Συνετρίβη λίγο μετά την εκτόξευση η «ελληνική NASA» - Η επιστολή παραίτησης Κριμιζή

Ο Σταμάτης Κριμιζής καταφέρεται εναντίον του υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής

Η επιστολή (της αναμενόμενης) παραίτησής του αστροφυσικού Σταμάτη Κριμιζή που έχει συνδέσει το όνομά του με τα πιο σημαντικά προγράμματα της NASA :

«Υπό τη σκιά εξαιρετικά δυσάρεστων εξελίξεων σε ό,τι αφορά στη λειτουργία του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού Διαστημικού Οργανισμού (ΕΛΔΟ) και τη δική μου συμμετοχή ως Προέδρου, αισθάνομαι την ανάγκη να ανακοινώσω δημοσίως την παραίτησή μου από το εν λόγω αξίωμα και να ενημερώσω με την αρμόζουσα υπευθυνότητα για τους λόγους που την κατέστησαν αναγκαία.

Με επιστολή μου στον κ. Υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης στις 16/4/2018 παραιτήθηκα από την Προεδρία του ΕΛΔΟ μετά από μόλις 4 εβδομάδες παραμονής και 3 συνεδριάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου. 

Οι λόγοι που με οδήγησαν στη δυσάρεστη αυτή απόφαση εκτιμώ ότι είναι μάλλον εύκολο να γίνουν κατανοητοί.

Προτεραιότητα για εμένα ήταν και παραμένει το καλό της χώρας. Η ανάγκη ίδρυσης διαστημικής υπηρεσίας στην Ελλάδα ήταν επιτακτική τα τελευταία 30 χρόνια και η κυβερνητική πρωτοβουλία επικροτήθηκε από την επιστημονική και τεχνολογική κοινότητα, καθώς και τους φίλους της Ελλάδος στο εξωτερικό.

Ομολογουμένως, η δομή και οι αρχές λειτουργίας του ΕΛΔΟ που αρχικά προτείναμε (άνοιξη του 2017) με την άτυπη ομάδα εργασίας στην οποία ήμουν συντονιστής κατόπιν προσκλήσεως του κ. Υπουργού, ήταν σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. Κάποιες ατέλειες που είχαν επισημανθεί με σχετικό υπόμνημα στο νομοσχέδιο που τελικά απετέλεσε τον ιδρυτικό νόμο του ΕΛΔΟ (ν. 4508/2017), ήταν αντιμετωπίσιμες όπως με διαβεβαίωνε ο κ. Υπουργός. Ωστόσο, Υπουργικές Αποφάσεις που ακολούθησαν, (Υπ. Απ. 3095/2018, Αρ. ΦΕΚ 915, 15/3/2018) πρακτικά ακύρωσαν το λόγο ύπαρξης του ΕΛΔΟ, καθιστώντας τον μια μη αξιόπιστη γραφειοκρατική δομή που θα μπορούσε να γίνει υποχείριο οποιουδήποτε πολιτικού προϊστάμενου. ...
Δυστυχώς πολύ σύντομα μου έγινε σαφές ότι ο κ. Γ.Γ. Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων έχει αναλάβει, υπό την ανοχή του κ. Υπουργού, το ρόλο του «Τσάρου του Διαστήματος» στην Ελλάδα, αν και δεν έχει καμία γνώση και εμπειρία σε αυτόν τον τομέα. Φαίνεται λοιπόν πως εγώ περισσεύω, εφόσον δεν δέχομαι να είμαι φερέφωνο κανενός.

Το παρόν νομικό πλαίσιο, όπως εφαρμόστηκε με τις πρόσφατες Υπουργικές Αποφάσεις, ακρωτηρίασε τον ΕΛΔΟ, μεταφέροντας τις αρμοδιότητές του, όπως η εκπροσώπηση της χώρας στον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό, σε μη ειδικούς υπαλλήλους του Υπουργείου. Δυστυχώς, έτσι δημιουργούνται συνθήκες που υπονομεύουν τα «3Α» όπως συνηθίζω να λέω, Αξιολόγηση, Αξιοκρατία, Αριστεία, και καθιστούν τη συμμετοχή μου αδύνατη.

Εκτίμησή μου είναι ότι γίνεται προσπάθεια καθαρής χειραγώγησης του ΕΛΔΟ προς προκαθορισμένες κατευθύνσεις. Διέκρινα ξεκάθαρη διάθεση και συχνά επιμονή να προωθηθούν δράσεις χωρίς αξιολόγηση, χωρίς αξιοκρατία, μακριά από τα διεθνή πρότυπα, να υπηρετηθούν προσωπικές ατζέντες και να υπάρχει πλήρης έλεγχος από τη Γενική Γραμματεία.

