ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΠΑΝΤΑ έλκονταν και πάντα θα έλκονται από τις ιστορίες. Οι καλύτερες ή οι πιο ενδιαφέρουσες από τις ιστορίες που φαντάστηκαν παλιότερα διασώζονταν υπό τη μορφή μύθων. Έτσι όλοι οι αρχαίοι λαοί δημιούργησαν πλούσιες μυθολογίες, αρκετές από τις οποίες ακόμα διατηρούν το ενδιαφέρον τους, ενώ άλλες προκαλούν μέχρι και δέος σ' εμάς τους σύγχρονους ανθρώπους.
Ένα κανάλι στο YouTube με τον τίτλο «The Mythologist» ασχολείται με τη μετάδοση τέτοιων μύθων. Μιλήσαμε με τον Κωνσταντίνο Λουκόπουλο σχετικά με τους αρχαίους μύθους, καθώς και για την εμπειρία του στα σόσιαλ και τα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένας δημιουργός που θέλει να μοιραστεί με το κοινό του ενδιαφέρον περιεχόμενο. . .
«Φαίνεται πως οι αρχαίοι μύθοι φτιάχτηκαν για να καταλάβουμε τον κόσμο γύρω μας. Όταν δεν υπήρχε επιστήμη, ο άνθρωπος προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο, τη θέση του σε αυτόν, το περιβάλλον, το πώς έφτασε εδώ, το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και το πού πάει μετά τον θάνατο».
Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε στην Αθήνα, μεγάλωσε στη Ναύπακτο και τα τελευταία χρόνια έχει επιστρέψει και ζει στη γενέτειρά του. Είναι αρχαιολόγος με εξειδίκευση στην Κλασική Αρχαιολογία και δημιουργεί εκπαιδευτικό περιεχόμενο στο YouTube καθώς και σε άλλα social media, προσπαθώντας να μιλήσει για την αρχαιολογία και τη μυθολογία στο ευρύ κοινό.
— Πότε ξεκίνησες το κανάλι σου και τι είχες στο μυαλό σου;
Το πρώτο βίντεο ανέβηκε στο κανάλι τον Φεβρουάριο του 2020, λίγο πριν από το πρώτο lockdown, το σκληρό, το ορθόδοξο. Από την πρώτη μέρα ο σκοπός ήταν να μοιραστώ με τον κόσμο μύθους και ιστορίες από την αρχαιότητα, που πίστευα ότι θα τον ενδιαφέρουν. Στην πορεία προστέθηκαν κι άλλοι λόγοι, όπως το να απενοχοποιήσω τη μυθολογία και την αρχαιολογία ή να δείξω ότι η μυθολογία είναι παντού γύρω μας και πρέπει να μας αφορά ακόμα και σήμερα.
— Με την απήχηση που έχεις πιστεύεις ότι κατάφερες έστω και εν μέρει να υλοποιήσεις τις αρχικές σου προθέσεις;
Ξεκάθαρα! Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν τεράστια και μάλιστα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Οι προσδοκίες που είχα στην αρχή ξεπεράστηκαν πάρα πολύ γρήγορα, αλλά, επειδή το έχω αυτό ως άνθρωπος, θέτω συνεχώς νέους στόχους και προσπαθώ να τους πετύχω, οπότε συνεχίζουμε!
— Πώς ήρθες σε επαφή με τους μύθους; Σε ποια ηλικία;
Θυμάμαι ότι μου άρεσε από πολύ μικρή ηλικία οτιδήποτε βρισκόταν στη σφαίρα του μύθου ή του θρύλου. Άκουγα, διάβαζα ή έβλεπα οτιδήποτε είχε να κάνει με θεούς, ήρωες και τέρατα και ειδικά με την ελληνική μυθολογία, που μου φαινόταν πιο οικεία.
— Έχεις καταλάβει γιατί οι άνθρωποι φτιάχνουμε μύθους; Τι μας παρακινεί σε αυτό;
Φαντάσου να ζεις στο 3000 π.Χ. και να μην ξέρεις τι είναι αυτό το φωτεινό πράγμα στον ουρανό, που σε τυφλώνει, ή γιατί υπάρχει αυτό το στρογγυλό πράγμα που φωτίζει τον σκοτεινό ουρανό το βράδυ. Φαντάσου να μην έχεις ιδέα τι είναι αυτό που κάνει τόσο θόρυβο και αστράφτει κατά τη διάρκεια μιας καταιγίδας. Βλέπεις πού το πάω;
Η πρώτη απάντηση που μου έρχεται στο μυαλό, είναι για να καταλάβουμε τον κόσμο γύρω μας. Έτσι φαίνεται πως γεννήθηκαν οι αρχαιότεροι μύθοι, όταν δεν υπήρχε επιστήμη, ο άνθρωπος προσπάθησε να κατανοήσει τον κόσμο, τη θέση του σε αυτόν, το περιβάλλον, το πώς έφτασε εδώ, το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται και το πού πάει μετά τον θάνατο. Έφτιαξε αυτές τις ιστορίες και μπόρεσε να αποκτήσει μια δική του οπτική γι' αυτά που τον τρόμαζαν ή δεν μπορούσε να απαντήσει.
