Η ΛΥΣΗ ΜΙΑΣ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗΣ: ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΠΡΩΤΟΣΤΑΤΗΣΑΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ 1973 ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟΝ ΟΙ ΛΙΓΟΙ ΠΡΟΒΕΒΛΗΜΕΝΟΙ. ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΗΣ ΔΙΠΛΑΝΗΣ ΠΟΡΤΑΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΞΑΡΓΥΡΩΣΑΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥΣ
Γενιά ηρωική;
Γενιά συμβιβασμένη και εν τέλει βολεμένη;
Γενιά γεμάτη οράματα, που έδωσε σάρκα και οστά στις έννοιες της Ηθικής, της Αξιοπρέπειας, της Ανθρωπιάς και της Αλληλεγγύης;
Γενιά που πορεύτηκε έχοντας βάλει πολύ ψηλά τον πήχυ μετά το βίωμα εκείνου του Νοέμβρη, ή που λοξοδρόμησε ξεπουλώντας στο πέρασμα του χρόνου και στο παζάρι της καθημερινότητας τα λάβαρά της για ίδιον όφελος;
Τι είναι τελικά αυτή η «γενιά»;
Κακά τα ψέματα, χωρίς να το θέλει κλήθηκε να σηκώσει στους ώμους της το βάρος της εξέγερσης απέναντι στη χούντα των συνταγματαρχών. Πήρε -όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά- το ρίσκο να παίξει τη ζωή της κορόνα-γράμματα. Ενδεχομένως αψήφιστα, αυθόρμητα, χωρίς να έχει πλήρη συναίσθηση της ιστορικότητας των στιγμών και των αγώνων.
Πενήντα (Τριάντα οκτώ) χρόνια μετά, η ίδια γενιά μοιάζει να καλείται και πάλι να επωμιστεί ακόμη ένα βάρος και να απολογηθεί σε μεγάλη μερίδα των νέων, που της χρεώνει ευθύνες για τα αδιέξοδα του τώρα, για την πολιτική, οικονομική και κοινωνική κρίση, για την απαξίωση του πολιτικού συστήματος, για το μέλλον που φαντάζει εφιαλτικό.
Είναι όμως έτσι; Ή μήπως μια ολόκληρη γενιά ταυτίστηκε με αυτούς τους λίγους που φάνηκε να εξαργυρώνουν τους αγώνες τους;
Εύλογη και η απορία: Δεν έχουν μερίδιο ευθύνης και οι εκατοντάδες μικροί και μεγάλοι αγωνιστές που είδαν τα οράματα του Νοέμβρη να γίνονται σημαία ευκαιρίας και σάκος του μποξ για τα αδιέξοδα μιας ολόκληρης κοινωνίας; Δεν έχουν μερίδιο ευθύνης όσοι επέλεξαν το ρόλο της «σιωπηρής πλειοψηφίας»;
Με την Ελλάδα να βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, η «Ε» ανατρέχει στον Νοέμβρη του 1973 και αναζητεί απαντήσεις από πρόσωπα που διατήρησαν ως ακριβή παρακαταθήκη τα οράματα της εξέγερσης.
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΤΟΥ ΔΙΣΚΟΥ ΤΟΥ ΜΙΚΗ , ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ ( 1966).
ΑΙΩΝΙΑ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΕΠΕΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑΚΡΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ.
ΒΕΒΑΙΑ ΑΙΩΝΙΑ ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΤΟΥ 1821 ΚΑΙ ΤΟΥ 1940, ΠΟΥ ΟΙ ΠΙΟ ΠΟΛΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΘΑ ΠΑΡΑΜΕΙΝΟΥΝ ΑΦΑΝΕΙΣ.
Τραβήξανε ψηλά ,πολύ ψηλά
δύσκολο και να χαμηλώσουνε
δύσκολο και να πουν το μπόι τους
Μέσα στ' αλώνια που δειπνήσαν
μια βραδυά τα παλληκάρια
μένουνε τα λιοκούκουτσα
και το αίμα το ξερό του φεγγαριού
κι ο δεκαπεντασύλλαβος απ' τ' άρματά τους.
μένουν τα κυπαρίσσα κι ο δαφνώνας
«Τραβήξατε ψηλά, πολύ ψηλά / δύσκολο πια να χαμηλώσετε...».
Οι στίχοι του Γιάννη Ρίτσου, μελοποιημένοι από τον Μίκη και με τη δωρική φωνή του Γρηγόρη Μπιθικώτση, ήταν οι τελευταίες νότες που είχαν ακουστεί από τα μεγάφωνα του Πολυτεχνείου λίγο πριν από την έφοδο του τανκ τα ξημερώματα της Παρασκευής της 17ης Νοεμβρίου 1973.
Ισως ασυναίσθητα να εισχώρησαν στο DNA των εξεγερμένων και σφράγισαν σε μεγάλο βαθμό τη μετέπειτα πορεία τους. Μετρημένες στα δάχτυλα εξαιρέσεις είναι αυτοί που μπήκαν στον πειρασμό να βάλουν «το δάχτυλο στο βάζο με το μέλι» και να ασχοληθούν επαγγελματικά με την πολιτική ή γενικότερα με την άσκηση κρατικής εξουσίας.
Η δημοσιογραφική αποτύπωση που επιχειρεί η «Ε» δείχνει ότι στην πράξη η «γενιά του Πολυτεχνείου» παραμένει παρούσα, παρά το γεγονός ότι δεν είναι ευκαταφρόνητος ο αριθμός αυτών που απογοητεύθηκαν και «γύρισαν στο σπίτι».
Στη συντριπτική πλειονότητά τους όμως οι ανώνυμοι και επώνυμοι πρωταγωνιστές του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος παραμένουν πολιτικοποιημένοι, κρατώντας συχνά αποστάσεις... ασφαλείας από τα κόμματα. Κατά κανόνα καλοί φοιτητές, παρά τους αντίθετους ισχυρισμούς της χούντας, εξελίχθηκαν σε επιφανείς επιστήμονες και δεν είναι τυχαίο πως αρκετοί στράφηκαν στην εκπαίδευση, μέση και ανώτερη, για να κερδίσουν με το σπαθί τους τις νεότερες γενιές.
