Τώρα είναι η εποχή των τεράτων».
Ο Γκράμσι, αν ζούσε, ίσως να ονόμαζε την σημερινή εποχή, «εποχή των τεράτων».
Εποχή που ο παλιός κόσμος αφήνει τον επιθανάτιο ρόγχο του, παραδίδοντας την σκυτάλη σε αυτόν που μοιάζει να γεννιέται.
Ίσως πάλι όχι. Γιατί το μεγάλο πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας και αντίστοιχα της πολιτικής σκηνής είναι ακριβώς αυτό: ότι ο παλιός κόσμος αρνείται να πεθάνει.
Ότι ο επιθανάτιος ρόγχος είναι παρατεταμένος, θορυβώδης και εξόχως μολυσματικός.
Ότι η ανάσα του νεκροζώντανου πολιτικού χάρτη επιμολύνει κάθε προσπάθεια γέννησης του καινούριου.
Από την άλλη το καινούριο δεν έχει ακόμη συστηθεί. Δεν έχει μορφοποιηθεί σε κάτι συγκεκριμένο, δεν έχει πείσει ότι αποτελεί απάντηση και αντίδοτο στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» και απλά σχοινοβατεί σαν επηρμένος ακροβάτης μεταξύ γέννησης και πρόωρης αποβίωσης.
Ηγέτες; Όχι. Επίδοξοι; Πολλοί.
Εγκλωβισμένοι κι αυτοί ανάμεσα στις προδιαγραφές του κόσμου που αργοπεθαίνει και τις επιταγές αυτού που πασχίζει να γεννηθεί μετατρέπονται σε γκροτέσκα απολειφάδια άλλων εποχών που μακιγιαρισμένα άτσαλα αυτοπροτείνονται ως νέας κοπής.
Και οι πολίτες; Τίποτε.
Τίποτε ακόμη; Τίποτε ακόμη.
Παρακολουθώντας την νεκρική πομπή να μην φτάνει ποτέ στο κοιμητήριο, και την γέννηση να μην αναγγέλλεται στο μαιευτήριο των πολιτικών ιδεών, παλινδρομούν ανάμεσα στον κακό εαυτό τους που τους βολεύει και τον καλό εαυτό τους που τους παιδεύει. ...
Και βέβαια προτιμούν τον πρώτο. Αυτόν ξέρουν, αυτόν εμπιστεύονται!
Κάπως έτσι προχωρά ο εθνικός μας κλαυσίγελος και σε αυτή την προεκλογική περίοδο.
Πομπώδης, επηρμένος, με ξεφτισμένα τα άλλοτε δυνατά πολιτικά του μηνύματα, με δημοσκοπημένη αρτίως την πολιτική του ανικανότητα αλλά και εκλογιμότητα (αυτά τα σιαμαία βέλη της αποτυχίας μας), με τα κοστούμια σκούρα όπως και οι βουλές των κατόχων τους, με το εκλογικό σώμα, πιο αφηνιασμένο και πιο αποπροσανατολισμένο από ποτέ, με την εθνική κατάθλιψη να σκορπίζει λαμπυρίζουσες ευχές μόνο για το έθιμο.
Η εποχή των τεράτων είναι ΕΔΩ.
Κι αν το θαύμα κρατάει 3 μέρες, το από – θαύμα κρατάει για πολλές ζωές. Και επιστρέφοντας τους στίχους του 1974, το Μεγάλο μας Τσίρκο, κάνει τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και στον Σταύρο Ξαρχάκο προ.. τεράτων προφήτες.
«Το σύνταγμα βαστούν χωροφυλάκοι
και στο παλάτι μέσα οι παλατιανοί
προσμένουν κάτι νέο να φανεί.
Στολίστηκαν οι ξένοι τραπεζίτες,
ξυρίστηκαν οι Έλληνες μεσίτες.
