Το κόλπο του ΤΤ - Πώς στήθηκε το μεγάλο φαγοπότι με τα δάνεια - Ολο το παρασκήνιο της αμαρτωλής ιστορίας των golden boys

 

Παπαϊωάννου Γιώργος

 

 Ήταν τον Οκτώβριο του 2009, λίγο μετά τις εκλογές, όταν ο ελεγκτής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) κ. Λ. Μαυρίδης πήγε για έλεγχο στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο (ΤΤ). Τον έστειλε ο τότε διευθυντής Εποπτείας του τραπεζικού συστήματος κ. Ι. Γούσιος επειδή από τα στοιχεία της κεντρικής τράπεζας είχε διαπιστωθεί ότι το ΤΤ είχε ξεπεράσει τα πλαφόν που του είχε θέσει η Τράπεζα της Ελλάδος στα επιχειρηματικά δάνεια. Ταυτόχρονα, οι ελεγκτικές υπηρεσίες της κεντρικής τράπεζας απαγόρευσαν στον τότε διοικητή του ΤΤ κ. Αγγ. Φιλιππίδη να χορηγεί επιχειρηματικά δάνεια ώσπου να ολοκληρωθεί ο έλεγχος και να φτιάξει σωστές διαδικασίες αξιολόγησης χορηγήσεων. ...

Ο κ. Φιλιππίδης στα χρόνια που βρέθηκε στο τιμόνι του ΤΤ και λίγο πριν από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 είχε καταφέρει να «τινάξει την μπάνκα στον αέρα». Μέσα σε τρία χρόνια από τη στιγμή που δόθηκε στο ΤΤ άδεια χορήγησης δανείων ξεπέρασε το πλαφόν γεμίζοντας την αγορά με δάνεια που είχαν χορηγηθεί σύμφωνα με τον έλεγχο της ΤτΕ και τη δικογραφία με ελλιπή τραπεζικά κριτήρια. Ηταν το διάστημα που σύμφωνα με πηγές της τραπεζικής αγοράς «ό,τι έλεγε ο Φιλιππίδης γινόταν». Διοικητικά στελέχη του ΤΤ μάλιστα θυμούνται ότι περνούσε περισσότερη ώρα στο υπουργείο Οικονομικών παρά στο γραφείο του. «Δεν τον έβρισκες στον 7ο όροφο (σ.σ.: στο κτίριο της οδού Πεσμαζόγλου όπου ήταν το γραφείο του), ήταν στον Αλογοσκούφη».

Ο κ. Φιλιππίδης διαδέχθηκε στην ηγεσία του ΤΤ τον κ. Π. Τσουπίδη που ήταν η πρώτη επιλογή του κ. Αλογοσκούφη για τη θέση του επικεφαλής του ΤΤ όταν η ΝΔ κέρδισε τις εκλογές του 2004. Ο κ. Τσουπίδης από τα πρώτα πράγματα που έκανε ήταν να συνάψει συμφωνία με το σωματείο των εργαζομένων. Στο ΤΤ είχαν απορροφηθεί εκατοντάδες εργαζόμενοι της Olympic Catering κατά την ιδιωτικοποίησή της το 2002. Τότε και οι δύο οργανισμοί ανήκαν στο υπουργείο Μεταφορών και ο τότε υπουργός κ. Χρ. Βερελής μετέφερε εργαζομένους στο ΤΤ. Ο Τσουπίδης φρόντισε, όπως λένε, «να κάνει τους ζαχαροπλάστες που είχε φέρει ο Βερελής διευθυντές και να τους δώσει επιδόματα». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θεσπίστηκαν επιδόματα διευθυντή, υποδιευθυντή και προϊσταμένου σε κάθε κατάστημα ύψους 2.500 ευρώ, 1.600 ευρώ και 900 ευρώ αντιστοίχως.

