Εισαγωγή στον Καρλ Γιούνγκ 1/2 - Η ψυχή, τα αρχέτυπα και το συλλογικό ασυνείδητο

Κατέβασε τον Χάρτη της Ψυχής εδώ https://bit.ly/3t4Mhff Σε αυτό το βίντεο και στο επόμενο, θα εξετάσουμε μερικές από τις πιο σημαντικές ιδέες του Carl Jung. Θα μιλήσουμε για τις ιδέες του σχετικά με τις συνειδητές και ασυνείδητες περιοχές του νου, τη θεωρία του για τα αρχέτυπα και τη διαδικασία εξατομίκευσης. Όλα αυτά θα μας βοηθήσουν να σχεδιάσουμε μαζί το χάρτη που σχεδίασε ο Γιούνγκ για την ψυχή. Έναν χάρτη που μπορούμε να τον έχουμε σαν οδηγό για τα διάφορα που νιώθουμε και πως να τα αναλύουμε. 00:00 Εισαγωγή Στον Κάρλ Γιούνγκ 02:35 Ο Λαβύρινθος Της Ψυχής 05:20 Τι Είναι η Ψυχή 06:53 Τι Είναι η Συνείδηση 07:35 Τι είναι το Εγώ 08:25 Το Προσωπικό Ασυνείδητο 09:50 Τι Είναι το Κόμπλεξ 12:40 Το Συλλογικό Ασυνείδητο 13:28 Τι Είναι τα Αρχέτυπα 16:15 Η Εξελικτική Θεωρία της Ψυχής 17:10 Το Ασυνείδητο και η Προσωπικότητά μας 18:30 Η Διαδικασία Εξατομίκευσης

Εισαγωγή στον Κάρλ Γιούνγκ

Όταν ήμουν ακόμα στο γυμνάσιο, θυμάμαι να έχουμε βιολογία, να βλέπω έναν χάρτη ανατομίας και να σκέφτομαι “υπάρχει άραγε ένας αντίστοιχος χάρτης και για την ψυχή”? 

Βλέποντας τα κόκαλα, τους μύες και τους τένοντες σε αυτούς τους χάρτες, αναρωτιόμουν, “έτσι όπως αυτά αλληλεπιδρούν για να δώσουν κίνηση και χαρακτήρα στο σώμα μου, υπάρχει άραγε κάτι αντίστοιχο και για την ψυχή? Δηλαδή κομμάτια μέσα στο νου μου που αλληλεπιδρούν και που μου δίνουν την προσωπικότητα που έχω”? 

Κατέβασε τον Χάρτη της Ψυχής εδώ.

Και πολλά πολλά χρόνια μετά, γνώρισα τον Καρλ Γιούνγκ! Δυστυχώς όχι απο κοντά. Ο Γιούνγκ είναι ένας απο τους σημαντικότερους ψυχαναλητές που έχουν υπάρξει και κατάφερε να φτιάξει έναν χάρτη για την ψυχή, ακριβώς όπως ο χάρτης ανατομίας που έβλεπα μικρός. Έφτιαξε αυτό το χάρτη για να μας βοηθήσει στη διαδικασία εξατομίκευσης, όπως την έλεγε. Μια διαδικασία που τη θεωρούσε ως την πρωταρχική πορεία προς το Γνώθις Εαυτόν, προς την αυτογνωσία δηλαδή, και προς την ολοκλήρωση της προσωπικότητας. . . .

Σε αυτό το βίντεο και στο επόμενο, θα εξετάσουμε μερικές από τις πιο σημαντικές ιδέες του Carl Jung. Θα μιλήσουμε για τις ιδέες του σχετικά με τις συνειδητές και ασυνείδητες περιοχές του νου, τη θεωρία του για τα αρχέτυπα και τη διαδικασία εξατομίκευσης. Όλα αυτά θα μας βοηθήσουν να σχεδιάσουμε μαζί το χάρτη που σχεδίασε ο Γιούνγκ για την ψυχή. Έναν χάρτη που μπορούμε να τον έχουμε σαν οδηγό για τα διάφορα που νιώθουμε και πως να τα αναλύουμε. 

Σημαντικές Πληροφορίες για τα βίντεο στο Ιντερνετ

Λοιπόν, μερικά σημαντικά πράγματα πριν ξεκινήσουμε. Δεν είμαι γιατρός και δεν συνταγογραφώ. Θα μιλήσουμε για τις βασικές ιδέες του Καρλ Γιούνγκ και για τρόπους που μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή τη γνώση για να καλυτερεύσεις την καθημερινότητά σου.

Ωστόσο, η ευημερία σου και η υγεία σου είναι δική σου ευθύνη. Άρα οποτεδήποτε θα μιλάμε σε αυτό το κανάλι για εργαλεία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να καλυτερεύσεις τη ζωή σου, σε παρακαλώ να τα φιλτράρεις έχοντας στο μυαλό σου αυτήν την ευθύνη. Αν θες να προχωρήσεις σε βάθος, συζήτήσε τα με έναν επαγγελματία και πάρε τη συμβουλή του.

