Ενας δοσίλογος απολογείται (Α.Ν 533 3/9/1945)...

Σχετικό: Αθωώθηκαν πίσω από το προπέτασμα καπνού του εμφυλίου για να συνεχίσουν να κυβερνούν μέχρι σήμερα… Θα ξαναγλιτώσουν;

"Όσοι κατέχοντες δημόσιαν θέσιν στρατιωτικήν, διοικητικήν, δικαστικήν ή άλλην, εγένετο συνειδητά όργανα του εχθρού ή άσκησαν το λειτούργημα των προς διευκόλυνσιν του έργου της Κατοχής, κατά τρόπον πιεστικόν, δια τον Λαόν, ή οπωσδήποτε διευκόλυναν το έργον της Κατοχής"…

Μετά την κατοχή και συγκεκριμένα το 1945 (Α.Ν 533 3/9/1945) ξεκίνησαν στη χώρα μας (ανάλογα φαινόμενα είχαμε και στην υπόλοιπη Ευρώπη) οι δίκες για την τιμωρία των συνεργατών με των κατακτητή, των δοσίλογων.
Είχε προηγηθεί η “Συντακτική Πράξη 1” το 1944 της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στην οποία τονιζόταν:
“...Οστις κατά την διάρκειαν της εχθρικής κατοχής συνεργάσθη εκ προθέσεως προδοτικής μετά του εχθρού, εντεύθεν δε προέκυψεν οιαδήποτε ωφέλεια εις αυτόν ή ζημία εις το Εθνικόν ή Συμμαχικόν αγώνα ή εις Ελληνας πολίτας ή εις πολίτας Συμμάχου κράτους τιμωρείται κατά τις διατάξεις του παρόντος Νόμου...”
Οι δίκες αυτές ξεκινούν τον Φλεβάρη του 1945 (Δίκη κατοχικών πρωθυπουργών και υπουργών) και κρατούν μέχρι το 1948.
Σήμερα φιλοξενούμε ένα σπάνιο έγγραφο που αφορά την «απολογία» (στα τέλη του 1946 και αφού είχε προφυλακιστεί) ενός γνωστού δοσίλογου της περιοχή μας του Δημοσθένη Χατζηγώγου, ο οποίος και φυλακίσθηκε -του επιβλήθηκε ποινή 6 ετών -για την αντεθνική του δράση και αργότερα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου απελευθερώθηκε με απόφαση του τότε βασιλιά Παύλου (Απρίλιος 1949).
Το ενδιαφέρον του απολογητικού υπομνήματος βρίσκεται αφενός στην προσπάθεια του κατηγορούμενου να αποσείσει τις ευθύνες του από πραγματικά γεγονότα (τα οποία και περιγράφει) και αφετέρου να εμφανίσει τις πράξεις του- με βάση και το κλίμα της εποχής- σαν εμφορούμενες από εθνικοπατριωτισμό…
Αλλωστε αυτό το “παραμύθι” χρησιμοποίησαν όλοι οι συνεργάτες το κατακτητή στη χώρα μας προκειμένου κατά τη διάρκεια του εμφυλίου να μετριαστούν οι ποινές τους και να απελευθερωθούν σχηματίζοντας πολλοί από αυτούς στη συνέχεια ένοπλα τμήματα στο πλευρό του λεγόμενου “εθνικού στρατού” κατά του ΔΣΕ....
ΕΔώ να σημειώσουμε πως σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα από το σύνολο των 30.000 που διώχτηκαν τελικά φυλακίστηκε το 1,3% από αυτούς!