Τα στελέχη του Οργανισμού θυμούνται ότι κύριο μέλημα του κ. Τσουπίδη ήταν να οργανώσει ένα dealing room το οποίο το στελέχωσε με άτομα που έφερε από την αγορά. Εχοντας εξασφαλίσει εργασιακή ειρήνη αφιερώθηκε σε αυτό που ήξερε να κάνει: αγοραπωλησίες τίτλων και αξιών από το dealing room, με το οποίο ήταν συνδεδεμένος, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, από το σπίτι του. Ηταν η εποχή που το ΤΤ επένδυε τα λεφτά των αποταμιευτών σε δομημένα επενδυτικά και τοξικά προϊόντα. Τότε αγόρασε τα περίφημα CDS για να ασφαλίσει, να «χετζάρει», όπως λένε στην τραπεζική αγορά, τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου που είχε στο χαρτοφυλάκιό του ο οργανισμός. CDS, τα οποία πούλησε στη συνέχεια με κέρδος (οι τιμές είχαν ανέβει εν τω μεταξύ επειδή τα σύννεφα μαζεύονταν πάνω από την ελληνική οικονομία) αφήνοντας ακάλυπτο τον Οργανισμό στο κούρεμα των ελληνικών ομολόγων.

Ο κ. Τσουπίδης έφυγε κακήν κακώς όταν η καταιγίδα με τα τοξικά ξέσπασε στη διεθνή αγορά το καλοκαίρι του 2007 και έφερε στην επιφάνεια τα ανοίγματα του ΤΤ. Τον διαδέχθηκε ο Φιλιππίδης τον Οκτώβριο του 2007, ο οποίος έβαλε ως στόχο να αξιοποιήσει την άδεια λειτουργίας πιστωτικού ιδρύματος που είχε χορηγηθεί τον προηγούμενο χρόνο.

Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο λοιπόν μετονομάζεται σε TT Hellenic Postbank και εισέρχεται σε «εποχή αναδιοργάνωσης και ανάπτυξης», με το ανάλογο κόστος φυσικά. Η διοίκηση Φιλιππίδη ανακαινίζει όλα τα καταστήματα, με καινούργιο λογότυπο και τραπεζικό χαρακτήρα. Ο οργανισμός που ως τότε ήξερε μόνο να δέχεται τις καταθέσεις των αποταμιευτών, γίνεται τράπεζα, στην ουσία μόνο στην εμφάνιση, καθώς όπως αποδείχθηκε δεν διέθετε τις δομές που απαιτούνται για ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα. Πάντως, ο κ. Φιλιππίδης φρόντισε να φέρει στελέχη και υπαλλήλους από την αγορά, κατά κανόνα από άλλες τράπεζες που είχαν εξαγοραστεί, όπως από τη Χios Bank της οικογένειας Βαρδινογιάννη με την οποία διατηρεί στενές σχέσεις. Το προσωπικό της τράπεζας αυξήθηκε με πάνω από 700 άτομα και οι διευθυντικές θέσεις πολλαπλασιάστηκαν από την ίδρυση θυγατρικών και έφθασαν περίπου τις 100.

Φιλοδοξία του κ. Φιλιππίδη ήταν να γίνει το ΤΤ η τράπεζα της ελληνικής οικογένειας, του «νέου νοικοκυριού», όπως έλεγε, στο οποίο θα έδινε στεγαστικό και καταναλωτικό δάνειο και πιστωτική κάρτα. Ομως το τελευταίο έλειπε από το χαρτοφυλάκιο του ΤΤ. Αντί να το αναπτύξει προτίμησε να έρθει σε συμφωνία με την Βest Line του κ. Δ. Κοντομηνά. Ηταν μια μικρού βεληνεκούς, όπως αναφέρεται στη δικογραφία, εταιρεία διαχείρισης πιστωτικών καρτών. Επρόκειτο για τις κάρτες που διέθετε το δίκτυο των ασφαλιστικών εταιρειών του κ. Κοντομηνά. Επίσης η Best Line διαχειριζόταν τις κάρτες της Millennium, της τράπεζας των Πορτογάλων της BCP που είχαν εξαγοράσει την ασφαλιστική εταιρεία Interamerican του κ. Κοντομηνά.

