Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας που χαρακτηρίστηκε ολέθριος δαίμων, ραδιούργος και πανούργος - Το άθλιο τέλος του

Νίκος Τζιανίδης - 

Συντάκτης-Αρθρογράφος

Διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας, χαρακτηρίστηκε ολέθριος δαίμων, ραδιούργος και πανούργος -  Τον κατηγορούν ότι συμμετείχε στις δολοφονίες του Καραϊσκάκη και του Οδυσσέα Ανδρούτσου· τον κατηγορούν για πολλά! Το όνομά του: Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος!

Στο βάθος της σήραγγας του χρόνου, καμιά φορά ένα φωσάκι αχνοφέγγει· ένα φωσάκι που κάποτε γίνεται ήλιος μνήμης λαμπρός και φέρνει μπροστά σου γυαλιστερό ένα κομμάτι ανάμνησης, μέχρι χθες κρυμμένο στο σκοτάδι… Δεκαετία του 1970 και σαν έμπαινες σε σχολική αίθουσα, κατ’ άντικρι από τα λερά ντουβάρια σε κοίταζαν σοβαροί κι αγέρωχοι, σαν Άγιοι των εκκλησιών, ήρωες του 1821.

Βγαλμένοι, οι περισσότεροι, από τη μνήμη που κατεύθυνε το χέρι του βαυαρού αξιωματικού - σκιτσογράφου φον Κράτσαϊζεν ήταν οι σύντροφοι των παιδικών μας χρόνων, κάτι σαν τις παλιές φωτογραφίες των παππούδων μας, που στάλαζαν κιτρινίλα καιρών και σέβας.

Και περάσαν χρόνια πολλά σαν να ‘ταν λίγες μονάχα ώρες, κι εκείνοι οι ήρωες έχουν πια αποκαθηλωθεί από τα ντουβάρια με τους φαγωμένους σοβάδες κι από το νου με την υγρασία της λήθης· ξεθώριασαν 200 χρόνια μετά και στης Ιστορίας τα γραμμένα.
Κι όταν οι σοβάδες του χρόνου σιγά σιγά πέφτουν, τότε είναι που φανερώνεται από πίσω απ' το επίχρισμα, το δομικό υλικό του χαρακτήρα των ανθρώπων.

Κάποιοι από τους Άγιους του ’21 θα ‘πρεπε να ‘ναι στην Κόλαση της συνείδησης εκείνων που ακολούθησαν. Κάποιοι αποκαλύφθηκαν, κάποιοι άλλοι παραμένουν (ακόμη) με το οξειδωμένο από τη νοτιά της Ιστορίας φωτοστέφανό τους, που όμως κι αυτό ολοένα αποσυντίθεται. Από «λερωμένες» σελίδες το βιβλίο της ιστορίας του αγώνα της Εθνικής Ανεξαρτησίας, άλλο τίποτα. Λεκέδες παντού! . . .

«Ο ολέθριος δαίμων της Ελλάδας!»

Εξουσία, ισχύς και χρήμα

Τα μίση, τα πάθη, τα εγκλήματα, τα άθλια αμαρτήματα, είχαν ένα και μόνο κίνητρο: τον φαρμακερό πόθο για εξουσία ισχύ και χρήμα. Και βάλτε της λέξης με όποια σειρά θέλετε…
Ας στρέψουμε το φωσάκι που γράψαμε παραπάνω σ’ εκείνους που ντύθηκαν τη χλαμύδα του ήρωα και του ηγέτη, μα γρήγορα αποκαλύφθηκε η γύμνια τους· σε κάποιους από εκείνους, που – αν μη τι άλλο – άλλαξαν τον τόπο μας κι από τουρκοκρατούμενο τον έκαναν… τουρκοπορευόμενο· κι ο καθένας, όπως θέλει το μεταφράζει αυτό το τελευταίο…

«Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, άμα εξερράγη η Ελληνική Επανάστασις έδραμεν εν Ελλάδι ουχί να συναγωνιστεί μετά των Ελλήνων, ουχί να ωφελήσει το έθνος αλλά έδραμεν να προλάβει να γίνει ηγεμών…» γράφει ο Κάρπος Παπαδόπουλος, ο συγγραφέας και αγωνιστής της Ελληνικής Επανάστασης.

