογα BTP αυξήθηκαν πάνω από το σημείο 7 τοις εκατό και πάλι την Παρασκευή το πρωί, σηματοδοτώντας ανανέωση της πίεσης στην αγορά ομολόγων.

Έτσι, ενώ το πρόγραμμα του Ντράγκι μπορεί να εμφύσησε νέα ζωή σε μερικές παραπαίουσες τράπεζες, έχει αποτύχει παταγωδώς σε όλους τους κύριους στόχους του.

Γιατί λοιπόν ο Ντράγκι χειρίστηκε την κρίση με αυτόν τον τρόπο; Γιατί κάθισε με σταυρωμένα τα χέρια για τόσο πολύ καιρό, ενώ ο διατραπεζικός δανεισμός επιβραδύνθηκε, οι ημερήσιες καταθέσεις αναρριχήθηκαν σε νέα υψηλά ρεκόρ, τα επιτόκια των κρατικών ομολόγων εκτινάχθηκαν, και όλοι οι δείκτες της πίεσης της αγοράς χειροτέρεψαν τόσο πολύ;

Η προφανής απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι ότι ο Ντράγκι χρησιμοποιεί την κρίση για να εφαρμόσει τη δική του ατζέντα. Θέλει να μετατρέψει σε νόμο την λεγόμενη «δημοσιονομική συμφωνία» του, που κατοχυρώνει σκληρή δημοσιονομική πειθαρχία και μέτρα λιτότητας που συντρίβουν την εργασία, έτσι ώστε οι εθνικοί προϋπολογισμοί να τεθούν υπό τον έλεγχο των οικονομικών ελίτ (δηλαδή από τεχνοκράτες διορισμένους από την ΕΚΤ). Φυσικά, τα έθνη δεν πρόκειται να παραδώσουν τέτοιου είδους εξουσίες χωρίς μάχη, έτσι ο Ντράγκι αφήνει την κρίση να ξεφύγει, ώστε να υπάρχει μικρότερη αντίσταση. Να πώς τα περιγράφει ο οικονομολόγος Dean Baker:

«Οι άνθρωποι που μας έδωσαν την κρίση της ευρωζώνης εργάζονται όλο το εικοσιτετράωρο για να την επαναπροσδιορίσουν, ώστε να επωφεληθούν πολιτικά. Οι διακηρύξεις τους – οι οποίες κυκλοφορούν ως ειδήσεις στα μέσα μαζικής ενημέρωσης παντού - υποστηρίζουν ότι η κρίση του ευρώ είναι μια ιστορία σπάταλων κυβερνήσεων οι οποίες χαλιναγωγούνται από τις αγορές ομολόγων. Αυτό είναι στην οικονομία είναι γνωστό ως "ψέμα". Η κρίση της Ευρωζώνης σίγουρα δεν είναι μια ιστορία χωρών με δαπάνες εκτός ελέγχου που παίρνουν το μάθημά τους από την αγορά ομολόγων ... Είναι μια ιστορία χωρών που έχουν πέσει θύματα της κακοδιαχείρισης της ΕΚΤ ... Οι άνθρωποι θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη διαδικασία αυτή για αυτό ακριβώς που είναι: Ταξικός πόλεμος. Οι πλούσιοι χρησιμοποιούν τον έλεγχό τους πάνω στην ΕΚΤ για να διαλύσουν την προστασία του κράτους πρόνοιας που απολαμβάνει τεράστια υποστήριξη από το κοινό ».

Ο πραγματικός στόχος του Ντράγκι είναι να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις στην εργασία και «διορθώσεις» που απαιτεί το μεγάλο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο. Έχει ήδη πετύχει στην καθαίρεση δύο δημοκρατικά εκλεγμένων ηγετών στην Ελλάδα και στην Ιταλία και την αντικατάστασή τους με ανδρείκελα φιλικά διακείμενα προς τις τράπεζες, τα οποία θα πραγματοποιήσουν όσα αυτός υπαγορεύει. Τώρα, ο ίδιος ασχολείται με πιο σημαντικά πράγματα, όπως η περικοπή του δικτύου κοινωνικής προστασίας, η σύνθλιψη των συνδικάτων, και η επιβολή τριτοκοσμικής φτώχειας στην ευρωζώνη.

Μετάφραση στα Ελληνικά: "για την κοινωνική αριστερά" 28.12.2011

(στμφ: Για μια πληρέστερη κατανόηση του μηχανισμού που περιγράφεται εδώ, δείτε επίσης το άρθρο του Γιάννη Βαρουφάκη «Η ΕΚΤ πήρε το όπλο της (αλλά… αστόχησε)», δημοσιευμένο στο Protagon)

Γράφει, μεταξύ άλλων, ο Γιάννης Βαρουφάκης:

