Η ζωή εν τάφω είναι το πρώτο μυθιστόρημα που έγραψε ο λογοτέχνης Στράτης Μυριβήλης, και ένα από τα πιο δημοφιλή και εμβληματικά μυθιστορήματα της ελληνικής λογοτεχνίας του 20ού αιώνα.
Στο μυθιστόρημα, βασισμένο στις προσωπικές εντυπώσεις του συγγραφέα, εξιστορείται η φρίκη όχι μόνο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά και κάθε πολέμου γενικότερα.
Ο λοχίας του πεζικού Αντώνης Κωστούλας καταγράφει σε γράμματα-ημερολόγιο, που σκοπεύει να στείλει στην αγαπημένη του, τις εμπειρίες, τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, κατά την περίοδο που αυτός πολεμάει στο Μακεδονικό Μέτωπο το 1917.
Στη μορφή του βιβλίου, το έργο πρωτοκυκλοφόρησε το 1924, αλλά δεν πήρε την οριστική μορφή του, παρά μόνο στην 7η έκδοση του 1955. Μέχρι το 1990, το βιβλίο είχε κάνει περισσότερες από 25 ανατυπώσεις και είχε κυκλοφορήσει σε περισσότερα από 120.000 αντίτυπα.
Το έργο αποτελεί το πρώτο μέρος της μυθιστορηματικής τριλογίας του Μυριβήλη, με δεύτερο τη Δασκάλα με τα χρυσά μάτια (1933, η μικρασιατική εκστρατεία και καταστροφή) και τρίτο την Παναγιά τη Γοργόνα (1948, η εγκατάσταση του Ελληνισμού της Μικρασίας στα ελλαδικά χώματα).
Οι σύγχρονοι με τον συγγραφέα συνάδελφοί του λογοτέχνες μίλησαν για το βιβλίο με τα καλύτερα λόγια. Συγκεκριμένα ο Ηλίας Βενέζης έγραψε:
«Το όραμα που παρουσιάζει το βιβλίο έχει τόση φαντασία και δύναμη που δεν μπορώ παρά να θυμούμαι τις παρόμοιες ασύγκριτες εικόνες της Αποκάλυψης και μερικές υπερφυσικές συλλήψεις που ανταμώνεις στην παλιά ασιατική τέχνη» .
Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος έγραψε:
«Η ζωή εν τάφω βρίσκω πως είναι ανώτερο έργο από όλα τα ανάλογα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας που διάβασα.».
Τέλος, ο ποιητής Ιωάννης Γρυπάρης έγραψε:
«Η Ζωή εν τάφω είναι το καλύτερο, το ανώτερο, το αρτιώτερο πεζογράφημα που έχει να δείξει από τις καταβολές της μέχρι σήμερα η νεοελληνική πεζογραφία».
Πλοκή
Με τη.. «Ζωή εν τάφω», ο Στράτης Μυριβήλης, ζωντανεύει σε ένα κλασικό για τα ελληνικά γράμματα έργο – ύμνο στη ζωή και την ειρήνη – τις μνήμες του από τα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μιλάει με τη φωνή – με τα χειρόγραφα καλύτερα – του λοχία Κωστούλα. «Τούτα τα τετράδια», μας γράφει ο Μυριβήλης, «βρεθήκανε μέσα στο γελιό του Αντώνη Κωστούλα. Τόνε θυμήθηκα τόσο ζωηρά και καθαρά κείνο τον αψηλό μελαχροινό φοιτητή με το μακρουλό πρόσωπο και τα φουντωμένα μαλλιά! Κάηκε κατά λάθος μέσα στα βουλγαρικά χαρακώματα που πατήσαμε… Είναι βαρύ πράμα να ‘χετε μέσα σας έναν πεθαμένο που γυρεύει να μιλήσει και να του σφαλνάτε με την απαλάμη το στόμα. Γνέφει και κάνει παρακαλεστικά νοήματα προς την καρδιά σας απ το υπερπέραν. Θέλει να εκφραστεί. Ας μου συχωρεθεί τούτο το βιβλίο, γιατί μου είναι μια προσωπική απολύτρωση…»
Οι εκδόσεις του έργου
Ο ίδιος ο Μυριβήλης δίνει μια συνοπτική ιστορία της έκδοσης γράφοντας στον πρόλογο της έκδοσης του 1949:
«Το Η ζωή εν τάφω άρχισε να σχεδιάζεται μέσα στα χαρακώματα του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Ένα κεφάλαιο κιόλας δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Νέα Ελλάς που έβγαινε στη Θεσσαλονίκη το 1917. Κατόπι, σαν γυρίσαμε από την Μικρασιατική Καταστροφή, το πρώτο σύνολο μπήκε σαν επιφυλλίδα στην εφημερίδα Καμπάνα της Μυτιλήνης. Το ανάτυπο από εκείνη την επιφυλλίδα (1924) στάθηκε η πρώτη έκδοση του έργου. Από τότες η Η ζωή εν τάφω σημειώνει μια σταθερή πορεία ως τις μέρες μας, ανάμεσα σε πολλές και τρικυμιώδεις πολιτικές περιπέτειες, ενθουσιασμούς και παρεξηγήσεις. Η κυκλοφορία του βιβλίου είχε απαγορευτεί τα τέσσερα χρόνια της δικτατορίας [του Μεταξά] και τα κατοπινά τέσσερα χρόνια της κατοχής.»
Σύμφωνα με την βιογράφο του, Νίκη Λυκούργου, το έργο φαίνεται να γράφτηκε το πεντάμηνο διάστημα από την αποστράτευσή του και την επιστροφή του στην Μυτιλήνη, δηλαδή από τον Νοέμβριο του 1922 έως και την πρώτη δημοσίευσή του, σαν επιφυλλίδα στην εφημερίδα Καμπάνα, τον Απρίλιο του 1923.
Πρώτη δημοσίευση, στην επιφυλλίδα της εφημερίδας Καμπάνα, και στα πρώτα φύλλα της (Ιανουάριος 1924)
Η πρώτη έκδοση την άνοιξη του 1924 βγήκε σε βιβλίο σχήματος τσέπης — το οποίο μάλιστα μοιράστηκε δωρεάν στους συνδρομητές της εφημερίδας — με τίτλο: «Στράτη Μυριβήλη: Η ζωή εν τάφω. Χειρόγραφα που βρεθήκανε μεσ’ το γυλιό του λοχία Αντώνη Κωστούλα. Λογοτεχνική Βιβλιοθήκη Καμπάνας. Μυτιλήνη 1924. Νο 1». Το έργο υποδιαιρείται αριθμητικά σε κεφάλαια, από το Α΄ μέχρι και το ΚΘ΄, και περιλαμβάνει έναν πρόλογο και έναν επίλογο του συγγραφέα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.