«Η γενιά του Πολυτεχνείου, λόγω των συνθηκών που είχαν διαμορφωθεί στη διάρκεια της δικτατορίας, βρέθηκε στην αιχμή του αντιδικτατορικού αγώνα. Γι' αυτό ακριβώς μυθοποιήθηκε και φορτώθηκε με τις τύψεις ολόκληρης της κοινωνίας. Προκάλεσε τη ζήλια και τελικά υποχώρησε όταν χρειάστηκε να επιστρέψει στην καθημερινότητα», διευκρίνισε στην «Ε», ο Ολύμπιος Δαφέρμος, συγγραφέας του βιβλίου «Φοιτητές και δικτατορία». Μέλος της συντονιστικής επιτροπής της κατάληψης, εκπροσώπησε τη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του Πολυτεχνείου. Ανένταχτος τότε αλλά και σήμερα, λίγο μετά τη Μεταπολίτευση έκανε στροφή 180 μοιρών και στράφηκε προς τη μέση εκπαίδευση και σήμερα περιμένει τη συνταξιοδότησή του ύστερα από μερικά χρόνια προσφοράς στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Δεν διστάζει να παρατηρήσει πως «ο καθένας παίρνει το δικό του μερίδιο ευθύνης και δεν εκπροσωπεί παρά μόνον τον εαυτό του».
Από τα 30 μέλη που απαρτίζουν τον επίσημο κατάλογο των μελών της συντονιστικής της κατάληψης του Πολυτεχνείου, εννέα είχαν εκλεγεί από τις συνελεύσεις των σχολών τους χωρίς κομματική «βούλα», έξι ανήκαν στον «Ρήγα Φεραίο», τη φοιτητική οργάνωση της ανανεωτικής Αριστεράς, και άλλοι τέσσερις στο χώρο που σήμερα καλύπτει η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Εχει ενδιαφέρον ότι επτά ανήκαν στην παράνομη Αντι-ΕΦΕΕ, τη φοιτητική οργάνωση του ΚΚΕ που σε πρώτη φάση είχε εκφράσει επιφυλάξεις για την κατάληψη.
Περίπου 150 φοιτητές είχαν τιμωρηθεί τον Φεβρουάριο του 1973 για τη συμμετοχή τους στον αγώνα και είχαν υποχρεωθεί από τις χουντικές αρχές να διακόψουν τις σπουδές τους για να υπηρετήσουν σε στρατιωτικές μονάδες στην παραμεθόριο. Με το «άνοιγμα» Μαρκεζίνη, είχαν αφεθεί ελεύθεροι και είχαν επιστρέψει στην Αθήνα την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου, λίγες ώρες πριν ξεκινήσει η κατάληψη.
Ανένταχτη τότε και σήμερα η Λίνα Κωστή, εκπροσώπησε τη Φιλοσοφική Σχολή. Είχε δυναμική παρουσία στον αντιδικτατορικό αγώνα, όπως και ο αδελφός της Γιώργος -φοιτητής του Πολυτεχνείου και ενταγμένος στην Αντι-ΕΦΕΕ, που σήμερα εργάζεται στο Μετρό και προσφέρει εθελοντική βοήθεια σε ενώσεις καταναλωτών- παρά το γεγονός ότι ήταν παιδιά πρώην βουλευτή και υπουργού που είχε εκλεγεί με την «Ενωση Κέντρου». Εδώ και 25 χρόνια η Λίκα ζει στη Ρώμη, όπου διδάσκει Ψυχολογία στο πανεπιστήμιο. Προηγήθηκαν σπουδές Κοινωνιολογίας στο Παρίσι.
Η άλλη εκπρόσωπος ήταν η Αριάδνη Αλαβάνου, ενταγμένη τότε στην Αντι-ΕΦΕΕ. Το 1989 αποχώρησε από το ΚΚΕ και παραμένει πολιτικοποιημένη, ασχολούμενη με επιτυχία με μεταφράσεις και επιμέλεια βιβλίων.
Από τη συνέλευση της Οδοντιατρικής, εκτός από τον Κώστα Λαλιώτη που ήταν και ο μοναδικός με την μπαντιέρα του ΠΑΚ, είχε εκλεγεί εκπρόσωπος ο Γιάννης Κοροβέσης. Πρόεδρος του Συλλόγου Ηλείων Σπουδαστών, ήταν ενταγμένος τότε στις γραμμές της ΚΝΕ. Πριν ακόμα από την κατάληψη του Πολυτεχνείου είχε συλληφθεί και κρατηθεί για έξι μήνες στην ΕΣΑ απ' όπου βγήκε τον Αύγουστο του '73 με την αμνηστία που δόθηκε. Αμέσως μετά την κατάληψη του Πολυτεχνείου βγήκε στην παρανομία μέχρι τη Μεταπολίτευση. Το '75 εντάσσεται στο ΚΚΕ, από το οποίο και αποχωρεί έπειτα από μια δεκαετία, χωρίς πάντως να χάσει ποτέ το ενδιαφέρον του για την πολιτική. «Παραμένω πάντα κοντά στην Αριστερά», διευκρινίζει στην «Ε». Εργάζεται ως οδοντίατρος και έχει αναπτύξει συνδικαλιστική δράση στον Οδοντιατρικό Σύλλογο της Αθήνας.
Στέλεχος του «Ρήγα Φεραίου», ο Γιώργος Παπαβασιλόπουλος (εκπρόσωπος της Σχολής Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων) διέπρεψε ως καθηγητής αρχικά στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, ενώ τα τελευταία χρόνια διδάσκει ρομποτική στο Πολυτεχνείο.
Με τη σημαία της ΟΣΕ (Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση) συμμετείχαν στη συντονιστική της κατάληψης ο δημοσιογράφος Σταύρος Λυγερός, εκπροσωπώντας τότε τη Φυσικομαθηματική, και η σημερινή γιατρίνα Ελένη Αναστασίου. Με την κίνηση «Μπολσεβίκοι» συμμετείχε ο γνωστός ψυχίατρος Νίκος Σιδέρης, με πλούσιο συγγραφικό έργο.
