Τι είναι το «gaslighting» και πώς να το αντιμετωπίσεις

Όταν πάνε να σας τρελάνουν! Gaslighting: Από την ύπουλη χειραγώγηση στην ψυχική κακοποίηση ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

   

Πολλοί άνθρωποι έχουν φτάσει στο σημείο να πούνε «Αυτός/αυτή κόντεψε να με τρελάνει» ή «Παραλίγο να με πείσει ότι μου έχει στρίψει, νόμιζα πως μου έχει σαλέψει».

Το gaslighting είναι μια ύπουλη μορφή συναισθηματικής χειραγώγησης που καταλήγει στην ψυχική κακοποίηση!

Στο σημερινό βίντεο περιγράφουμε το φαινόμενο του gaslighting, αναλύουμε τις τεχνικές των ανθρώπων που προσπαθούν να σας παγιδέψουν, αναφέρουμε σημάδια που οφείλετε να προσέξετε, εξηγούμε ποιες κατηγορίες ανθρώπων είναι τα πιθανά θύματα και δίνουμε οδηγίες πως θα αντιδράσετε για να διασωθείτε!

• Το "Θέατρο της Δευτέρας" στο αρχείο της ΕΡΤ: https://archive.ert.gr/66960/

• * Πώς να επιβιώσετε από μια δυσλειτουργική οικογένεια (Aπελευθέρωση από τοξική οικογένεια):    • Πώς να επιβιώσετε από μια δυσλειτουργ...  

*** Ζώντας σε μια δυσλειτουργική οικογένεια - Τα χαρακτηριστικά της:    • Ζώντας σε δυσλειτουργική οικογένεια: ...  

ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Pan.Alexandropoulos

   

«Gaslighting» είναι η απόπειρα χειραγώγησης κάποιας/-ου με στόχο να αμφισβητηθεί η ορθότητα της σκέψης της/του. 

Ο όρος προέρχεται από το βρετανικό θεατρικό έργο «Gas Light» του Patrick Hamilton το 1938, όπου ένας σύζυγος προσπαθεί να τρελάνει τη σύζυγό του μέσα από διάφορες τεχνικές, για να αμφισβητήσει η ίδια τη λογική της.  

Πρόκειται για μια ύπουλη μορφή ψυχολογικής κακοποίησης, η οποία κάνει το θύμα να αμφιβάλλει για τα συναισθήματα και τη λογική του.   . . .

 

Σύμφωνα με την Paige L. Sweet (2019)[1] το gaslighting ως κοινωνικό φαινόμενο έχει έμφυλη διάσταση. Ως πρακτική αποδίδει όταν λαμβάνει χώρα μέσα σε άνισες προσωπικές σχέσεις και οι δράστες ενεργοποιούν τα έμφυλα στερεότυπα για να επιτύχουν τον σκοπό τους. Ένα σαφές παράδειγμα είναι η στερεοτυπική αντίληψη ότι οι γυναίκες είναι πολύ συναισθηματικές και δεν μπορούν να ελέγξουν τα συναισθήματά τους.

Gashlighting και ενδοοικογενειακή βία

Αν και το gashlighting δεν απαντάται μόνο σε συντροφικές σχέσεις, με βάση υπάρχουσες έρευνες, είναι κοινή πρακτική εκεί όπου ασκείται ενδοοικογενειακή βία και μάλιστα μπορεί να αποτρέψει τις γυναίκες από το να αναζητήσουν βοήθεια. Ειδικότερα, τα αποτελέσματα έρευνας της Τηλεφωνικής Γραμμής για την Ενδοοικογενειακή Βία των ΗΠΑ του 2014 είναι ενδεικτικά.[2]

Στην έρευνα συμμετείχαν 2.500 ενήλικες γυναίκες επιζήσασες ενδοοικογενειακής βίας που απάντησαν σε μια σειρά ερωτήσεων:

Στην ερώτηση «σας έχει αποκαλέσει σύντροφος ή ο πρώην σύντροφός σας τρελή ή σας έχει κατηγορήσει ότι τρελαίνεστε;», το 85,7% των συμμετεχουσών απάντησε καταφατικά.

Στην ερώτηση «πιστεύετε ότι ο σύντροφος ή ο πρώην σύντροφός σας έκανε επίτηδες κάποια πράγματα για να σας κάνει να νιώσετε ότι τρελαίνεστε;», το 73,8% απάντησε καταφατικά.

Στην ερώτηση «σας έχει απειλήσει ποτέ ο σύντροφος ή ο πρώην σύντροφός σας ότι θα καταγγείλει στις αρχές πως είστε τρελή, για να μην καταφέρετε να αποκτήσετε κάτι που θέλετε ή χρειάζεστε (όπως η κηδεμονία των παιδιών σας ή φαρμακευτική αγωγή);», το 50% των γυναικών επίσης απάντησε καταφατικά.

Συμπερασματικά, τα 3/4 των συμμετεχουσών υπέστησαν gaslighting και περίπου οι μισές το θεώρησαν εμπόδιο στην αναζήτηση της υποστήριξης που χρειάζονταν.

