Το μεγάλο μας τσίρκο 1973: "Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι, η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή, του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί."

 

Μεγάλα νέα φέρνω από κει πάνω

περίμενε μια στάλα ν’ ανασάνω

και να σκεφτώ αν πρέπει να γελάσω,

να κλάψω, να φωνάξω, ή να σωπάσω.

Οι βασιλιάδες φύγανε και πάνε

και στο λιμάνι τώρα, κάτω στο γιαλό,

οι σύμμαχοι τους στέλνουν στο καλό.

Καθώς τα μαγειρέψαν και τα φτιάξαν

από ξαρχής το λάκκο τους εσκάψαν

κι από κοντά οι μεγάλοι μας προστάτες,

αγάλι αγάλι εγίναν νεκροθάφτες

και ποιος πληρώνει πάλι τα σπασμένα

και πώς να ξαναρχίσω πάλι απ’ την αρχή

κι ας ήξερα τουλάχιστον γιατί.

Το ριζικό μου ακόμα τι μου γράφει

το μελετάνε τρεις μηχανορράφοι.

Θα μας το πουν γραφιάδες και παπάδες

με τούμπανα, παράτες και γιορτάδες.

Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι

και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί

προσμένουν κάτι νέο να φανεί. ...

Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,

ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.

Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,

σαράντα με το λάδι και το ξύδι

κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,

βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί

τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί.

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,

μην έχεις πια την πείνα για καμάρι.

Οι αγώνες πούχεις κάνει δε φελάνε

το αίμα το χυμένο αν δεν ξοφλάνε.

Λαέ μη σφίξεις άλλο το ζωνάρι,

η πείνα το καμάρι είναι του κιοτή,

του σκλάβου που του μέλλει να θαφτεί.

Μουσική - Σταύρος Ξαρχάκος

Κείμενα - Ιάκωβος Καμπανέλλης

Ερμηνεύουν ο Νίκος Ξυλούρης, η Τζένη Καρέζη, ο Κώστας Καζάκος, Σ. Κωνσταντόπουλος, Θίασος και ο Διονύσης Παπαγιάννόπουλος

Αναμφισβήτητα ένα από τα πιο γνωστά  έργα ολόκληρης της νεότερης Ελληνικής ιστορίας ήταν «Το μεγάλο μας τσίρκο».

Πρόκειται βέβαια για το εμβληματικό θεατρικό έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη που παρουσιάστηκε από το θίασο της Τζένης Καρέζη και του Κώστα Καζάκου οι οποίοι προσπαθούσαν να βρουν έναν ξεχωριστό τρόπο για να αντισταθούν στο καθεστώς των συνταγματαρχών. 

Έτσι ζήτησαν από το μεγάλο Καμπανέλλη να γράψει ένα έργο που να αφήσει τη δική του σφραγίδα στη θεατρική  ιστορία του τόπου. 

Ο Καμπανέλλης ανταποκρίθηκε και έγραψε ένα σπονδυλωτό έργο που διατρέχει όλη τη νεότερη πολιτική ιστορία της Ελλάδας  από τα χρόνια του Όθωνα μέχρι τη Γερμανική Κατοχή συμπεριλαμβάνοντας φυσικά γεγονότα όπως τη Μικρασιατική Καταστροφή χωρίς να παραλείπει υπαινιγμούς για τη μεταπολεμική ιστορία της χώρας έως τη χούντα.

Το έργο παρουσιάστηκε στο θερινό θέατρο «Αθήναιον» που βρισκόταν στη διασταύρωση των οδών Μάρνη και Πατησίων. 

Η πρεμιέρα δόθηκε στις 22 Ιουνίου 1973, ημέρα Παρασκευή. 

Η σκηνοθεσία ήταν του Κώστα Καζάκου  ενώ τα σκηνικά φιλοτεχνήθηκαν από το θρυλικό Ευγένιο Σπαθάρη, γνωστότερο από τη δουλειά  του στο Θέατρο Σκιών και τον Καραγκιόζη.  

Μαζί με τους Καρέζη-Καζάκο εμφανίστηκαν οι ηθοποιοί Τίμος Περλέγκας, Χρήστος Καλαβρούζος, Στέλιος Κωνσταντόπουλος, Νίκος Κούρος και ο μέγας Διονύσης Παπαγιαννόπουλος. 

