Η απειλή του F-35 στο Αιγαίο και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί από την Ελλάδα! Ανάλυση από Αεροπόρο

Τάκης Κουρής Μια σφαιρική θεώρηση του προβλήματος και των πιθανών λύσεων αντιμετώπισης του σε αντίθεση με την F-35μανία ορισμένων για τα κίνητρα της οποίας υπάρχουν ερωτηματικά

Από την ημέρα που ανακοινώθηκε η απόφαση για εκσυγχρονισμό των F-16 -σε έκδοση F-16 Viper- και το ενδεχόμενο κάποια στιγμή στο μέλλον η Ελλάδα να προχωρήσει σε προμήθεια F-35, όλοι γίναμε …ειδικοί για το τι χρειάζεται και τι δεν χρειάζεται η ΠΑ! Ακούσαμε ακόμη και τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΔΗΜΑΡ Θ.Θεοχαρόπουλος να μιλά στη Βουλή, για το πως αντιμετωπίζονται ή δεν αντιμετωπίζονται τα F-35 που θα ΄χουν σε λίγα χρόνια οι Τούρκοι στο Αιγαίο!

Ένας εν ενεργεία αεροπόρος μας έστειλε το κείμενο που ακολουθεί. Είναι ένα ευκολοδιάβαστο τεχνικό κείμενο που εξηγεί την απειλή F-35 και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί από την Ελλάδα.Συντάκτης είναι αξιωματικός της ΠΑ που υπογράφει μόνο με τα αρχικά του.

Είναι ένα ενδιαφέρον κείμενο που ελπίζουμε ότι θα προκαλέσει διάλογο:

Σχετικό: “Να ενισχυθούν οι ΕΔ με 30 F-35”, επιμένει ο Βασίλης Λεβέντης

Το έργο κατασκευής JSF (Joint Strike Fighter) της Lockheed Martin, κόστισε πάνω από 1 τρις δολάρια και απέδωσε ένα τακτικό μαχητικό 5ης γενιάς, πολλαπλών ρόλων που ενσωματώνει την αιχμή της τεχνολογίας σε δυνατότητες stealth, electronic warfare, 3D situational awareness και δυνατότητα δικτυακής επικοινωνίας με πλοία, υποβρύχια, δορυφόρους και δυνάμεις εδάφους σε αποστάσεις πάνω από 800 μίλια, που το καθιστούν στρατηγικό όπλο που όμοιο του δεν έχει κατασκευαστεί ποτέ. (1)

H Τουρκική Αεροπορία συμμετέχει στο πρόγραμμα JSF και δεσμεύτηκε για αγορά 100 αφών έχοντας αρχικά χρηματοδοτήσει τα 30 από αυτά. Για το σκοπό αυτό έχει δαπανήσει $6.2 million το 1999 και $175 million το 2002. Η παράδοση του πρώτου F-35A αναμένεται να γίνει το 2018 ενώ υπολογίζεται μέχρι το 2023 να πετούν στο Αιγαίο σχεδόν 30 αφη. Παράλληλα ως συμμετέχων χώρα παραγωγής η Τουρκία θα έχει την Πανευρωπαϊκή συντήρηση των κινητήρων Pratt & Whitney F135 καθώς και την παραγωγή μέρους της ατράκτου. (2)

Στα χαρακτηριστικά του αφους περιλαμβάνεται η προηγμένη δυνατότητα stealth που εξαφανίζει τις αντανακλάσεις Radar δίνοντας ένα εύρος τιμών RCS (radar cross section) ανάμεσα σε 0,0015 και 0,005 τ.μ. (-28,3 dBsm έως -23 dBsm). Αντίστοιχα τo RCS ενός F-16 είναι περίπου 1,2 τ.μ (3 dBsm). Χονδρικά ένα ραντάρ ζώνης L/S του ΣΑΕ θα αποκαλύψει το F-35A στην μισή απόσταση σε σχέση με ένα F-16, ενώ το APG-68 ραντάρ του F-16 θα αποκαλύψει το F-35A στο ¼ της απόστασης σε σχέση με ένα F-16, δίνοντας του ξεκάθαρο τακτικό πλεονέκτημα σε τυχόν εναέρια μάχη σε αποστάσεις BVR. (3)