«Υπόμνημα
Δημοσθένους Χατζηγώγου, κατοίκου Βεροίας, υποδίκου
Προς τον Κον. Ανακριτήν του Ειδικού Δικαστηρίου Δοσιλόγων

Αναφερόμενος εις την απολογίαν μου επί των κεφαλαίων της κατηγορίας και επί των ανακοινωθεισών μοι ενδείξεων, εφ ω αυτή στηρίζεται, συνέπεια των οποίων υπήρξε η προφυλάκισις μου, αισθάνωμαι την εσωτερικήν ανάγκην συμπληρωματικώς να αναφέρω γενικώς και τα εξής:
Η εποχή της τετραετούς εχθρικής κατοχής επέφερε βιολογικώς αναστάτωσιν εις το ψυχικόν των ανθρώπων. Πάθη, εκδικήσεις, συμπάθειαι, αντιπάθειαι, φιλίαια,συμφέροντα, παρεξηγήσεις, εξεπήδησαν και ήτο δύσκολον να διακρίνει τις, τους αθώους από τους ενόχους, τους καλούς από τους κακούς χαρακτήρας. Οι ορθώς σκεπτόμενοι πολίται,οι μη εγκαταλείψαντες την εθνικήν γραμμήν,δεν ήτο δυνατόν, να εκδηλούνται εκ του εμφανούς, διότι επεκρέμαντο κίνδυνοι σοβαροί από των διαφόρων κατευθύνσεων. Τούτο δεν συνέβη μόνο εντός της Ελλάδος, αλλά και εις όλα τα κράτη της Βαλκανικής, άτινα υπέκυψαν εις την βίαν του εχθρού.
Μέσα εις την θύελλαν αυτή ευρέθη και εγώ. Αποτελών μέλος της Βλάχικης Κοινότητος, λόγω περιουσιακής, οικογενειακής και κοινονικής καταστάσεως εις εμφανήν θέσιν έπρεπε ν΄αναμένω και να βάλωμαι από πολλών πλευρώ. Εδει συνεπώς μετά περισκέψεως να συμπεριφέρομαι. Είμαι υπερήφανος ότι εις την κατάστασιν ταύτην κατόρθωσα να μην απομακρυνθώ της Εθνικής γραμμής.
Δεν δύναμαι να εκθέσω την καθόλου δράσιν μου κατά την εποχήν εκείνη. Περί ταύτης θα αφήσω να ομιλήσωσι οι αρμόδιοι, οίτινες έλαβον αφρμήν να με παρακωλουθήσωσι, να εκτιμώσωσι την σταθερότητα μου και σχηματίσωσι μιαν πραγματικήν πεποίθησιν περί εμου. Ούτοι θα κρινωσι τι δέον να ανακινώσωσι εις την ανάκρισιν εν σχέσει προς την εμήν συμπεριφοράν κατά τον χρόνον της εχθρικής κατοχής.Θα δοκιμάσωσι και ούτοι λύπην δια την δοκιμασίαν μου, στερηθέντος της προσωπικής μου ελευθερίας, εις ανταμοιβήν των υπηρεσιών μου.
Επί του κεφαλαίου τούτου επρότεινα και προτείνω τους κάτωθι μάρτυρας ους και αύθις παρακαλώ να εξητάσετε δια τοπυ εν Θεσσαλονίκη Κου Ανακριτού μη ούσης της ενταύθα προσελεύσεως τους.
Συγκεκριμμένως θα αναφέρω ολίγα τινά επεισόδια κατά την εποχήν εκείνην δια να γίνη καταφανές πόσον πρέπει να υποφέρω ψυχικών διωκόμενος ως δοσίλογος, ως συνεργασθείς μετά του εχθρού εις βάρος των Ελληνικών συμφερόντων.
