"...Ο Φραγκούλας αντιμετωπίζει και σοβαρότατο οικονομικό πρόβλημα, όπως και πολλοί ακόμη συντοπίτες του. Δεν ήταν φτωχός από την αρχή. ῎Ισα-ίσα, ήταν μεγαλοκτηματίας, από παλιά αρχοντική οικογένεια “ποτέ δεν τον έμελεν περί χρημάτων”, αφού είχε αρκετό εισόδημα. “Αλλ΄ επειδή δεν ειργάζετο ποτέ μόνος του, τα έξοδα τον “έτρωγαν”! Είτα, αυξανομένης της οικογενείας, συνηυξάνοντο και αι ανάγκαι. Και όσον ηύξανον τα έξοδα, τόσον τα έσοδα ηλαττούντο. Ήλθαν “δυστυχισμένες χρονιές”, αφορίαι, συμφοραί, θεομηνίαι. Είτα, δια πρώτην φοράν, έλαβεν ανάγκην μικρών δανείων. Δεν αφαντάζετο ποτέ ότι μία μικρή κάμπη αρκεί δια να καταστρέψη ολόκληρον φυτείαν. Απηυθύνθη εις έναν τοκογλύφον του τόπου”.
Ο Παπαδιαμάντης αφήνει εδώ να αναδυθή ένα οξύ πρόβλημα της κοινωνίας του νησιού του:
Πρόκειται για τη σύγκρουση ανάμεσα στο παλιό, το παραδοσιακό, δοκιμασμένο και παγιωμένο από τη μια μεριά. Και από την άλλη στο νεωτερίστικο, το πολλά υποσχόμενο και γι΄ αυτό ορμητικό και απαιτητικό, που άνοιγε νέες προοπτικές και γοήτευε. Το πρώτο εκπροσωπείται στο διήγημα από τους ντόπιους κατοίκους, οι οποίοι “είχαν αποκλειστικήν προσήλωσιν εις τα κτήματα” και από αυτή την εργασία εξασφάλιζαν τα αναγκαία για τη ζωή τους, προνοώντας βέβαια να αποθηκεύσουν κάποια αποθέματα από τα γενήματά τους για ενδεχόμενη ακαρπία, κάτι που γινόταν συχνά. Πρόκειται για την εικόνα και τη δομή μιας αυτοκαταναλωτικής κοινωνίας, η οποία δεν έδινε σημασία στο χρήμα και το κέρδος.
Πρόκειται για τη σύγκρουση ανάμεσα στο παλιό, το παραδοσιακό, δοκιμασμένο και παγιωμένο από τη μια μεριά. Και από την άλλη στο νεωτερίστικο, το πολλά υποσχόμενο και γι΄ αυτό ορμητικό και απαιτητικό, που άνοιγε νέες προοπτικές και γοήτευε. Το πρώτο εκπροσωπείται στο διήγημα από τους ντόπιους κατοίκους, οι οποίοι “είχαν αποκλειστικήν προσήλωσιν εις τα κτήματα” και από αυτή την εργασία εξασφάλιζαν τα αναγκαία για τη ζωή τους, προνοώντας βέβαια να αποθηκεύσουν κάποια αποθέματα από τα γενήματά τους για ενδεχόμενη ακαρπία, κάτι που γινόταν συχνά. Πρόκειται για την εικόνα και τη δομή μιας αυτοκαταναλωτικής κοινωνίας, η οποία δεν έδινε σημασία στο χρήμα και το κέρδος.
Το καινούριο το φέρνουν στο νησί οι “επήλυδες”. “Οι τοιούτοι ήσαν άνθρωποι “φερτοί”, απ΄ έξω και όταν κατέφυγον εις τον τόπον, εν ώρα συμφοράς και ανεμοζάλης, κατά την Μεγάλην Επανάστασιν……κανείς δεν έδωκεν προσοχήν και σημασίαν εις αυτούς”. Οι άνθρωποι αυτοί είσηγούνταν τη χρηματιστική οικονομία, ασχολούνταν με το εμπόριο και αξιοποιούσαν τα πάντα με σκοπό το χρήμα. “Ως πράττουσιν όλοι οι φύσει και θέσει Εβραίοι, έδωκαν όλην την σημασίαν και την προσοχήν των εις τα χρήματα. ῎Ηνοιξαν εργαστήρια, μαγαζεία και εμπορεύοντο και εχρηματίζοντο. Είτα ήλθεν η ώρα….. οι εντόπιοι έλαβαν ανάγκην των χρημάτων και τότε ήρχισαν να υποθηκεύουν τα κτήματα. Εωσότου παρήλθε μία γενεά ή μία και ημίσεια και τα χρήματα επέστρεψαν εις τους δανειστάς συμπαραλαβόντα μεθ΄ εαυτών και τα κτήματα”. Πρόκειται για την αρχή της αστικοποίησης της ελληνικής κοινωνίας, που έφερε πολλές ανακατατάξεις στις αντιλήψεις, τη νοοτροπία, τα ήθη και γενικά τη ζωή των ανθρώπων, αφού κλονίστηκαν τα παραδοσιακά θεμέλια της δομής της ελληνικής κοινωνίας.
Έτσι το κυνήγι του κέρδους αντιπαραβάλλεται με τις παραδοσιακές ασχολίες και η φιλαργυρία και πλεονεξία των ανθρώπων, υπερβαίνοντας τις ηθικές αναστολές των παλαιών καιρών, διαβρώνουν τις συνειδήσεις και υποσκάπτουν τα θεμέλια της παραδοσιακά οργανωμένης ζωής, κλονίζοντας τις διαπροσωπικές σχέσεις και εκφυλλίζοντας την αξία του ανθρώπου, αφού πιο ψηλά τοποθετείται το ατομικό συμφέρον..."
» Ρεμβασμός Τού Δεκαπενταύγουστου » , Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης
Ένα μικρό απόσπασμα της φιλολόγου Χριστίνας Καρανικόλα-Σχοινά "Μία προσέγγιση στο έργο του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη"
==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.