Το αφος διαθέτει το πανίσχυρο 4ης γενιάς Ραντάρ AN/APG-81 AESA της Northrop Grumman, που μπορεί να ανιχνεύσει αντίπαλο αφος με τιμή RCS 1 τ.μ σε απόσταση 81 ν.μ ενώ μπορεί να παρακολουθεί ταυτόχρονα 23 στόχους σε 9 sec και να εμπλέκει 19 από αυτούς σε 2,4 sec. Υπολογίζεται ότι το αφος είναι 4 φορές ποιο αποτελεσματικό από την προηγούμενη γενιά αφων σε εμπλοκές air-to-air και 8 φορές ικανότερο σε προσβολή σταθερών και κινούμενων στόχων εδάφους. (4)

Το ήλεκτρο οπτικό σύστημα του αφους που ανέπτυξε η Northrop Grumman.περιλαμβάνει δύο συστήματα, το Electro-Optical Distributed Aperture System (DAS) και το An/AAQ-40 Electro-Optic Targeting system (EOTS).

Το DAS είναι το μοναδικό σύστημα που παρέχει 360 μοίρες σφαιρική SA και περιβάλει το αφος σαν μια προστατευτική σφαιρική ασπίδα. O υπολογιστής του συστήματος ICP συλλέγει τις πληροφορίες που παρέχουν οι 6 αισθητήρες περιμετρικά του αφους και μπορεί να εκτελέσει 40,8 δις λειτουργίες ανά δευτερόλεπτο. Ο πιλότος δέχεται όλες τις πληροφορίες πτήσης, στο MFDS (multifunction display system). Το σύστημα αποτελείται από 2 touch screen οθόνες υγρών κρυστάλλων (LCD), της εταιρείας Rockwell Collins (Kaiser electronics) με πανοραμική εικόνα των 8Χ10 ιντσών έκαστη και ευκρίνειας 1280 Χ 1024 pixels. H Rockwell μαζί με τις EFW Inc και Elbit Systems, σχεδίασαν το (HMDS) helmet – mounted display system, δηλαδή την απεικόνιση εικόνας στο visor της κάσκας χειριστή. Η Κάσκα ζυγίζει 1.9 Kg. (5)

Το EOTS συνδυάζει την δυνατότητα εμπρόσθιας υπέρυθρης (FLIR) και υπέρυθρης έρευνας, αναγνώρισης και κατάδειξης (IRST) στόχων. Το σύστημα παρέχει στόχευση αντίπαλων στόχων επιφανείας σε μεγάλες αποστάσεις περίπου 50 νμ. (6)

Το άφος μπορεί να χρησιμοποιήσει μεγάλη ποικιλία όπλων όπως: ΑΙΜ 9Χ SIDEWINDER AIM-132 ASRAAM, AIM 120 AMRAAM, AGM-158 JASSM cruise missile, και κατευθυνόμενες βόμβες JDAM, PAVEWAY, JSOW, MBDA BRIMSTONE, καθώς και πυρομαχικά cluster (WCMD).

Σε φορτίο διαμόρφωσης αέρος-αέρος, μπορεί να εξοπλιστεί με 8 πυραύλους AIM 120 AMRAAM (το κάθε βλήμα στοιχίζει περίπου $400,000, ενώ η νέα έκδοση AIM 120D εκτοξεύεται από (60-90 miles) και έχει τιμή $1,786,000) (7) και 2 ΑΙΜ 9Χ SIDEWINDER (κάθε βλήμα στοιχίζει περίπου $600,000 (8),

Το 2010 η Ευρωπαϊκή εταιρεία MBDA παρουσίασε μία παραλλαγή του πυραύλου επόμενης γενιάς Beyond Visual Range Air-to-Air Missile(BVRAAM), METEOR με μικρότερα πτερύγια ουράς, ώστε να μπορούν να φορτωθούν στο F-35 συνολικά 4 πύραυλοι. Σύμφωνα με τον κατασκευαστή σε συνάντηση αφών head-on, το Meteor έχει 3 φορές μεγαλύτερη no-escape zone από ένα συμβατικό βλήμα, ενώ σε καταδίωξη στόχου είναι 5 φορές ποιο θανατηφόρο από το Αμερικανικό AMRAAM. Κοστίζει 2,329,700 euro. (9)