Την εταιρεία επέλεξε ο ίδιος κ. Φιλιππίδης ύστερα από σχετική εξουσιοδότηση του διοικητικού συμβουλίου. Ταυτόχρονα, ανέθεσε στην εταιρεία ορκωτών λογιστών Deloitte την αποτίμηση της εμπορικής της αξίας. Σύμφωνα με τη δικογραφία, η Deloitte εκτίμησε την εμπορική της αξία με βάση την καθαρή της θέση σε 2,8 εκατ. ευρώ. Επίσης, σύμφωνα με την εκτίμηση των ίδιων ελεγκτών, η αξία της εταιρείας ανερχόταν μεταξύ 18,1 εκατ. ευρώ και 21,6 εκατ. ευρώ αν συνυπολογίζονταν τα μελλοντικά αποτελέσματα που θα προέκυπταν από τις συνέργειες με το ΤΤ.

Παρ' όλα αυτά το ΤΤ πλήρωσε 18,9 εκατ. ευρώ για να αποκτήσει το 50% της εταιρείας (μέσω αύξησης μετοχικού κεφαλαίου)! Δηλαδή, η διοίκηση Φιλιππίδη αποφάσισε να πληρώσει το μέγιστο δυνατό τίμημα το οποίο προεξοφλούσε μελλοντικά οφέλη από την εξαγορά για να αποκτήσει το 50% της εταιρείας του κ. Κοντομηνά.

Η συμφωνία προέβλεπε ότι η νέα εταιρεία θα ονομαζόταν Post Credit, η πλευρά του κ. Κοντομηνά ανέλαβε το μάνατζμεντ με επικεφαλής τον κ. Ι. Ρώρρη στενό συνεργάτη του επιχειρηματία και το ΤΤ έβαλε εξ ολοκλήρου (!) τη χρηματοδότηση και μάλιστα με εξαιρετικά χαμηλό επιτόκιο. Στόχος ήταν να μπει η εταιρεία στο Χρηματιστήριο και να υπάρξουν οφέλη για τους μετόχους και ιδιαίτερα για την πλευρά Κοντομηνά. Στη συμφωνία προβλέπεται ότι αν η εταιρεία δεν μπει στο Χρηματιστήριο μέχρι τις 31.12.2014 τότε η ΔΕΜΚΟ, η εταιρεία του Κοντομηνά, θα μπορούσε να αξιώσει από το ΤΤ να αγοράσει τη συμμετοχή της σε τιμή ίση με το δεκαπλάσιο του μέσου όρου των κερδών προ φόρων των τριών τελευταίων ελεγμένων χρήσεων. Και αν η εταιρεία είχε ζημιές σε δύο συνεχόμενες χρήσεις, τότε το τίμημα θα ήταν 10 φορές ο μέσος όρος των κερδών προ φόρων όλων των ετών. Επρόκειτο για μια λεόντειο συμφωνία, υπέρ της πλευράς Κοντομηνά, όπως επισημαίνεται στη δικογραφία.

Η Post Credit άρχισε να λειτουργεί με βάση τη συμφωνία αυτή, η οποία εγκρίθηκε από την ΤτΕ. Οπως αναφέρεται στη δικογραφία, η πλευρά Κοντομηνά είχε κάθε λόγο η εταιρεία να είναι κερδοφόρος για να εισπράττει μέρισμα. Με το χαμηλό κόστος χρηματοδότησης από το ΤΤ, τις χαμηλές προβλέψεις και τα υψηλά κοστολόγια, η ΔΕΜΚΟ εισέπραξε την τριετία 2008-2010 συνολικά μερίσματα ύψους 3,4 εκατ. ευρώ. Και όλα αυτά παρά το έγγραφο των ελεγκτικών αρχών της ΤτΕ που ζητούσαν από τη ΔΕΜΚΟ να βρει και άλλες πηγές χρηματοδότησης εκτός του ΤΤ.

