Το ημερολόγιο της κρίσης

Οι προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας για τον πλανήτη, η Ισπανία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η ιστορική στροφή της Γαλλίας προς την πολιτική λιτότητας, καθώς επίσης τα προβλήματα των σκανδιναβικών χωρών – οι οποίες υποφέρουν από το ιδιωτικό τους χρέος

Γράφει  ο  κ. Β. Βιλιάρδος

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, του «εντολέα» ουσιαστικά του ΔΝΤ, οι προοπτικές της οικονομίας του πλανήτη είναι καλύτερες από ποτέ. Ειδικότερα, ενώ οι αναδυόμενες, καθώς επίσης οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συνεχίζουν να παρουσιάζουν αυξημένους ρυθμούς ανάπτυξης, οι ανεπτυγμένες θα «απελευθερωθούν» επιτέλους από την πολυετή κρίση χρέους.

Η παγκόσμια αύξηση του ΑΕΠ, από 2,4% το 2013 θα διαμορφωθεί στο 3,2% το 2014 – στο 3,4% το 2015 και στο 3,5% το 2016. Στις βιομηχανικές χώρες, μεταξύ των ετών 2013 και 2016, η αύξηση προβλέπεται από 1,3% στο 2,4% – ενώ στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες από 4,8% στο 5,7%. Στην Ευρωζώνη το 2014 η αύξηση θα είναι 1,1% (1,5% το 2016), ενώ στις Η.Π.Α. 2,8% (3% το 2016).

Από την άλλη πλευρά, ο οργανισμός προειδοποιεί και για αυξημένα ρίσκα – για κινδύνους δηλαδή, οι οποίοι θα μπορούσαν να προέλθουν από τυχόν αύξηση των επιτοκίων, σε συνδυασμό με μία πιο αυστηρή νομισματική πολιτική των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες έχουν αναλάβει πλέον την παγκόσμια διακυβέρνηση.

Στις επί μέρους χώρες βέβαια τα οικονομικά δεδομένα δεν φαίνεται να συμφωνούν με τις προβλέψεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, οι οποίες φυσικά ευχόμαστε να επαληθευθούν.

Αναλυτικότερα, παρά το ότι ο πρωθυπουργός της Ισπανίας διαβεβαίωσε τη διεθνή κοινότητα ότι, η χώρα του έχει ξεφύγει οριστικά από την κρίση, το τεράστιο ύψος της ανεργίας, σε συνδυασμό με την αύξηση ρεκόρ του επιτοκίου δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (η μεγαλύτερη σε διάστημα δύο μηνών για πάνω από μία δεκαετία, στα υψηλότερα επίπεδα από το 2008), στο 4,04% κατά μέσον όρο, δίνει μία εντελώς διαφορετική εικόνα. ...

.

Επιτόκια δανεισμού προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Όπως φαίνεται από το γράφημα, οι ισπανικές επιχειρήσεις είναι αδύνατον να ανταγωνισθούν τις γερμανικές, πληρώνοντας το διπλάσιο τόκο – γεγονός που τεκμηριώνει τα προβλήματα στο εσωτερικό της Ευρωζώνης τα οποία, εάν δεν επιλυθούν, θα οδηγήσουν αργά ή γρήγορα στη διάλυση του ευρώ.

Περαιτέρω, η κατάσταση της Ελλάδας είναι ακόμη πιο δραματική – με τον αποπληθωρισμό να αποτελεί το δεύτερο μεγαλύτερο πρόβλημα της, μετά την ανεργία. Ακολουθείται δυστυχώς πολύ κοντά από την Κύπρο, καθώς επίσης από τη Λετονία – η οποία «τόλμησε» να υιοθετήσει το ευρώ, σε μία εποχή καθόλου «ξάστερη» (άρθρο).

.

Ετήσιος πληθωρισμός ανά χώρα (Νοέμβριος 2013).
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Η Πορτογαλία τώρα, παρά το ότι έχει πουλήσει το μεγαλύτερο μέρος των δημοσίων επιχειρήσεων της, έχοντας ξεπεράσει τους στόχους που της τοποθέτησε το ΔΝΤ, ενώ έχει μειώσει σημαντικά το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της (διάγραμμα που ακολουθεί), είναι αδύνατον να εξυπηρετήσει το δημόσιο χρέος της, χωρίς κάποια διαγραφή του – η οποία, όσο πιο πολύ αργεί, τόσο μεγαλύτερη θα πρέπει να είναι.

.

Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών προς ΑΕΠ της Πορτογαλίας.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Στη Γαλλία πάντως ο πρόεδρος της ανακοίνωσε μείωση των δημοσίων δαπανών κατά 15 δις € το 2014, καθώς επίσης επί πλέον 50 δις € από το 2015 έως το 2017 – γεγονός που αποτελεί μία ιστορική αλλαγή στην πολιτική της χώρας, αφού μέχρι σήμερα δεν είχε αποφασισθεί ποτέ κάτι ανάλογο. Όμως, ο προϋπολογισμός της Γαλλίας (γράφημα) παραμένει ελλειμματικός, με το δημόσιο χρέος να πλησιάζει το 100% του ΑΕΠ – οπότε η «επιλογή» είναι μάλλον υποχρεωτική.

