Γιατί δεν είναι σε πολλούς αντιληπτό και γιατί δεν είναι τυχαίο! του_Κωνσταντίνου Λεντάκη: "Οι Έλληνες ανήκομεν εις την Δύσιν; "

Γράφει ο Κωνσταντίνος Λεντάκης, υπ. Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστήμιου.

Προ ολίγων ημερών ο γνωστός κωμικός Γ. Ζουγανέλης δήλωσε σε συνέντευξη του, μεταξύ άλλων στα οποία δεν αξίζουν να αναφερθώ, ότι το χειρότερο πράγμα που έχει πει ποτέ πολιτικός, είναι, ότι «ανήκουμε στην Δύση». Φυσικά αναφερόταν στην γνωστή ρήση του ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας Κων. Καραμανλή. Είναι παράξενο, το ότι για κάποιον αυτή η φράση είναι ότι χειρότερο έχει ποτέ ειπωθεί, ενώ στο πρόσφατο παρελθόν φράσεις πολιτικών σαν το «λεφτά υπάρχουν» και ότι «θα καταργηθεί η λιτότητα με ένα νόμο και ένα άρθρο», καθόρισαν το αποτέλεσμα εκλογών και παρέσυραν τη χώρα μας προς την καταστροφή. Εκείνο όμως που είναι τελείως αδιανόητο, είναι το γιατί υπάρχουν συμπολίτες μας που δεν αντιλαμβάνονται, ότι η Ελλάδα αποτελεί τμήμα του Δυτικού πολιτισμού.

Γι’ αυτό θα ήθελα να εξετάσω τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα είναι δυτική και τι σημαίνει αυτό. Ο Ελληνικός πολιτισμός από τα τέλη του 8ου αιώνα π.Χ. αναπτύχθηκε χάρη στην ελευθερία του λόγου, που του επέτρεψε μέσα σε τέσσερις αιώνες να αναπτύξει τους πιο επιτυχημένους ...
πολιτικούς θεσμούς και τις πιο αποτελεσματικές ένοπλες δυνάμεις στην Μεσόγειο. Αυτές οι εξελίξεις δεν οφείλονταν σε τυχαία γεγονότα ή στα χρωματοσώματα των Ελλήνων, αλλά στο ότι οι κοινωνίες των Ελληνικών κρατών με τον ελεύθερο διάλογο επέτρεπαν την αμφισβήτηση των παραδόσεων και των αξιών τους, επιτρέποντας τους να αποφεύγουν τις δογματικές αγκυλώσεις και την στασιμότητα.

Η Ελληνική επιτυχία αποτέλεσε μοντέλο προς μίμηση για την Ρώμη, η οποία υιοθέτησε τον πολιτισμό των Ελλήνων και τον διέδωσε μέχρι την Βόρεια Αγγλία. Ο Ελληνικός πολιτισμός μετατράπηκε σε Δυτικό πολιτισμό, επειδή από την κατάρρευση της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 476 μ.Χ. μέχρι σήμερα, οι χώρες που διαμορφώθηκαν στις πρώην ρωμαϊκές επαρχίες συνέχισαν να λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο που είχαν διαμορφώσει οι Έλληνες κατά την Αρχαϊκή περίοδο. Στην Ευρώπη και πουθενά αλλού στον κόσμο δεν δημιουργήθηκαν το κράτος του νόμου, η διάκριση των εξουσιών και η αμφισβήτηση της θρησκείας. Ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός δεν είναι ένα τυχαίο φαινόμενο, που θα μπορούσε να είχε συμβεί οπουδήποτε αλλού στον κόσμο. Βασίστηκε στην ελευθερία του λόγου, που επέτρεπε σε διανοούμενους να αμφισβητούν ό,τι οι κοινωνίες τους θεωρούσαν ως την απόλυτη αλήθεια από τον καθοδηγητικό ρόλο της εκκλησίας έως το μοντέλο διακυβέρνησης.