Μέσα στο Πολυτεχνείο, σε όλη τη διάρκεια της κατάληψης, λειτουργούσε η εργατική συνέλευση, ενώ έντονη ήταν η παρουσία μαθητών από τα κοντινά σχολεία, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του Βαρβακείου που τότε στεγαζόταν σε κτήριο στη διασταύρωση των οδών Αραχώβης και Ασκληπιού. Οι πολίτες βρίσκονταν από την πρώτη στιγμή γύρω από το Πολυτεχνείο και λειτουργούσαν σαν ασπίδα για την κατάληψη, με αποτέλεσμα να είναι οι πρώτοι που δέχθηκαν την επίθεση των δυνάμεων καταστολής.
Με τη βοήθεια της Βέρας Δαμόφλη, αλλά και του βιβλίου του Ολύμπιου Δαφέρμου, αναζητήσαμε το σημερινό «στίγμα» εκατοντάδων φοιτητών που είχαν δώσει δυναμικό «παρών» στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ο κατάλογος δεν εξαντλείται στις αναφορές που ακολουθούν, αφού για αρκετούς δεν βρέθηκαν περισσότερα στοιχεία και επιπλέον υπάρχει η στενότητα του χώρου.
«Είναι το πρόσωπο που τιμά τη γενιά μας», ήταν ο κοινός τόπος στις γνώμες που συλλέξαμε για τον Κώστα Ζάμπα, ο οποίος όμως αποφεύγει όπως «ο διάβολος το λιβάνι» τις αναφορές στη συμμετοχή του στον αντιδικτατορικό αγώνα, μέσα από τις γραμμές του «Ρήγα». Πολιτικός μηχανικός, εντάχθηκε στην ομάδα του καθηγητή Σωκράτη Αγγελίδη και δούλεψε χρόνια στο μεγάλο πρόγραμμα της αναστήλωσης του Ερεχθείου, που γνώρισε διεθνείς διακρίσεις.
Φοιτητής της Ιατρικής, ο Νίκος Μανηός ήταν στέλεχος της οργάνωσης «Κίνημα 20 Οκτώβρη». Φυλακίστηκε, βγήκε με αμνηστία το 1973. Μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, πιάστηκε και εξορίστηκε στη Γυάρο όπου έμεινε έως τη Μεταπολίτευση. Είναι οφθαλμίατρος και εργάζεται στο Νοσοκομείο Παίδων Πεντέλης.
Στην επιτροπή σοφών που λειτουργεί στο υπουργείο Παιδείας και απαρτίζεται από κορυφαίους Ελληνες και ξένους επιστήμονες συμμετέχει ο καθηγητής της βιοτεχνολογίας Γιώργος Παυλάκης. Εξέχουσα θέση στον τομέα της πληροφορικής έχει ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Γ. Πουντουράκης. Αρκετοί ζήτησαν την ψήφο των δημοτών τους και διετέλεσαν δήμαρχοι, όπως ο Στρατής Πάλλης (Μυτιλήνη) και Δ. Αρχοντής (Καρδίτσα), που είχαν τιμωρηθεί από το χουντικό καθεστώς με διακοπή της αναβολής στράτευσης λόγω σπουδών, ο Γ. Γαβρίλης (Ωρωπός) κ.ά.
Οι σπουδές στη φυσικομαθηματική έστρεψαν τελικά στην ενασχόληση με τη φιλοσοφία τον Γιώργο Οικονόμου, που είχε τραυματιστεί από σφαίρες στη διάρκεια της εξέγερσης. Με τις εκδόσεις ασχολήθηκε ο Γιάννης Βαρλάμης, απόφοιτος της Νομικής. Από την ίδια σχολή προέρχονται η Δανάη Ζουμή και ο Δημήτρης Τσούτσουρας, που επέλεξαν τη μαχόμενη δικηγορία.
Φοιτητής στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής ήταν τότε ο Νίκος Τζεφριός. Οργανωμένος στην ΚΝΕ και στην Αντι-ΕΦΕΕ, ήταν γραμματέας στον Σύλλογο Ηλείων Σπουδαστών. Παρέμεινε στο ΚΚΕ. Εργάστηκε για χρόνια στον ιδιωτικό τομέα και από το 1985 ήταν διοικητικός υπάλληλος στο ΙΚΑ ώς τη συνταξιοδότησή του.
Ο Δημήτρης Κουμάνταρος, οργανωμένος τότε στο ΕΚΚΕ-ΑΑΣΠΕ, είχε συλληφθεί μετά την κατάληψη, παρέμεινε τέσσερις μήνες σε πλήρη απομόνωση στην Ασφάλεια και αποφυλακίστηκε με τη Μεταπολίτευση. Απόφοιτος του Οικονομικού της Νομικής, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και σήμερα είναι άνεργος. Είχε καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας στις δίκες του Πολυτεχνείου και των βασανιστών. Από το 1980 είναι ανένταχτος, αλλά ενεργός πολίτης.
Παιδία ανώτερου στρατιωτικού της εποχής, η Εύη Τζανετή, φοιτήτρια της Αρχιτεκτονικής, δεν δίστασε ούτε στιγμή να πει το δικό της «όχι» στη δικτατορία από τις γραμμές του ΕΚΚΕ. Μετά τη Μεταπολίτευση δούλεψε για χρόνια στη ΔΕΠΟΣ, την υπηρεσία που στις αρχές της δεκαετίας του '80 είχε υλοποιήσει σημαντικές πολεοδομικές παρεμβάσεις, αλλά τα τελευταία χρόνια είχε παραγκωνιστεί και τελικά καταργήθηκε. Αδελφός της είναι ο Μάνος Τζανετής, που είχε τιμωρηθεί με επιστράτευση.