Εφτά ο τόκος πέντε το φτιασίδι,
σαράντα με το λάδι και το ξύδι
κι αυτός που πίστευε και καρτερούσε,
βουβός φαρμακωμένος στέκει και θωρεί
τη λευτεριά που βγαίνει στο σφυρί».
------------------------------------------------------
Από παλαιό άρθρο της Έλενας Χουσνή
1 Ιανουαρίου 2014 - στο ιστολόγιο thinkfree με τον ομώνυμο τίτλο:
"Η εποχή των τεράτων"
================================================
Η αδιαφορία - 10 Μαρτίου 2013
του Αντόνιο Γκράμσι
μετάφραση: Κωνσταντίνα Ευαγγέλου
Το κείμενο που ακολουθεί περιλαμβάνεται στον τόμο Piove, governo ladro! [Βρέχει, κλέφτες κυβερνήτες!] Editori Riuniti, Ρώμη 1996, σ. 59-60). Πρόκειται για πολεμικά κείμενα που σχολιάζουν τα ιταλικά ήθη και γράφτηκαν για την εφημερίδα-όργανο του ιταλικού σοσιαλιστικού κόμματος Avanti! μεταξύ του 1916 και 1918.
Κ. Ευ.
GRAMSCIΕίναι πράγματι ο δυνατότερος μοχλός της Ιστορίας. Αλλά αντίστροφα. Αυτά που συμβαίνουν, το κακό που ενσκήπτει πάνω σε όλους τους ανθρώπους, το εν δυνάμει καλό που μια πράξη αδιαμφισβήτητης αξίας μπορεί να προκαλέσει, δεν οφείλονται στην πρωτοβουλία των λίγων που πράττουν, όσο στην αδιαφορία, στην απουσία[1] των πολλών. Ό,τι συμβαίνει, δεν συμβαίνει τόσο επειδή μερικοί θέλουν να συμβεί, όσο διότι η μάζα των πολιτών εκχωρεί τη βούλησή της, κι αφήνει (κάποιους ελεύθερους) να πράττουν, αφήνει να συσσωρεύονται οι κόμποι που στη συνέχεια μόνο το σπαθί μπορεί να κόψει, και επιτρέπει την άνοδο στην εξουσία σε ανθρώπους, κάτι που στη συνέχεια μόνο μια εξέγερση μπορεί να ανατρέψει.
Ο φαταλισμός που φαίνεται να κυριαρχεί στην Ιστορία είναι ακριβώς η απατηλή όψη αυτής της αδιαφορίας, αυτής της απουσίας. Διάφορα γεγονότα ωριμάζουν στη σκιά, επειδή χέρια εντελώς ανεξέλεγκτα υφαίνουν το πανί της συλλογικής ζωής, και η μάζα το αγνοεί. Τα πεπρωμένα μιας ολόκληρης εποχής μανιπουλάρονται σύμφωνα με τις στενές θεωρήσεις, με τους άμεσους σκοπούς μικρών δραστήριων ομάδων, και η μάζα των πολιτών το αγνοεί. Αλλά τα γεγονότα που ωρίμασαν ξεχύνονται, το υφασμένο στη σκιά πανί φτάνει στο τέλος του, και τότε φαίνεται πως ο φαταλισμός τα παρασέρνει όλα και όλους, πως η Ιστορία δεν είναι παρά ένα τεράστιο φυσικό φαινόμενο, μια έκρηξη, ένας σεισμός, όπου όλοι είναι θύματα: κι αυτοί που ήθελαν κι αυτοί που δεν ήθελαν, κι αυτοί που ήξεραν κι αυτοί που αγνοούσαν, κι αυτοί που ήταν δραστήριοι, κι αυτοί που ήταν αδιάφοροι. Και οι τελευταίοι εξάπτονται, θα ’θελαν να εξαιρεθούν από τις συνέπειες, θα ’θελαν να ήταν σαφές πως οι ίδιοι δεν το θέλησαν, πως οι ίδιοι δεν φέρουν ευθύνη. Και μερικοί κλαψουρίζουν φαρισαϊκά, άλλοι βρίζουν χυδαία, αλλά κανένας, ή μάλλον λίγοι αναρωτιούνται: αν είχα επιτελέσει το ανθρώπινο καθήκον μου, αν είχα προσπαθήσει να ακουστεί η φωνή μου, η γνώμη μου, η βούλησή μου, θα είχαν συμβεί όσα συνέβησαν;
Και κανένας, ή ελάχιστοι ενοχοποιούν τον εαυτό τους για την αδιαφορία, τον σκεπτικισμό, για το ότι δεν στήριξαν ηθικά και υλικά τις πολιτικές και οικονομικές ομάδες που ακριβώς μάχονταν για να αποφευχθεί το τόσο μεγάλο κακό, που στόχευαν να διασφαλιστεί το ελάχιστο έστω καλό. Αυτοί προτιμούν να μιλούν για αποτυχία των ιδεών, για την οριστική κατάρρευση των προγραμμάτων κι άλλα παρόμοια τερπνά. Συνεχίζουν την αδιαφορία τους, τον σκεπτικισμό τους. Αύριο θα ξαναρχίσουν τη ζωή τους με γνώμονα την απουσία από κάθε άμεση ή έμμεση ευθύνη. Και δεν είναι πως δεν βλέπουν τα πράγματα καθαρά, πως δεν είναι ικανοί να παρουσιάσουν καταπληκτικές λύσεις για τα πλέον επείγοντα προβλήματα, ή και για εκείνα που χρειάζονται ευρύτερη προετοιμασία και περισσότερο χρόνο αλλά είναι εξίσου επείγοντα. Όμως αυτές οι λύσεις μένουν εξαιρετικά άγονες, αυτή η συνεισφορά στη συλλογική ζωή δεν διαπερνιέται από κανένα ηθικό φως· είναι συνέπεια μιας διανοουμενίστικης περιέργειας, και όχι μιας επείγουσας αίσθησης της ιστορικής ευθύνης που τους χρειάζεται όλους δραστήριους στη ζωή, στην πράξη, που δεν ανέχεται αγνωστικισμούς και αδιαφορίες κανενός είδους.
Πρέπει λοιπόν να εκπαιδευτούμε σ’ αυτή τη νέα ευαισθησία, πρέπει να τελειώσουμε οριστικά με τις ανερμάτιστες μεμψιμοιρίες των αιώνιων αθώων. Πρέπει να ζητήσουμε λογαριασμό απ’ τον καθέναν για το πώς διεκπεραίωσε το έργο που του ανέθεσε και του αναθέτει καθημερινά η ζωή, γι’ αυτά που έκανε και κυρίως γι’ αυτά που δεν έκανε. Δεν πρέπει η κοινωνική αλυσίδα να βαραίνει μόνο ελάχιστους, αλλά οτιδήποτε συμβαίνει να μην αποδίδεται στην τύχη και στο μοιραίο· αντίθετα, να είναι ευφυές έργο των ανθρώπων. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να εξαφανιστούν οι αδιάφοροι, οι σκεπτικιστές, εκείνοι που εκμεταλλεύονται το ελάχιστο καλό που προκαλεί η δραστηριότητα των λίγων, και δεν θέλουν να αναλάβουν την ευθύνη του μεγάλου κακού που η απουσία τους απ’ τον αγώνα αφήνει να προετοιμάζεται και να συμβαίνει.
(26 Αυγούστου 1916)
Σημείωση: Το πρωτότυπο κείμενο ήταν ενιαίο, χωρίς παραγράφους. Για λόγους διευκόλυνσης του αναγνώστη, ωστόσο, διαμορφώσαμε παραγράφους στην παρούσα δημοσίευση.
Η Κωνσταντίνα Ευαγγέλου διδάσκει στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ
[1] Στο ιταλικό πρωτότυπο, assenteismo: η απουσία, η αδιαφορία, ιδίως επί πολιτικών ή κοινωνικών προβλημάτων.
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.