Α. Επί γερμανικής κατοχής, τη υποδείξει του τότε συνεργαζόμενου μετά των Γερμανών Σίμου και δεν ενθυμούμαι τινός άλλου, διεταχθήκαμεν οι εν Βεροία Βλάχοι να συγκεντρωθώμεν εις τους στρατώνας, όπυ και συνεκεντρωθήκαμεν και μας εγένετο σύστασις να ευνοήσωμεν κατάταξιν εθελονών. Εις την σ΄στασιν ταύτην τόσον εγώ, όσον και άλλοι, συνταυτήσαντες την τύχην μας μετά την άλλων Βεροιαίων συμπολιτών μας, εδηλώσμαεν ότι θα πράξωμεν ότι και οι λοιποί κάτοικοι Βεροίας. Η δήλωσις αυτή επέφερε αποτέλεσμα να διαλυθή μεν η συγκέντρωσις, απεδόθη όμως αύτη εις δικήν μου έμπνευσιν, εφώ εκρατήθη υπό των Γερμανών επί 24ωρον. Περί του γεγονότος προτείνω τους κάτωθι μάρτυρας…
Β. Όταν ήλθεν ο Ιταλός συνταγματάρχης να ενεργήση στρατολογίαν, γνωρίκζων ότι υπάρχει αντιπάθειαν μεταξύ Γερμανών και Ιταλών, είχον την έμπνευσιν να ειδοποιηθή το Γερμανικόν Φρουραρχείον περί των κινήσεων του Ιταλού συνταγματάρχου και ούτω ούτος ειδοποηθή υπό του Γ. Φρουραρχείου να παύση τας ενέργειας του όπερ και έπραξε αναχωρήσας. Είχον καταταγή ελάχιστοι νέοι, εν αγνοία των γονέων των μη εγκρινόντων την κατάταξιν παρασυρθέντες εξ απατηλών παραστάσεων αλλά κατόπιν ενεργειών επανήλθον και ούτοι εις τας οικίας τους ενταύθα.
Εάν ως μοι ανακοινώθη υφ’ υμών ο ενώπιον του Στρατοδικείου αχθείς ως κατηγορούμενος Δ….κατέθεσε κατά την Δίκην ότι εγώ μετ’ άλλων ενήργουν την υπέρ των Ιταλών στρατολογίαν, γεγονός όπερ είναι ψευδές ότι έλαβε χώραν,το οποίον παρ΄ουδενός άλλους βεβαιούται, έπραξε προφανώς τούτο δια να δημιουργήση ελαφρυντικήν περίπτωσιν δι’αυτόν ότι δήθεν παρεσύρθη εις την σύμπραξιν του μετά των Ιταλών. Την εποχήν εκείνην ουδείς περεσύρετο εις ορισμένη ιδεολογίαν αν δεν επίστευε ο ίδιος. Δια τούτο εκ της Βλάχικης Κοινότητος τινες συνέπραξαν μετά του ΕΑΜ, τινες ηυνόουν τους Γερμανούς, οι πλείστοι παρέμειναν αμέτοχοι ως οι λοιποί πολίται Βεροίας, παραμένοντες εντός της εθνικής γραμμής.
Προπολεμικώς η Ελλάς και η Ρουμανία εις τας υποθέσεις της Βαλκανικής συνέπραττον εν αρμονία συμφερόντων και ουδείς εχέφρων θα επείθετο ότι μεταπολεμικώς θα μεταβάλλετο η πορεία αύτη.
Μοι ανακοινώθη επίσης έγγραφον υπεγεγραμμένον υπό του Προέδρου της Βλαχικής παροικίας, γαλλιστή συντεταγμένον προς το Γερμανικόν Φρουραρχείον. Τούτο κατ’ ουδένα τρόπον δύναται να βαρύνη εμέ, όστις ούτε Πρόεδρος ήμην, ούτε καν μέλος του Συμβουλίου,ούτε εμπνευστής αυτού υπήρξα. Το έγγραφον τούτο προφανώς θα είναι έμπνευσις και έργον γαλλομαθούς διδασκάλου της Κοινότητος, όστις ήθελε να αποδείξει γνώσεις πολιτικής ιστορίας, τας οποίας ούτε άλλος τις, ούτε ο Πρόεδρος θα εγνώριζε, θύμα ίσως και τούτος γεννόμενος του γαλομαθούς διδασκάλου,την πατρότητα του εγγράφου τούτου αγνοώ.
