Άρθρον 1
Από της 1ης Μαϊου 1923 θέλει διενεργηθή η υποχρεωτική ανταλλαγή των Τούρκων υπηκόοων ελληνικού ορθδόξου θρησκεύματος, των εγκατεστημένων επί των τουρκικών εδαφών, και των Ελλήνων υπηκόων μουσυλμανικού θρησκεύματος, των εγκατεστημένων επί των ελληνικών εδαφών.
Τα πρόσωπα ταύτα δεν δύνανται να να έλθωσιν ίνα εγκατασταθώσιν εκ νέου εν Τουρκία ή αντιστοίχως εν Ελλάδι, άνευ της αδείας της Τουρκικής Κυβερνήσεως ή αντιστοίχως της Ελληνικής Κυβερνήσεως.
Άρθρον 2
Δεν θα περιληφθώσιν εις την εν τω πρώτω άρθρω προβλεπομένη ανταλλαγήν:
Α) Οι Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως
Β) Οι Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης.
Θέλουσιν θεωρηθή ως Έλληνες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως πάντες οι Έλληνες οι εγκατεστημένοι ήδη από της 30ής Οκτωβρίου 1918 εις την περιφέρειαν της Νομαρχίας Κωνσταντινουπόλεως, ως αύτη καθορίζεται διά του νόμου του 1912.
Θέλουσι θεωρηθή ως Μουσουλμάνοι κάτοικοι της Δυτικής Θράκης, πάντες οι Μουσουλμάνοι οι εγκατεστημένοι εν τη περιοχή ανατολικώς της μεθορίου γραμμής της καθορισθείσης τω 1913 διά της Συνθήκης του Βουκουρεστίου.
Βλέπουμε, λοιπόν, ότι η Σύμβαση Ανταλλαγής εξαιρεί από την υποχρεωτική ανταλλαγή (μη ανταλλάξιμοι) τους Έλληνες του Νομού Κωνσταντινουπόλεως, δηλαδή μία εθνική μειονότητα, και τους Μουσουλμάνους της Δυτικής Θράκης, τους οποίους χαρακτηρίζει ως θρησκευτική μειονότητα. Τα δικαιώματα των μειονοτήτων αυτών και ο τρόπος προστασίας καταγράφονται στην τελική Συνθήκη της Λωζάννης της 24.7.1923.
Περί του Οικουμενικού Πατριαρχείου δεν γίνεται σαφής αναφορά ούτε στη Σύμβαση Ανταλλαγής ούτε στην τελική Συνθήκη. Ο Τούρκος εκπρόσωπος Μουσταφά Ισμέτ Πασάς αρχικά ήθελε να εκδιώξει το Πατριαρχείο από την Κωνσταντινούπολη. Τελικά υπό την πίεση της Ελλάδος, της Βρετανίας, της Ρουμανίας και του Σερβοκροατικού βασιλείου δέχθηκε την παραμονή του κορυφαίου θεσμού της Ορθοδοξίας στην ιστορική έδρα του με την υποχρέωση να ασκεί μόνον θρησκευτικές και όχι διοικητικές ή πολιτικές αρμοδιότητες. Η δήλωση αυτή του Ισμέτ (αργότερα έγινε πολλές φορές Πρωθυπουργός με το όνομα Ισμέτ Ινονού) κατεγράφη στο Πρακτικό υπό τον αριθμό 20 της 10.1.1923, το οποίο υπεγράφη από όλες τις συμμετέχουσες αντιπροσωπείες. Οι ερμηνευτές του Διεθνούς Δικαίου δέχονται τα Πρακτικά της Συνδιασκέψεως της Λωζάννης ως αναπόσπαστο Τμήμα της Συνθήκης.
Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος στο βιβλίο του «Ελληνοτουρκικές Σχέσεις» (εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2014) υπολογίζει ότι έφυγαν από την Ελλάδα 355.635 Μουσουλμάνοι και ήλθαν στη χώρα μας 189.916 Έλληνες Ορθοδοξοι ως ανταλλαγέντες και 862.110 ως πρόσφυγες.
Λόγω των σφαγών του 1914- 1922 οι περισσότεροι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο είχαν έλθει ως πρόσφυγες για να σώσουν τη ζωή τους πριν από την ανταλλαγή. Στους αριθμούς αυτούς πρέπει να προστεθούν και 70.000 Έλληνες πρόσφυγες που απεβίωσαν το 1922- 1923 από ασθένειες. Είναι άγνωστος ο αριθμός των Ελλήνων που έφυγαν από τα τουρκικά εδάφη προς άλλες χώρες π.χ. Σοβιετική Ένωση, Δυτική Ευρώπη κ.α.