Οπως αναφέρεται στη δικογραφία, το έγγραφο είχε αποσταλεί στη διοίκηση της PostCredit η οποία δεν ενημέρωσε ποτέ τη διοίκηση του ΤΤ. Οταν ανέλαβε ο κ. Κλ. Παπαδόπουλος, η διοίκηση του ΤΤ πληροφορήθηκε για την ύπαρξη του εγγράφου και  σταδιακά περιόρισε τη χρηματοδότηση. Η  κρίση είχε αρχίσει να πλήττει τη λειτουργία της Post Credit με τις επισφάλειες να φθάνουν στο 26% στα τέλη του Μαΐου 2012 και οι τριβές μεταξύ των δύο πλευρών άρχισαν να εντείνονται. Το ΤΤ διέκοψε τη χρηματοδότηση στη ζημιογόνο δραστηριότητα, η πλευρά Κοντομηνά προσέφυγε στη διαιτησία επικαλούμενη την αθέτηση εκ μέρους του ΤΤ των όρων της συμφωνίας και κέρδισε αποζημίωση ύψους 34 εκατ. ευρώ! Η συνολική ζημιά για το ΤΤ από τη δραστηριότητα αυτή, σύμφωνα με τη δικογραφία, ανέρχεται σε 139 εκατ. ευρώ.

Οι διαδρομές του χρήματος

Οι διαδικασίες αξιολόγησης και χορήγησης δανείων του ΤΤ διορθώθηκαν και η ΤτΕ το καλοκαίρι του 2010 έδωσε το πράσινο φως στη διοίκηση Παπαδόπουλου να χορηγεί δάνεια υψηλής εξασφάλισης. Ετσι προχώρησε σε αναδιάρθρωση δανείων προβληματικών περιπτώσεων, όπως αυτή του κ. Κοντομηνά. Οι διαδικασίες προβλέπουν, σύμφωνα με την τραπεζική πρακτική, επιτροπές αξιολόγησης που εξετάζουν τα αιτήματα και εισηγούνται στην Επιτροπή Χορηγήσεων η οποία αποφασίζει. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τη δικογραφία, η κυρία Παπανδρέου θεωρεί ότι οι εξασφαλίσεις που δόθηκαν από τον κ. Κοντομηνά δεν ήταν και πάλι επαρκείς.

Με άλλο πόρισμα ελέγχου της ΤτΕ, ύστερα από αίτημα της διοίκησης του ΤΤ το οποίο ετέθη υπόψη της κυρίας Παπανδρέου, οι εξασφαλίσεις του συγκεκριμένου δανείου χαρακτηρίζονται επαρκείς. Σε κάθε περίπτωση η υπόθεση ΤΤ δεν κλείνει εδώ. Η εισαγγελική έρευνα αφορά τα αποτελέσματα παλαιότερων ελέγχων της ΤτΕ. Υπάρχει και νέος έλεγχος ο οποίος ολοκληρώνεται και, σύμφωνα με τα ευρήματά του, αφορά δάνειο ύψους 35 εκατ. ευρώ προς επιχειρηματία, δάνειο προς συνδικαλίστρια που δεν αποπληρώνεται και προς κατασκευαστική εταιρεία.  

Η εισαγγελική έρευνα εστιάζεται στις διαδρομές του χρήματος και, όπως επισημαίνει η κυρία Παπανδρέου, στην περίπτωση του κ. Φιλιππίδη «οι λογαριασμοί του έχουν τροφοδοτηθεί με σημαντικά ποσά, ορισμένα εκ των οποίων δεν μπορούν να διασταυρωθούν με τα ως σήμερα διαθέσιμα στοιχεία».

Δάνεια χωρίς εγγυήσεις κατέληγαν σε προσωπικούς λογαριασμούς
Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο επί εποχής Φιλιππίδη έδειξε μεγάλη δραστηριότητα στον χώρο των επιχειρηματικών δανείων και των ομολογιακών εκδόσεων. Παραδοσιακά διατηρούσε μεγάλο χαρτοφυλάκιο ομολόγων καθώς δεν επιτρεπόταν να δίνει επιχειρηματικά δάνεια. Με τη μετεξέλιξή του σε τράπεζα λύθηκαν τα χέρια του εκάστοτε επικεφαλής, ο οποίος είτε με πολιτική εντολή είτε με μεροληπτικά κριτήρια έδινε «πέτσινα» δάνεια χρηματοδοτώντας δημόσια έργα που βούλιαξαν ή ιδιωτικές επενδύσεις-«φούσκες», όπως τα ομολογιακά δάνεια σε εταιρείες του επιχειρηματία κ. Λ. Λαυρεντιάδη.