Αντί για επίλογο, φιλοξενούμε την άποψη της Αθηνάς Φιωτάκη. Φοιτήτρια στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής του Πανεπιστημίου Αθήνας και μέλος τότε οργάνωσης που κινούνταν στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς, εργάζεται σήμερα σε τράπεζα και παραμένει πολιτικά στην Αριστερά. Μητέρα ενός γιου που σπούδασε νομικά στο εξωτερικό και εργάζεται στο Λονδίνο, μας εξηγεί: «Η νέα γενιά δεν παραγνωρίζει τον αγώνα μας, αλλά μας βλέπει με κριτική ματιά, ακόμη και αν δεν ανήκουμε στους λίγους που αξιοποίησαν τη συμμετοχή τους στο Πολυτεχνείο για προσωπικά οφέλη. Ζει το σημερινό κοινωνικό και οικονομικό αδιέξοδο, μας καταλογίζει δικαίως πολλές ευθύνες και αναζητεί το δικό της δρόμο που όλοι ελπίζουμε να είναι καλύτερος». *
Σημαντική μερίδα νέων καταλογίζει στη «γενιά του Πολυτεχνείου» ευθύνη για την απαξίωση του πολιτικού συστήματος και τα δεινά της χώρας μας.
Προφανώς γενικεύουν την εικόνα που έχει δημιουργηθεί στην κοινή γνώμη από τους λίγους που κεφαλαιοποίησαν τη συμμετοχή τους στον αντιδικτατορικό αγώνα.
- Τι θα λέγατε εσείς στους νέους για τα μηνύματα του Νοέμβρη και τη σημερινή τους αξία;
Κάποιοι ξέχασαν τα ιδανικά τους
* Ρία Καλφακάκου: ήταν μέλος της Επιτροπής Κατάληψης στην Πολυτεχνική Σχολή του ΑΠΘ και στις 17 Νοέμβρη του 1973 συνελήφθη μαζί με άλλα 35 άτομα και κρατήθηκε για ένα μήνα στην Ασφάλεια. Σήμερα είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Το Πολυτεχνείο ήταν μεγαλειώδες τη στιγμή που έγινε, ανεξάρτητα από το αν κάποιοι το πούλησαν, το εξαργύρωσαν, το πρόδωσαν. Αυτό που εγώ θα έλεγα σήμερα στους νέους είναι ότι πρέπει να κάνουν τα δικά τους "Πολυτεχνεία", σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, και μικρά "Πολυτεχνεία" έχουν κάνει, όπως ο Δεκέμβρης του 2008 και οι καταλήψεις των φοιτητών το 2006 και το 2007. Ενιωθα ότι οι φοιτητές το 2006-07 πάλευαν για τις ίδιες διαχρονικές αξίες που παλεύαμε κι εμείς το 1973. Δηλαδή, την αντίσταση στην εξουσία, το σύνθημα "ψωμί-παιδεία-ελευθερία", την αγάπη για την ελευθερία, την κοινωνική αλληλεγγύη και τη συλλογικότητα. Ενα κομμάτι της γενιάς του Πολυτεχνείου έχει ευθύνες για τη σημερινή κατάσταση. Ξέχασε τα ιδανικά του και επειδή θεωρούσε ότι όλα ξεπεράστηκαν, ζούσε στην ευδαιμονία της καλοπέρασης και προσπαθούσε να εξαργυρώσει με κάποιο τρόπο τους αγώνες, με το να εκλεγεί βουλευτής ή να εξασφαλίσει επαγγελματική επιτυχία».
Το σκηνικό τους καταρρέει
**Μωυσής Ελισάφ: φοιτητής τότε στην Ιατρική Σχολή Αθηνών. Υπήρξε μέλος του Ρήγα Φεραίου και του ΚΚΕ εσωτερικού. Σήμερα ανήκει στον ευρύτερο δημοκρατικό χώρο. Είναι καθηγητής Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρος της Κοινωφελούς Επιχείρησης Πολιτισμού, Περιβάλλοντος, Νεολαίας και Αθλησης του Δήμου Ιωαννίνων.
«Τα τελευταία χρόνια της επτάχρονης δικτατορίας παρατηρήθηκε μια ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας μας αλλά και ευρύτερων τμημάτων της κοινωνίας. Στη διαδικασία αυτή αναδείχθηκαν στελέχη που επωμίσθηκαν την κύρια ευθύνη του αντιδικτατορικού αγώνα. Είναι γεγονός ότι στη μεταπολίτευση αρκετά ηγετικά στελέχη της περιόδου εκείνης εισήλθαν στην κεντρική πολιτική σκηνή και συμμετείχαν στη διαμόρφωση του πολιτικού σκηνικού, την κατάρρευση του οποίου βιώνουμε σήμερα με τραγικό τρόπο. Ετσι αυτή η γενιά διατηρεί ακέραιες τις ευθύνες της για τη διαμόρφωση του μεταπολιτευτικού μοντέλου διοίκησης. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί τη σημασία της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που σηματοδοτεί την αντίδραση της κοινωνίας στο σφετερισμό της ελευθερίας και της Δημοκρατίας. Και αυτά τα γεγονότα έχουν ιδιαίτερη σημασία σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, που δοκιμάζεται η κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική μας ταυτότητα».
Ο ιδρυτικός μύθος
**Βασίλης Παπαβασιλείου: είχε εγκαταλείψει την Ιατρική και φοιτούσε ήδη στη Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης. Δεν ανήκε σε καμιά οργάνωση. Μετά την αποφοίτησή του ασχολήθηκε επαγγελματικά με το θέατρο (ηθοποιία-σκηνοθεσία).
«Ηταν μια συμπύκνωση του χρόνου, απ' αυτές που συνηθίζει η Ιστορία. Τα σώματά μας εκλήθησαν να είναι παρόντα. Να γίνουν παρόντα. Η καθημερινότητα ανεστάλη για μία, δύο, τρεις, πέντε μέρες. Ηταν ένα τοπίο έκρηξης και γιορτής. Μιας άλλης γιορτής. Ηταν ένας άλλος ήχος, ένας ήχος αναπαραγόμενος από έναν άλλον ραδιοφωνικό σταθμό που έγραψε στα ερτζιανά σαν μετέωρο. Μετά ήρθε η ώρα της κατασκευής. Από το συμβάν προέκυψε το σύμβολο μιας τομής ανάμεσα στη χούντα και τη μεταπολίτευση. Αυτό, όταν η χούντα είχε πια καταρρεύσει και παραδώσει την εξουσία στους πολιτικούς. Η μεταπολίτευση χρειαζόταν τον ιδρυτικό της μύθο και το Πολυτεχνείο τής τον πρόσφερε. Παραπληρωματικά λειτούργησε η έννοια της "γενιάς του Πολυτεχνείου", που ήρθε να προστεθεί σαν κρίκος στο αντιστασιακό αφήγημα της πρόσφατης ιστορίας μας, πλάι στο ΟΧΙ, στην Αντίσταση και στο 1-1-4. Ολα αυτά, συμβάντα, βιώματα, κατασκευές, τι σημασία έχουν σήμερα για σένα; Μπορεί καμία. Μπορεί, όμως, και να τροφοδοτούν έστω και ελάχιστα τη δημιουργική σου σχέση με την αγωνία του καιρού σου, οπότε... μακάρι!».
