«Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αγνοούμε την ανισότητα». Το πολυσυζητημένο άρθρο ενός λαμπερού μυαλού

We can’t go on ignoring inequality, because we have the means to destroy our world but not to escape it

Ο μεγάλος επιστήμονας Στήβεν Χώκινγκ, σε άρθρο του στον Guardian, με τίτλο:
This is the most dangerous time for our planet
Stephen Hawking

 «Αυτή είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος για τον πλανήτη μας» μιλάει για το Brexit, την εκλογή του Τράμπ ως αποτέλεσμα οργισμένης κραυγής, για την ελίτ (στην οποία λέει πως ανήκει και ο ίδιος) που πρέπει να αναλάβει δράση, για την επίδραση του ίντερνετ στην κοινωνία, την εργασία και την οικονομική κρίση αλλά και για   τις περιβαλλοντικές αλλαγές που δεν έχουμε την πολυτέλεια να αφήσουμε να καταστρέψουν τον πλανήτη διότι «ακόμα δεν έχουμε βρει τρόπο να δραπετεύσουμε από αυτόν».

Διαβάζουμε τα sos. «Ό,τι και αν πιστεύουμε για την απόφαση των Βρετανών ψηφοφόρων να απορρίψουν την συμμετοχή στην Ε.Έ. και για την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως επόμενου προέδρου των ΗΠΑ, δεν υπάρχει αμφιβολία στα μυαλά των σχολιαστών πως επρόκειτο για μια οργισμένη κραυγή από ανθρώπους που ένιωσαν ότι είχαν εγκαταλειφθεί από τους ηγέτες τους. 
Ήταν, όλοι φαίνονται να συμφωνούν, η στιγμή που μίλησαν οι ξεχασμένοι, βρίσκοντας τις φωνές τους για να απορρίψουν τις συμβουλές και την καθοδήγηση των ειδικών και των ελίτ παντού».

«Προειδοποίησα πριν την ψηφοφορία για το Brexit πως θα έπληττε την επιστημονική έρευνα στη Βρετανία, ότι η νίκη του leave θα ήταν βήμα προς τα πίσω, και το εκλογικό σώμα- ή τουλάχιστον ένα σημαντικό μέρος του- δεν μου έδωσε περισσότερη σημασία από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλον από τους πολιτικούς ηγέτες, συνδικαλιστές, καλλιτέχνες, επιστήμονες, επιχειρηματίες, celebrities, που έδωσαν την ίδια συμβουλή η οποία δεν ακολουθήθηκε στην υπόλοιπη χώρα». ...
«Οι προβληματισμοί που υπογραμμίζουν αυτές οι ψηφοφορίες σχετικά με τις οικονομικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και της επιτάχυνσης της τεχνολογικής αλλαγής είναι απόλυτα κατανοητοί. 
Η αυτοματοποίηση των εργοστασίων έχει ήδη αποδεκατίσει θέσεις εργασίας στον παραδοσιακό κατασκευαστικό τομέα, και η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης είναι πιθανό να επεκτείνει αυτή την καταστροφή θέσεων εργασίας βαθιά στις μεσαίες τάξεις. 
Το Ίντερνετ και οι πλατφόρμες που καθιστά δυνατές επιτρέπουν σε πολύ μικρές ομάδες ατόμων να βγάλουν τεράστια κέρδη, μισθώνοντας ελάχιστα άτομα. Αυτό είναι αναπόφευκτο, είναι η πρόοδος, αλλά είναι επίσης κοινωνικά καταστροφικό».

«Πρέπει να το βάλουμε αυτό δίπλα στην οικονομική κρίση, που έκανε τον κόσμο να καταλάβει πως πολύ μικρός αριθμός ατόμων που εργάζονται στον χρηματοοικονομικό τομέα μπορούν να λαμβάνουν τεράστιες αμοιβές και ότι οι υπόλοιποι από εμάς πληρώνουν τον λογαριασμό όταν η απληστία τους μας στέλνει σε λάθος δρόμο. 
Οπότε, ζούμε σε έναν κόσμο διευρυνόμενης, όχι περιοριζόμενης, οικονομικής ανισότητας, στην οποία πολλοί βλέπουν ότι απλά το βιοτικό τους επίπεδο, αλλά και τη δυνατότητά τους να βγάλουν τα προς το ζην, να εξανεμίζονται. Δεν είναι έκπληξη το ότι αναζητούν “new deal”, που ο Τραμπ και το Brexit φάνηκαν να αντιπροσωπεύουν».