Και ο λόγιος, θεατρικός συγγραφέας και καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτριος Βερναρδάκης, συμπληρώνει το πορτρέτο του ανδρός: «Ο ολέθριος δαίμων της Ελλάδας!»…

Ο νομικός και δικαστής Θεόδωρος Δ. Παναγόπουλος στο βιβλίο του «Όλα στο Φως» (εκδόσεις Ενάλιος) είναι σαφής: «...δυστυχώς για τον τόπο, ο φοβερός αυτός άνθρωπος εξασφάλισε, με τους φατριασμούς και τις ραδιουργίες, από πολύ νωρίς, από τα παρασκήνια, τον έλεγχο του διοικητικού μηχανισμού, χώρισε σε αλληλομισούμενα κόμματά τους πολίτες, διαίρεσε το έθνος, υπόθαλψε τη διαφθορά, εξαχρειώνοντας, με χρήμα και αξιώματα, οπλαρχηγούς και αγωνιστές, στρέφοντας τον έναν εναντίον του άλλου, νοθεύοντας τον αγνό πατριωτισμό τους. Για να επιτύχει τον επιδιωκόμενο σκοπό του, συμμάχησε με ιδιοτελείς κοτσαμπάσηδες, κάποιους μεγαλοκαραβοκύρηδες και νησιώτες».

Στοχατσείτε τον Καραϊσκάκη ως εχθρόν!

Ο Μαυροκορδάτος δεν δίστασε να στήσει εναντίον του αγνού ήρωα Γεωργίου Καραϊσκάκη ψευδοδικαστήριο: στηριγμένο σε ψευδομάρτυρες εξέδωσε την επαίσχυντη «Προκήρυξη των εγκλημάτων του Καραϊσκάκη», που τον κατηγορούσε πως «είχε κρυφήν ανταπόκρισιν με τους εχθρούς της πίστεως και της Πατρίδος», τον χαρακτήριζε «επιβουλών προδότη» και τον καθαιρούσε από όλους τους βαθμούς και αξιώματα καλούσε επίσης τους Έλληνες να «τον στοχαστούν ως εχθρόν»!

...οι τρόποι του είναι εξαιρετικά άνετοι και ανάλογοι πραγματικού κυρίου

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος ήταν από τις ηγετικές φυσιογνωμίες του αγώνα και ανήκε σε οικογένεια Φαναριωτών, η οποία είχε καταλάβει σημαντικές θέσεις στην Τουρκία. Ο Μαυροκορδάτος είχε γεννηθεί το 1791. Ήταν μικρόσωμος και δεν προξενούσε ιδιαίτερη εντύπωση όμως όποιος συνομιλούσε μαζί του αμέσως καταλάβαινε ότι ήταν ευφυέστατος. Είχε μεγάλο μουστάκι και φορούσε γυαλιά.

Να πως περιγράφει τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ο Samuel G. Howes στο βιβλίο του «An historical sketch of the Greek Revolution»: «…οι τρόποι του είναι εξαιρετικά άνετοι και ανάλογοι πραγματικού κυρίου. Αν και αρχικά δίνει την εντύπωση, με την υπερβολική του ευγένεια και τα συνεχή χαμόγελα, ότι πρόκειται περί φαιδρού λιμοκοντόρου, γρήγορα γίνεται αντιληπτό, από τις περίεργες ματιές που άθελά του ξεφεύγουν, ότι κάτω από μια σχεδόν παιδική απλότητα κρύβεται μια ακριβής παρατήρηση του επισκέπτη του. Μιλάει άπταιστα οκτώ γλώσσες, παρατηρεί προσεκτικά τους ανθρώπους και τις συμπεριφορές τους και μεταβάλλει τις συζητήσεις του σε εξόχως διδακτικές. Έχει αυτοπεποίθηση αλλά ατυχώς δεν διαθέτει σταθερότητα τόλμη και δύναμη αναγκαία για αρχηγό επανάστασης».

Ο μορφωμένος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, ήταν φανατικός εχθρός ανυστερόβουλων ηρώων όπως ο Υψηλάντης και ο Κολοκοτρώνης, αλλά και ο Ιωάννης Καποδίστριας· σπάνια συντάχθηκε με τους μορφωμένους κι αυτό είχε σαν συνέπεια ο Καποδίστριας να τον παραγκωνίσει.