ΤΑΚΤΙΚΗ ΑΕΡΟΜΑΧΙΑΣ

Σύμφωνα με πληροφορίες, το 2015 σε ένα τεστ κλειστής αερομαχίας το F-35 δεν μπόρεσε να επικρατήσει εναντίον ενός F-16 VIPER, λόγω έλλειψης ενέργειας, ικανής ευελιξίας και περιορισμών του Software στην πηδαλιούχηση εκτός ορίων. H απάντηση πού δόθηκε από την εταιρεία έλεγε: «η τεχνολογία του F-35 είναι σχεδιασμένη ώστε να εμπλέκει, και να καταστρέφει τον αντίπαλο σε μεγάλες αποστάσεις και όχι απαραίτητα σε οπτική dogfight κατάσταση». (10)

Σε simulation test της εταιρείας Rand που διεξήγαγαν οι αναλυτές Stillion and Perdue το 2008, για λογαριασμό του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, τα αποτελέσματα για το F-35 ήταν τόσο καταστροφικά που κρατήθηκαν μυστικά από τον τύπο. Η απόρρητη έκθεση της Rand έγραφε: «χαμηλότερη επιτάχυνση, χαμηλότερη άνοδος, χαμηλότερη δυνατότητα παρατεταμένης στροφής, και χαμηλότερη μέγιστη ταχύτητα. ΔΕΝ στρέφει, ΔΕΝ ανεβαίνει, ΔΕΝ στρίβει». (11)

Παράλληλα Αυστραλός στρατιωτικός αναλυτής που διαφώνησε με την αγορά του F-35 από τη χώρα του, ανέφερε ότι στην αερομαχία τα νέα αφη F-35 θα γίνουν: “clubbed like baby seals” «θα χτυπηθούν μέχρι θανάτου όπως οι μικρές φώκιες από τους Εσκιμώους κυνηγούς».

Η Lockheed Martin άμεσα έδωσε μια ανακοίνωση στον τύπο λέγοντας ότι η άσκηση δεν ήταν για να γίνει ανάλυση μαχητικό προς μαχητικό αλλά για το αν μπορεί το F-35 να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις από την αντίπαλη Αεροπορία. (12)

Σε simulation test του 2015 από τον TIM ROBINSON για λογαριασμό της εταιρείας ειδήσεων “War is Boring” το F-35 λειτούργησε πράγματι ως 5ης γενιάς αφος. Το σενάριο προέβλεπε αποστολή CAP, τεσσάρων Βρετανικών F-35Β εξοπλισμένων με βλήματα METEOR και με υποστήριξη ενός E-3D AWACS, εναντίον τεσσάρων Su-35S εξοπλισμένων με έξι πυραύλους AA-12 Adder και τέσσερεις AA-11 Archers το καθένα. Σε περισσότερες από 15 simulation εμπλοκές ακόμη με επιπρόσθετη βοήθεια στα Ρωσικά μαχητικά με το εναέριο ραντάρ επιτήρησης Beriev A-50 “Mainstay” και το Su-24MP Fencer FEW για Jamming, το αποτέλεσμα παρέμενε 4-0 ή 4-1 υπέρ του F-35, ενώ μόνο σε μία εμπλοκή τα αφη έφτασαν στο Merge. (13)

ΑΙΓΑΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ ΤΟ 2025-30

Σύμφωνα με αναλύσεις και δημοσιεύματα, την επόμενη δεκαετία η Τουρκική Αεροπορία θα είναι η μεγαλύτερη Αεροπορική δύναμη του ΝΑΤΟ στην Ευρώπη. Ο στόλος αεροσκαφών της θα αποτελείται από 215 F-16, και σχεδόν 100 F-35A για τα οποία θα είναι συμπαραγωγός επιπέδου 3. Παράλληλα διαπραγματεύεται για ακόμη 25 F-35B που θα εξοπλίσουν το νέο αεροπλανοφόρο TCG Anadolu για το Πολεμικό Ναυτικό της. Επιπρόσθετα αναπτύσσει από το 2011 σε συνεργασία με την εταιρεία BAE Systems, με εφεδρική την Airbus Defence &Space το δικό της μαχητικό TAI TFX.