Πώς ήταν η καθημερινότητα στην αρχαία Σπάρτη; | The Mythologist
— Έχουμε σταματήσει τους τελευταίους αιώνες να δημιουργούμε μύθους; Έχει ατονήσει η ανάγκη μας γι’ αυτούς, έχει ασθενήσει η συλλογική μας φαντασία ή είναι κάτι άλλο;
Εξαρτάται, γιατί σήμερα η λέξη «μύθος» μπορεί να παραπέμπει σε κάποιον σαν τον Σπανούλη ή και στο ότι το Σινικό Τείχος φαίνεται από το Διάστημα με γυμνό μάτι. Υπό αυτή την έννοια, κατασκευάζουμε ακόμα πολλούς μύθους. Στην πραγματικότητα, ωστόσο, οι μύθοι «γεννήθηκαν» στην αρχαιότητα ή στον Μεσαίωνα κυρίως για τους λόγους που ανέφερα προηγουμένως, οπότε σήμερα έχουμε τη βοήθεια των επιστημών και του ορθολογισμού για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά, με αποτέλεσμα να μη χρειάζεται να πλάσουμε ιστορίες.
— Φοβάσαι ότι μπορεί να εξαντληθούν οι μύθοι που παρουσιάζεις; Θες στο μέλλον να παρουσιάσεις και ξένη μυθολογία;
Αν απλώς εξιστορούσα μύθους, θα σου απαντούσα πως ναι, μια και κάποια στιγμή θα εξαντλούνταν. Όμως στο κανάλι δεν κάνω μόνο αυτό. Εκτός από την εξιστόρηση των μύθων, δημιουργώ περιεχόμενο που έχει να κάνει με την αρχαιότητα γενικότερα. Ήξερες εσύ πώς περνούσε την ημέρα του ένας αρχαίος Αθηναίος ή Σπαρτιάτης; Αν πήγαινε διακοπές το καλοκαίρι ή τι έκανε τα βράδια στα συμπόσια; Αυτό είναι πραγματικά ανεξάντλητο, μια και σκοπεύω να καλύψω πολλές πτυχές της ζωής στην αρχαιότητα. Εκτός αυτών, ήδη έχω ασχοληθεί και με άλλες μυθολογίες, όπως η μαγευτική αιγυπτιακή, η παραμυθένια και παγωμένη σκανδιναβική, η περίπλοκη ιαπωνική και οι χιλιάδες αφρικανικές, οπότε έχουμε δρόμο ακόμα!
— Τι προετοιμασία χρειάζεται για να δημιουργήσεις ένα επεισόδιο; Έχεις κάποια βοήθεια;
Σε αυτήν τη φάση όχι, πέρα από την προσθήκη των υποτίτλων στα βίντεο, δουλεύω μόνος. Η προετοιμασία περιλαμβάνει το πιο σημαντικό στάδιο απ’ όλα, την έρευνα και, φυσικά, το σενάριο και την παραγωγή. Ο πιο πολύς χρόνος αφιερώνεται στην έρευνα των πηγών (αρχαίων ή νέων) ώστε το επεισόδιο να είναι επιστημονικά ορθό. Φυσικά, πέφτει πολλή δουλειά και στο σενάριο και στην παραγωγή, αλλά είναι πολύ δημιουργικές διαδικασίες, που απολαμβάνω!
— Έχεις κάποια άλλη επαγγελματική δραστηριότητα; Έχεις έσοδα από διαφημίσεις στα social; Αν ναι, θα μπορούσες να ζήσεις από αυτά;
Αυτήν τη στιγμή η δουλειά μου είναι το πρότζεκτ «The Mythologist» και ό,τι αυτό περιλαμβάνει. Είμαι στην προνομιακή θέση να ζω από αυτό που αγαπώ, είτε είναι τα έσοδα από το YouTube, είτε από τις χορηγίες και τη στήριξη του κόσμου, είτε από το βιβλίο μου, είτε από άλλα πρότζεκτ στα οποία εργάζομαι λόγω της διαδικτυακής μου παρουσίας.
— Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία των αρχαίων ελληνικών μύθων είναι οι πολλές τους εκδοχές. Τελικά, μήπως η καταγραφή τους τούς απολίθωσε; Μήπως οι μύθοι είναι καλύτερα να μένουν μια προφορική υπόθεση;
Δηλαδή μου λες ότι θα ήθελες να μην έχω υλικό για το κανάλι μου; Εντάξει, πλάκα κάνω, αλλά όχι, δεν θα το έλεγα. Ίσα ίσα που, επειδή ακριβώς γράφτηκαν, επιβίωσαν για αιώνες. Εμείς τους αντιλαμβανόμαστε ως απολιθωμένους γιατί δεν ζούμε στην εποχή που τους γέννησε. Είτε είναι προφορικοί είτε γραπτοί, οι άνθρωποι τους μύθους τους αντιμετώπιζαν εντελώς διαφορετικά. Και, ναι, αναφορικά με τις εκδοχές, είναι και πολλές και μπερδεύουν τον σημερινό αναγνώστη, αλλά ταυτόχρονα διανθίζουν την κύρια αφήγηση και ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει τη δική του αγαπημένη!
Ποιες ήταν οι ερωτικές και μυστηριώδεις εταίρες της αρχαίας Αθήνας;
— Ποια ήταν, λοιπόν, η σχέση των αρχαίων με τους μύθους τους;
Μας πας στα βαθιά με αυτή την ερώτηση! Είναι ένα πολύ μεγάλο θέμα αυτό και μια απάντηση στο πλαίσιο της συνέντευξης δεν θα αρκούσε με τίποτα. Πολύ συνοπτικά, και ανάλογα με τη χρονική περίοδο, οι άνθρωποι στην αρχαιότητα έβλεπαν στους μύθους κομμάτια της ιστορίας, της θρησκείας, της παράδοσης και της ηθικής τους. Λάτρευαν τους θεούς των μύθων, έβλεπαν προγόνους στην ιστορία της Τροίας και μιλούσαν γι' αυτά που μας απασχολούν διαχρονικά μέσα από προσωποποιημένες έννοιες, όπως ο Έρωτας, η Ψυχή, η Νίκη, ο Θάνατος…
— Μήπως και σήμερα ζούμε με τους μύθους μας, μη αναγνωρίζοντάς τους ως τέτοιους αλλά ως δεδομένες και απαράλλαχτες αλήθειες;
Αν εννοείς τους μύθους μεταφορικά ή με τη σημερινή τους έννοια, μπορεί και ναι. Αν εννοείς τους μύθους όπως τους εννοούσαν στην αρχαιότητα, τότε σε πολύ μεγάλο βαθμό ήταν τα δεδομένα και οι αλήθειες τους, αν και εμείς (τουλάχιστον η πλειοψηφία) σήμερα ευτυχώς αναζητούμε την αλήθεια πολύ πιο ορθολογικά και επιστημονικά. Ναι, είναι πιο «ξενέρωτο» έτσι, αλλά στην επιστήμη απαράλλαχτη αλήθεια δεν υπάρχει, μια και τα δεδομένα αλλάζουν και αυτό είναι μαγικό!
— Απ' την άλλη, έχουμε μύθους αληθινούς, της αρχαιότητας, που μιλάνε αλληγορικά, μεταξύ άλλων και για τον αγώνα της γνώσης, όπως ο Πίθος των Δαναΐδων, ο μύθος του Προμηθέα ή του Ικάρου. Δεν γινόμαστε κάπως αλαζονικοί αντιμετωπίζοντας εκείνους τους λαούς ως λιγότερο ορθολογιστές από εμάς;
Η αλήθεια, ως συνήθως, βρίσκεται κατά τη γνώμη μου κάπου στη μέση. Οι μύθοι των Αρχαίων δεν ήταν απλώς παραμύθια για να τους διαβάζουν στα παιδιά πριν κοιμηθούν το βράδυ ή για να τα φοβερίζουν να φάνε όλο τους το φαγητό. Όπως φαίνεται μέσα από τα βίντεο που κάνω αλλά και μέσα από το βιβλίο, οι άνθρωποι της εποχής πολλές φορές ήθελαν μέσω των μύθων να μιλήσουν για πράγματα που τους απασχολούσαν ως κοινωνία, γι' αυτό υπάρχουν τα ηθικά διδάγματα και η αλληγορία.