«Ηδίκησεν και εαυτόν και την πατρίδα»

Ο Δημήτριος Βερναρδάκης, ο αντικειμενικός και εκ των αρίστων καθηγητών του Πανεπιστημίου των Αθηνών, είναι καταπέλτης για τον Μαυροκορδάτο: «Με άλλες κουβέντες, την Ελληνική Επανάσταση, φαίνεται ότι θεώρησε, ο άνδρας εκείνος, ως μέσον την ανύψωση δε και δόξα εαυτού ως σκοπόν. Τύπος φιλοδοξίας ζηλωτύπου, αιωνίως ταρασσομένης και ταρασσούσης, υπογραμμός φιλαρχίας σκολιάς (δυστρώπου) και μηχανορράφου, χαρακτήρ ολέθριος, ολεθρίως μάλλον ή σωτηρίως επενεργήσας εις την τύχην της αναγεννηθείσης Ελλάδος!... Ηδίκησεν και εαυτόν και την πατρίδα, διότι, εάν δια της ακαμάτου και πολυμήχανου αυτού ενεργείας κατώρθωσε να συμπαρασύρη επί ολόκληρον πεντηκονταετηρίδα εις την φατριαστική αυτού τροχιάν λεγεώνα όλην ημεδαπών και αλλοδαπών λογίων και φιλελλήνων αποπλανηθέντων, και αν κατόρθωσε να αποτυφλώση και αυτή την σύγχρονον ιστορίαν προς τας πράξεις του, η αλήθεια όμως επί τέλους είναι αδύνατον να μη νικήσει και όσον επιμελώς και αν προσπάθησε να αποκρύψει ενώπιον των συγχρόνων του τα ελατήρια των πράξεων του, η πολιτεία όμως αυτού και επί του Αγώνος και επι Κυβερνήτου και επί βασιλείας είναι τόσον καθαρά και τόσο σαφής, ώστε είναι αδύνατον να μην διακρίνη και εκτιμήση αυτήν επαξίως ή αληθής και απροσωπόληπτος, ή καθ’ αυτό Ιστορία»!

Έγραψαν για τον Μαυροκορδάτο

Θέτε κι άλλα για τον Μαυροκορδάτο;

Μακρυγιάννης: «...ο δουλευτής … των Τούρκων, ο Μαυροκορδάτος…ο αγαπημένος των τυράγνων».
Κωνσταντίνος Μεταξάς: «...καίτοι κυριευόμενος υπό φιλαρχίας, ήτον όμως ικανός, νουνεχής και με πείραν».
Νικόλαος Σπηλιάδης: «...θα καταδιαιρέσει τους Έλληνας, και θα καταστήσει θέατρον εμφυλίων πολέμων και ταραχών την Ελλάδα, και θα την ρίψει εις μυρίας συμφοράς…».
Ιωάννης Φιλήμων: «...να σπείρωσι [ο Μαυροκορδάτος και ο Νέγρης] την διχόνοιαν και μέχρις αυτής του χωρικού της καλύβης».
Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος: «...ο Μαυροκορδάτος υπήρξεν…ο εξοχώτερος πολιτικός ανήρ ον παρήγαγεν η επανάστασις, επενεργήσας ως ουδείς άλλος εις την τύχην του έθνους δια τε των αρετών αυτού και των ελαττωμάτων».
Δημήτριος Βερναρδάκης: «...ο Μαυροκορδάτος προσήνεγκε μεν εις τον αγώνα πολυτίμους υπηρεσίας εξωτερικώς και διπλωματικώς, εσωτερικώς όμως υπήρξεν ο ολέθριος της Ελλάδος δαίμων».

Ο πιο διαβολεμένος απ’ όλους τους Φαναριώτες

Ο Δημήτρης Φωτιάδης, στο βιβλίο του «Καραϊσκάκης» (1956), θα βοηθήσει ουσιαστικά στο να εκλαϊκευτεί η βαριά κατηγορία κατά του Μαυροκορδάτου, ότι συνήργησε στη δολοφονία του Καραϊσκάκη: «Ο πιο διαβολεμένος απ’ όλους τους Φαναριώτες που ήρθανε στην Ελλάδα στάθηκε ο Μαυροκορδάτος. Το τι κακό έκανε αυτός ο άνθρωπος σε τούτον τον τόπο δε λέγεται. Και δεν το πλέρωσε μονάχα η γενιά του Εικοσιένα. Ίσαμε τώρα το δικό του πνεύμα μας κυβερνάει και δε μας αφήνει να προκόψουμε [...] Ο Καραϊσκάκης έπεσε θύμα της εγγλέζικης πολιτικής στην Ελλάδα κι εμπνευστές της σατανικιάς δολοφονίας του στάθηκαν ο Κόχραν, ο Τσωρτς κι ο Μαυροκορδάτος».