Σε περίοδο ειρήνης τα Τουρκικά μαχητικά θα εισέρχονται στο FIR Αθηνών σε μεγάλους αριθμούς και θα παραβιάζουν τον Εθνικό Εναέριο χώρο σε καθημερινή βάση. Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία, θα βασίζεται αποκλειστικά στα 90-120 εκσυγχρονισμένα F-16 Viper για την εξαιρετικά κουραστική και δαπανηρή αναχαίτιση των εκσυγχρονισμένων σε επίπεδο Block 52+ Τουρκικών F-16. Αν η Ελλάδα δεν πουλήσει τα Μ-2000 και δεν αποσύρει τα F-4 PHANTOM, για να εξοικονομήσει χρήματα, ώστε να αγοράσει επιπλέον F-16V, για να εξισορροπήσει τα 163 αναβαθμισμένα Τουρκικά F-16, τότε η αναλογία 7:10 θα έχει εξελιχθεί γρήγορα σε 5:10 και αν μπει στην εξίσωση το F-35A, θα φτάσει στο 4:10. (14)

Αν η Τουρκία μέχρι το 2025 έχει επανδρώσει τουλάχιστον 2-3 μοίρες με F-35A, η αναλογία σε αριθμό δυνάμεων μειώνεται δραματικά και η Αεροπορική Κυριαρχία της Τουρκίας στο Αιγαίο θα είναι δεδομένη, καθόσον θα υπάρχει τεράστια διαφορά ισχύος και τεχνολογίας.

Αν η Ελλάδα μπει στον πειρασμό να αγοράσει πάση θυσία 30-50 F-35A, τότε θα χρειαστεί τουλάχιστον $110.00 million ανά αεροσκάφος, δηλαδή 5 δις δολάρια χωρίς να υπολογιστεί η εν συνεχεία υποστήριξη, και η αγορά πυραύλων και βομβών. Επιπρόσθετα το ετήσιο κόστος πτήσης των εν λόγω αεροσκαφών για την εκπαίδευση και συντήρηση των πληρωμάτων, χωρίς να εκτελούν υπηρεσίες Readiness, θα πρέπει να αξιολογηθεί με μελέτες, καθόσον κάθε ώρα πτήσης του άφους εκτιμάται στα $32,554. Χονδρικά για επάνδρωση με 50 χειριστές και 2 πολεμικές μοίρες F-35A, η Ελλάδα θα χρειάζεται ετησίως $100 million για εκπαίδευση και συντήρηση. Δεν αναφέρω βέβαια την δραματική ως και τραγελαφική κατάσταση, να στέλνονται κινητήρες Pratt & Whitney των Ελληνικών F-35 στο εργοστάσιο της Turkish Aerospace Industries για βαριά επισκευή, ώστε στη συνέχεια να χρησιμοποιηθούν εναντίον της Tουρκικής Αεροπορίας. (15)

Με το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας να θέτει αμείλικτους περιορισμούς στον μελλοντικό επιχειρησιακό σχεδιασμό, ίσως μια ποιο ρεαλιστική μεσοπρόθεσμη λύση θα ήταν εκτός από την απαραίτητη αναβάθμιση των F-16, πιθανώς η αγορά νέων αντιαεροπορικών συστοιχιών όπως: SAMP/T Aster 30 Mamba ($330 million ανά πυροβολαρχία), MEADS Medium Extended Air Defense System ($600 million ανά πυροβολαρχία), S-400 Triumf, ($300-500 million η συστοιχία), THAAD Terminal High Altitude Area Defense ($1.25 billion -48 interceptors). (16)