.

Κρατικός προϋπολογισμός (ως προς το ΑΕΠ) της Γαλλίας.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Μέχρι τώρα βέβαια, παρά τις αντίθετες υποδείξεις της Τρόικας, η Γαλλία είχε επιλέξει την αύξηση των φόρων, αντί τη μείωση των δαπανών – όπως και η Ελλάδα, με τα αποτελέσματα που διαπιστώνονται σήμερα. Η γαλλική κυβέρνηση όμως φαίνεται πως αλλάζει πολιτική, μειώνοντας τις επιβαρύνσεις των επιχειρήσεων της κατά 30 δις € – με αντάλλαγμα τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς επίσης την καλύτερη εκπαίδευση/εξειδίκευση των εργαζομένων.

Προφανώς ο μάλλον αποτυχημένος πρόεδρος της Γαλλίας θέλει να ανακτηθεί η χαμένη ανταγωνιστικότητα της χώρας του, απέναντι στη Γερμανία – γεγονός που εμείς τουλάχιστον θεωρούμε απίθανο να συμβεί, γνωρίζοντας τα τεράστια διαρθρωτικά προβλήματα της Γαλλίας, τα οποία είναι ίσως χειρότερα από τα αντίστοιχα της Ελλάδας. Πόσο μάλλον εάν αντιδράσουν τα συνδικάτα, τα οποία πού δύσκολα θα αποδεχθούν την «σποδόμηση» του κοινωνικού κράτους.

Περαιτέρω, μία επόμενη εστία πυρκαγιάς, με δυσμενείς εξελίξεις, θα μπορούσαν να είναι οι σκανδιναβικές χώρες – οι οποίες έχουν μεγάλο πρόβλημα ιδιωτικού χρέους. Αν και το δημόσιο χρέος της Σουηδίας, καθώς επίσης της Νορβηγίας είναι το μισό από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, με τη δημόσια περιουσία της Νορβηγίας να υπολογίζεται στα 820 δις €, λόγω του υπογείου πλούτου της, ενώ η αξιολόγηση όλων είναι σταθερή (ΑΑΑ), τα ιδιωτικά χρέη είναι αρκετά υψηλά.

Αναλυτικότερα, το ιδιωτικό χρέος της Δανίας, η οποία αντιμετωπίζει και τραπεζικά προβλήματα, αποτελεί παγκόσμιο ρεκόρ, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ – αφού είναι της τάξης του 321% του ΑΕΠ της. Το αντίστοιχο στη Νορβηγία είναι 200%, ενώ στη Σουηδία 180% – ποσά πάρα πολύ υψηλά, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να εξυπηρετηθούν. Η Δανία δε έχει έλλειμμα στον προϋπολογισμό της, το οποίο θα μπορούσε να επιδεινωθεί, εάν δημιουργούνταν προβλήματα στο τραπεζικό της σύστημα.

.

Κρατικός προϋπολογισμός (ως προς το ΑΕΠ) της Ολλανδίας.
(*Πατήστε στο διάγραμμα για μεγέθυνση)

.

Οι οικονομολόγοι της Σκανδιναβίας είναι της άποψης ότι, τα ιδιωτικά χρέη είναι καλυμμένα – αφενός μεν από τα συνταξιοδοτικά ταμεία, αφετέρου από τα ακίνητα. Εν τούτοις, για πολλούς οι συντάξεις είναι προβληματικές, ενώ στον τομέα των ακινήτων έχει διαπιστωθεί πως υπάρχει μία μεγάλη φούσκα.

Για παράδειγμα, στη Νορβηγία οι τιμές των ακινήτων διπλασιάστηκαν μέσα σε μία δεκαετία, ενώ στη Σουηδία οι τιμές των διαμερισμάτων τριπλασιάστηκαν σε όλη την επικράτεια της, σε σχέση με το 2002 – με τις τιμές των σπιτιών να διπλασιάζονται.

Επομένως, τίποτα δεν μπορεί να αποκλεισθεί, εάν οι παραπάνω χώρες δεν αντιμετωπίσουν σοβαρά το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους, πριν σπάσει η φούσκα των ακινήτων – ενώ δύσκολα θα μπορέσουν να διατηρήσουν το κοινωνικό κράτος στα ίδια επίπεδα.

Ολοκληρώνοντας, ελπίζουμε και ευχόμαστε να έχει δίκιο η Παγκόσμια Τράπεζα και να διαψευσθούν εντελώς οι απαισιόδοξες προβλέψεις μας – οι οποίες συνοψίζονται στο ότι, η κρίση χρέους της Δύσης αφενός μεν θα εμποδίσει την ανάπτυξη της, αφετέρου θα την φέρει αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες καταστάσεις..

Βασίλης Βιλιάρδος, για το Analyst.gr

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"