Τα σύγχρονα κρεματόρια
**Ηλίας Τριανταφυλλόπουλος: φοιτητής τότε στην Πάντειο, οργανωμένος στον Ρήγα Φεραίο. Μεταπολιτευτικά είναι διαρκής η ενασχόλησή του με την πολιτική μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ Εσωτερικού-Ανανεωτική Αριστερά αρχικά, ως ανεξάρτητος αριστερός στη συνέχεια και ενταγμένος την τελευταία διετία στον ΣΥΡΙΖΑ. Ασχολείται με τα κινήματα πόλης και είναι καθηγητής της Μέσης Εκπαίδευσης.
«Από τα διατάγματα της χούντας στα μνημόνια. Τον Απρίλη, το μήνα της άνοιξης και του έρωτα εξέδωσαν τα διατάγματα της σιωπής, μας έλεγαν... ξεκάθαρα να γίνουμε δεσμοφύλακες του εαυτού μας. Να είμαι "όπως με θέλανε", χωρίς φωνή, χωρίς αισθήματα, χωρίς επιλογές. Ο καθένας έπρεπε να γίνει ασήμαντος, να υποβιβαστεί στο τίποτα, να φοβάται, να "συμμορφώνεται", να τον τρομάζει η μοναξιά του. Το βράδυ του Πολυτεχνείου δεν ήμασταν μόνοι, η φαντασία μας κάλπαζε και ήλπιζε ότι ο κόσμος θα κατέβει, θα είναι τόσοι που θα πλημμυρίσει η Αθήνα. Κατέβηκαν λιγότεροι. Ημασταν έτοιμοι σαν τα μικρά παιδιά να τους αγκαλιάσουμε όλους. Αυθόρμητα! Οπως αυθόρμητη ήταν και η εξέγερση. Σήμερα η νέα ολιγαρχία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι η χούντα των καιρών μας. Η σύγχρονη πανούκλα του νεοφιλελευθερισμού θερίζει τις ζωές μας, ενώ τα κρεματόρια της ανεργίας εργάζονται νυχθημερόν.
»Οι νέοι με τον αυθορμητισμό και τις γνώσεις τους πρέπει να βγουν στο προσκήνιο. Οι πλατείες όλου του κόσμου να ανθίσουν Ελευθερία και το μικρόβιο του νεοφιλελευθερισμού να ηττηθεί. Η μία πρωτεύουσα δίνει τη σκυτάλη της εξέγερσης στην άλλη, από την Αθήνα μέχρι τη Νέα Υόρκη είναι ίδια η κραυγή: Εξεγερθείτε!».
Επικίνδυνες απλουστεύσεις
**Απόστολος Παπαϊωάννου: γεννημένος το '45. Ανήκε στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη. Συμμετείχε στον αντιδικτατορικό αγώνα. Συνελήφθη και καταδικάστηκε από έκτακτα στρατοδικεία σε πολυετή φυλάκιση στις φυλακές Ιωαννίνων, Κέρκυρας και Αβέρωφ. Σήμερα ανήκει στον ευρύτερο αριστερό χώρο και είναι καθηγητής στη Σχολή Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, στο εργαστήριο Ιστορία Νεωτέρας Ελλάδος και Νεοελληνικού Πολιτισμού.
«Ο βαθμός επικινδυνότητας του Πολυτεχνείου ήταν πάντοτε πολύ υψηλός. Οσο πιο νωρίς το σύμβολο αυτό θα ξεθώριαζε, θα αλλοιωνόταν και με τον καιρό θα έσβηνε, τόσο το καλύτερο για την εξουσία, για τους κρατούντες. Το Πολυτεχνείο γι' αυτούς έπρεπε να ξεχαστεί, να διαβρωθεί, να αμαυρωθεί, να απομυθοποιηθεί και εν πάση περιπτώσει "να τελειώνουμε με αυτές τις επικίνδυνες επετείους". Η κοινωνία εύκολα αγκαλιάζει, ειδικότερα μάλιστα σε περιόδους κρίσεων, απλουστεύσεις, γενικεύσεις και κατασκευασμένες μυθιστορίες με τη σκόπιμη προβολή των ολίγων που "κεφαλαιοποίησαν τη συμμετοχή τους στον αντιδικτατορικό αγώνα".
»Το Πολυτεχνείο είναι αυτή, η άλλη επέτειος, συγκλονιστική, ηρωική, τραγική ίσως, της οποίας η επικαιρότητα προκαλεί δέος, ενδεχομένως και τρόμο. Το δημοκρατικό μας πολίτευμα, έστω και με τον τρόπο που λειτουργούσε, έχει ανατραπεί, η χώρα δεν έχει απαλλαγεί από την ξένη κυριαρχία και εξάρτηση, ίσως αυτό να μην έγινε ποτέ και η οικονομική υποτέλεια και κατοχή που επιβλήθηκε οδήγησε το λαό στην εξαθλίωση. Το πιο διαδεδομένο σύνθημα "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία" ποτέ δεν ήταν πιο άμεσο, έγκαιρο και ολοφάνερο. Αυτή η διαχρονικότητά του απελπίζει και απογοητεύει.
»Η επέτειος αυτή του Πολυτεχνείου δεν μπορεί να έχει άλλο νόημα, παρά αυτό της ενότητας, της αντίστασης και του αγώνα».