Οι στίχοι των τραγουδιών γράφτηκαν φυσικά από τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και ντύθηκαν από την υπέροχη μουσική του Σταύρου Ξαρχάκου. 

Το ρόλο του βασικού τραγουδιστή είχε ο κορυφαίος ερμηνευτής  της εποχής Νίκος Ξυλούρης.

Το έργο, συμπεριλαμβάνοντας στοιχεία επιθεώρησης, ήταν ένα μουσικοθεατρικό πανηγύρι που στόχευε  κατευθείαν στη συνείδηση του Έλληνα. 

Σύμφωνα με την Τζένη Καρέζη έπρεπε να είναι «κάτι σαν λαϊκό πανηγύρι, να κλείνει μέσα του πολλή Ρωμιοσύνη και μέσα από τη σάτιρα, το γέλιο, τον αυτοσαρκασμό και το δάκρυ να μιλήσουμε για τους καημούς και τα όνειρα της φυλής μας, για προδομένους αγώνες, για προδομένες ελπίδες…». 

Καθεμιά από τις σκηνές του έργου, συνοδευόταν από το κατάλληλο τραγούδι. 

Στα περισσότερα από αυτά κυριαρχούσε η μοναδική μορφή του Νίκου Ξυλούρη ο οποίος ενθουσίαζε και συγκινούσε τους τυχερούς θεατές με τις ασύγκριτες ερμηνείες του. 

Με τα μαύρα του ρούχα και το Κρητικό κεφαλομάντηλο, ήταν σωστός «Αρχάγγελος» που δέσποζε πάνω στη σκηνή.

Μία μέρα μετά από την Παλινόρθωση της Δημοκρατίας οι συντελεστές της παράστασης πήγαν στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της περιφέρειας. 

Υπολογίζεται ότι περίπου 500.000 παρακολούθησαν «Το μεγάλο μας τσίρκο».

Τα τραγούδια αγαπήθηκαν και πολλά από αυτά τραγουδήθηκαν από τον κόσμο, παρόλο που ο στίχος δεν ήταν και ο πιο εύκολος για απομνημόνευση. 

Το 1974 δισκογραφήθηκαν  με τον Σταύρο Ξαρχάκο να κάνει την ενορχήστρωση.

(Πηγή κειμένου - Music Corner)

1. Έναρξις, Κ. Καζάκος-Τ. Καρέζη

2. Καλήν εσπέραν, Ν. Ξυλούρης και ο θίασος

3. Ερχομός του Όθωνα, Τ. Καρέζη-Κ. Καζάκος

4. Τ’ Ανάπλι, Ν. Ξυλούρης

5. Περί γκιλοτίνας, Κ. Καζάκος

6. Τραγούδι γκιλοτίνας, Σ. Κωνσταντόπουλος, Τ. Περλέγκας, Ν. Ξυλούρης και ο θίασος

7. 3η Σεπτεμβρίου, Τ. Καρέζη-Κ.Καζάκος

8. Φίλοι κι αδέλφια, Ν. Ξυλούρης και ο θίασoς

9. Τα του Κολοκοτρώνη, Δ. Παπαγιαννόπουλος (Σημειωτέον ότι ο μεγάλος ηθοποιός ενσάρκωνε τον πρωτοκορυφαίο ήρωα της Εθνικής Παλιγγενεσίας Θεόδωρο Κολοκοτρώνη)

10. Το μεγάλο μας τσίρκο, Τ. Καρέζη, Ν. Ξυλούρης και ο θίασος

11. Τελάλημα. Σ. Κωνσταντόπουλος

12. Μελούνα, Κ. Καζάκος

13. Γυαλίσαν τα κουμπιά, Ν. Ξυλούρης

14. Βενιζελικά, Κ. Καζάκος

15. Ο μπροστάρης, Ν. Ξυλούρης

16. Μικρά Ασία, Κ. Καζάκος

17. Ο ξεριζωμός, Τ. Καρέζη, Ν. Ξυλούρης

18. Κατοχή, Κ. Καζάκος, Ν. Κούρος

19. Και παν και πάνε, Ν. Ξυλούρης και ο θίασος

20. Επινίκια, Τ. Καρέζη, Κ. Καζάκος. Σ. Ξαρχάκος, Ν. Ξυλούρης και ο θίασος

 =====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"