Το κριτήριο της ανταλλαγής ήταν θρησκευτικό. Τούτο έγινε διότι επί Τουρκοκρατίας η θρησκευτική πίστη ήταν το κυριώτερο θεμέλιο της εθνικής ταυτότητας. Ο εξισλαμισμένος τούρκευε. Χανόταν και για την Ορθοδοξία και για τον Ελληνισμό. Αν π.χ. όριζαν ως κριτήριο τη γλώσσα θα έμεναν στην Ελλάδα ελληνόφωνοι Μουσουλμάνοι που είχαν διαπράξει συστηματικές βιαιότητες κατά των Χριστιανών, όπως οι Τουρκοκρητικοί. Αντιθέτως θα είχαν μείνει στην Τουρκία οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί της Καππαδοκίας και του Πόντου, οι οποίοι είχαν αναγκασθεί να τουρκοφωνήσουν, αλλά ένιωθαν Ρωμηοί / Έλληνες και όχι Τούρκοι. (βλέπε τη μαρτυρία του Γάλλου αρχαιολόγου Φελίξ Σαρτιώ για τους τουρκόφωνους Χριστιανούς του Πόντου στο βιβλίο του: Η Ελληνική Μικρασία, εκδόσεις Ιστορητής, Αθήνα 1993, σελ. 132).
Η τελικη Συνθήκη της Λωζάννης υπεγράφη από την Μ. Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ιαπωνία, τη Ρουμανία και το Βασίλειο Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων (μετέπειτα Γιουγκοσλαβία) από τη μία πλευρά και από την Τουρκία από την άλλη πλευρά.Επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος.
Λόγω του εμφυλίου μεταξύ της κυβέρνησης του Κεμάλ και των κυβερνώντων στην της Κωνσταντινούπολη την Τουρκία εκπροσώπησε η Κυβέρνηση της Μεγάλης Εθνοσυνελεύσεως της Αγκύρας, δηλαδή η Κεμαλική πλευρά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγους μήνες μετά την υπογραφή της τελικής Συνθήκης, δηλαδή στις 29 Οκτωβρίου 1923, ιδρύθηκε επισήμως η Τουρκική Δημοκρατία.
Η Συνθήκη της Λωζάννης της 24ης Ιουλίου 1923 ενοχλεί τον Τούρκο Πρόεδρο Ερντογάν, όπως ο ίδιος δηλώνει. Και τούτο διότι καθορίζει τα σύνορα της νέας Τουρκίας μετά την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ελλάς πρέπει να συνεχίσει την αμυντική και διπλωματική θωράκισή της και οφείλει να παρακολουθεί με ψυχραιμία τις τουρκικές κινήσεις. Μία ισχυρή Ελλάς με ψυχική ενότητα και αποφασιστικότητα του λαού δίνει σαφή μηνύματα σε κάθε ενδιαφερόμενο ότι τα νεο-οθωμανικά όνειρα δεν πρόκειται να υλοποιηθούν.
=============================
100 χρόνια «Κ»: Ιστορικά πρωτοσέλιδα – 1923:
Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης
Η ελληνική αντιπροσωπεία. Καθιστοί, στην πρώτη σειρά, από αριστερά: Δημ. Κακλαμάνος, Ελ. Βενιζέλος, Ανδρ. Μιχαλακόπουλος και Αλ. Μαζαράκης. Ιστορικό Αρχείο Μουσείου Μπενάκη, Αρχείο Ελευθερίου Βενιζέλου
Από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (28 Ιουλίου 1920) έως τις αρχές Νοεμβρίου του 1922, οπότε ξεκινούσε η Συνδιάσκεψη της Λωζάννης, είχαν παρέλθει μόλις δύο χρόνια.
