Αθωώθηκαν πίσω από το προπέτασμα καπνού του εμφυλίου για να συνεχίσουν να κυβερνούν μέχρι σήμερα… Θα ξαναγλιτώσουν;

Οι δίκες των δωσίλογων της Κατοχής

του ΓΙΑΝΝΗ ΡΑΓΚΟΥ

Ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα θέματα της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας είναι αναμφισβήτητα η αξιολόγηση της δράσης όσων κατά τη διάρκεια της Κατοχής συνεργάστηκαν με τις γερμανικές, ιταλικές και βουλγαρικές αρχές. Ωστόσο, παραμένει εν πολλοίς συγκεχυμένη η μετακατοχική «τύχη» τους, κυρίως σε σχέση με τις περίφημες «δίκες των δωσίλογων», που πραγματοποιήθηκαν τα επόμενα χρόνια και έθεσαν επί τάπητος την απόδοση δικαιοσύνης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά το διάστημα 1941-1944.

ΑΜΕΣΩΣ μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας τον Οκτώβριο του 1944 η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου έθεσε ως έναν από τους κύριους στόχους της το ζήτημα του κολασμού όσων κατά την περίοδο 1941-1944 είχαν συνεργαστεί ή βοηθήσει με τις πράξεις τους τις γερμανικές, ιταλικές και βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής. ...
Ο όρος που είχε επικρατήσει για τα πρόσωπα αυτά ήταν «δωσίλογος» (αυτός που υποχρεούται να λογοδοτήσει για τις πράξεις του) και για το συνολικό φαινόμενο «δωσιλογισμός» (διεθνώς, ο όρος που χρησιμοποιήθηκε ήταν «Collaboration» [«Συνεργασία»]). Τον Νοέμβριο του 1944 δημοσίευσε τη Συντακτική Πράξη υπ' αριθ. 1/44 «Περί επιβολής ποινικών κυρώσεων κατά των συνεργασθέντων μετά του εχθρού» (Φ.Ε.Κ. 12/6 Νοεμβρίου 1944), στην οποία διατυπωνόταν το «ιδιότυπο αδίκημα» της εθνικής αναξιότητας και προσδιορίζονταν τα χαρακτηριστικά της νομικής του υπόστασης. Δυόμισι μήνες αργότερα η κυβέρνηση Πλαστήρα, που διαδέχτηκε την κυβέρνηοη Παπανδρέου, προχώρησε στην αντικατάσταση αυτής της Πράξης, ψηφίζοντας μια νέα με αριθμό 6/45 «Περί κυρώσεων κατά των συνεργασθέντων μετά του εχθρού» (Φ.Ε.Κ. 12 / 20 Ιανουαρίου 1945), με την οποία -όπως αναφερόταν στην αιτιολογική έκθεση που τη συνόδευε- επιδιωκόταν η εξασφάλιοη αμερόληπτης απονομής δικαιοσύνης για τους κατηγορουμένους.

Στην ουσία, και καθώς η Συντακτική Πράξη 1/44 ήταν αρκετά γενικόλογη, η Συντακτική Πράξη 6/45 αποσαφήνιζε ορισμένες διατάξεις και εισήγαγε κάποιες καινοτομίες, οι σημαντικότερες από τις οποίες ήταν: -πως «μόνη η ανάληψις της Κυβερνήσεως (σ.σ.: την περίοδο της Κατοχής) αποτελεί τυπικόν αδίκημα χωρίς ουδεμία ν' απαιτείται απόδειξις δόλου», και -πως «ορίζονται κατά πλειοψηφίαν τακτικοί δικασταί προς εκδίκασιν των αδικημάτων τούτων», καθώς «το αδίκημα τούτο δεν είναι πολιτικόν, αλλά κοινού Ποινικού Νόμου». Με βάση τις προβλέψεις της Πράξης, οι δικαστές θα ήταν έξι και θα αποτελούνταν από έναν Αρεοπαγίτη και πέντε Εφέτες, ενώ θα υπήρχαν και τρεις ένορκοι.

Η εν λόγω Συντακτική Πράξη παρέπεμπε σε Ειδικά Δικαστήρια Δωσίλογων όσους σχημάτισαν κυβέρνηση, διετέλεσαν υπουργοί ή υφυπουργοί ή διευκόλυναν τις αρχές Κατοχής κατέχοντας δημόσιο αξίωμα (στρατιωτικό, αστοδιοικητικό, δικαστικό, δημοσιοϋπαλληλικό κ.ά.), όσους ανέλαβαν υπηρεσία οτις δυνάμεις Κατοχής ενεργώντας εναντίον του ελληνικού λαού και διευκολύνοντας το έργο του εχθρού, όσους έκαναν συνειδητά προπαγάνδα υπέρ του κατακτητή, όσους κατέδωσαν στον εχθρό Έλληνες ή ξένους υπηκόους που συμμετείχαν στον συμμαχικό αγώνα ή προέβησαν σε πράξεις βίας με τη σύμπραξη ή μη των αρχών Κατοχής, όσους παρείχαν συστηματικά πληροφορίες στον εχθρό ή παρεμπόδιζαν με οιονδήποτε τρόπο τον συμμαχικό αγώνα ή διετέλεσαν αρχηγοί ή επικεφαλής κινήσεων που στρέφονταν κατά της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας και, τέλος, όσους συνεργάστηκαν οικονομικά με τις δυνά-μεις Κατοχής προκολώντας ζημία στον ελληνικό λαό ή υποβοηθώντας την πολεμική προσπάθεια του εχθρού ή συγκεντρώνοντας μεγάλα οικονομικά ποσά («μαυραγορίτες») ή άλλα οφέλη σε βάρος Ελλήνων πολιτών ή πολιτών συμμαχικού κράτους (άρθρο 1 Συντα-κτικής Πράξης 6/45).

Οι ποινές των ενόχων για τις παραπάνω πράξεις κυμαίνονταν -ανάλογα με την ιδιότητα ή τη θέση του καταδικασθέντος και τη σοβαρότητα των αποτελεσμάτων που επέφεραν οι πράξεις του - από την ποινή του θανάτου ως την ποινή της ειρκτής (για περιπτώσεις όπου αναγνωρίζονταν ελαφρυντικά). Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου ήταν τελεσίδικες και μη εξαγοράσιμες, ωστόσο οι καταδικασμένοι διατηρούσαν το δικαίωμα να προσφύγουν στο Συμβούλιο Χαρίτων προκειμένου να αιτηθούν τη μετατροπή της ποινής τους ή την απονομή χάριτος.

istoria

φώτο

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"