Μια Ελληνίδα στη Βόρεια Κορέα: Αλήθειες και ψέματα για τη χώρα του Κιμ...

Μαριάνθη Πελεβάν TVxs

Έχει στο βιογραφικό της σπουδές αρχαιολογίας, τέχνης και ιστορίας σε Ελλάδα και Γαλλία, διδακτορικό στην Αρχαιοβοτανική, θέση λέκτορα στα Πανεπιστήμια του Αιγαίου και του Περθ της Αυστραλίας καθώς και αξιόλογη ανθρωπιστική δράση. Επίσης δημοσιογραφεί.

Η Φραγκίσκα Μεγαλούδη έζησε στη Βόρεια Κορέα δύο χρόνια, το 2013 και το 2014. Δούλευε στο IRIN, στην Μπανγκόκ, στο δημοσιογραφικό πρακτορείο του ΟΗΕ. Ο πατέρας του γιου της ήταν ήδη στη Βόρεια Κορέα με τον ΟΗΕ, οπότε ήταν ευκαιρία, όπως λέει, να πάει κι αυτή με την οικογενειακή βίζα. Αρχικά δούλευε εξ αποστάσεως από το σπίτι στην ΠιονγκΓιανγκ, αλλά αργότερα βρήκε δουλειά ως σύμβουλος σε ανθρωπιστικά προγράμματα ΜΚΟ και στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Αυτό της επέτρεπε να ταξιδεύει αρκετά και να βλέπει τη χώρα. Τη Βόρεια Κορέα των 25.000.000 ανθρώπων. Τη χώρα που τα δυτικά μμε έχουν «δαιμονοποιήσει» τόσο, όσο και «γελοιοποιήσει». Αυτός ήταν και ο λόγος που έγραψε το βιβλίο «Στη Χώρα των Κιμ – Δυο χρόνια στη Βόρεια Κορέα» (εκδόσεις Εντύποις). Να βοηθήσει στην κατανόηση αυτού του λαού, στη διάκριση αλήθειας και ψέμματος…

Η Φραγκίσκα Μεγαλούδη μιλάει στο Tvxs.gr για την εμπειρία της και αποδομεί τους μύθους

Η χώρα του Κιμ είναι τελικά μια χώρα φαινόμενο;

Φαινόμενο δεν θα την έλεγα, αν και αυτήν την εικόνα δίνουνε. Είναι μια χώρα διαφορετική από αυτό που νομίζουμε. Η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Δεν είναι ούτε ο σοσιαλιστικός παράδεισος, ούτε κορεάτικο Γκούλαγκ. Είναι μια χώρα που έχει κάποια προβλήματα, είναι χρόνια απομονωμένη. Είναι μια χώρα που υφίσταται και αντιμετωπίζει οικονομικές κυρώσεις από το 1990, οι οποίες την έχουνε «πνίξει». Κυρώσεις που αποσκοπούν στην αλλαγή του καθεστώτος και σε τίποτε περισσότερο από αυτό. Δεν έχουν καμία σχέση οι κυρώσεις με ανθρώπινα δικαιώματα, για παράδειγμα. Επίσης είναι μια χώρα με πολύ κακή δημοσιότητα και με φήμες, οι οποίες στο 80% δεν είναι αληθινές.

Οι κυρώσεις όμως επιβάλλονται και για το πυρηνικό πρόγραμμα που η χώρα συνεχίζει να αναπτύσσει…