Αν υπολογιστεί ότι ήδη στις ΗΠΑ οι υπεύθυνοι της DARPA (οργανισμός του Υπουργείου Άμυνας ΗΠΑ, για την ανάπτυξη των αναδυόμενων τεχνολογιών) συζητούν για ανάπτυξη μαχητικού 6ης γενιάς, στα επόμενα 10-20 χρόνια, προκαλεί ενδιαφέρον αν αξίζει η Ελλάδα να θυσιαστεί οικονομικά για αγορά μαχητικού 5ης γενιάς όταν θα κυκλοφορούν πλέον ποιο σύγχρονης τεχνολογίας αεροσκάφη. Ήδη μια από τις εταιρείες που θα μπουν στο διαγωνισμό για 6ης γενιάς αφος είναι η Northrop Grumman με το SuperBowl AD, η Boeing με το πειραματικό αφος “Penetrating Counterair” (PCA), ενώ σημαντική είναι η προσπάθεια της Γαλλίας με το EUROn. (17)

Όλα τα ανωτέρω θα πρέπει ίσως να προσανατολίσουν την Ελληνική Πολιτική και Στρατιωτική ηγεσία, να προσπαθήσει επουλώνοντας τις οικονομία τα επόμενα χρόνια, να προσπεράσει μια γενιά αεροσκαφών και να εξοπλιστεί με την επόμενη, γιατί τότε θα έχει πετύχει ένα σοβαρό πλεονέκτημα έναντι της αντιπάλου πλευράς που διαθέτει πάρα πολλά χρήματα και επενδύσεις στην 5η γενιά αφων με το F-35.

Σε περίοδο έντασης-κρίσης ή πολέμου στο Αιγαίο η είσοδος του F-35 θα είναι αθέατη και οι προσβολές στόχων ραντάρ θα επιτείνουν την αποδιοργάνωση του Ελληνικού ΣΑΕ. Για την αναβάθμιση των Ελληνικών ραντάρ θα απαιτηθούν, προσθήκες διστατικών ραντάρ HF ή και μονοστατικών ραντάρ VHF, χρήση εξελιγμένων ηλεκτροοπτικών μέσων και ενδεχομένως συστημάτων SIGINT εναέριας επιτήρησης. (18)

Η επιβιωσιμότητα των ραντάρ ίσως αυξηθεί με την προσθήκη σε μικρή απόσταση συστημάτων HSAM για την καλύτερη προστασία τους (CrotaleNG/GR και PATRIOT PAC3, TOR M-1 και S-300PMU-1). Ακόμη θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα αντιμετώπισης όχι του ιδίου του F-35 αλλά των βλημάτων που εκτοξεύει και η προσπάθεια καταστροφής αυτών πριν πλήξουν το στόχο, με Close-in weapon συστήματα όπως το Phalanx, NBS MANTIS και Pantsyr-S1. Κάθε μονάδα Phalanx 1B CIWS κοστίζει περίπου $15 million και αντίστοιχα το Γερμανικό MBS MANTIS $55 million και το Ρώσικο Pantsyr-S1 $13-15 million. (19)

Υπάρχουν όμως δύο παράμετροι που πρέπει να τονιστούν ιδιαίτερα. Η πρώτη είναι η δήλωση του U.S. Air Force Maj. Gen. C.D. Moore το 2011, “ότι πιθανόν να μην έχουν όλα τα αφη F-35 που θα παραδοθούν σε χώρες συμμάχους τον ίδιο βαθμό χαμηλού RCS που θα έχουν τα Αμερικανικά F-35’’. Η δεύτερη παράμετρος είναι η μελέτη του Αυστραλιανού think tank AIR POWER AUSTRALIA, το οποίο αναφέρει σε μελέτη για το RCS του F-35 ότι μόνο το 25% του αφους είναι VLO (Very Low Observable) στο ρύγχος, 25% LO (Low Observable) στην ουρά, και (Redused Observable) στις υπόλοιπες γωνίες θέασης. (20)

Αν αναλογιστούμε ότι τα Τουρκικά αφη δεν θα έχουν τόσο χαμηλό ίχνος και με δεδομένο ότι θα είναι φορτωμένα με όπλα στους εξωτερικούς φορείς σε αποστολές βομβαρδισμού, τότε η αποκάλυψη πιθανόν να γίνεται σε αποστάσεις πέραν των 50 νμ. Σαφώς τα Τουρκικά αφη θα αποκτήσουν Αεροπορική υπεροχή αλλά αυτό θα επιτευχθεί με υπέρμετρο οικονομικό κόστος και με μεγάλο ρίσκο αποκάλυψης.

