Δίκες των δοσίλογων 1944-1949 Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη

Απαλλαγμένοι στη μεγάλη τους πλειοψηφία από κάθε ποινική ή διοικητική κύρωση, χάρη στην καθοριστική συμμετοχή τους στον Εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε την Απελευθέρωση, οι ταγματασφαλίτες ενσωματώθηκαν μεν στο στρατόπεδο των νικητών της δεκαετίας του ’40, εξαναγκάστηκαν όμως ταυτόχρονα σε μια λιγότερο ή περισσότερο διακριτική αποσιώπηση του κατοχικού παρελθόντος τους.

Τάσος Κωστόπουλος - «Η αυτολογοκριμένη Μνήμη. Τα τάγματα ασφαλείας και η μεταπολεμική Εθνικοφροσύνη».

Μετά την απελευθέρωση από την Γερμανική κατοχή το αστικό κράτος ενσωμάτωσε στον κεντρικό μηχανισμό του και τον καθαρόαιμο ναζιστικό πυρήνα των δοσίλογων που υπηρέτησαν το κατοχικό καθεστώς ... Οι αριθμοί είναι εύγλωττοι: ανάμεσα σε 1945 και 1949 εκτελέστηκαν με απόφαση πολιτικών ή στρατιωτικών δικαστηρίων 25 δοσίλογοι και πάνω από 3.000 καταδικασθέντες ως μέλη ή συνοδοιπόροι του ΚΚΕ και του ΕΑΜ....

Δημήτρης Κουσουρής - «Δίκες των δοσίλογων 1944-1949. Δικαιοσύνη, συνέχεια του κράτους και εθνική μνήμη»...



Επιμέλεια: Χρήστος Αβραμίδης
Μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση διεξάχθηκε στη Θεσσαλονίκη με αφορμή και την επέτειο της νίκης του Κόκκινου Στρατού που κατέλαβε το Βερολίνο από τα ναζιστικά στρατεύματα.
Την εκδήλωση προλόγισε ο Παναγιώτης Ξοπλίδης εκ μέρους της Λέσχης Αναιρέσεων.
Στην αρχή τον λόγο πήρε ο Ιστορικός Κώστας Παλούκης ο οποίος ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το ...
βιβλίο αποστομώνει την σχολή Καλύβα Μαραντζίδη ενώ ταυτόχρονα ασκεί κριτική και σε επιλογές του ΚΚΕ που έφεραν την ήττα. Αποτελεί μία πραγματεία περί δικαιοσύνης και αποκρυπτογραφεί τον μηχανισμό της, ενώ καταφέρνει να θέσει στο επίκεντρο μια ξεχασμένη σχετικά υπόθεση. Επίσης αναδεικνύει τον ρόλο που έπαιξε ο αντικομμουνισμός στην υπεράσπιση του κοινωνικού καθεστώτος ενώ, ο ομιλητής παρέθεσε επίσης το στοιχείο πως δοσίλογοι έμεναν μαζικά ατιμώρητοι ενώ καθημερινά πραγματοποιούνταν 5-7 θανατικές καταδίκες κομμουνιστών ημερησίως.
Στη συνέχεια τον λόγο πήρε ο συγγραφέας, Δημήτρης Κουσουρής, που ανέφερε ότι αποτελεί κοινή αντίληψη παγκοσμίως αλλά και εγχώρια ότι η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που οι δοσίλογοι δεν τιμωρήθηκαν. Εν τέλει όμως αυτό που ισχύει είναι ότι ενώ η δικαιοσύνη λειτούργησε παντού, οι δωσίλογοι δεν τιμωρήθηκαν παραδειγματικά πουθενά. Οι ελίτ, χρησιμοποίησαν την αστική δικαιοσύνη για να ελέγξει το κράτος τη βία που θα χρησιμοποιούταν από τους οργανωμένους στρατούς που υπήρχαν και σε όλες τις χώρες είχαν χαρακτηριστικά επανάστασης ή αντεπανάστασης. Ο συγγραφέας ανέφερε ότι ακόμα και σήμερα, όποιος είναι σε καλύτερη οικονομική κατάσταση και έχει διασυνδέσεις σε πολιτικές δικαστικές ελίτ έχει μεγαλύτερες δυνατότητες να κερδίσει στην εκάστοτε δίκη της κατά τα άλλα «τυφλής», αστικής δικαιοσύνης. Το 85% των υποθέσεων για δοσιλόγους δεν δικάστηκαν ποτέ. Ενώ η λεγόμενη «Νέα αστική τάξη» που δημιουργήθηκε στην κατοχή δεν είναι παρά κατασκευή της παραδοσιακής αστικής τάξης που υπήρχε από πριν, η οποία στην προσπάθεια να αποτινάξει το στίγμα, παρέδωσε μέρος της μεταπολεμικής αστικής τάξης, στην δικαιοσύνη.