«Αντιμετωπίζουμε τεράστιες περιβαλλοντικές αλλαγές: 
Κλιματική αλλαγή, παραγωγή τροφής, υπερπληθυσμό, αποδεκατισμό των άλλων ειδών, επιδημίες, οξύνιση των ωκεανών. Μαζί, μας θυμίζουν πως βρισκόμαστε στην πιο επικίνδυνη στιγμή στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. 
Αυτή τη στιγμή έχουμε την τεχνολογία να καταστρέψουμε τον πλανήτη στον οποίο ζούμε, αλλά δεν έχουμε αναπτύξει την τεχνολογία για να αποδράσουμε από αυτόν. Ίσως σε μερικές εκατοντάδες χρόνια να έχουμε ιδρύσει ανθρώπινες αποικίες στα άστρα, αλλά αυτή τη στιγμή έχουμε μόνο έναν πλανήτη, και πρέπει να συνεργαστούμε για να τον προστατέψουμε. 
Για να το κάνουμε αυτό, πρέπει να ρίξουμε τα τείχη εντός και εκτός των εθνών, όχι να σηκώσουμε καινούρια. Αν είναι να έχουμε κάποια ελπίδα να το κάνουμε αυτό, οι ηγέτες του κόσμου πρέπει να αναγνωρίσουν ότι έχουν αποτύχει, και αποτυγχάνουν για τους πολλούς. 
Με πόρους που προστατεύονται όλο και περισσότερο στα χέρια των λίγων, θα πρέπει να μάθουμε να μοιραζόμαστε πολύ περισσότερα από ό,τι τώρα. 
Με όχι μόνο θέσεις εργασίας, αλλά και ολόκληρες βιομηχανίες να εξαφανίζονται, πρέπει να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να εκπαιδευτούν/ μορφωθούν ξανά για έναν νέο κόσμο και να τους στηρίξουμε κανονικά ενώ το κάνουν αυτό. 
Αν οι κοινωνίες και οι οικονομίες δεν μπορούν να ανταποκριθούν στα υπάρχοντα επίπεδα μετανάστευσης, πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να ενθαρρύνουμε την παγκόσμια ανάπτυξη, καθώς αυτός είναι ο μόνος τρόπος τα εκατομμύρια που μεταναστεύουν να πειστούν να αναζητήσουν το μέλλον τους στις πατρίδες τους. 
Μπορούμε να το κάνουμε αυτό, είμαι αισιόδοξος για το είδος μου- αλλά θα χρειαστεί οι ελίτ, από το Λονδίνο στο Χάρβαρντ και από το Κέμπριτζ στο Χόλιγουντ, να πάρουν μαθήματα από το περασμένο έτος. Να αποκτήσουν, πάνω από όλα, ένα επίπεδο ταπεινότητας». 

s a theoretical physicist based in Cambridge, I have lived my life in an extraordinarily privileged bubble. Cambridge is an unusual town, centred around one of the world’s great universities. Within that town, the scientific community that I became part of in my 20s is even more rarefied.

And within that scientific community, the small group of international theoretical physicists with whom I have spent my working life might sometimes be tempted to regard themselves as the pinnacle. In addition to this, with the celebrity that has come with my books, and the isolation imposed by my illness, I feel as though my ivory tower is getting taller.

So the recent apparent rejection of the elites in both America and Britain is surely aimed at me, as much as anyone. Whatever we might think about the decision by the British electorate to reject membership of the European Union and by the American public to embrace Donald Trump as their next president, there is no doubt in the minds of commentators that this was a cry of anger by people who felt they had been abandoned by their leaders.

It was, everyone seems to agree, the moment when the forgotten spoke, finding their voices to reject the advice and guidance of experts and the elite everywhere.