« Πάμε τώρα στο «κακό σενάριο». Εδώ και καιρό, η «πιάτσα» βουίζει (και εδώ στην Ελλάδα αλλά και σε χώρες όπως η  Ιρλανδία και η Πορτογαλία) από ένα ωραίο κολπάκι των τραπεζιτών, το οποίο απαιτεί την αγαστή συνεργασία των πολιτικών αρχών του κράτους στο οποίο έχουν την έδρα τους. Κοιτάξτε τι κάνουν: Η τράπεζα εκδίδει δικά της ομόλογα – ιδιωτικά. Με άλλα λόγια, συμβόλαια δανεισμού. Ως εδώ καλά. Ο κάθε οργανισμός, δημόσιος ή ιδιωτικός, έχει δικαίωμα να εκδίδει δικά του ομόλογα – να προσπαθεί να δανειστεί. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι, καθώς οι τράπεζες είναι ημι-πτωχευμένες, κανείς δεν αγοράζει αυτά τα ομόλογα. Και τότε; Τότε ο τραπεζίτης κάνει ένα ωραίο lunch με κάποιον υπουργό ή υφυπουργό και τον πείθει να εκδώσει το κράτος εγγύηση για αυτά τα ομόλογα της τράπεζάς του. Ουσιαστικά, το δημόσιο εγγυάται στον κάτοχο των ομολόγων της αναξιόπιστης αυτής τράπεζας ότι θα πάρει τα χρήματά του πίσω από… τον φορολογούμενο (σε περίπτωση που η τράπεζα του τραπεζίτη δεν μπορεί να αποπληρώσει το δάνειο αυτό). Βέβαια, καθώς και το εν λόγω κράτος τελεί υπό πτώχευση, οι ιδιώτες δεν θα αγόραζαν αυτά τα ιδιωτικά ομόλογα (παρά την κρατική εγγύηση) παρά μόνον αν τους απέδιδαν μεγάλα επιτόκια (αντίστοιχα με αυτά που δανείζουν στο δημόσιο). Το αυτί όμως του τραπεζίτη δεν ιδρώνει. Γιατί; Επειδή, έτσι κι αλλιώς, δεν εξέδωσε τα ομόλογα αυτά για να τα πουλήσει στην αγορά αλλά για να τα καταθέσει στην ΕΚΤ ως εχέγγυα ώστε να δανειστεί ζεστό χρήμα από αυτήν! Θα ρωτήσετε, πολύ σωστά: Γιατί δέχεται η ΕΚΤ αυτά τα ομόλογα της συγκεκριμένης τράπεζας, όταν ξέρει ότι τα εξέδωσε για να… δανείσει (μέσω ΕΚΤ) τον εαυτό της; Ο επίσημος λόγος είναι ότι η ΕΚΤ δεν μπορεί να πει όχι από την στιγμή που για τα ομόλογα αυτά έχει εγγυηθεί ένα κράτος της ευρωζώνης! Συνειδητοποιείτε το έγκλημα; Είναι σαν εγώ να δανείζω τον εαυτό μου, να βάζω το δημόσιο να εγγυάται αυτό το δάνειο και μετά να καταθέτω αυτό το δάνειο ως εχέγγυο σε έναν τρίτο από τον οποίο να δανείζομαι για να καλύψω τα χρήματα που έχασα στο Καζίνο. Κι αν δεν καταφέρω να αποπληρώσω τον τρίτο, τότε δεν πειράζει: θα τα σκάσει το κορόιδο, το δημόσιο.

Θα με ρωτήσετε: Μα, γίνονται τέτοια πράγματα; Ναι, γίνονται φίλες και φίλοι. Τώρα, την ώρα που διαβάζετε αυτές τις αράδες. Και για να γίνω πιο συγκεκριμένος, προχθές που η ΕΚΤ έκανε αυτή την τονωτική ένεση στις τράπεζες, με διακηρυγμένο στόχο την ενίσχυση τραπεζών και κρατών παράλληλα, ιταλικές τράπεζες (με πρώτη και καλύτερη την Unicredit) εξέδωσαν €40 δις ομόλογα τα οποία η κυβέρνηση τεχνοκρατών του κ. Monti εγγυήθηκε πάραυτα και τα οποία, την ίδια μέρα, κατατέθηκαν στην ΕΚΤ ως εχέγγυα με αντάλλαγμα ζεστό παραδάκι το οποίο πήγε μεν στις τράπεζες αυτές χωρίς όμως να αγοραστούν ιταλικά ομόλογα με αυτά τα χρήματα. 

Συμπέρασμα
 

Ένα μέρος των χρημάτων που τύπωσε προχθές η ΕΚΤ θα βοηθήσει, σε μικρό βαθμό και ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμα, τόσο τις τράπεζες όσο και τα κράτη. Για αυτό οι αγορές ηρέμησαν κάπως εν όψει γιορτών. Σύντομα όμως θα διαφανεί, πρώτον, η ανεπάρκεια των αριθμών και, δεύτερον, το έγκλημα το οποίο επιτελέστηκε από κάποιους μεγαλο-τραπεζίτες και τους πολιτικούς που τους καλύπτουν (και οι οποίοι, τουλάχιστον στην Ιταλία, είναι και… τεχνοκράτες με άψογα βιογραφικά). Ποιο έγκλημα; Η χρήση αυτών των τυπωμένων από την ΕΚΤ χρημάτων όχι για να μειωθεί αλλά για να… αυξηθεί το χρέος χωρών όπως η Ιταλία, προς όφελος βέβαια των πτωχευμένων, κρατικοδίαιτων τραπεζιτών. Το 2011, δυστυχώς, κλείνει με ακόμα μία υποχώρηση της ΕΚΤ προς την Πτωχοτραπεζοκρατία – προς το νέο καθεστώς υπό το οποίο ζούμε και στο οποίο όσο πιο πτωχευμένος ένας τραπεζίτης τόσο μεγαλύτερη εξουσία έχει επί των υπόλοιπων συμπολιτών του. ένα άρθρο των πρωταγωνιστών »

Ολόκληρο το άρθρο του Γιάννη Βαρουφάκη μπορείτε να το διαβάσετε στην παρακάτω διεύθυνση:

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.8emata&id=11306

 giatinkinonikiaristera

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"