Κι όμως, στην Εγγύς Ανατολή υπήρχαν νέα δεδομένα. Ενα από αυτά ήταν η ήττα των ελληνικών δυνάμεων στη Μικρά Ασία. Στην αντίπερα όχθη του Αιγαίου, ο Κεμάλ, θριαμβευτής και πανίσχυρος, άλλαζε το τοπίο σε ό,τι απέμεινε από την άλλοτε Οθωμανική Αυτοκρατορία και δημιουργούσε νέους συσχετισμούς και συμμαχίες στην περιοχή. Από την πλευρά της, η Βρετανία, ήθελε να διασφαλίσει τη διέλευση των πλοίων της από τα στενά των Δαρδανελλίων και του Βοσπόρου, καθώς και τη Μοσούλη, ενώ σημαντικό ήταν το ενδιαφέρον της Γαλλίας, της Ιταλίας και άλλων χωρών.
Η τουρκική αντιπροσωπεία στη συνδιάσκεψη, στην οποία παρευρέθησαν πολυμελείς αντιπροσωπείες των χωρών που συμμετείχαν στις εργασίες της.
Στην επίσημη έναρξη της συνδιάσκεψης, στις 7 Νοεμβρίου 1922, στη μεγάλη αίθουσα του Casino de Montbenon, παρευρέθηκαν πολυμελείς αντιπροσωπείες των χωρών που συμμετείχαν στις εργασίες της. Πληρεξούσιοι της Ελλάδας ορίστηκαν ο Ελ. Βενιζέλος και ο Δημ. Κακλαμάνος. Επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας είχε οριστεί ο Ισμέτ πασάς.
Της ισχυρής βρετανικής αντιπροσωπείας ηγούνταν ο λόρδος Κόρζον, ενώ στην έναρξη της συνδιάσκεψης –αλλά όχι στις εργασίες της– παρευρέθηκαν οι Μπ. Μουσολίνι και Ρ. Πουανκαρέ.
«Την 3.45΄ υπέγραψεν ο κ. Βενιζέλος», έγραφε το ραδιοτηλεγράφημα που απεστάλη από την Κωνσταντινούπολη. Ιδρυμα Ιστορίας Ελευθέρίου Βενιζέλου.
Το πρώτο θέμα που απασχόλησε τη συνδιάσκεψη ήταν η οριοθέτηση των ελληνοτουρκικών συνόρων στη Θράκη. Ακολούθησε το ζήτημα των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου, ενώ στις 30 Ιανουαρίου υπογράφηκε από τον Βενιζέλο και τον Ισμέτ η σύμβαση που ρύθμιζε την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Οι διαπραγματεύσεις
Οι διαπραγματεύσεις ήταν, βέβαια, επίπονες και οι διαφορές αρκετές. Ετσι, λίγες ημέρες αργότερα (4 Φεβρουαρίου 1923) η συνδιάσκεψη θα οδηγείτο σε αδιέξοδο. Οι εργασίες της θα αρχίσουν εκ νέου στις 23 Απριλίου και θα ολοκληρωθούν με την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης στις 24 Ιουλίου της ίδιας χρονιάς.
Ο Ισμέτ πασάς υπογράφει τη Συνθήκη της Λωζάννης με τη χρυσή πένα που του έστειλε ο Κεμάλ.
«Η συνθήκη της ειρήνης υπεγράφη εν Λωζάννη σήμερον», έγραφε το ραδιοτηλεγράφημα που απεστάλη από την Κωνσταντινούπολη στις 6 μ.μ. και δημοσιεύθηκε στην «Καθημερινή» την επομένη. «Η τελετή ήρχισε περί την 3ην μ.μ. Την 3.15΄ υπέγραψεν ο Ισμέτ πασσάς. Την 3.45΄ υπέγραψεν ο κ. Βενιζέλος».
25 Ιουλίου 1923: «Η τελετή της υπογραφής της Συνθήκης της Ειρήνης υπήρξεν επιβλητική και μεγαλοπρεπής, καίτοι απουσίαζον εξ αυτής αι μεγάλαι πολιτικαί φυσιογνωμίαι, αι οποίαι διεκρίνοντο κατά την υπογραφήν των άλλων, μετά τον μέγαν πόλεμον συνθηκών. Δευτερεύοντες πολιτικοί και στρατιωτικοί αντεπροσώπευαν τας διαφόρους χώρας. Ούτε ο Ουίλσων, ούτε ο Κλεμανσώ, ούτε ο Λόυδ Τζωρτζ […] μετείχε της σημερινής τελετής».
=======================================================
Βουλής Βήμα: 100 χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών (08/10/2020)
Εγκλωβισμένοι στην Συνθήκη της #Λωζάνης 100 χρόνια μετά!
=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.