Λιμοκοντόρος...

Οι κατηγορίες βαριές!

Και δεν είναι λίγοι αυτοί που προσάπτουν πολλά στον Μαυροκορδάτο. Και κάποια από τα «πολλά»;
1: παραγκώνισε τον Δημήτριο Υψηλάντη, συμμάχησε με τους κοτζαμπάσηδες.  2: εξώθησε στην προδοσία τον Γώγο Μπακόλα και τον Βαρνακιώτη. 3: καταδίωξε τον Καραϊσκάκη, εξώθησε στην προδοσία και συνέργησε στη δολοφονία του Οδυσσέα Ανδρούτσου. 4: ενήργησε για το αγγλικό δάνειο. 5: είχε την ιδέα για την αίτηση αγγλικής προστασίας και παραπλάνησε τον Κολοκοτρώνη να υπογράψει. 6: προέτρεψε τον Μιαούλη να κάψει τον στόλο. 7: σφετεριζόταν τον τίτλο του πρίγκιπα. 8: καθιέρωσε ανεφάρμοστο πολίτευμα. 9: αντιτάχθηκε στην έλευση του Καποδίστρια. 10: άνοιξε στον Ιμπραήμ τις πύλες της Πελοποννήσου. 11: δολοφόνησε τον Καραϊσκάκη, δολοφόνησε τον Καποδίστρια. 12: ήθελε ν’ αλλάξει τη θρησκεία του έθνους. 13: ήταν πράκτορας του Μέτερνιχ. 14: ήταν έτοιμος να λιποτακτήσει από το Μεσολόγγι. 15: λιποτάκτησε από τη Σφακτηρία. 16: ήταν «τζιράκι της Κωνσταντινουπόλεως». 17: ήταν αβυσσαλέος, ραδιούργος, πανούργος, μηχανορράφος, όργανο των Τούρκων, εχθρός των λαϊκών μαζών, ο μαύρος άνθρωπος της επανάστασης που αποπλάνησε τον Τρικούπη, Μάρκο Μπότσαρη, Πολυζωΐδη, Πραΐδη, Δραγούμη, Μιαούλη, Κουντουριώτηδες, Κάλβο, Σέλλεϋ, Μαίρη Σέλλεϋ, Μπάυρον. Αυτά μόνο...

Ο τομέας στον οποίο όλοι σχεδόν οι συγγραφείς, ακόμα και ο εχθρικότατος προς τον Μαυροκορδάτο Βερναρδάκης,αναγνωρίζουν την πολύτιμη προσφορά του Μαυροκορδάτου, είναι η διπλωματία. Είναι αξιοσημείωτο ότι ενεργούσε στον τομέα αυτό μόνος του και αυθαίρετα σχεδόν.

Και αναζητώντας τα του βίου του ισχυρού ανδρός βρίσκουμε και την κριτική του μαρξιστή ιστορικού Γιάννη Κορδάτου, που απέχει από τις υπόλοιπες που έχουμε παραθέσει. Η ανάδειξη από τον Γιάννη Κορδάτο στην Κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επαναστάσεως (1924) του πρωταγωνιστικού ρόλου της ελληνικής αστικής τάξης, ήταν φυσικό να αναδείξει στην πρώτη γραμμή τον Μαυροκορδάτο. Αφού επισημαίνει πόσο είχαν αναπτυγμένο το «αίσθημα του προσωπικού συμφέροντος» οι οπλαρχηγοί, σημειώνει: «Εάν δεν επενέβαινεν ο πολιτικώτατος Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος τα εμπειροπόλεμα και συνεπώς πολύτιμα στοιχεία της Ρούμελης ουδεμίαν αξίαν λόγου υπηρεσίαν θα προσέφεραν εις τους αγώνας του ’21». Και πιο κάτω, θεωρεί τον φαναριώτη πολιτικό ως τον κατ’ εξοχήν φορέα των δημοκρατικών ιδεών της αστικής τάξης!