Το παραπάνω θεωρητικό σενάριο υπεροχής της ΤΗΚ σε εμπόλεμη κατάσταση των δύο κρατών θα πρέπει να μελετηθεί και ίσως μπορέσει να απαντηθεί μέσω των διδαγμάτων του πολέμου στη Συρία. Εκεί η Ρωσική Αεροπορία έχει Αεροπορική κυριαρχία έναντι των Τζιχαντιστών πάνω από 18 μήνες αλλά παρόλα αυτά δεν έχει καταφέρει να κερδίσει σημαντικές νίκες στο έδαφος. Όπως αναφέρουν σχετικά άρθρα από εφημερίδες και ιστοσελίδες, το ΙΣΙΣ έχει αποδειχτεί πολύ έξυπνο και πολυμήχανο στην προστασία των δυνάμεων του από τους βομβαρδισμούς των συμμάχων και ελαχιστοποιεί τα αποτελέσματα των αεροπορικών βομβαρδισμών. Οι τζιχαντιστές έχουν σκάψει δεκάδες χιλιόμετρα υπόγεια τούνελ στα οποία γίνονται οι συναντήσεις των ανωτάτων στελεχών και λαμβάνονται οι αποφάσεις για τις τακτικές του πολέμου. Παράλληλα για να ελαχιστοποιήσει τις απώλειες του το ΙΣΙΣ, έχει εφοδιαστεί με μικρά ταχυκίνητα οχήματα που εφόσον πληγούν η αναλογία κόστους/αποτελέσματος είναι ξεκάθαρα υπέρ του. Για παράδειγμα η αξία ενός αυτοκινήτου TOYOTA εφοδιασμένου με πυροβόλο όπλο ($4000) δεν ξεπερνά τις $20.000. Αν το όχημα αυτό βληθεί με μια βόμβα JDAM ($25.000-30.000) ή με βόμβα EGBU-12 ($40.000) τότε χαμένος είναι αυτός που ξόδεψε περισσότερα. (21)

Όπως καταδεικνύει δημοσιογραφική έρευνα, μέχρι τον Ιούλιο του 2016, η συμμαχία των ΗΠΑ έχει πραγματοποιήσει 14.000 αεροπορικές επιδρομές σε Ιράκ και Συρία (11.000 από Αμερικανικά αφη), με ημερήσιο κόστος $ 11.9 million και συνολικό κόστος $8.4 billion. (22)

Μια καλά οργανωμένη άμυνα αποτελούμενη από παραπλάνηση, διασπορά, οχύρωση και υπογειοποίηση δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τις βολές του F-35, και το αποτέλεσμα κόστους οφέλους θα είναι υπέρ της. Σε μακροπρόθεσμη βάση μια τυχόν Τουρκική επιθετική προσπάθεια βασιζόμενη στην Αεροπορική δύναμη της θα εξαντλήσει οικονομικά την αντίπαλο και δεν θα έχει τα αποτελέσματα που τυχόν αυτή επιθυμεί.

Άλλωστε όπως αναφέρει ο Βασιλιάς Αρχίδαμος πριν την έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου, κατά τον Θουκυδίδη Α΄83, «ο πόλεμος διεξάγεται ολιγώτερον δια των όπλων και περισσότερον δια των χρημάτων, τα οποία καθιστούν τα όπλα τελεσφόρα».