================================================================================================================
ΔΙΚΕΣ ΤΩΝ ΔΟΣΙΛΟΓΩΝ 1944-1949 ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΜΝΗΜΗ ΚΟΥΣΟΥΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
Κωδ. Πολιτείας: 3520-0649

Οι δοσίλογοι της Κατοχής ήρθαν, τελικά, αντιμέτωποι με τον νόμο. Τα δικαστικά αρχεία, που έχουν περιέλθει σταδιακά στη διάθεση της ιστορικής έρευνας, φέρνουν στο φως έναν μηχανισμό που εξέτασε δεκάδες χιλιάδες καταγγελίες και διεξήγαγε χιλιάδες δίκες. Μέσα από τις δίκες αναδύεται ένας ολόκληρος κόσμος, με τις αντιτιθέμενες μνήμες, μαρτυρίες και αντιλήψεις του περί δικαίου και αδίκου. Με το ένα πόδι σταθερά μέσα στις αίθουσες των δικαστηρίων και το άλλο έξω από αυτές, στις πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες που επηρέασαν το έργο της Δικαιοσύνης, ο συγγραφέας του ανά χείρας βιβλίου χαρτογραφεί μια σκοτεινή περιοχή της σύγχρονης ιστορίας, που παρέμενε επί δεκαετίες ταμπού για τη δημόσια μνήμη του πολέμου. Αυτή η πρώτη καταγραφή του έργου των Ειδικών Δικαστηρίων Δοσιλόγων, και των διοικητικών εκκαθαρίσεων που εφαρμόστηκαν στα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, διασταυρώνει την ελληνική εμπειρία με εκείνες άλλων ευρωπαϊκών χωρών, προσφέροντας έτσι μια λοξή ματιά στην ταραγμένη δεκαετία του 1940 και αμφισβητώντας εδραιωμένα στερεότυπα, όπως, π.χ., ότι η ατιμωρησία αποτέλεσε ελληνική ιδιαιτερότητα, ότι οι συνεργάτες των κατακτητών ήταν λίγοι και ασήμαντοι, ή ότι τα όρια ανάμεσα στην αντίσταση και τον δοσιλογισμό ήταν εξαρχής παγιωμένα και στεγανά.
Η Δικαιοσύνη δεν ανέλαβε μόνο να διασφαλίσει τη συνέχεια του κράτους σε συνθήκες ακραίας πόλωσης, αλλά αποτέλεσε και έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες διαμόρφωσης της συλλογικής μνήμης για τον πόλεμο και την Κατοχή. Τα δικαστικά αρχεία μας επιτρέπουν να παρακολουθήσουμε τις νοοτροπίες, τις συμπεριφορές και τα κίνητρα της δράσης των ιστορικών υποκειμένων, προτού διαμορφωθούν -ή, καλύτερα, ενόσω διαμορφώνονταν- τα ιδεολογικά σχήματα που καθόρισαν ποιες πλευρές του πρόσφατου παρελθόντος θα έρθουν στο φως και ποιες θα απεμποληθούν από τη δημόσια σφαίρα. Η μελέτη τους μας δίνει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ποιοι δίκασαν και ποιοι δικάστηκαν, ποιες πράξεις κρίθηκαν, ποια κριτήρια επικράτησαν για την έκδοση της ετυμηγορίας των δικαστών, ποιοι γνωστοί και άγνωστοι σήμερα πολιτικοί, στρατιωτικοί, οικονομικοί παράγοντες ή απλοί πολίτες ανέλαβαν να εκπροσωπήσουν στις αίθουσες των δικαστηρίων την οπτική της μίας ή της άλλης πλευράς της σύγκρουσης που λάμβανε χώρα έξω από αυτές. Μας επιτρέπει επίσης να διακρίνουμε ποιοι συμβιβασμοί και ποιες συμμαχίες σφραγίστηκαν, ποιοι ήταν οι λίγοι που πλήρωσαν για τις πράξεις τους, και ποιοι οι πολλοί που επανενσωματώθηκαν στον κρατικό μηχανισμό, ή στην πολιτική, οικονομική και πνευματική ζωή του τόπου. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η μελέτη του Κουσουρή είναι εντέλει ένα άρτιο επιστημονικό έργο και ταυτόχρονα μια καίρια πολιτική επεξεργασία. Ο συνδυασμός αυτός καθίσταται ιδιαίτερα πολύτιμος, ειδικά σε μια συγκυρία όπου οι χρήσεις και οι καταχρήσεις της ιστορίας συγχέονται, συχνά σκόπιμα, με τη συγκροτημένη πολιτική θέση την οποία ο επιστήμονας μπορεί να συνεισφέρει στον δημόσιο διάλογο. (Χρήστος Τριανταφύλλου, περιοδικό ΧΡΟΝΟΣ)
Περιεχόμενα https://www.politeianet.gr/books/9789604354610-kousouris-dimitris-polis-dikes-ton-dosilogon-1944-1949-240996

===================== "O σιωπών δοκεί συναινείν"