Το φιλότιμο (επ’ ευκαιρία του λόγου του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ)

 
του Σωτήρη Γλυκοφρύδη

 Υπάρχει μια Ελληνική λέξη που δεν απαντάται στη γλώσσα άλλων λαών. Αυτή είναι το φιλότιμο, την οποία χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός στο λόγο του στο Βελλίδειο  για να φέρει στο  ¨φιλότιμο¨ το λαό.

Τι σημαίνει, κατ’ αρχάς, το φιλότιμο; Πέραν από αυτά που επισήμανε ο κος Σαμαράς, σημαίνει στην κυριολεξία αυτός που είναι φίλος στην τιμή, κοινώς, πως δεν την έχει αλλά ψάχνει να τη βρει για να δημιουργήσει μια σχέση επί της οποίας η κάθε Πλατωνική αγνότητα καταντάει ουτοπία. Αν βρει ο Έλλην την τιμή του θα την εκμεταλλευτεί. Επ’ αυτού δεν υπάρχει καμία αμφιβολία.

Ας προσδιορίσουμε αναλυτικά τη λέξη. Έχει πρώτο συνθετικό το φίλος, που καθώς παράγεται από τη ρίζα  F-ήλιος σημαίνει φως ψυχής και ζέστη σώματος. Το προστιθέμενο, τίμιος, προσδιορίζει το επιζητούμενο. Όταν κάποιος ζητάει κάτι σημαίνει πως δεν το έχει. Δεν μπορείς να είσαι φιλόσοφος και να έχεις τη σοφία, όπως δεν μπορείς να είσαι φιλέλληνας και Έλληνας συγχρόνως. Ο φιλότιμος Έλλην που ψάχνει για την τιμή, σημαίνει πως την έχει χάσει. Αλλιώς θα ήταν έντιμος ή έστω τίμιος.

Υπάρχουν λέξεις που πρέπει να βγουν από το λεξιλόγιό μας και να μη θεωρούνται πια προσόν. Μια τέτοια είναι και το φιλάνθρωπος. Είναι δυνατόν ο άνθρωπος να είναι φίλος του ανθρώπου; Μήπως, εννούμε ή θα ήταν καλύτερα το ¨φιλεύσπλαχνος¨; 

Επαναλαμβάνω, υπάρχουν λέξεις βαυκαλισμού που υπάγονται στα ατυχή πλην όμως αληθή εφευρήματα της γλωσσολογίας που προσδιορίζουν με τρόπο λανθάνοντα το πραγματικό. Όταν κάποιος είναι φίλος στην τιμή σημαίνει πως δεν την έχει, το επαναλαμβάνω αυτό, διότι αν την είχε θα ήταν έντιμος, και έντιμος δεν είναι αυτός που μπαίνει στην ΕΟΚ για να περνά καλά και να φροντίζει αυτή τα σύνορά του, αλλά εκείνος που προσδίδει αυτασφάλεια και ευμάρεια ζωής, γενόμενος πρότυπο θαυμασμού κι εκτίμησης από τους άλλους.

   

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"