Η πιο δυσάρεστη όμως έκπληξη ήταν ότι ο ΕΛΔΟ αποκλείστηκε με Υπουργική Απόφαση (3095/2018, Αρ. ΦΕΚ 915, 15/3/2018) από την αξιολόγηση και τη διαχείριση (κατανομή χρηματοδότησης) όλων των Διαστημικών Προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού (, περίπου 16 εκ. ευρώ), αρμοδιότητα η οποία πέρασε σε επιλεγμένους διοικητικούς υπαλλήλους της Γενικής Γραμματείας του Υπουργείου, αντίθετα σε κάθε διεθνή πρακτική και σε κάθε λογική. Η διαχείριση των προγραμμάτων του ΕΟΔ (ESA), στον οποίο η χώρα μας πληρώνει ετήσια εισφορά, ανήκει θεσμικά και ουσιαστικά στη Διαστημική Υπηρεσία κάθε χώρας. Η κρισιμότητα, η πολυπλοκότητα και το οικονομικό μέγεθος τέτοιων προγραμμάτων επιτάσσουν την ενασχόληση εξειδικευμένου και έμπειρου προσωπικού υψηλού κύρους, και γνώσεων.

Αυτός είναι ο μόνος τρόπος να υλοποιηθούν με αποτελεσματικότητα και ταχύτητα πολύπλοκα προγράμματα που απαιτούν εξειδικευμένη γνώση. Κάθε παρέκκλιση καθίσταται ύποπτη καθώς δημιουργεί συνθήκες αδιαφάνειας. Και το δηλώνω έχοντας υπάρξει ο μόνος που ηγήθηκε υλοποίησης διαστημικού προγράμματος που ολοκληρώθηκε με απόλυτη επιτυχία, συντομότερα και φθηνότερα του προβλεπόμενου, επιστρέφοντας μάλιστα χρήματα στη NASA.

Δυστυχώς, ο κ. Γ.Γ δεν περιορίσθηκε μόνο στη θεσμική απαξίωση του ΕΛΔΟ. Ενδεικτικά σας αναφέρω ότι ενώ το «Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. Δημόκριτος» μας πρόσφερε αρχικά γραφειακό χώρο για τη στέγαση του ΕΛΔΟ, και σε βάθος χρόνου τη δυνατότητα επέκτασης σε ανεξάρτητο κτήριο, ο κ. Γ.Γ. διαφώνησε, επιμένοντας να μας στεγάσει σε ένα διάδρομο του Υπουργείου, δίπλα στο γραφείο του για λόγους που φαντάζομαι πως γίνονται αντιληπτοί. Φαντασθείτε την εικόνα και την εντύπωση που θα δημιουργούσε σε επισκέπτες, αξιωματούχους του ΕΟΔ και ηγέτες Διαστημικών Υπηρεσιών άλλων κρατών, η περιπλάνηση σε διαδρόμους και γραφεία ενός πολυώροφου κτηρίου ανάμεσα σε εργαζόμενους οι οποίοι ουδεμία σχέση έχουν με το αντικείμενο του ΕΛΔΟ.

Αντιλαμβανόμενος ότι εγείρεται το εύλογο ερώτημα ύπαρξης πιθανών οικονομικών συμφερόντων, οφείλω να είμαι σαφής επ’αυτού. Όταν προαναγγέλλεται ένα πρόγραμμα 11 μικροδορυφόρων ύψους 23,9 εκατ. ευρώ (http://www.documentonews.gr/art…/pappas-mikrodoryforoi-sthn-
yphresia-ths-dhmosias-dioikhshs), περιμένει κανείς ότι υπάρχουν μελέτες με τους σκοπούς, τις προδιαγραφές, το σχέδιο κατασκευής υποδομών, κάποιο ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα, και κατάλληλο προσωπικό για την υλοποίησή του, ειδικά όταν συνοδεύεται από υποσχέσεις για ολοκλήρωση σε πολύ σύντομο χρόνο. Δυστυχώς αυτές οι συνθήκες δεν υπάρχουν, ενώ, όπως διαπίστωσα, ο ρόλος του ΕΛΔΟ στο πρόγραμμα, είναι τυπικός και προαποφασισμένος. Συμφέροντα οπωσδήποτε υπάρχουν στους εμπλεκόμενους οργανισμούς και εταιρίες, χωρίς αυτό να είναι κατ’ανάγκη κακό εφόσον τηρούνται οι συνθήκες διαφάνειας μιας ελεύθερης οικονομίας. Προϋπόθεση για την επιτυχία ενός τέτοιου προγράμματος είναι η διαφάνεια και αξιολόγηση από ειδικούς σε όλα τα στάδια υλοποίησης.