Άθεος, συζυγοκτόνος και μοιχός

Ο Μαυροκορδάτος ήταν ούτως ή άλλως άκρως αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Στην κωμωδία του «Αλεξανδροβόδας» ο Γεώργιος Σούτσος τον παρουσιάζει ως άθεο, συζυγοκτόνο και μοιχό. Και ο φαναριώτης ιστορικός Αθανάσιος Κομνηνός Υψηλάντης, ο οποίος ήταν σύγχρονος των γεγονότων, γράφει ότι ο Μαυροκορδάτος ήταν «ανευλαβής εις τα θεία», ότι «ως ασελγέστατος έζη βίον αβίωτον με την γυναίκα του» και ότι «από την ασέλγειάν του ευρέθη έγγυος μία νέα δούλη του». Και πόσα άλλα;

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος είχε γεννηθεί στην Κωνσταντινούπολη στις 3 Φεβρουαρίου του 1791 και άφησε την τελευταία ανάσα του στην Αίγινα στις 6 Αυγούστου του 1865· Σπούδασε στη Μεγάλη του Γένους Σχολή και στο Πανεπιστήμιο της Πάντοβα και θεωρείται κυρίαρχη προσωπικότητα στις τάξεις των εκσυγχρονιστών, διπλωμάτης και πολιτικός που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας κατά την Επανάσταση, αλλά και στις πρώτες δεκαετίες του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η δράση του αρχίζει από τις παραδουνάβιες ηγεμονίες όπου θήτευσε πλάι στον θείο του Ιωάννη Καρατζά, συνεργάτη του Ρήγα Φεραίου και συμμάρτυρά του. Αργότερα ο Μαυροκορδάτος εγκαταστάθηκε στην Πίζα (αποτελώντας επίλεκτο μέλος του επαναστατικού Κύκλου της Πίζας) και στη συνέχεια κατέβηκε στην Ελλάδα για να λάβει μέρος στην επανάσταση του 1821. Αναρριχήθηκε στα ανώτατα αξιώματα σε σύντομο χρόνο αναλαμβάνοντας, διαδοχικά, πρόεδρος της Πρώτης Εθνοσυνέλευσης, του Εκτελεστικού Σώματος και στη συνέχεια του Βουλευτικού. Μετά την Επανάσταση ηγήθηκε της αντιπολίτευσης εναντίον του Καποδίστρια, ως εκφραστής της αγγλικής πολιτικής και συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή της Ελλάδας διατελώντας τέσσερις φορές πρωθυπουργός στην περίοδο 1822 - 1844. Μιλούσε άπταιστα οκτώ γλώσσες μεταξύ των οποίων τούρκικα, γαλλικά και αγγλικά· λέγεται μάλιστα πως τούρκοι ανώτατοι αξιωματούχοι – συνεπώς και μορφωμένοι – απέφευγαν να συνομιλούν μαζί του στην τουρκική γλώσσα φοβούμενοι μήπως και υποπέσουν σε κάποιον σολοικισμό και προκαλέσουν το μειδίαμά του… Η τριετία 1835-1837 ήταν ατυχής και οδυνηρή για τη ζωή του Μαυροκορδάτου: θρήνησε την απώλεια τεσσάρων παιδιών του.

Το ταφικό μνημείο του Μαυροκορδάτου στο Α Κοιμητήριο της Αθήνας

Και τα χρόνια πέρασαν σαν τους καπνούς της Επανάστασης χάθηκαν στον άνεμο και ο Μαυροκορδάτος, χτυπημένος – λένε – από τα κρίματά του, αποσύρθηκε τυφλός και σχεδόν πένης στο ησυχαστήριό του στην Αίγινα, όπου και τον αντάμωσε ο θάνατος το 1865.
Κι αν έπειτα από όσα διαβάσατε, νομίζετε ότι ο Φαναριώτης Πρωθυπουργός ήταν ό,τι χειρότερο έχει πρωταγωνιστήσει στην ελληνική πολιτική σκηνή, πλανάσθε… Σημειώστε μόνο ένα όνομα: Ιωάννης Κωλέττης. Κρατήστε το και περιμένετε τις επόμενες ιστορίες

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 

Εκλογές στην Ελλάδα: Ψήφιζαν επί 4 μήνες - Οι Μοσχόμαγκες, οι πρώτοι τραμπούκοι. Ποια οικογένεια μπήκε στη Βουλή το 1844 κι ακόμα εκπροσωπείται 
====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"