Συκοφαντική ταύτιση
**Γιάννης Γκιργκούδης: φοιτητής του Μαθηματικού τμήματος του ΑΠΘ τότε. Συνελήφθη τον Απρίλιο του 1968 για την αντιδικτατορική του δράση, καταδικάστηκε από το έκτακτο στρατοδικείο σε φυλάκιση 7 χρόνων κι έμεινε κρατούμενος στα κρατητήρια της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και στις Φυλακές Επταπυργίου, Αβέρωφ και Κορυδαλλού. Αποφυλακίστηκε το 1973 και τον Νοέμβριο ήταν στην κατάληψη της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ. Τη νύχτα της εξέγερσης συνελήφθη και πάλι κατά την έξοδό του από το κτήριο. Είναι εκπαιδευτικός.
«Γίνεται μια προσπάθεια συκοφάντησης και έμμεσης ταύτισης της γενιάς του Πολυτεχνείου με τους αγωνιστές του Πολυτεχνείου. Δεν είναι αυτοί που έβγαλαν τα δισεκατομμύρια στην Ελβετία. Δεν κυβερνήσαμε εμείς. Κάποιοι εξαργύρωσαν τους αγώνες τους. Συμβαίνει κάθε φορά αυτό, αλλά δεν είναι το κυρίαρχο. Ούτε αυτοί που εξαργύρωσαν είναι αυτοί που σχεδίασαν και εκπόνησαν τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν. Εμείς είμαστε εδώ και δεν πήραμε καμιά απολύτως καρέκλα. Δεν έχουμε ευθύνη γι' αυτά που περνάμε σήμερα και πρέπει να ξαναπαλέψουμε για τα ίδια οράματα.
»Πάλι τα ίδια θα έκανα, δεν μετανιώνω για ό,τι έχω κάνει, όμως κάπου αισθάνομαι περίεργα για τη σημερινή κατάσταση. Υπάρχει θυμός, αγανάκτηση και ο κόσμος αντιδρά γιατί βλέπει ότι παίρνονται μέτρα που δεν πιάνουν τόπο».
Μη μας φορτώνετε τις «πριμαντόνες»
**Δημήτρης Σερεμέτης: φοιτητής τότε στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής Αθηνών, «τιμωρήθηκε» με στράτευση για την αντιδικτατορική του δράση από τη χούντα. Κατάφερε να επιστρέψει και να ενταχθεί και πάλι στο φοιτητικό κίνημα, με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο ΕΑΤ-ΕΣΑ απ' όπου απελευθερώθηκε τον Αύγουστο του 1973. Συμμετείχε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου. Σήμερα είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Διετέλεσε σύμβουλος του Γ. Δραγασάκη στην κυβέρνηση Ζολώτα, ενώ επί υπουργίας του Αλέκου Παπαδόπουλου τοποθετήθηκε στο Γ' ΠεΣΥΠ Αττικής, για να αποχωρήσει πολύ σύντομα όταν αποδείχθηκε πρόσκαιρος ο μεταρρυθμιστικός οίστρος στην υγεία.
«Ανεργία, φτώχεια, "εφεδρεία" των απολυόμενων δημοσίων υπαλλήλων, μειώσεις μισθών και συντάξεων, ακατάπαυστη φοροεπιδρομή από τη μια. Ασυλία για τις πολιτικές ή και ποινικές ευθύνες πολιτικών, την αποφυγή των φόρων ή την υπεξαίρεσή τους, την εισφοροδιαφυγή, την εγχώρια και διεθνή κερδοσκοπία, όπως και για όλα τα μεγάλα, μαύρα εισοδήματα, από την άλλη. Η αντίθεση έχει οξυνθεί και παροξύνεται συνεχώς, χωρίς ωστόσο να συγκροτείται το απαιτούμενο ενιαίο μέτωπο πάλης υπέρ των λαϊκών συμφερόντων. Αντί γι' αυτό, δίνουν και παίρνουν οι μικροκομματικές αντιπαλότητες, η επιθετικότητα, η κώφωση στο διάλογο και μαζί μ'αυτά -φευ!- ο φθόνος και ένα -μη ταξικό- μίσος για τη δημοσιοϋπαλληλία, τους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ, ταξιτζήδες ή φορτηγατζήδες, μετανάστες κ.ο.κ. Κι από κοντά αυταρχισμός, βία κατά των κινητοποιήσεων και η συστηματική παραποίηση απόψεων και γεγονότων από την απολυταρχική κηδεμονία των τηλεοπτικών δελτίων των 8. Σε τέτοιες συνθήκες το βάθος του ουρανού παραμένει περισσότερο γκρίζο παρά κόκκινο. Το φορτίο για τη σημερινή νεολαία γίνεται δυσβάστακτο: παραφράζοντας τον ποιητή "στα σκοτεινά πηγαίνουν, στα σκοτεινά προχωρούν"...
»Εμείς, οι της "γενιάς του '73" ευτυχήσαμε να γευτούμε το αθάνατο κρασί μιας εξέγερσης με πολύ πιο ξεκάθαρους όρους. Το αντιδικτατορικό μέτωπο ήταν ευρύ, διακριτό και σχετικά συμπαγές. Δεν πετύχαμε όσα ονειρευτήκαμε. Μετά τη χούντα, πολλοί σε πολλά ξεστρατίσαμε. Πιστεύω όμως ότι οι περισσότεροι από μας -όσοι ακόμη ζουν- κάτι ακριβό κρατούν από το ήθος και το πάθος εκείνων των αγώνων. Είναι λάθος -με συνέπειες και για τους σημερινούς αγώνες- να μας φορτώνεται συλλογικά η ευθύνη για τα "πολιτικά ανδραγαθήματα" όσων λειτούργησαν στη συνέχεια ως "πριμαντόνες" του Πολυτεχνείου ή εξαργύρωσαν μέσω του μιντιακού "σταρ-σίστεμ" το χτυποκάρδι εκείνων των αγώνων».