Όταν η αποκλειστική διοίκηση γίνεται από κάποια Γενική Γραμματεία και από προεπιλεγμένους κρατικούς υπαλλήλους, χωρίς καμιά εμπειρία σε διαστημικά προγράμματα, η προσπάθεια καθίσταται εξαρχής προβληματική, καθοριστικά αδιαφανής, με χωρίς ιδιαίτερη εμπιστοσύνη για την επιτυχή υλοποίηση ενός τέτοιου πολύπλοκου έργου.

Σημειώνω, ωστόσο, ότι δεν υπέπεσε κάτι ποινικά κολάσιμο στην αντίληψή μου, ούτε είναι δικός μου ρόλος να διερευνήσω κάτι τέτοιο. Θυμάμαι, όμως ότι στις ΗΠΑ, κατά τη διερεύνηση του σκανδάλου Watergate, η έκφραση που έγινε δημοφιλής ήταν το “follow the money”.

Κλείνοντας τη δυσάρεστη, πλην όμως επιβεβλημένη περιγραφή, θα ήταν παράληψή μου να μην ευχαριστήσω τα υπόλοιπα (παραιτηθέντα και συνεχίζοντα) μέλη του βραχύβιου πρώτου Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΛΔΟ για τη σύντομη συνεργασία μας. Αισθάνομαι όμως και την ανάγκη να διευκρινίσω γιατί επέλεξα να εμπλακώ στην όλη διαδικασία. Η αλήθεια είναι ότι αρχικά συζήτησα αναλυτικά τις απαιτούμενες προδιαγραφές για τη σωστή λειτουργία του Οργανισμού, και μου δόθηκαν πολλαπλώς προσωπικές διαβεβαιώσεις για την αξιοκρατική και σοβαρή λειτουργία του. Όταν κλήθηκα να υπηρετήσω τη χώρα μου από μία θέση που γνωρίζω πολύ καλά, θεώρησα πατριωτικό μου καθήκον να δεχθώ.

Ζήτησα και πήρα τις διαβεβαιώσεις που έπρεπε από τον κ. Υπουργό, οι οποίες όμως τελικά δεν τηρήθηκαν. Προσπάθησα να κάνω το καλύτερο δυνατόν, αξιοποιώντας τους καλύτερους. Δυστυχώς η προσπάθεια δεν ευοδώθηκε. Τα τελευταία 13 χρόνια ταξιδεύω και δίνω ομιλίες σε ολόκληρη την Ελλάδα, ενθαρρύνοντας μαθητές, φοιτητές, νέους ανθρώπους αλλά και συνεργάτες που βλέπω κάθε πρωί, να συνεχίζουν να προσπαθούν παρά τις δυσκολίες. Δεν θα μπορούσα να τους απογοητεύσω αποτελώντας εξαίρεση, αρνούμενος να βοηθήσω όταν ζητήθηκε από εμένα. Έχω χρέος απέναντι σε όσους κοιτώ στα μάτια και τους ζητώ να προσπαθούν. Αυτό το χρέος με ώθησε να στρατευτώ, το ίδιο χρέος με οδήγησε σε παραίτηση.

--------------------------------------------

Ακέφαλος έμεινε ξαφνικά ο νεοσύστατος Ελληνικός Διαστημικός Οργανισμός, μόλις μερικές εβδομάδες μετά τα εγκαίνιά του στο υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής.

Ο Σταμάτης Κριμιζής, βετεράνος της NASA με αναγνωρισμένη ικανότητα στη διοίκηση, έκανε πράξη την προειδοποίησή του για παραίτηση σε περίπτωση πολιτικών παρεμβάσεων στην υπηρεσία.

Μαζί του φέρονται να αποχωρούν δύο ακόμα μέλη του ΔΣ.

Με μια ασυνήθιστη ανοιχτή επιστολή, την οποία δημοσιεύει το Newpost.gr, ο κ. Κριμιζής κάνει λόγο για αποφάσεις που «πρακτικά ακύρωσαν το λόγο ύπαρξης του ΕΛΔΟ, καθιστώντας τον μια μη αξιόπιστη γραφειοκρατική δομή που θα μπορούσε να γίνει υποχείριο οποιουδήποτε πολιτικού προϊσταμένου».

Κάνοντας λόγο για προσπάθεια χειραγώγησης, ο διακεκριμένος ακαδημαϊκός υποστηρίζει ότι με πρόσφατες υπουργικές αποφάσεις οι αρμοδιότητες του ΕΛΔΟ, όπως η εκπροσώπηση της χώρας στον Ευρωπαϊκό Διαστημικό Οργανισμό, μεταφέρθηκαν σε «μη ειδικούς υπαλλήλους του υπουργείου».