Παραδόξως, η Ελλάδα απ’ όπου είχε ξεκινήσει ο Δυτικός πολιτισμός, εξαιτίας της στρατιωτικής κατάκτησης του βασιλείου των Παλαιολόγων από τους Οθωμανούς τον 15ο αιώνα, δεν συνέβαλε καθόλου σε αυτές τις εξελίξεις που διαδραματίζονταν στην χριστιανική Ευρώπη, επειδή εκείνη την περίοδο αποτελούσε τμήμα του Ισλαμικού κόσμου. Με την Επανάσταση του 1821 οι Έλληνες χριστιανοί ήταν αποφασισμένοι να υποστούν μια ολέθρια σύγκρουση με τους Μουσουλμάνους ηγεμόνες τους για να ξεριζώσουν την Ελλάδα από το ζυγό του Ισλάμ, προκειμένου να διαφύγουν από τον σκοταδισμό και το καθεστώς υποτέλειας στην ίδια τους την χώρα.

Έκτοτε το Ελληνικό κράτος στόχευε να αναγνωριστεί ως ισότιμη Ευρωπαϊκή χώρα και να φτάσει το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαϊκών χωρών. Αυτό το πέτυχε με την ένταξη του στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1981, χάρη στις ενέργειες του Κων. Καραμανλή και χρησιμοποιώντας τα Ευρωπαϊκά κονδύλια έπαψε να μοιάζει με την Τουρκία και ακόλουθα να προσεγγίζει ολοένα περισσότερο μια Δυτικοευρωπαϊκή χώρα.

Η Ελλάδα δεν είναι τμήμα του Δυτικού πολιτισμού μόνο και μόνο επειδή τυχαίνει να είναι ο τόπος γέννησης του. Χώρες όπως η Συρία, η Αίγυπτος και η Τυνησία ήταν εξίσου δυτικές με την Γαλλία και την Ισπανία, κάτι που άλλαξε βίαια με την κατάκτηση τους από τους Μουσουλμάνους Άραβες τον 7ο αιώνα μ.Χ. και είχε ως συνέπεια να απολέσουν για πάντα τον Δυτικό τους χαρακτήρα. Η δική μας χώρα επί τέσσερις αιώνες εξαναγκάστηκε να είναι μέρος του Ισλαμικού κόσμου και μόνο αφού έδωσε πολύ δύσκολους αγώνες, κατάφερε να αποσχιστεί από το Οθωμανικό Χαλιφάτο και να αναγνωρισθεί ως τμήμα της Δύσης. Το ότι οι Έλληνες σήμερα είμαστε δυτικοί, δεν είναι καθόλου τυχαίο, αλλά προϊόν συνειδητής επιλογής με πολύ υψηλό τίμημα και κρίνοντας από την κατάσταση που ακολούθησε την Αραβική Άνοιξη, μάλλον προνόμιο.

* Ο πίνακας είναι του γάλλου καλλιτέχνη Auguste Couder, στον οποίο αναπαρίσταται η ορκωμοσία των μελών της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης στις 20 Ιουνίου του 1789 παρά την θέληση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄, που οδήγησε στην έναρξη της Γαλλικής Επανάστασης. Το έργο ολοκληρώθηκε το 1848 και σήμερα εκτίθεται στο μουσείο του Λούβρου.

http://tinyurl.com/hqv4kot

ΝΙΚΟΣ ΔΗΜΟΥ*
Ανήκομεν εις την Δύσιν;

Πώς βλέπουν οι Ελληνες την Ελλάδα μέσα στον κόσμο; Ο δημοφιλέστερος Ελληνας ιστορικός συγγραφέας, ο Κυριάκος Σιμόπουλος, γράφει: «Ο Ελληνισμός αγωνίζεται επί δύο χιλιετίες σε έναν εχθρικό κόσμο υπό συνεχή απειλή ολοκληρωτικού αφανισμού». Παρανοϊκή σκέψη – αλλά βαθιά ριζωμένη. Και παρακάτω ξεκαθαρίζει ότι ο βασικός εχθρός του Ελληνα δεν είναι ο Τούρκος – αλλά η Δύση. Αυτή τον απειλεί με ολοκληρωτικό αφανισμό.