 

 Όπως αναφέρεται στη δικογραφία, το δάνειο ύψους 100 εκατ. ευρώ κατέληξε σε προσωπικό λογαριασμό του προφυλακισμένου επιχειρηματία. Δόθηκε στις 2 Οκτωβρίου  2009, δύο ημέρες πριν από τις εκλογές, με εισήγηση του αναπληρωτή γενικού διευθυντή Επενδυτικής Τραπεζικής κ. Μ. Βαρότση, προκειμένου, όπως αναφέρεται στη δικογραφία, «να αναχρηματοδοτήσει η εταιρεία Alapis υφιστάμενες τραπεζικές υποχρεώσεις της και να πραγματοποιήσει στοχευμένες εξαγορές». Η εισαγγελέας κυρία Πόπη Παπανδρέου κατηγορεί τους τότε υπευθύνους του ΤΤ ότι δεν αξιολόγησαν κανέναν από τους τότε ορατούς κινδύνους.

Σε κάθε περίπτωση, το επίμαχο ποσό έσπασε σε δύο επιταγές των 59 εκατ. ευρώ και 40 εκατ. ευρώ και κατατέθηκε με διαφορά δύο ημερών σε λογαριασμό της εταιρείας Dall στην τράπεζα Millennium. Στη συνέχεια το σύνολο του ποσού μεταφέρθηκε σε λογαριασμό άλλης εταιρείας, της Blue Island Properties του επιχειρηματία κ. Λαυρεντιάδη. Δηλαδή, όπως αναφέρεται στη δικογραφία, το δάνειο όχι μόνο δεν χρησιμοποιήθηκε για τον σκοπό που δόθηκε αλλά κατέληξε σε προσωπικό λογαριασμό του κ. Λαυρεντιάδη.

Ανάλογη κατάληξη είχαν και δάνεια ύψους 105 δισ. ευρώ που έδωσε το ΤΤ σε εταιρείες συμφερόντων του κ. Κοντομηνά, με αρμόδιο πάντα εισηγητή τον κ. Βαρότση που εμφανίζεται ως «πρωτοπαλίκαρο» του κ. Φιλιππίδη. Σύμφωνα με τη δικογραφία, πρόκειται για δύο ομολογιακά δάνεια προς τη ΔΕΜΚΟ συνολικού ύψους 46 εκατ. ευρώ και δύο ομολογιακά προς τη Village  Roadshow συνολικού ύψους 9 εκατ. ευρώ τα οποία μεταφέρθηκαν στο «κακό» ΤΤ που βρίσκεται υπό εκκαθάριση και ένα ομολογιακό ύψους 48 εκατ. ευρώ που μεταφέρθηκε στο Νέο ΤΤ.

Οπως αναφέρεται στη δικογραφία, το πρώτο ομολογιακό εγκρίθηκε μόλις εννέα ημέρες μετά την εξαγορά του 50% της Best Line από το ΤΤ και δόθηκε με εγγυήσεις που κρίνονται παντελώς ανεπαρκείς. Επιπλέον σημειώνεται ότι, πέρα από κάθε τραπεζική πρακτική και κατά παράβαση των κανόνων που έχει θέσει η ΤτΕ, στους όρους του δανείου προβλέπεται ότι το ΤΤ δεν υποχρεούται να παρακολουθεί τη χρήση του δανείου.

Αντίστοιχα είναι τα δεδομένα και για τα υπόλοιπα ομολογιακά, με αποτέλεσμα τα δάνεια που πήρε η ΔΕΜΚΟ να μη χρησιμοποιηθούν για τους σκοπούς που τα πήρε αλλά να καλύψουν άλλες ανάγκες, όπως αποπληρωμή υποχρεώσεων εταιρειών συμφερόντων του κ. Κοντομηνά, ακόμη και για την αποπληρωμή δανείου που είχε πάρει η κόρη του επιχειρηματία για αγορά ακινήτου στο Λονδίνο.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο έχουν εντοπιστεί εκατομμύρια ευρώ σε προσωπικούς λογαριασμούς στελεχών του ΤT που δεν δικαιολογούνται.

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"