«Η πιο δυσάρεση όμως έκπληξη ήταν ότι ο ΕΛΔΟ αποκλείστηκε με υπουργική απόφαση από την αξιολόγηση και τη διαχείριση όλων των προγραμμάτων του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Οργανισμού, ύψους περίπου 16 εκτ. ευρώ». Η αρμοδιότητα πέρασε σε διοικητικούς υπαλλήλους του Γ.Γ. του Υπουργείου, τον οποίο ο κ. Κριμιζής χαρακτηρίζει ειρωνικά ως «Τσάρο του Διαστήματος».

Ο κ. Κριμιζής εκφράζει επίσης αμφιβολίες για τη σκοπιμότητα του κυβερνητικού σχεδίου ανάπτυξης 11 μικροδορυφόρων, κόστους 23,9 εκατ. ευρώ, κάνοντας λόγο για συνθήκες αδιαφάνεις. «Follow the money» λέει χαρακτηριστικά, χρησιμοποιώντας μια φράση που είχε χρησιμοποιηθεί στη διερεύνηση του σκανδάλου Ουότεργκεϊτ στις ΗΠΑ.

Ο ΕΛΔΟ εγκαινιάστηκε από τον Νίκο Παππά στις 19 Μαρτίου με αποστολή τη διαμόρφωση εθνικής διαστημικής στρατηγικής και την προσέλκυση ευρωπαϊκών κονδυλίων, μέσω της συνεργασίας με ερευνητικά ιδρύματα και ελληνικές εταιρείες.

Ο Δρ Κριμιζής είχε πιέσει και καταφέρει να ιδρυθεί η υπηρεσία ως δημόσια εταιρεία, αντί ως ΔΕΚΟ όπως είχε επιμείνει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής φέρεται να έχει ήδη επιλέξει τον αντικαταστάτη του κ. Κριμιζή, πρόσωπο γνωστό από τη συμβολή του στην επικοινωνία της Επιστήμης, το οποίο όμως δεν έχει άμεση σχέση με τη μικρή αλλά υπαρκτή αγορά διαστημικής τεχνολογίας στην Ελλάδα, όπως επισημαίνει μία από τις δύο πηγές του Newpost.gr.

Μπορείτε να διαβάσετε το καταστατικό του ΕΛΔΟ εδώ.

Ποιος είναι ο Σταμάτης Κριμιζής
Ανώτατο στέλεχος του αμερικανικού διαστημικού προγράμματος, ο Σταμάτης Κριμιζής, 79 ετών, παραμένει σήμερα επίτιμος πρόεδρος του διάσημου εργαστηρίου APL στο Πανεπιστήμιο «Τζονς Χόπκινς» στο Μέριλαντ, ενός από τα δύο μεγάλα αμερικανικά εργαστήρια που υλοποιούν τις εξερευνητικές αποστολές της NASA (μαζί με το JPL του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Καλιφόρνια).

Παλαιότερα μάλιστα είχε αρνηθεί την περίοπτη θέση του διοικητή της NASA για προσωπικούς και οικογενειακούς λόγους.

Έχει εξάλλου σημαντική εμπειρία στη σύνταξη νομοσχεδίων που εγκρίθηκαν από το Κογκρέσο σχετικά με τις δραστηριότητες της NASA.

Έχει επίσης συμμετάσχει σε δεκάδες διαστημικές αποστολές, από τα Voyager μέχρι το Cassini και το New Horizons, και υπήρξε βασικός διαμορφωτής της σημερινής πολιτικής της NASA, με μότο «καλύτερα, ταχύτερα, φθηνότερα».

Ο καθηγητής Κριμιζής είχε δηλώσει έκπληκτος στις αρχές του 2017, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεση ίδρυσης διαστημικής υπηρεσίας –η Ελλάδα είναι μια από τις ελάχιστες χώρες που δεν διέθετε ειδικό φορέα για τις διαστημικές εφαρμογές.

Κλήθηκε αργότερα να βοηθήσει στο εγχείρημα και να προτείνει πρόσωπα, και τον Μάρτιο του 2017 υπέβαλε πολυσέλιδη εισήγηση για τις δραστηριότητες και το οργανόγραμμα της σχεδιαζόμενης τότε υπηρεσίας.

Κατέθεσε για το θέμα τρεις φορές στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, και διαφώνησε με την πρόταση να στελεχωθεί ο ΕΛΔΟ μέσω της διαδικασίας του ΑΣΕΠ.

Ο ΕΛΔΟ θα είναι φορέας «εντελώς διαφορετικός από ό,τι γνωρίζουμε από το ελληνικό Δημόσιο» είχε δηλώσει ο κ.Κριμιζής στην παρουσίαση της19ης Μαρτίου.

Στόχος, είπε τότε, είναι να καταστεί η υπηρεσία «πρότυπο οργανισμού που βασίζεται στις αρχές της αξιοκρατίας, της διαφάνειας, της αξιολόγησης και της αποτελεσματικότητας».


=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"