Ηταν πολύ πριν από την Κρίση, το 1989, όταν δημοσιεύτηκαν αυτά τα λόγια, στο βιβλίο «Ξενοκρατία, Μισελληνισμός και Υποτέλεια». Με τον Σιμόπουλο θα συμφωνούσε βέβαια και ο Μέγας Δούκας Λουκάς Νοταράς που του αποδίδεται η φράση «κάλλιον τούρκικον φακιόλιον παρά παπική τιάρα», αλλά και ο Ανθιμος Πατριάρχης Ιερουσαλήμ, ο οποίος στην «Πατερική Διδασκαλία» του 1798, ονόμαζε τις δυτικές ιδέες περί ελευθερίας και ισότητας «νεοφανεστάτη ενέδρα του πονηρού διαβόλου κατά των ορθοδόξων χριστιανών», ενώ την κυριαρχία των Τούρκων βρίσκει «να είναι εις μεν τους Δυτικούς ωσάν χαλινός, εις δε τους Ανατολικούς, ημάς, πρόξενος σωτηρίας».

Στην κακιά και δόλια Δύση έχουν αποδοθεί όλες οι αρνητικές στιγμές του Ελληνισμού: αυτή φταίει για τη Μικρασιατική καταστροφή, τη Χούντα και την Κυπριακή τραγωδία. Αυτή τώρα εγκαλείται και για την κρίση, την ύφεση, την ανεργία. Από το ραδιόφωνο κάθε πρωί ακούμε για τη νέα γερμανική κατοχή, το τέταρτο ράιχ, τους τυράννους, τους γκαουλάιτερ, και τους δωσίλογους.

Τα καλά της Δύσης τα ξεχνάμε. Θυμόμαστε με μυθική νοσταλγία το «ξανθόν γένος» που μας αιματοκύλισε στα Ορλωφικά και ξεχνάμε το Ναυαρίνο που μας απελευθέρωσε, όταν η δική μας επανάσταση είχε πια σβήσει.

Σε κάθε ρήξη της Δύσης με εξωτερικούς αντιπάλους είμαστε με τον εχθρό: Συμπαθήσαμε τον Σαντάμ και τον Καντάφι, τον Μιλόσεβιτς και τον Μλάντιτς, τον Κάστρο και τον Τσάβες – και αποθεώσαμε τον Κάρατζιτς στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Και τώρα που συγκρούεται η Δύση με τη Ρωσία στην Ουκρανία, εμείς είμαστε με τον Πούτιν. Καθόλου δεν μας χαλάει που είναι δικτάτορας. Αλλωστε, όλοι αυτοί που υποστηρίξαμε κατά καιρούς, δικτάτορες ήταν.

Και έπειτα από αιώνες αντιδυτικής ρητορείας έχουμε μόνο τη φτωχή φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Ανήκομεν εις την Δύσιν». Αλλά αυτή μοιάζει να είναι περισσότερο διατύπωση επιθυμίας, παρά περιγραφή πραγματικότητας.

Πόσο ανήκουμε στ’ αλήθεια; Και πού;

Η Σ Υ Γ Κ Ρ Ο Υ Σ Η Τ Ω Ν Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Μ Ω Ν (The Clash of Civilizations … Samuel Huntington) by Zangogiannis Nasos on Scribd