Α.Β

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

http://www.sldinfo.com/the-f-35-as-a-%E2%80%9Cflying-sensor-fusion-engine%E2%80%9D-positioning-the-fleet-for-%E2%80%9Ctron%E2%80%9D-warfar
http://www.defensenews.com/articles/turkey-to-place-new-f-35-order
https://www.flightglobal.com/news/articles/turkey-confirms-second-f-35-order-430947

http://www.reuters.com/article/us-lockheed-fighter-turkey-idUSKBN12W4A8

http://www.globalsecurity.org/military/world/stealth-aircraft-rcs.htm
https://belisarius21.wordpress.com/2016/04/03/περί-της-ραδιοδιατομής-του-f-35

http://www.northropgrumman.com/Capabilities/ANAPG81AESARadar/Pages/default.aspx
http://www.deagel.com/Aircraft-Warners-and-Sensors/ANAPG-81_a001381001.aspx

http://www.aviationtoday.com/2003/09/01/jsf-integrated-avionics-par-excellence
http://pakairsuperiority.blogspot.gr/2010/05/blog-post.html
http://www.dmitryshulgin.com/tag/advanced-eots/

http://www.raytheon.com/capabilities/products/amraam/
http://www.fi-aeroweb.com/Defense/AMRAAM.html

http://www.raytheon.com/capabilities/products/aim-9x/
http://www.mbda-systems.com/product/meteor/
https://www.sofmag.com/f-35-vs-f-16/
http://www.whiteoutpress.com/articles/2014/q3/us-loses-simulated-air-war-china/
http://www.nextbigfuture.com/2013/08/f35-fighter-would-be-clubbed-like-baby.html
https://warisboring.com/don-t-think-the-f-35-can-fight-it-does-in-this-realistic-war-game-fc10706ba9f4#.w6moiqzi8
http://www.ssm.gov.tr/home/projects/Sayfalar/proje.aspx?projeID=293
https://www.reddit.com/r/worldroleplay/comments/54id3i/diplomacy_turkey_level_3_partner_to_the_program/

http://www.nationaldefensemagazine.org/archive/2003/January/Pages/Joint_Strike3957.aspx

http://www.airforce-technology.com/news/newstai-hands-over-last-upgraded-f-16-aircraft-to-turkish-air-force-4554201

http://www.reuters.com/article/us-lockheed-fighter-maintenance-idUSKBN0JP21J20141211
https://sputniknews.com/asia/201602121034644477-missile-defense-south-korea/
http://www.army-technology.com/projects/aster-30

http://www.army-technology.com/projects/meads

https://theaviationist.com/2015/11/13/s-400-triumf-infographic

http://www.defenseone.com/technology/2015/02/heres-what-youll-find-fighter-jet-2030/104736/
http://strikefighterconsultinginc.com/blog/what-comes-after-the-f-35/

http://www.popularmechanics.com/military/research/a23069/us-nato-6th-generation-fighter-planes/

http://aviationweek.com/blog/meet-boeings-latest-next-gen-fighter-concept

http://www.pronews.gr/portal/item/f-35-lightning-ii-h-stealth
http://foxtrotalpha.jalopnik.com/the-seven-deadliest-naval-close-in-weapon-systems-1568291678
https://defensetech.org/2011/06/23/how-stealthy-is-your-f-35/#ixzz1pXgVzOWA
http://www.ausairpower.net/APA-2009-01.html

http://www.middleeasteye.net/columns/how-survived-year-bombing-and-ground-war-1619065958
http://defense-update.com/20110506_precision_attack.html

http://abcnews.go.com/International/years-us-led-airstrikes-isis-syria-iraq-show/story?id=41206050

------------------------------------------------------------

About Π. Καρβουνόπουλος

Δημοσιογράφος από το 1986. Από το 1993 καλύπτει το ρεπορτάζ του ΥΠΕΘΑ. Εργάστηκε στον ΑΝΤΕΝΝΑ από το 1991 ως το 2015. Επικεφαλής της ιστοσελίδας Onalert.gr από το 2010 ως τον Ιανουάριο του 2016. Σήμερα είναι στρατιωτικός συντάκτης της Real News,της εφημερίδας ΕΙΔΗΣΕΙΣ, του Real Fm και συνεργάτης του Reuters . Επικεφαλής του Militaire.gr από τις 29 Φεβρουαρίου 2016 - @karvounopoulosp

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"