Η χώρα επικαλείται ότι το έχει ανάγκη για ανάπτυξη για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κι ως ένα βαθμό ισχύει. Επίσης για την στρατηγική της αποτροπής, με τη λογική ότι «εγώ δεν επιτίθεμαι, αλλά εσύ αν επιτεθείς θα πάθεις αυτό». Από την άλλη βέβαια, είμαι σίγουρη ότι εάν δεν είχαν πυρηνικά, θα είχαν την τύχη του Σαντάμ και του Καντάφι. Οι κυρώσεις δεν επηρεάζουν το πυρηνικό πρόγραμμα και δεν νομίζω ότι αποσκοπούν εκεί. Ελπίζουν ότι όσο «πνίγουν» το λαό, θα προκληθεί αναταραχή και αλλαγή καθεστώτος. Οι κυρώσεις είναι στην ουσία πολιτικές. Αδιαφορούν για τα πυρηνικά και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αν νοιάζονταν, δεν θα άφηναν τη Σαουδική Αραβία να έχει την έδρα του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Όλα αυτά τα περίεργα, κάπως σουρεαλιστικά που βλέπουμε είναι πραγματικότητα; Οι υπερβολικοί θρήνοι και αλαλαγμοί για το θάνατο του ηγέτη τους, οι μεγαλειώδεις παρελάσεις, κ.λπ.

Ναι αλλά είναι κυρίως εκδηλώσεις της κουλτούρας και της παράδοσης τους. Ο θρήνος για παράδειγμα είναι ευρέως διαδεδομένος και χαρακτηριστικός στην κουλτούρα της Ασίας. Τα ίδια συνέβησαν τα τελευταία χρόνια, παρόμοιες εκδηλώσεις και θρήνοι υπήρξανε στο θάνατο του βασιλιά της Ταϋλάνδης και στη Νότια Κορέα όταν πέθανε ο πρόεδρός τους. Η εικόνα προς τα έξω είναι πολύ διαστρεβλωμένη. Όλα αυτά έχουν να κάνουν και με την παράδοση του κουμφουκιανισμού, η οποία επιτάσσει απόλυτη υπακοή και σεβασμό στους μεγαλύτερους, τους ανώτερους κ.λπ., αντιμετωπίζοντας την κοινωνία σαν μια μεγάλη οικογένεια.

Ξέρουν ότι είναι παγκόσμιο ανέκδοτο; Ότι ο κόσμος γελάει μαζί τους;

Η κακή δημοσιότητα ενάντια στον ηγέτη τους αλλά και συνολικά στην εικόνα τους είναι γνωστή εκεί πέρα και τους συσπειρώνει. Συσπειρώνεται ο λαός, βλέποντας οι έξω να είναι εναντίον του. Πολλοί έχουν την άποψη ότι πολλές δυτικές χώρες έχουν θέμα με την Βόρειο Κορέα κα τη μισούν.

Υπάρχουν πολλοί μύθοι, ειδήσεις που αποδεικνύονται fake;

Πολλοί. Όπως  η περίπτωση της «Πάρις Χίλτον της Βόρειας Κορέας», της Yeom ni Park η οποία πληρώνεται 20-40.000 δολάρια για κάθε τραγική ιστορία που θα πει, κι ας ήταν μόνο 8-9 ετων όταν έφυγε από τη χώρα. Υπάρχει κι ένα καταπληκτικό άρθρο της καθηγήτριας Song Ji Young, το In The Making of North Korean Defectors/activists που αναλύει πολύ καλά το θέμα αυτό.