Παραδείγματα gaslighting

Το gaslighting συμβαίνει σταδιακά και αρχικά μάλιστα μπορεί να μην αξιολογηθεί σωστά από το θύμα, να κρίνει δηλαδή τα περιστατικά ήσσονος σημασίας. Όμως, με το πέρασμα του χρόνου η γυναίκα αισθάνεται μπερδεμένη και αγχωμένη, καθώς νιώθει πως δεν μπορεί να καταλάβει τι γίνεται και δεν μπορεί να οριοθετηθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί ο δράστης αρνείται την αξιοπιστία της κρίσης της και παραβλέπει/απορρίπτει αποδείξεις με βάση τις οποίες τα δικά του λεγόμενα και κίνητρα δεν είναι ορθά. Το gaslighting είναι δύσκολο να αναγνωριστεί. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές χειραγώγησης που χρησιμοποιούνται, όπως:

Η άρνηση της πραγματικότητας, όπου ο δράστης προσποιείται πως δεν θυμάται κάτι που έκανε ή είπε ή πως έγιναν πραγματικά κάποια γεγονότα.

«Εγώ ποτέ δεν είπα κάτι τέτοιο, από το μυαλό σου το έβγαλες».

«Πότε έγινε αυτό; Τα φαντάζεσαι όλα».

«Μάλλον δεν τα θυμάσαι καλά ούτε και σε αυτήν την περίπτωση»

Η υποβάθμιση ενός θέματος, με σκοπό να πιστέψει το θύμα πως οι σκέψεις, τα όρια και οι απόψεις του δεν έχουν τόση σημασία.

«Θα αφήσεις αυτό το ασήμαντο πράγμα να χαλάσει τη σχέση μας;»

«Παραείσαι ευαίσθητη…»

Η έλλειψη κατανόησης και συνεννόησης. Ο δράστης αρνείται να συζητήσει, να ακούσει τα συναισθήματα του θύματος, αλλά και να μοιραστεί τα δικά του.

«Δεν μπορώ να συζητήσω πάλι τα ίδια και τα ίδια».

Η αλλαγή του θέματος συζήτησης με στόχο τον έλεγχο της κατάστασης, με φράσεις όπως:

«Πώς σου ήρθε πάλι αυτή η τρελή ιδέα, δεν έχει καμία σχέση αυτό»

«Αρκετά, δεν θα το συζητήσουμε άλλο, το κάνεις επίτηδες»

Να σημειωθεί ότι οι συμπεριφορές αυτές για να χαρακτηριστούν gaslighting θα πρέπει να είναι συνεχείς και σταθερές, να καθορίζουν τη σχέση κι όχι να συμβαίνουν απλώς μια φορά. Όλες/-οι μπορεί να τύχει να διαφωνήσουμε για το αν θυμόμαστε καλά κάτι ή όχι. Δεν σημαίνει ότι μια μεμονωμένη διαφωνία/συζήτηση είναι τακτική χειραγώγησης.

Τι μπορείς να κάνεις αν αναγνωρίζεις τέτοιες συμπεριφορές;

Είναι αρκετά δύσκολο να καταλάβεις ότι υφίστασαι gaslighting, από τη στιγμή που θα φτάσεις να αμφισβητείς την κρίση σου. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να μην δέχεσαι άκριτα τα όσα σου λένε, ιδίως όταν υποπτεύεσαι ότι υφίστασαι κάτι τέτοιο. Σκέψου τα όλα από την αρχή και κατανόησε τα συναισθήματά σου. Εάν δυσκολεύεσαι, μπορείς να ζητήσεις τη γνώμη κάποιου δικού σου ανθρώπου ή μιας/ενός ειδικής/-ού επαγγελματία.

Έχεις ερωτήσεις ή χρειάζεσαι βοήθεια;

Οι υποστηρικτικές δομές του Δικτύου της ΓΓΟΠΙΦ για την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών είναι πανελλαδικής εμβέλειας και παρέχουν συμβουλευτική στήριξη σε όσες γυναίκες τη χρειάζονται.

Μπορείς να απευθυνθείς:

Στα 14 Συμβουλευτικά μας Κέντρα, που βρίσκονται στις έδρες των Περιφερειών της χώρας, ή

Στα 27 Συμβουλευτικά Κέντρα των Δήμων, ή και

Στην Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 που λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο, κάθε μέρα.

*Εάν είσαι ανήλικη, μέσα από το Δίκτυο μπορείς να βρεις πληροφορίες και να κατευθυνθείς σε εξειδικευμένους φορείς που θα σου προσφέρουν την κατάλληλη βοήθεια.

 

[1] Sweet, Paige (2019). “The Sociology of Gaslighting”, American Sociological Review, 84(5): 851-875.

[2] Warshaw, Carole, Lyon, Eleanor, Bland, Patricia, Heather, Phillips, & Hooper, Mikisha (2014). Mental Health and Substance Use Coercion Surveys. Report from the National Center on Domestic Violence, Trauma & Mental Health and the National Domestic Violence Hotline, National Center on Domestic Violence, Trauma & Mental Health and the National Domestic Violence Hotline.