Δεν περιμέναμε ανταλλάγματα
**Διονύσης Μαυρογένης: φοιτητής τότε στη Φυσικομαθηματική. Οργανωμένος στο ΕΚΚΕ-ΑΑΣΠΕ. Ηταν στην επιτροπή κατάληψης της Νομικής. Συνελήφθη και κρατήθηκε στην ΕΣΑ απ' όπου βγήκε με την αμνηστία τον Αύγουστο του '73. Μετείχε στην κατάληψη του Πολυτεχνείου. Στη μεταπολίτευση, δραστηριοποιήθηκε στο ΚΚΕ Εσωτερικού για ένα διάστημα και εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Ζωγράφου (1980-81). Από τα μέσα της δεκαετίας του '80 παραμένει ανένταχτος στο χώρο της ευρύτερης δημοκρατικής Αριστεράς. Είναι φαρμακοποιός.
«Η ερώτηση είναι βαριά και η απάντηση δύσκολη. Ιδιαίτερα σήμερα που ζούμε το οριστικό τέλος μιας 37χρονης μεταπολίτευσης, καθισμένοι πάνω στα συντρίμμια της. Ομως η ακατανίκητη δύναμη του βιώματος που σφράγισε τη γενιά μας και τον καθένα συμμετέχοντα ξεχωριστά, με υποχρεώνει να προσπαθήσω να απαντήσω. Η περιβόητη "γενιά του Πολυτεχνείου" είναι κυρίως εκείνοι και εκείνες που ανέλαβαν το καθήκον και πήραν με προσωπικό κόστος το ρίσκο για την ανατροπή μιας δικτατορίας που τους στερούσε την ελευθερία στο δικαίωμα να ονειρεύονται και να διαμορφώνουν το μέλλον τους. Και αυτό χωρίς να περιμένουν ανταλλάγματα.
»Η εκτόξευση στον ουρανό της ανιδιοτέλειας και η έμπρακτη υπέρβαση της αλλοτρίωσης είναι το ουσιαστικότερο μάθημα ηθικής που έδωσε και πήρε η γενιά μας. Με το κριτήριο αυτό κριθήκαμε τότε και στη συνέχεια μέχρι σήμερα όλοι μας. Γι' αυτό και η κρίση των σημερινών νέων για εκείνους που ταμπουρωμένοι στην ασφάλεια των κομματικών ιερατείων τους ανέχθηκαν και συνέβαλαν με τον τρόπο τους στο βιασμό αυτών των αξιών είναι αμείλικτη και δίκαιη. Η αξία των μηνυμάτων της εξέγερσης του Νοέμβρη για Ελευθερία, Δημοκρατία και Εθνική Αξιοπρέπεια είναι και σήμερα επιτακτικά παρούσα και περιμένει τους νέους να τη διαφυλάξουν και να την πραγματώσουν».
Δεν συγχωρούν τον αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία
**Βέρα Δαμόφλη: φοιτήτρια της Φιλοσοφικής τότε. Είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στις καταλήψεις της Νομικής και του Πολυτεχνείου. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Ριζοσπάστης» και «Ελεύθερος Τύπος» και σήμερα κάνει μεταφράσεις βιβλίων. Παραμένει δραστήρια στο χώρο της Αριστεράς.
«Στα αδιέξοδα, στις αμαρτίες αναζητούνται αποδιοπομπαίοι τράγοι. Επειδή η "γενιά του Πολυτεχνείου" συμπίπτει ηλικιακά με όσους κατέχουν αξιώματα ή ταυτίζονται επαγγελματικά με οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα, υφέρπει μία προπαγάνδα ότι "φταίει". Π.χ. για την καπιταλιστική κρίση. Προφάσεις.
»Ευθύνες έχει γιατί αντιμετώπισε τις ηγεσίες της Αριστεράς με θρησκευτική ευλάβεια, όχι με διαλεκτική μέθοδο. Αντί να βαθύνει την ενότητα του αντιδικτατορικού κινήματος, απαρνήθηκε τη συντροφικότητα, υποτάχτηκε στις διασπάσεις. Συνεχίζονται έως σήμερα με ολέθριες συνέπειες.
»Αυτό που δεν συγχωρείται σε όσους αγωνίστηκαν ενάντια στη δικτατορία είναι ότι τόλμησαν να το κάνουν. Οτι ο αγώνας αυτός εμπνέει εφήβους και νέους που νιώθουν δική τους την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Στις πλατείες ακούστηκε ξανά το σύνθημα "Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία".
»Οσοι αγωνίστηκαν για την ανατροπή της χούντας, αλλά και για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και τυραννία, σήκωσαν στις πλάτες τους την αξιοπρέπεια ενός λαού που στην πλειοψηφία του δεν στήριξε μεν, αλλά ανέχτηκε τη δικτατορία.
»Η πορεία όσων "εξαργύρωσαν" δεν απαξιώνει τον αντιδικτατορικό αγώνα ούτε τη συμμετοχή τους. Η εξουσία, ο πλούτος, διαφθείρουν. Ορισμένους. Θέμα συνείδησης. Ιστορικό φαινόμενο.
»Επικουρικά, στους νέους θα έλεγα να μην εξαπατώνται από εξουσίες, προπαγάνδες, εξαρτήσεις. Να μελετούν, να ανατρέπουν κάθε τυραννία. Στους αγώνες οι άνθρωποι γίνονται ελεύθεροι. Επώδυνος τοκετός, αλλά φέρνει στον κόσμο μία νέα ζωή».
Θέλει μάχη για να μην ξεπουληθείς
**Κατερίνα Παπαγκίκα: φοιτήτρια τότε της Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Οργανωμένη στην Αντι-ΕΦΕΕ και στην ΚΝΕ. Συνελήφθη από την Ασφάλεια τον Φλεβάρη του 1974. Μέχρι το 1989 παρέμεινε στο ΚΚΕ. Εκτοτε, αν και ανήκει στο χώρο της Αριστεράς, δεν εντάχθηκε σε κανέναν κομματικό οργανισμό. Ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση και έχει συμμετοχή σε κινήματα αλληλεγγύης, αντιρατσιστικά και αντιπαγκοσμιοποίησης. Εργάστηκε ως γιατρός κυτταρολόγος στα νοσοκομεία Κρατικό Νίκαιας, Τζάνειο, Αλεξάνδρας, Σωτηρία και για 25 χρόνια στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Μεταξά, απ' όπου συνταξιοδοτήθηκε πέρσι.