Από την άλλη, η ύπαρξη της επιστήμης και τα άλματα που έχει κάνει ο άνθρωπος σε όλους τους τομείς από το 2000 π.Χ. μέχρι σήμερα σίγουρα τον έχουν κάνει πολύ πιο ορθολογιστή, μια έννοια η οποία έτσι κι αλλιώς θεμελιώθηκε με τον Διαφωτισμό. Τι θέλω να πω; Ότι ούτε πρέπει να αντιμετωπίζουμε τους μύθους ως χαζά παραμυθάκια ούτε να τους θεωρούμε κάτι περισσότερο από αυτό που ήταν, ούτε, βέβαια, να θεωρούμε πιο ορθολογική τη θεώρηση της ζωής μέσα από αλληγορικές ιστορίες αντί μέσα από την επιστήμη και τη λογική.
Η σκληρή τιμωρός των Αρχαίων Ελλήνων!
— Οι ψηφιακές πλατφόρμες εκμεταλλεύονται τη δουλειά των δημιουργών; Πώς αντιμετωπίζει κανείς τη μείωση των διαφημιστικών εσόδων που συχνά επιβάλλουν κάποιες από αυτές;
Κατά καιρούς, στο κανάλι έχω δει κάτι άκυρα, όπως ότι το βίντεο με τα Γλυπτά που έκλεψε ο Έλγιν ήταν αυστηρώς κατάλληλο μόνο για παιδιά, οπότε «κλειδώθηκαν» τα σχόλια και μειώθηκαν οι προβολές και κατ’ επέκταση τα έσοδα. Την ίδια στιγμή, ένα βίντεό μου για τις μούμιες της Αιγύπτου κρίθηκε ακατάλληλο για παιδιά και «πάγωσε», την ίδια ώρα που υπάρχουν άλλα βίντεο, όπως μουσικά clips, που είναι κανονικότατα διαθέσιμα για παιδιά.
Οι πλατφόρμες έχουν ένα σωρό καλά και κακά. Δεν θα υπάρξει ποτέ η τελειότητα, οπότε ναι, σίγουρα, παίρνουν ένα μεγάλο μερίδιο από τη δουλειά μας, από την άλλη όμως είναι μέσω αυτών που κάνουμε ό,τι κάνουμε. Αναφορικά με την αντιμετώπιση, η λέξη-κλειδί είναι η προσαρμοστικότητα. Περισσότερες ιδέες, περισσότερα πρότζεκτ εντός και εκτός διαδικτύου και κατά προτίμηση κάπου που να μπορείς ως δημιουργός να έχεις τον έλεγχο.
Α, και υπομονή και γερό στομάχι.
— Τι διαφορετικό θα ήθελες να υπάρχει στα social media;
Δεν θα γίνω ο κλασικός boomer που θα ευχόταν να μην υπήρχαν τα κακά των social media, όπως η υπερπροβολή, το «ψεύτικο» ή ο ψυχολογικός αντίκτυπος της παρουσίας μας σε αυτά. Είναι αυτό που είναι και πρέπει εμείς να βρούμε τη θέση μας μέσα σε αυτά και να τα διαχειριστούμε όσο το δυνατό καλύτερα, όπως ακριβώς κάνουμε και με τη θέση μας στην κοινωνία εκτός διαδικτύου.
Εμείς είμαστε οι κοινωνία, εμείς είμαστε και τα δίκτυα, που δίχως εμάς δεν θα λέγονταν κοινωνικά. Θα πω μόνο πως χαίρομαι που σήμερα μπορεί κάποιος με λίγες λέξεις στην αναζήτηση του YouTube να βρει και ποιοτικό, εκπαιδευτικό και ψυχαγωγικό περιεχόμενο γι' αυτό που τον ενδιαφέρει, είτε είναι αστροφυσική, είτε αρχαιολογία, είτε χημεία…
Όταν απήγαγαν τον Διόνυσο πειρατές! Ιστορίες Αγγείων #2 | The Mythologist
— Έχεις βγάλει ένα βιβλίο ήδη, έχεις ένα δυναμικό κανάλι, πώς σκέφτεσαι να προχωρήσεις στο μέλλον;
Ναι, το καμάρι μου, το «Για όλα υπάρχει ένας μύθος: Ένα ταξίδι στην αρχαία ελληνική μυθολογία» από τις εκδόσεις Κάκτος. Είμαι σε θέση να σας πω ότι μετά την ανταπόκριση του κόσμου σε αυτό το πρώτο συγγραφικό εγχείρημα, έχω ήδη προχωρήσει και δουλεύω τα επόμενα, τα οποία είμαι σίγουρος ότι θα ενθουσιάσουν πολύ κόσμο! Αναφορικά με το κανάλι, τα σχέδια δεν σταματούν ποτέ, έρχονται νέες ιδέες, μία από τις οποίες είναι η ζωντανή και τακτική επαφή με το κοινό!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.