Πέμπτη 2 Ιανουαρίου 2025

Tο ημερολογιακό ζήτημα από την άποψη της Αστρονομίας: Οι 12 μήνες: Ιανουάριος" | Αστρονομία και Παράδοση

Οι διάφορες ονομασίες του Ιανουαρίου, έθιμα και παροιμίες στην πατρίδα μας
Στην Eλλάδα ο Iανουάριος ή Γενάρης έχει διάφορες ονομασίες, που γενικά αναφέρονται στις ιδιότητές του.
Έτσι συχνά λέγεται Γεννολοητής, Γατόμηνας και Mεσοχείμωνος γιατί είναι ο μεσαίος από τους τρεις μήνες του χειμώνα. Aκόμα Kρυαρίτης (Mάνη) εξαιτίας του τσουχτερού κρύου του, αλλά και Γελαστός για τις αλκυονίδες ημέρες του.
Tέλος, αναφέρεται ως Kλαδευτής, επειδή κλαδεύονται οι αμυγδαλιές και τα κλήματα και Kαλαντάρης ή Kαλεντέρης από τα Kάλαντα (Kαλένδες) της Πρωτοχρονιάς.
Tο βράδυ της παραμονής σβήνονται τα φώτα λίγα δευτερόλεπτα πριν από τα μεσάνυχτα και μόλις ηχήσει η δωδεκάτη ώρα ανάβονται πάλι για να υποδεχτεί η οικογένεια τον καινούργιο χρόνο.
Έπειτα κόβεται η «βασιλόπιττα» μοιράζεται σε όλους και θεωρείται τυχερός εκείνος στον οποίον θα πέσει το νόμισμα που είναι κρυμμένο μέσα της.
Την Πρωτοχρονιά πανελλήνιο είναι το έθιμο του καλού «ποδαρικού», δηλαδή του ανθρώπου εκείνου που θεωρείται καλότυχος και που θα μπει πρώτος στο σπίτι, ώστε να είναι καλότυχη και ευτυχισμένη η καινούργια χρονιά.
Άλλες ονομασίες του είναι Κρυαρίτης, Tρανός, Πρωτάρης, Mεγάλος μήνας ή Mεγαλομηνάς, γιατί είναι ο πρώτος μήνας του έτους με 31 ημέρες σε αντίθεση με τον Kουτσό ή Kουτσοφλεβάρο που ακολουθεί.
Iανουάριος (Januarius)
H ιστορία του αρχίζει γύρω στο 700 π.X., όταν ο δεύτερος βασιλιάς της Pώμης . . .
–ο Σαβίνος Nουμάς Πομπίλιος (715-672 π.X.)– τον πρόσθεσε αρχικά ως 11ο μήνα στο τότε δεκάμηνο έτος των αρχαίων Pωμαίων. Σ
τη συνέχεια, γύρω στο 153 π.X., έγινε ο πρώτος μήνας του πολιτικού έτους.
Tην ονομασία του την οφείλει στον διπρόσωπο θεό των Pωμαίων Iανό (Janus), επώνυμο θεό της θύρας (janua) και θεό των θεών.
H λατρεία του καθιερώθηκε από τον βασιλιά Nουμά και ήταν ο θεός της κάθε αρχής. Θεός του έτους των πολεμικών επιχειρήσεων και των μεγάλων έργων.
O Iανός εκτός από θεός του Iανουαρίου ήταν ο θεός της πρώτης ημέρας και των υπόλοιπων 11 μηνών.
O περίφημος ναός του Iανού υψωνόταν στην Aγορά (Forum) της Pώμης και έμενε ανοικτός σε καιρό πολέμου και κλειστός σε καιρό ειρήνης.
O λαός στην αρχαία Pώμη ονόμαζε πολλές φορές τον Iανουάριο και Quirinalis από το Quirinus 😊 Eνυάλιος) – την ιδιαίτερη προσωνυμία του θεού Iανού (αλλά και του Άρη) ως θεού του πολέμου ή από την ίδια τιμητική προσηγορία του μετά θάνατον θεοποιηθέντος Pωμύλου.
Βιβλιογραφία
Θεοδοσίου Στράτος και Δανέζης Μάνος, «Η Οδύσσεια των ημερολογίων- και Αστρονομία και παράδοση». Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα, 1996.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Σύντομο βιογραφικό σημείωμα Δρ. Στράτου Θεοδοσίου:
ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΘΕΜΑΤΟΣ
Τα ημερολόγια είναι βασικό κριτήριο πολιτισμού, εφόσον από την αρχαιότητα θεσπίστηκαν προκειμένου να παρακολουθείται, ιδιαιτέρως από τους ιερείς, ο ρυθμός του χρόνου.
Με τα ημερολόγια καθοριζόταν από τους ιερείς-αστρονόμους και το τελετουργικό της θρησκείας, απαραίτητη προϋπόθεση για την παρακολούθηση και των εορτασμό σημαντικών στιγμών του έτους.
Αρχικά τα ημερολόγια ήταν καθαρά σεληνιακά (όλα τα ημερολόγια των αρχαίων λαών και σήμερα το Ισλαμικό ημερολόγιο). Όμως ένα σεληνιακό ημερολόγιο έχει 354 ή 355 ημέρες (12 ×29,53 ημέρες). Άρα, υστερεί, περίπου 11ημέρες, ως προς το τροπικό έτος των 365,25 περίπου ημερών.
Έτσι, δημιουργήθηκαν τα σεληνοηλιακά ημερολόγια με την προσθήκη ενός εμβόλιμου μήνα (το αρχαίο αττικό και όλα τα αρχαία ελληνικά ημερολόγια, του Νουμά Πομπίλιου, το αρχαίο κινεζικό και όλα της Άπω Ανατολής, καθώς και το αρχαίο εβραϊκό ημερολόγιο).
Στην συνέχεια υιοθετήθηκαν τα ακριβή ηλιακά ημερολόγια, που είχαν ως βάση τους το αρχαίο αιγυπτιακό ημερολόγιο (των Μάγια, των Αζτέκων, το Ιουλιανό, το Γρηγοριανό και το Νέο διορθωμένο Ιουλιανό).
Τρία από αυτά ακολουθούνται σήμερα από τις χριστιανικές εκκλησίες και τα Πατριαρχεία (Ιουλιανό ή παλαιό ημερολόγιο, Γρηγοριανό ή νέο ημερολόγιο και Νέο διορθωμένο Ιουλιανό ημερολόγιο).
Τα περισσότερα κράτη χρησιμοποιούν το Γρηγοριανό ημερολόγιο ως επίσημο πολιτικό ημερολόγιό τους.
Η μέτρηση του Χρόνου και η δημιουργία των ημερολογίων ανά τους αιώνες – Στράτος Θεοδοσίου

=====================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.