Τον Ιούνιο του 2013, η διεθνής κοινότητα σοκαρίστηκε όταν έμαθε για την «εκτέλεση» της Hyon Song-wol, μιας διάσημης τραγουδίστριας από τη Βόρεια Κορέα. Η ιστορία αυτή τα είχε όλα: ταινίες πορνό στην Κίνα, παράνομους έρωτες, πάθη και ένα τραγικό θάνατο όταν η Ri Sol Jul, σύζυγος του βορειοκορεάτη ηγέτη, τυφλωμένη από τη ζήλια, απαίτησε από τον Kim να εκτελέσει την τραγουδίστρια. Την εποχή της «εκτέλεσης» ζούσα ακόμα στη Βόρεια Κορέα. Λίγο καιρό πριν, στις 8 Μαρτίου, η κυβέρνηση είχε καλέσει όλη τη διεθνή κοινότητα της Πιονγκ Γιανγκ, να παρακολουθήσουμε μια συναυλία με αφορμή τη Μέρα της Γυναίκας. Η Hyon Song -wol, τραγούδησε στην εκδήλωση και όπως όλοι μπορέσαμε να διαπιστώσουμε, ήταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Τρεις μήνες μετά, τα διεθνή μέσα αναφέρουν την εκτέλεση της. Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πειστική, ένας υψηλός αξιωματούχος από τη Νότια Κορέα δηλώνει ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του γνωρίζουν ότι η εκτέλεση συνέβη. Είχα δημόσια πει τότε, ότι η εκτέλεση δεν έγινε. Κανένας δημοσιογράφος δεν ανέφερε την εγκυμοσύνη της τραγουδίστριας –κάτι που θα ήταν πολύ δραματικό για να ξεφύγει από τα δημοσιογραφικά λαγωνικά. Ενα χρόνο αργότερα η τραγουδίστρια, εμφανίστηκε ζωντανή και υγιής στην κρατική τηλεόραση φορώντας περήφανη τα διακριτικά του υψηλόβαθμου στρατιωτικού.

Οταν ο Κιμ Γιονγκ Ουν, δεν εμφανίστηκε για 3 εβδομάδες στην κρατική τηλεόραση, λόγω προβλημάτων υγείας, τα διεθνή μέσα ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Ανάμεσα σε εκατοντάδες θεωρίες συνωμοσίας, τελικά επικράτησε αυτή που υποστήριζε ότι ο Kim αρρώστησε επειδή «τρώει πολύ ελβετικό τυρί». Μάλιστα τοBBC βρήκε πρόθυμους γιατρούς να κάνουν διάγνωση της ασθένειας μελετώντας τις εμφανίσεις του βορειοκορεάτη ηγέτη στην κρατική τηλεόραση. Το ένοχο τυρί ήταν το «εμενταλ» και η ιστορία έγινε ακόμα μια φορά viral.

Ποιες είναι οι πηγές, πως παράγονται και διοχετεύονται οι ειδήσεις στη Β. Κορέα;

Επίσημα υπάρχει ένα κανάλι, το κρατικό. Η πληροφόρηση είναι ελεγχόμενη. Έχουν όμως γνώση και εικόνα του έξω κόσμου. Εξάλλου είναι πολλοί οι Βορεοκορεάτες που διασχίζουν τα σύνορα λόγω εμπορίου, επίσης όσοι μένουν κοντά στα σύνορα με την Κίνα έχουν και τα κινέζικα δίκτυα.

Υπάρχουν εκεί διεθνή πρακτορεία ειδήσεων;

Ναι. Υπάρχει το αμερικανικό Associated Press, το γαλλικό Agence France Press, το κινεζικό Xinhua, το ρωσικό. Τεράστια πρακτορεία ειδήσεων που στέλνουν ανταποκρίσεις, φωτογραφίες, υλικό. Και πολύ καλές ανταποκρίσεις μάλιστα, τις διαβάζω, είναι πολύ ισορροπημένες για το τι συμβαίνει στη χώρα.

Και γιατί αυτό που παρουσιάζεται, η τελική εικόνα που φτάνει στον κοινό αποδέκτη, είναι μονοδιάστατη και γραφική;

Νομίζω ότι είναι πολιτική επιλογή. Όταν παίρνεις μια χώρα και την «απανθρωποποιείς», αν μπορώ να χρησιμοποιήσω τον όρο αυτό, είναι πιο εύκολο μετά για την παγκόσμια κοινή γνώμη να δεχτεί και τις κυρώσεις εναντίον της χώρας, οι οποίες είναι άδικες. Νομίζω ότι όλα αυτά στην ουσία αποσκοπούν στο καθεστώς, αυτό τους ενοχλεί γιατί δεν μπορούν να το ελέγξουν. 