Εάν εις το Σχολείον της Κοινότητος αναρτήθεισαν σημαίαι εχθρικών κρταών ή εάν μεμωνομένα άτομα περιεφέρωντο έχοντα τοιαύτας σημαίας, δεν ευθύνομαι εγώ,διότι ούτε ιδιότητα ή εξουσίαν τινά είχον να απαγορεύσω, ούτε η εποχή ήτο τοιαύτη ενεργώς να αντιδράσω, πάντως ουδέποτε επεδοκίμασα τα τοιαύτα.
Μοι απεδόθησαν προπαγανδιστικαί ενέργειαι υπέρ εχθρικών συμφερόντων δια του γεγονότος ότι η Ρουμανία μέσω του εν Θεσσαλονίκη Ρουμανικού Προξενείου απέστελεν τρόφιμα δια την Βλαχικήν εν Βεροία παροικίαν άτινα διανεμήθησαν μέσω άλλης Επιτροπής εις την οποίαν δεν συνέπραξα. Επί τούτου θα απαντήσω δι’ ολίγων.Οντως εστάλει εις τους απόρους Βλάχους και την κτηνοτροφίαν αραβόσιτος και τρόφιμα τινά δια τα παιδιά αυτών. Η αποστολή αυτή τροφίμων παρά της Ρουμανίας εις πρότεραν φιλικήν χώραν, ίσως και σήμερον τοιαύτην, κατά την γνώμη μου δεν έχει προπαγανδιστικόν σκοπόν. Συνάγω τούτο εκ του προσαγομένου εγγράφου, εν τω οποίω αναφέρωνται γεγονότα των οποίων την αλήθειαν η Ανάκρισις δύναται να διαπιστώσι,ότι η Ρουμανία απέστειλε τρόφιμα δια τα παιδικά γενικώς συσσίτια Θεσσαλονίκης και δια τους απόρους εν γένει του Δήμου Θεσσαλονίκης, πληροφορούμαι δε ότι απέστειλε τοιαύτα και δια τον Δήμον Αθηναίων.Δεν δύναται τις να υποστηρίξη ότι η αποστολή αύτη προς Έλληνας απόρους και παιδικά συσσίτια εγένετο δια προπαγανδιστικούς σκοπούς, πείθεται μάλλον ότι εγένετο δια φιλανθρωπικούς σκοπούς.
Δεν έχω εν τη μνήμη μου άλλα κεφάλαια κατηγορίας, ούτε έχω γνώσιν άλλων ενδείξεων, βαρυνουσών εμέ, δια να αποκρούσω ταύτας. Ενόμιζον ότι η εγνωσμένη συμπεριφορά μου καθόλον το τετραετές διάστημα  εχθρικής κατοχής δεν θα εξετιμάτο δια της προφυλακίσεως μου.
Η Σ. Ανάκρισις έχω την πεποίθησιν, εμπνεόμενη από το αίσθημα της Δικαιοσύνης και από την εκτίμησιν του αγαθού της προσωπικής ελευθερίας θα εξετάση το ταχύτερον τους κάτωθι προτεινόμενος μάρτυρας ίνα μετά πεποιθήσεως τερματισθή η δίωξις μου.
Αιτούμαι ιδιαιτέρως όπως περί της εν γένει συμπεριφοράς μου κατά το τετραετές διάστημα της κατοχής εφόσον δεν είναι δυνατή η ενταύθα προσέλευσις των εν Θεσσαλονίκη κατοικούντων μαρτύρων,ληφθή η κατάθεσις αυτών εν Θεσσαλονίκη, αποστελλομένων σχετικών ερωτημάτων εις την εκείσε Ανακριτικής Αρχήν.” (xatzikostas)

Ενας δοσίλογος απολογείται.. Η ΔΙΩΞΗ ΤΩΝ ΔΟΣΙΛΟΓΩΝ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

 Διαβάστε επίσης: 

Μακρυγιάννης: Το Αγγλικό δίκαιο, η αντίδραση τών “πιστωτών” και η “διπλωματία της κανονιοφόρου”

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"