«Θα έλεγα
ότι το "Ψωμί, παιδεία, ελευθερία" που φωνάζαμε τότε θέλει και σήμερα αγώνα γιατί δεν είναι δεδομένο. Για τον τόπο μας αλλά και για το τελευταίο χωριό της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής.
Θα έλεγα
ότι και από τη δική σου γενιά πολλοί θα ξεπουληθούν.
Θέλει μάχη καθημερινά για να μην πουλήσεις τον αγώνα σου μαζί
με την ψυχή σου.
Αντισταθείτε. Εξεγερθείτε.
Κάποτε, "στου φωτεινού μας μέλλοντος την ιστορία", θα νικήσουμε.
Γιατί έχουμε το δίκιο.
Γιατί είμαστε το 99% του πλανήτη.
Γιατί ο μόνος σίγουρα χαμένος αγώνας είναι αυτός που δεν έγινε ποτέ».
Ολοι ήξεραν, όλοι ξέρουν
**Μαργαρίτα Γιαραλή: δευτεροετής φοιτήτρια στην Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή ήταν τον Νοέμβριο του '73, μέλος της αντιδικτατορικής οργάνωσης σπουδαστών Ρήγας Φεραίος. Τον Αύγουστο του '73 είχε βγει από τη φυλακή με την αμνηστία που έδωσε τότε το χουντικό καθεστώς. Από τον Μάιο του 1967 ήταν στο Πατριωτικό Αντιδικτατορικό Μέτωπο και από το φθινόπωρο του 1967 στον Ρήγα Φεραίο. Τη συνέλαβαν 16 Νοεμβρίου 1968 και αποφυλακίστηκε 21 Αυγούστου 1973. Τη συνέλαβαν ξανά το Φεβρουάριο 1974.
«Πλησιάζουμε και φέτος κοντά στο τρομερό τριήμερο του Νοέμβρη. Τριάντα οχτώ χρόνια μετά, ποιος δικαιούται να αναρωτιέται ακόμα για το νόημα, για το ποιοι και πώς και γιατί έφτασαν στη μεγάλη στιγμή της εξέγερσης;
»Ουδείς αναρωτιέται, όλοι ξέραμε και τότε, όλοι ξέρουμε και σήμερα. Ο καθένας από την πλευρά που επέλεξε. Οι εξουσίες, οι σιωπηλές πλειοψηφίες, οι "κοιτάω τη δουλειά μου", οι παραδομένοι, οι ηττημένοι, αλλά και οι φλογισμένοι, οι τρελαμένοι, οι εξεγερμένοι, οι ταγμένοι στο όραμα, οι... οι..., όλοι ήξεραν και ξέρουν.
»Οι εξουσίες αναστατώθηκαν το '73, αναστατώνονται κάθε χρόνο, γιατί τους ξεβολεύει όλους αυτό το σήμα, που ξέρουν όλοι τι σημαίνει. Μία είναι η βεβαιότητα. Η κοινωνία υπάρχει, ακόμα και πνιγμένη και τυφλή και κουφή και θαμμένη, η δυναμική της θα εκτιναχθεί, θα βρίσκονται πάντα αυτοί οι μη εχέφρονες, αυτοί οι έτοιμοι να βγουν από το κανάλι της στυγερής υποταγής και να ορμήσουν γεννώντας τη ζωή.
»Ετσι είναι αυτή η ζωή. Η εξέγερση διαπερνά με θράσος ακόμα και τους επαναστατικούς σχεδιασμούς, και είναι αυτή που εν τέλει ζωντανεύει το επαναστατικό σχέδιο, που προσθέτει φύλλα, άνθη και καρπούς, που μορφοποιεί στον ενεστώτα χρόνο την εξεγερσιακή παράδοση. Η εθνοσωτήρια χούντα των συνταγματαρχών μάς έσωζε από τον κομμουνιστικό κίνδυνο.
»Η εθνοσωτήρια κυβέρνηση των τραπεζών μάς σώζει από τον άφρονα λαό, που διεκδικεί ζωή και αξιοπρέπεια. Και τότε και τώρα "ψωμί-παιδεία-ελευθερία". Και τότε και τώρα όλοι ξέρουμε. Μένει να επιλέξουμε, και θα επιλέξουμε με επίγνωση της μεγάλης ευθύνης. Τότε η νεολαία άφησε ανεξίτηλο το ιστορικό ίχνος της στον αντιδικτατορικό αγώνα, όσο κι αν η καθεστωτική προπαγάνδα πλαστογράφησε τα μηνύματα του αγώνα, όσο κι αν κάποιοι από τους τότε αγωνιστές έφτυσαν, αργότερα, κατάμουτρα την ίδια τους την ιστορία. Αν οι πλατείες του καλοκαιριού και οι γενικές απεργίες του φθινοπώρου ήταν τα γεγονότα της Νομικής του '72, τότε το Πολυτεχνείο κοντοζυγώνει. Οσοι το ζήσαμε νιώθουμε τα μηνύματα στον αέρα και είμαστε διπλά χαρούμενοι, γιατί θα είμαστε πάλι εκεί, αμετανόητοι στοιχημένοι στο όνειρο.
===============
1. Να θυμόμαστε πάντα ότι υπάρχουν και αυτοί που δεν εξαργύρωσαν τίποτα και παραμένουν πιστοί στα ιδεώδη τους μέχρι σήμερα
2. Ακριβώς! Χιλιάδες υπάρχουν που δεν "εξαργύρωσαν" τίποτα, αλλά βολεύει στο αφήγημα του μηδενισμού ή μάλλον στο αφήγημα "όλοι ίδιοι είναι" κάποιων πονηρών....
3. Εάν κάποιος συμμετέχει αγωνιστικά εναντίον του ολοκληρωτισμού, δεν σημαίνει ότι ταυτόχρονα σου υπογράφει κανένα συμβόλαιο για το πώς θα είναι η πορεία της ζωής του μετα. Αυτό για όσους μας έπρηξαν σήμερα για την "εξαργύρωση" της συμμετοχής ορισμένων στα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
=====================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.