Γιατί είναι τόσο υποταγμένοι στην εξουσία του ηγέτη; Αλήθεια ο Κιμ Γιονγκ Ουν είναι όντως ένας στυγνός δικτάτορας, τόσο αυταρχικός και απολυταρχικός;

Ότι είναι απολυταρχικός είναι γεγονός. Ωστόσο είναι μια χώρα που δεν πέρασε, δεν έζησε τη δημοκρατία. Πέρασε από τη φεουδαρχία στην ιαπωνική κατοχή και μετά στο καθεστώς του παππού του Κιμ….Φυσικά δεν υπάρχει ελευθερία λόγου αλλά δεν είναι και μια χώρα που λες κάτι αντισυστημικό και πας φυλακή. είναι απλοϊκό να εστιάζουμε σε έναν παρανοϊκό κακό που απειλεί τον πλανήτη όταν στην περιοχή παίζεται ένα «χοντρό» γεωπολιτικό παιχνίδι όπου εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό οι ΗΠΑ καθώς επίσης η Ρωσία, η Κίνα, η Ιαπωνία και βέβαια η Ν. Κορέα. 

Δεν υπάρχει κανένα αίτημα αλλαγής, ελευθερίας; Κάποιο κίνημα διαφορετικής σκέψης και δράσης;

Τουλάχιστον φανερά δεν υπάρχει αμφισβήτηση. Αυτό έχει να κάνει και με την νοοτροπία, τον πολιτισμό και την ιστορία του λαού που είναι εντελώς διαφορετικά από της Ρουμανίας ή της Βουλγαρίας για παράδειγμα. Είναι ένας λαός ομογενής με έντονο εθνικιστικό αίσθημα, χωρίς παράδοση δημοκρατίας και συσπειρωμένος γύρω από τον ηγέτη του. Ότι σε αυτά έχουν παίξει το ρόλο τους και ο έλεγχος και η προπαγάνδα, σαφώς, αλλά δεν πρόκειται και για πλύση εγκεφάλου, όπως νομίζουμε. Είναι πολλοί οι παράγοντες. Όταν έχεις έναν λαό για χρόνια στη γωνία, αυτός συσπειρώνεται. Μελέτες καταδεικνύουν πως χώρες οι οποίες έχουν υποστεί κυρώσεις με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος, οι κυρώσεις είχαν τελικά αντίθετο αποτέλεσμα.

Τι τους γοητεύει και τι τους απωθεί από τον λεγόμενο αναπτυγμένο δυτικό κόσμο; Ονειρεύονται τον δυτικό καπιταλιστικό παράδεισο;

Δεν τους λείπουν τα υλικά αγαθά. Επίσης υπάρχει αναπτυγμένη ιδιωτική οικονομία, ιδιωτική πρωτοβουλία, αγορά, μάλιστα διαμορφώνονται και τάξεις. Παράλληλα όπως σε όλα τα σοσιαλιστικά καθεστώτα υπάρχει ένα μίνιμουμ επίπεδο παροχών για όλους. Νοσοκομειακή περίθαλψη για όλους και σχολεία για όλους. Είναι μια φτωχή χώρα, αλλά άστεγους δεν βλέπεις.

Είναι ένα σοσιαλιστικό κακέκτυπο ή ένας ιδιόμορφος κρατικός καπιταλισμός;