 

  Εφιάλτης / Gaslight (1944). Θρίλερ μυστηρίου με στοιχεία νουάρ σκηνοθετημένo από τον Τζορτζ Κιούκορ, με πολύ καλές ερμηνείες από τους πρωταγωνιστές 

( Ίνγκριντ Μπέργκμαν, Σαρλ Μπουαγιέ, Τζόζεφ Κότεν και Άντζελα Λάνσμπερι στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση). 

Η ταινία αποτελεί ριμέικ της αγγλικής ταινίας Gaslight (1940) του Θόρολντ Ντίκινσον και μεταφορά του θεατρικού έργου του Πάτρικ Χάμιλτον με τίτλο Angel Street. Προτάθηκε για 7 βραβεία Όσκαρ κι απέσπασε δύο, μεταξύ των οποίων κι εκείνου του Α' γυναικείου ρόλου για την Ίνγκριντ Μπέργκμαν. 

Εξαιρετική η φωτογραφία του Γιόζεφ Ρούτενμπεργκ. 

 Υπόθεση Έντονη και δυνατή ιστορία μιας γυναίκας που βασανίζεται ψυχολογικά στα όρια του σαδισμού από τον άντρα της. 

Ο σύζυγός της την εγκαταλείπει κάθε βράδυ και όταν εκείνη μένει μόνη στο σπίτι όσα συμβαίνουν την οδηγούν να αμφιβάλλει για την πνευματική και συναισθηματική της ισορροπία. 

Δεν μπορεί να εξηγήσει πώς εξαφανίζονται αντικείμενα, τους ήχους που ακούγονται από την αποθήκη και το πώς τρέμει το φως του γκαζιού. 

Οι απορίες της και η αγωνία μεγαλώνουν με την εμφάνιση του επιθεωρητή της Σκότλαντ Γιαρντ. 

 Στην Ελλάδα έχει παρουσιαστεί στη σκηνή με τον τίτλο «Το φως που προδίδει» το 1941 από τον θίασο Κοτοπούλη με τη Ρίτα Μυράτ και τον Γιώργο Παππά, το 1953 από το θίασο Κατερίνας με την Κατερίνα και τον Μάνο Κατράκη με τον τίτλο » Το φως του γκαζιού», το 1964 από την Αντιγόνη Βαλάκου με τον τίτλο «Εφιάλτης», το 1988 από την Κάκια Αναλυτή, τον Κώστα Ρηγόπουλο και τον Πέτρο Φυσσούν. Παραμένει η μακροβιότερη παράσταση στην ιστορία του Μπρόντγουαίη. Πρόσφατα παρουσιάστηκε στο Γουεστ Εντ από το Old Vic. 

Μεταφέρθηκε δύο φορές στον κινηματογράφο: την πρώτη το 1940 από τον Θόρολντ Ντίκινσον και τη δεύτερη το 1944 από τον Τζορτζ Κιούκορ με την Ίνγκριντ Μπέργκμαν σε ένα ρόλο που της χάρισε το Όσκαρ για την ερμηνεία της.

   

 Το Gaslight είναι μια βρετανική ταινία του 1940 σε σκηνοθεσία Θόρολντ Ντίκινσον, στην οποία πρωταγωνιστούν οι Άντον Γουόλμπρουκ και Νταϊάνα Γουάινγιαρντ και ο Φρανκ Πέτινγκελ. Η ταινία προσκολλάται περισσότερο στο πρωτότυπο έργο στο οποίο βασίζεται – το Gas Light (1938) του Πάτρικ Χάμιλτον – από την πιο γνωστή μεταφορά του 1944 στο MGM. Το έργο είχε προβληθεί στο Broadway ως Angel Street, οπότε όταν η ταινία κυκλοφόρησε στις Ηνωμένες Πολιτείες της δόθηκε το ίδιο όνομα.

PLOT

Η Alice Barlow (Marie Wright) δολοφονείται από έναν άγνωστο άνδρα, ο οποίος στη συνέχεια λεηλατεί το σπίτι της, αναζητώντας τα πολύτιμα και διάσημα ρουμπίνια της. Το σπίτι παραμένει άδειο για χρόνια, έως ότου οι νεόνυμφοι Paul και Bella Mallen μετακομίζουν. και, σε λίγο, ο Paul (Anton Walbrook) πιστεύει ότι χάνει τα λογικά της. Ο B. G. Rough (Frank Pettingell), ένας πρώην ντετέκτιβ που συμμετείχε στην αρχική έρευνα του φόνου, τον υποπτεύεται αμέσως για τη δολοφονία της Alice Barlow.

CAST Anton Walbrook as Paul Mallen Diana Wynyard as Bella Mallen Frank Pettingell as B.G. Rough Cathleen Cordell as Nancy the parlour maid Robert Newton as Vincent Ullswater Minnie Rayner as Elizabeth, the cook Jimmy Hanley as Cobb Marie Wright as Alice Barlow Aubrey Dexter as House agent Mary Hinton as Lady Winterbourne Angus Morrison as Pianist Katie Johnson as Alice Barlow's maid For more full length free movies:    • Full Movies in Good Quality   For more classic videos, please check out our channel:    / thesmokinghat  

 =====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"