Σύμφωνα με τον Σάμουελ Χάντιγκτον και το βιβλίο του «Η σύγκρουση των πολιτισμών και ο ανασχηματισμός της παγκόσμιας τάξης» (1993) δεν ανήκουμε καθόλου στον Δυτικό πολιτισμό. Η γραμμή που μας χωρίζει από τη Δύση ξεκινάει από τα σύνορα Φινλανδίας - Ρωσίας, κατεβαίνει αφήνοντας δυτικά τις Βαλτικές χώρες και την Πολωνία, διχοτομεί την Ουκρανία και την παλιά Γιουγκοσλαβία και περνάει ανοιχτά από την Κέρκυρα. Τον πολιτιστικό αυτό χώρο ο Χάντιγκτον τον ονομάζει ορθόδοξο, ή ορθόδοξο-σλαβικό. Γράφει: «Στα Βαλκάνια, αυτή η γραμμή φυσικά συμπίπτει με τα ιστορικά σύνορα μεταξύ της αυτοκρατορίας των Αψβούργων και της Οθωμανικής. Οι λαοί βόρεια και δυτικά από αυτή τη γραμμή είναι προτεστάντες ή καθολικοί. Εχουν συμμετάσχει στις κοινές εμπειρίες της ευρωπαϊκής ιστορίας – Φεουδαρχία, Αναγέννηση, Μεταρρύθμιση, Διαφωτισμό, βιομηχανική επανάσταση. Οικονομικά στέκονται καλύτερα από τους λαούς στα ανατολικά και τώρα προσβλέπουν σε μία κοινή ευρωπαϊκή οικονομία και στην παγίωση δημοκρατικών πολιτικών συστημάτων. Οι λαοί ανατολικά και νότια από αυτή τη διαχωριστική γραμμή είναι Ορθόδοξοι ή Μουσουλμάνοι. Ιστορικά ανήκαν στην Οθωμανική ή Τσαρική αυτοκρατορία και μόνο επιπόλαια τους άγγιξαν τα διαμορφωτικά κινήματα στην υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι γενικά λιγότερο ανεπτυγμένοι οικονομικά. Και πιο δύσκολα μπορούν να αναπτύξουν προχωρημένα δημοκρατικά πολιτικά συστήματα».

Πολλές αντιδράσεις δημιούργησε αυτή η θεώρηση και στη χώρα μας. Αλλά μία ψύχραιμη ματιά δείχνει πως η ανάλυση δεν είναι ιστορικά λανθασμένη. Κανένα από τα κινήματα που διαμόρφωσαν τη Δυτική Ευρώπη δεν έφτασε ώς εμάς. Ουδέποτε αποκτήσαμε αστική τάξη, η οποία στη Δύση έφερε τη σύγχρονη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την κοινωνία πολιτών. Θα μπορούσε μάλιστα να πει κανείς ότι η τελευταία μας κρίση οφείλεται στην αδυναμία μας να φτιάξουμε ένα σύγχρονο, ορθολογικά οργανωμένο κράτος, ένα πολιτικό σύστημα που να μη βασίζεται στις πελατειακές σχέσεις και τη διαφθορά και μία κοινωνία που να κυνηγάει συλλογικούς σκοπούς – και όχι απλά το συμφέρον του κάθε μεμονωμένου ατόμου, της οικογένειας, της φατρίας ή της συντεχνίας του.

Μάλλον δεν είμαστε ακόμα Δύση. Αυτή η απόσταση φαίνεται και στην καθημερινή μας ομιλία όταν μιλάμε για την Ευρώπη, σαν να ήταν μία άλλη ήπειρος. («Ταξιδεύουμε στην Ευρώπη», «σπουδάζουμε στην Ευρώπη»). Και βέβαια δεν συμμετέχουμε στις κοινές ευρωπαϊκές κινήσεις – όπως η στήριξη της Ουκρανίας. Αμέσως, πίσω από τους νέους που αγωνίζονται για βασικές ελευθερίες και ανθρώπινα δικαιώματα, βλέπουμε ιμπεριαλιστικές συνωμοσίες. Υιοθετούμε άκριτα τη ρωσική προπαγάνδα για κινήματα νεο-ναζί, όπως άκριτα υιοθετούμε και την προπαγάνδα του Μαδούρο, για τους εξεγερμένους φοιτητές της Βενεζουέλας. Είναι το ίδιο σύνδρομο που μας τοποθετεί αυτόματα απέναντι στη Δύση. Διότι όχι μόνο δεν νιώθουμε ότι ανήκουμε σε αυτή – αλλά δυσπιστούμε βαθύτατα μπροστά σε κάθε της κίνηση. Η Εκκλησία και η Αριστερά μας έχουν βαθύτατα επηρεάσει.

Δεν ξέρω αν και πότε θα ξεπεράσουμε αυτό το αντι-δυτικό σύνδρομο.

* Ο κ. Νίκος Δήμου είναι συγγραφέας. - http://tinyurl.com/z7ohouv

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"