Τα βίντεο που κάνω είναι εκπαιδευτικά κι όχι ψυχοθεραπευτικά.

Γενικά μέσα απο αυτό το κανάλι θέλω να καλλιεργήσω κι ένα αίσθημα υπευθυνότητας. Δε μου αρέσει δηλαδή όταν κάποιος βλέπει κάτι στο ιντερνετ και το θεωρεί σωστό 100% και πιστεύει οτι θα του λύσει όλα τα προβλήματα. Λίγη κριτική σκέψη δεν έβλαψε ποτέ κανέναν.

Επίσης θέλω να πω πως αυτό το βίντεο αποτελεί μέρος της προσπάθειάς μου να μεταφέρω στο κοινό δωρεάν γνώσεις σχετικά με επιστημονικά εργαλεία για την καλυτέρευση της ζωής μας.   

Είμαι ο Δημήτρης. Και καλως ήρθες σε ένα ακόμα επεισόδιο του Design Thyself!

Ο Λαβύρινθος Της Ψυχής

Έχω έρθει στην Κρήτη και είμαι δίπλα απο την αρχαία Κνωσσό. Εδώ είναι που ο βασιλιάς Μίνωας, ζήτησε απο το Δαίδαλο να χτίσει ένα κτίριο που ονομάστηκε λαβύρινθος. Ήθελε εκει μέσα να κλείσει το Μινόταυρο, ένα τέρας με κεφάλι ταύρου και ανθρώπινο σώμα. 

Ο λαβύρινθος είναι ένα απο τα αρχαιότερα σύμβολα που συναντάμε σε όλες σχεδόν τις μυθολογίες αρχαίων πολιτισμών. Συνοδεύεται πάντα απο την ιστορία ενός ήρωα, που πρέπει να μπεί στο λαβύριθνο για να σώσει τον εαυτό του αλλά και άλλους ανθρώπους. Συνήθως ο ήρωας αντιμετωπίζει παγίδες που βρίσκονται στις κρυφές γωνιές τους λαβυρίνθου αλλά η σημαντικότερη δοκιμασία βρισκόταν πάντα στο κέντρο και ήταν κάποιο τέρας που ο ήρωας έπρεπε να σκοτώσει. Το δυσκολότερο κομμάτι όμως ήταν να βρει τη μια και μοναδική έξοδο μέσα στο σκοτάδι χωρίς να χάσει τον προσανατολισμό του. Γιατί αν το σκεφτείς, τη σημασία έχει να νικήσεις το τέρας εαν δε μπορείς ποτέ να βγείς απ το λαβύρινθο?

Αυτή η ιστορία του ήρωα που κατεβαίνει στο σκοτάδι του λαβύρινθου για να σκοτώσει το τέρας και να ξαναβρεί το δρόμο του προς την επιφάνεια και το φώς, έχει συνδεθεί με την κάθοδο στα σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής που κάποιος πρέπει να κατέβει για να ανακαλύψει τον εαυτό του. Έχοντας κάποιος φτάσει το κέντρο της ψυχής του, θα πρέπει αντιμετωπίσει το προσωπικό τέρας που τον ακολουθεί. Αυτό το τέρας είναι συνήθως οι καταστροφικές τάσεις που έχουμε και που δε μας αφήνουν να εξελιχθούμε. Υπάρχουν μέσα μας και δρουν σαν αντανακλαστικά. Πολλές φορές δεν το καταλαβαίνουμε καν. Στην ουσία είναι ασυνείδητες πλευρές μας που θέλουν να μας προστατέψουν με έναν τρόπο που δε μας βοηθά καθόλου. Και νικάμε τον προσωπικό μας μινόταυρο, μόνο αν ξαναβρούμε το δρόμο προς το φώς. Αυτό σημαίνει το να βρούμε τρόπους να ενσωματώσουμε τα ασυνείδητα κομμάτια μας, στο συνειδητό μας Εαυτό. Να φτάσουμε την Αυτογνωσία δηλαδή. 

Ο Θησέας, όταν πήγε να σκοτώσει το Μινόταυρο, δεν είχε κάποιο χάρτη στη διάθεσή του. Εμείς όμως σήμερα θα δούμε πως ο Jung έφτιαξε εναν χάρτη για το λαβύρινθο της ψυχής και πως μπορούμε να τον κατανοήσουμε για να σχεδιάσουμε έναν καλύτερο εαυτό και μια καλύτερη ζωή. Θα τον σχεδιάζουμε μαζί αυτό το χάρτη κατα τη διάρκεια αυτών των δύο επεισοδίων. Στο τέλος του δευτέρου επεισοδίου θα έχω ένα λινκ για να κατεβάσεις το χάρτη και να τον έχεις κι εσύ!

«Ο άνθρωπος έχει αναπτύξει τη συνείδηση ​​αργά και επίπονα. Είναι μια διαδικασία που χρειάστηκε αμέτρητες γενιές για να φτάσει την πολιτισμένη της τωρινή κατάσταση. Και αυτή η εξέλικτική πορεία απέχει πολύ από την ολοκλήρωση της, γιατί μεγάλες περιοχές του ανθρώπινου μυαλού εξακολουθούν να βρίσκονται στο σκοτάδι" 

-Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung

Αυτά τα λόγια γράφτηκαν από τον Carl Jung, τον Ελβετό ψυχολόγο και ψυχαναλητή που έζησε από το 1875 έως το 1961.