I am no exception to this rule. I warned before the Brexit vote that it would damage scientific research in Britain, that a vote to leave would be a step backward, and the electorate – or at least a sufficiently significant proportion of it – took no more notice of me than any of the other political leaders, trade unionists, artists, scientists, businessmen and celebrities who all gave the same unheeded advice to the rest of the country.

What matters now, far more than the choices made by these two electorates, is how the elites react. Should we, in turn, reject these votes as outpourings of crude populism that fail to take account of the facts, and attempt to circumvent or circumscribe the choices that they represent? I would argue that this would be a terrible mistake.

Sign up to our Brexit weekly briefing

Read more

The concerns underlying these votes about the economic consequences of globalisation and accelerating technological change are absolutely understandable. The automation of factories has already decimated jobs in traditional manufacturing, and the rise of artificial intelligence is likely to extend this job destruction deep into the middle classes, with only the most caring, creative or supervisory roles remaining.

This in turn will accelerate the already widening economic inequality around the world. The internet and the platforms that it makes possible allow very small groups of individuals to make enormous profits while employing very few people. This is inevitable, it is progress, but it is also socially destructive.

We need to put this alongside the financial crash, which brought home to people that a very few individuals working in the financial sector can accrue huge rewards and that the rest of us underwrite that success and pick up the bill when their greed leads us astray. So taken together we are living in a world of widening, not diminishing, financial inequality, in which many people can see not just their standard of living, but their ability to earn a living at all, disappearing. It is no wonder then that they are searching for a new deal, which Trump and Brexitmight have appeared to represent.

It is also the case that another unintended consequence of the global spread of the internet and social media is that the stark nature of these inequalities is far more apparent than it has been in the past. For me, the ability to use technology to communicate has been a liberating and positive experience. Without it, I would not have been able to continue working these many years past.

But it also means that the lives of the richest people in the most prosperous parts of the world are agonisingly visible to anyone, however poor, who has access to a phone. And since there are now more people with a telephone than access to clean water in sub-Saharan Africa, this will shortly mean nearly everyone on our increasingly crowded planet will not be able to escape the inequality.

The consequences of this are plain to see: the rural poor flock to cities, to shanty towns, driven by hope. And then often, finding that the Instagram nirvana is not available there, they seek it overseas, joining the ever greater numbers of economic migrants in search of a better life. These migrants in turn place new demands on the infrastructures and economies of the countries in which they arrive, undermining tolerance and further fuelling political populism.

For me, the really concerning aspect of this is that now, more than at any time in our history, our species needs to work together. We face awesome environmental challenges: climate change, food production, overpopulation, the decimation of other species, epidemic disease, acidification of the oceans.

Together, they are a reminder that we are at the most dangerous moment in the development of humanity. We now have the technology to destroy the planet on which we live, but have not yet developed the ability to escape it. Perhaps in a few hundred years, we will have established human colonies amid the stars, but right now we only have one planet, and we need to work together to protect it.

To do that, we need to break down, not build up, barriers within and between nations. If we are to stand a chance of doing that, the world’s leaders need to acknowledge that they have failed and are failing the many. With resources increasingly concentrated in the hands of a few, we are going to have to learn to share far more than at present.

With not only jobs but entire industries disappearing, we must help people to retrain for a new world and support them financially while they do so. If communities and economies cannot cope with current levels of migration, we must do more to encourage global development, as that is the only way that the migratory millions will be persuaded to seek their future at home.

We can do this, I am an enormous optimist for my species; but it will require the elites, from London to Harvard, from Cambridge to Hollywood, to learn the lessons of the past year. To learn above all a measure of humility.

• The writer launched www.unlimited.world earlier this year

Since you’re here …

… we have a small favour to ask. More people are reading the Guardian than ever but advertising revenues across the media are falling fast. And unlike many news organisations, we haven’t put up a paywall – we want to keep our journalism as open as we can. So you can see why we need to ask for your help. The Guardian’s independent, investigative journalism takes a lot of time, money and hard work to produce. But we do it because we believe our perspective matters – because it might well be your perspective, too.

I appreciate there not being a paywall: it is more democratic for the media to be available for all and not a commodity to be purchased by a few. I’m happy to make a contribution so others with less means still have access to information.Thomasine F-R.

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"