Βέβαια δεν υπάρχει ο καπιταλισμός που ξέρουμε στη Δύση. Αλλά από την άλλη, η ιδιωτική οικονομία είναι εξίσου ισχυρή πλέον. Μετά τον λιμό του '90, που οφειλόταν σε ένα συνδυασμό θεομηνιών, κακής σοδειάς, ύφεσης, λανθασμένων πολιτικών και κακοδιαχείρισης, άρχισαν να αναπτύσσονται οι αγορές, ο κόσμος έφτιαξε ένα δίχτυ ασφαλείας που δεν του πρόσφερε ο κρατικός τρόπος διανομής, κι έπειτα ο έλεγχος αυτής της ιδιωτικής οικονομίας δεν πέρασε ποτέ στα χέρια του κράτους. Έτσι. και ειδικά αυτή η κυβέρνηση, ανέχεται αυτές τις αγορές, ώστε να απορροφούνται και οι ενδεχόμενες κοινωνικές εντάσεις με κάποιον τρόπο. Δεν είναι λοιπόν ούτε σοσιαλιστικό κακέκτυπο, ούτε ιδιόμορφος κρατικός καπιταλισμός. Είναι μια χώρα σε μετάβαση.

Είναι ελεύθεροι να ερωτευθούν; Μεθούν, διασκεδάζουν, χαίρονται γενικά τη ζωή;

Είναι ένας λαός συντηρητικός αλλά αυτό δεν έχει να κάνει με αυτό που παρουσιάζεται. Είναι πιστοί στις παραδόσεις τους. Οι γάμοι γίνονται με προξενιά, αλλά τα προξενιά δεν επιβάλλλονται. Η γυναίκα δηλαδή μπορεί να αρνηθεί. Γάμος γίνεται μόνο με τη συναίνεση των κοριτσιών. Δεν υπάρχουν γάμοι ανηλίκων, οι γυναίκες παντρεύονται γύρω στα 25 και σίγουρα αφότου τελειώσουν τις σπουδές. Επίσης δεν υπάρχει αναλφαβητισμός.Και βέβαια όλες οι γυναίκες εργάζονται και υπάρχει κρατική μέριμνα γι’ αυτό, με 25 περίπου χιλιάδες παιδικούς σταθμούς. Γενικότερα με τον τρόπο τους γλεντάνε φυσικά τη ζωή. Κάνουνε βόλτες, πικ νικ στα πάρκα, έχουνε τις γιορτές τους, τους αρέσει το καραόκε, είναι χαμογελαστοί. Το βιοτικό επίπεδο έχει ανέβει αισθητά, ειδικά στις πόλεις, υπάρχει περισσότερος ελεύθερος χρόνος, περισσότεροι άνθρωποι που ασχολούνται με χόμπι ενώ βρίσκεις πια και εισαγόμενα αγαθά – ρούχα, τρόφιμα, καλλυντικά κ.λπ. - παρά το εμπάργκο. Για τους Βορειοκορεάτες είναι μεγάλη τους χαρά να μοιραστούν ένα φαγητό ή ένα ποτό μαζί σου.  Στην Πιονγκ Γιανγκ υπάρχουν πάρα πολλά εστιατόρια που τα βράδια είναι γεμάτα με κόσμο και δεν βρίσκεις εύκολα τραπέζι. Τον τελευταίο καιρό έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα το street food. Αγαπημένη ασχολία για τους Βορειοκορεάτες είναι και ο κινηματογράφος. Μέχρι και στο τελευταίο χωριό θα βρεις σινεμά. Εκεί παίζονται κυρίως βορειοκορεάτικες ταινίες, που συνήθως είναι είτε πατριωτικές είτε συναισθηματικές. 

Είναι όμορφη πόλη η ΠιονγκΓιανγκ; Σας άρεσε; Ζήσατε άνετα;

Πολύ. Έχει καθαρή ατμόσφαιρα, μεγάλα πεζοδρόμια, πολλά πάρκα, απέραντες παιδικές χαρές, το ποτάμι... Επιπλέον, δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος γιατί η χώρα δεν έχει εγκληματικότητα.

Θα μπορούσε να ζήσεις ένας δυτικός στη Βόρειο Κορέα;

Όχι δεν νομίζω. Το καθεστώς είναι απολυταρχικό με έντονα εθνικιστικά στοιχεία, κι αν δεν είσαι Βορειοκορεάτης είναι δύσκολο να υποταχθείς σε αυτό

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"