Τι Είναι η Ψυχή;

Για να εκτιμήσουμε την τεράστια συνεισφορά του Jung στον τομέα της ψυχολογίας και να καταλάβουμε το χάρτη που έφτιαξε, θα πρέπει πρώτα να κατανοήσουμε πώς αντιλαμβανόταν ο Jung την ψυχή. Η λέξη ψυχή αρχικά σήμαινε αυτό το άϋλο βασικό στοιχείο για τη ζωή, το «πνεύμα», αλλά μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα είχε καταλλήξει να αναφέρεται στο νου. 

Στην προσέγγιση του Jung, η ψυχή του ατόμου μπορεί να θεωρηθεί ως η απόλυτη προσωπικότητά του και περιλαμβάνει όλες τις σκέψεις, τις συμπεριφορές, τα αισθήματα και τα συναισθήματα.

Η γνώση γύρω απο την ψυχή, το πώς λειτουργεί και το πώς μπορούσε κάποιος να επηρεάσει τη λειτουργία της, ήταν το πιο σημαντικό θέμα που απασχόλησε τον Jung. Ο Jung διαίρεσε την ψυχή σε τρείς σφαίρες: τη σφαίρα της συνείδησης, τη σφαίρα του προσωπικού ασυνείδητου και τη σφαίρα του συλλογικού ασυνείδητου.

Εδώ πρέπει να έχεις στο μυαλό σου οτι οι διαφορετικές σφαίρες της ψυχής δεν διαχωρίζονται εντελώς, αλλά αλληλεπιδρούν συνεχώς μεταξύ τους με έναν τρόπο σα να αντισταθμίζει και να αλληλοσυμπληρώνει η μια την άλλη. 

Αυτή η δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ των συνειδητών και ασυνείδητων επιπέδων της ψυχής μας δίνει τη δυνατότητα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, να γίνουμε καλύτεροι και πιο ολοκληρωμένοι άνθρωποι, μέσω αυτού που ο Jung χαρακτήρισε ως “διαδικασία της εξατομίκευσης.”

Πριν μπούμε σε λεπτομέρειες για τις ασυνείδητες σφαίρες της ψυχής, ας μιλήσουμε πρώτα για τη συνείδηση.

Τι Είναι η Συνείδηση;

Η συνείδηση είναι αυτό το επίπεδο της ψυχής που είναι πιο γνωστό και πιο οικείο σε εμάς. 

Μπορούμε να περιγράψουμε τη συνειδητή σφαίρα της ψυχής ως το πεδίο συνειδητοποίησης κάποιου. Δηλαδή τη δυνατότητα που έχει κάποιος να γνωρίζει και να κατανοεί τον εαυτό του, το περιβάλλον του, τα πράγματα που συμβαίνουν γύρω του και μέσα του. Η συνείδηση επίσης σε κάνει να έχεις την αίσθηση δύο ακόμα πραγμάτων. Το ένα είναι η «θέση» και της σημασία σου στον κόσμο καθώς και το δεύτερο είναι η αίσθηση του αντικτύπου των πράξεών σου. 

Ακριβώς στο κέντρο αυτού του πεδίου συνειδητοποίησης ήταν αυτό που ο Jung ονόμαζε το Εγώ. 

Τι είναι το Εγώ;

Το Εγώ είναι η προσωπικότητα ενός ατόμου έτσι όπως ακριβώς τη γνωρίζει από πρώτο χέρι.

Ή όπως ο Jung έγραψε για το Εγώ:

«. . . διαμορφώνεται, σα να ήταν, το κέντρο του πεδίου της συνείδησης. Κι, εφόσον αυτό περιλαμβάνει την προσωπικότητα που διαμορφόνεται μέσω της εμπειρίας, το Εγώ είναι το αντικείμενο, κι αποτελεί επίσης και το κέντρο, όλων των συνειδητών πράξεων". 

-Carl Jung

Το Εγώ παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή κάθε ατόμου. Μπορείς να το έχεις στο μυαλό σου σαν ένα φύλακα που επηρεάζει το πως μεταφράζονται οι εμπειρίες σου στη συνείδηση σου. Παίρνει λοιπόν τις εμπειρίες μας και αναλύει το περιεχόμενό τους. Επιλέγει ποιό απο το περιεχόμενο διαγράφεται, ποιό καταστέλλεται, ή καταθλίβεται, εξ ου και η κατάθλιψη, ή ποιό αγνοείται. 

Το Εγώ, στο ρόλο του ως φύλακας, βοηθά στο να προσδιορίζει το περιεχόμενο της επόμενης κύριας περιοχής της ψυχής που θα εξετάσουμε - το προσωπικό ασυνείδητο. Όπως γράφει ο Jung:

”Υπάρχουν ορισμένα γεγονότα τα οποία δεν έχουμε σημειώσει στη συνείδησή μας. