Πέμπτη 10 Μαρτίου 2022

Ο Δρ Κωνσταντίνος Φίλης αναλύει στον «Ε.Κ.» τον πόλεμο στην Ουκρανία

ΑΘΗΝΑ. Για τον πόλεμο που μαίνεται στην Ουκρανία, τα αίτια της ρωσικής εισβολής στη χώρα και κυρίως την εφεξής εξέλιξη της σύγκρουσης είχαμε τη χαρά και την τιμή να συνομιλήσουμε με τον αναπληρωτή καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του Αμερικανικού Κολλεγίου και αναλυτή διεθνών θεμάτων του «ΑΝΤ-1», Κωνσταντίνο Φίλη.

«Εθνικός Κήρυκας»: Πώς οδηγηθήκαμε στην ρωσική εισβολή στη Ρωσία; Ποια τα πραγματικά αίτια αυτής;

Κωνσταντίνος Φίλης: Η Ρωσία θεώρησε ότι είναι τώρα η κατάλληλη στιγμή για να κάνει μία ενέργεια, η οποία την κατοχυρώνει απέναντι στην προοπτική η Ουκρανία να καταστεί κάποια στιγμή στο μέλλον μέλος του ΝΑΤΟ, κάτι το οποίο για τη Ρωσία θα ήταν ένα εφιαλτικό σενάριο το οποίο φαίνεται ότι θέλει πάση θυσία να αποτρέψει. Παράλληλα, με την κίνηση αυτή ο πρόεδρος Πούτιν θεωρεί ότι στο διεθνές στερέωμα επικρατεί το κατάλληλο κλίμα για να μπορέσει, λόγω του ότι ο ίδιος κρίνει ότι η Δύση είναι σε μία πτώση και ότι η Ρωσία είναι σε ανοδική πορεία και έχει μία υποστήριξη από την Κίνα, να ξεκινήσει μία διαδικασία η οποία μπορεί και να μην σταματήσει στην Ουκρανία. Αυτό σημαίνει ότι η ουδετεροποίηση της Ουκρανίας, η αποστρατικοποίηση είναι ένας ακόμη στόχος της Ρωσίας, αλλά νομίζω το κυριότερο είναι να πάρει το αίμα της πίσω για όσα έγιναν ή δεν έγιναν από πλευράς δυτικών μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ουσιαστικά δηλαδή ο Πούτιν θέλει να αλλάξει το status quo το μεταψυχροπολεμικό που κρίνει ότι είναι σε βάρος των συμφερόντων της Ρωσίας.

«E.K.»: Πόσο πιθανό είναι το σενάριο η Ουκρανία να συμμετάσχει τελικά στο ΝΑΤΟ;

Ο Δρ Κωνσταντίνος Φίλης καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Αμερικανικού Κολλεγίου. Φωτογραφία: Ευγενική παραχώρηση

Κωνσταντίνος Φίλης: Δεν υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο ένταξης της Ουκρανίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. Δεν υπήρχε πριν από τον πόλεμο, δεν θα υπάρξει και μετά τον πόλεμο γιατί καταλαβαίνουν οι Δυτικοί πως αυτό θα ήταν μία εξέλιξη που θα δημιουργούσε σοβαρά προβλήματα στις σχέσεις τους με τη Ρωσία. Μπορεί αυτή τη στιγμή να φαίνεται ότι δεν τους απασχολεί ιδιαίτερα, αλλά βρισκόμαστε τώρα στην ένταση μίας κρίσης και καταλαβαίνουν πολλές χώρες στη Δύση ότι η ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ περισσότερα προβλήματα θα δημιουργήσει παρά θα λύσει, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι οι Ουκρανοί θεωρούν, και δικαίως από δικής τους πλευράς, ότι ο καλύτερος τρόπος να κατοχυρωθούν απέναντι στη Ρωσία θα ήταν αυτός.

«Ε.Κ.»: Η «επιτήδεια ουδέτερη» στάση της γειτονικής Τουρκίας θα μπορούσε να αποβεί μοιραία για τη χώρα μας;

Κωνσταντίνος Φίλης: Η Ελλάδα τηρεί εξ αρχής μία στάση αρχής. Και δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετικά διότι η Ρωσία κινείται με μία πολιτική που έχει αναλογίες με την αντίστοιχη πολιτική της Τουρκίας. Είναι μία αναθεωρητική δύναμη, είναι μία επιθετική δύναμη. Προσπαθεί να παραβιάσει το απαραβίαστο των συνόρων, την εδαφική ακεραιότητα, την κρατική κυριαρχία μία γειτονικής χώρας στην αρχή με απειλές, με την απειλή χρήσης βίας, εν συνεχεία με τη χρήση βίας, στρατιωτικής βίας, όπως έκανε η Τουρκία στην Κύπρο, όπως κάνει η Τουρκία στη Συρία, όπως κάνει ενίοτε και στο Ιράκ, όπως ενδεχομένως να φλέρταρε κάποια στιγμή να κάνει και σε βάρος της Ελλάδας. Οπότε εμείς δεν θα μπορούσαμε να τηρήσουμε κάποια άλλη στάση. Αυτό είναι το ένα. 

Το δεύτερο είναι ότι η Τουρκία έχει άλλο μέγεθος και άλλο εκτόπισμα για να μπορέσει να παίζει ένα ρόλο ισορροπώντας. Ομως, θα δούμε πώς θα πάει η συνάντηση των τριών Υπουργών Εξωτερικών (Τούρκου, Ουκρανού και Ρώσου) στην Αττάλεια. Εκεί η Τουρκία θα ήθελε πολύ να βγει λευκός καπνός. Δεν νομίζω ότι είναι καθόλου εύκολο να συμβεί κάτι τέτοιο. Αν πράγματι η Τουρκία ήταν η δύναμη που θα διαμεσολαβούσε και θα διευθετούσε την ουκρανική κρίση, πράγμα το οποίο δεν μου μοιάζει πολύ πιθανό, τότε όντως θα αναβάθμιζε το ρόλο της. Αν όμως η κρίση μεταξύ Δύσης και Ουκρανίας ενταθεί, τότε τα πράγματα θα είναι πιο δύσκολα για την Τουρκία γιατί θα κληθεί να πάρει θέση.

Αρα για την ώρα φαίνεται να είναι στους κερδισμένους με τη στάση που έχει, στο μέλλον όμως θα δούμε πώς αυτό θα εξελιχθεί, πρώτον, και δεύτερον μπορεί να είναι στους κερδισμένους ως προς την ισορροπημένη στάση της. 

Από την άλλη όμως είναι στους χαμένους διότι δεν είναι εύκολο για την Τουρκία σε ένα τέτοιο περιβάλλον να προβάλλει και πάλι θέσεις αναθεωρητικές απέναντι στην Ελλάδα – όχι ότι δεν θα το κάνει, απλώς πλέον δεν θα ακούγεται. Και, τρίτον, κάθε φορά από εδώ και πέρα που η Τουρκία θα μιλάει για αποστρατικοποίηση, η Ελλάδα κάλλιστα θα μπορεί να το συνδέει αυτό με το παράλογο αίτημα της Ρωσίας να αποστρατικοποιηθεί η Ουκρανία.

«Ε.Κ.»: Με αφορμή αυτό που είπατε για πιθανότητα περαιτέρω κλιμάκωσης της κρίσης, πιστεύετε ότι μπορεί να οδηγηθούμε σε έναν Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο;

Κωνσταντίνος Φίλης: Οχι, δεν το πιστεύω αυτό. Δεν πιστεύω ότι είναι ένα σενάριο που βρίσκεται πάνω στο τραπέζι. Βέβαια πολλά από αυτά που δεν πιστεύαμε και δεν εκτιμούσαμε έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια. 

Είναι πολύ ρευστό το περιβάλλον, αλλά ένας Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος θα προϋπέθετε απώλεια όχι μόνο ψυχραιμίας, ελέγχου και ορθολογισμού, αλλά και πολλών άλλων καταστάσεων που υπάρχουν δικλείδες ασφαλείας για να αποφύγουμε μία τέτοια εξέλιξη. Μπορεί όμως να έχουμε μία παρατεταμένη κατάσταση μίας πολύ δυσμενούς και αποσταθεροποιητικής συνθήκης ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή. Και αυτό βέβαια θα είναι μία πολύ κακή εξέλιξη.

«Ε.Κ.»: Αν δεν απατώμαι, υπάρχει μία ρωσική παροιμία που λέει «όταν χορεύεις με μια αρκούδα, ο χορός σταματά όταν θέλει η αρκούδα». Για τη Ρωσία, αρκούδα είναι η Δύση;

Κωνσταντίνος Φίλης: Φαντάζομαι ότι η Ρωσία αυτό που έχει κατά νου είναι ότι αυτή είναι η αρκούδα που θα επιλέξει πότε θα σταματήσει. Ο Πούτιν θεωρώ ότι για λόγους γοήτρου και για να μην δείξει αδυναμία, θα πρέπει να προχωρήσει, ακόμη και αν έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τα επίχειρα της επιλογής του. Δεν είναι εύκολο γι’ αυτόν να κάνει πίσω. 

Θα πρέπει να κερδίσει κάτι για να μπορέσει να κάνει πίσω και δεν θα πρέπει να δείξει αδυναμία απέναντι στις κυρώσεις που του επιβλήθηκαν, παρά το ότι, ξαναλέω, δεν μπορεί παρά να έχει διαπιστώσει ότι αυτές οι κυρώσεις θα πονέσουν, και τη Ρωσία, και τη ρωσική οικονομία και τους Ρώσους βέβαια πολίτες. Από την άλλη, υπάρχουν και κύκλοι στη Δύση οι οποίοι θεωρούν ότι όσο περισσότερο βαθαίνει η εμπλοκή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τόσο χειρότερο για τη Ρωσία, για το κύρος της, για την Οικονομία της, για την εικόνα του ηγέτη της.

«Ε.Κ.»: Κλείνοντας, ποια η εκτίμησή σας για την εφεξής πορεία της σύγκρουσης; Πότε εκτιμάτε θα επέλθει αποκλιμάκωση;

Κωνσταντίνος Φίλης: Δεν μπορώ να κάνω καμία απολύτως εκτίμηση γιατί ουσιαστικά βρισκόμαστε σε κινούμενη άμμο, οπότε οποιαδήποτε εκτίμηση είναι επισφαλής. Η λογική έλεγε ότι δεν θα έπρεπε η Ρωσία να εισβάλει, η Ρωσία εισέβαλε. Ο ορθολογισμός έλεγε ότι θα έπρεπε αυτή η αντιπαράθεση να λήξει γρήγορα, δεν έληξε γρήγορα και η Ρωσία φαίνεται ότι προετοιμάζεται για μακρές στο χρόνο επιχειρήσεις, γιατί δεν μπορεί να πετύχει διαφορετικά τον σκοπό της. 

Η πρόσφατη αποστροφή του Πούτιν προς τον Μακρόν ότι ‘εγώ θα φτάσω εκεί που θέλω είτε στρατιωτικά είτε διπλωματικά’ είναι χαρακτηριστική. Εγώ θα κλείσω με μία διαπίστωση δική μου, δεν είναι πολύ αιρετική νομίζω, αλλά μπορεί να σας ακουστεί έτσι κάπως αντιφατική: η Ρωσία θα κερδίσει λογικά στρατιωτικά τον πόλεμο, αλλά ο πόλεμος τον οποίο θα κερδίσει είναι ένας πόλεμος τον οποίο έχει ήδη χάσει, γιατί ηθικά, διπλωματικά, οικονομικά, η Ρωσία ακόμη και μετά τη νίκη της στον πόλεμο θα είναι χαμένη. Περισσότερο χαμένη βέβαια από όλους θα είναι η ίδια η Ουκρανία. Αλλά το τέλος αυτού του πολέμου νομίζω ότι ακόμη και ο Πούτιν μπορεί να μην το έχει καθαρά στο μυαλό του. Γιατί είναι εύκολο να μπεις σε έναν πόλεμο, είναι όμως πραγματικά πολύ δύσκολο να βγεις από αυτόν.


=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.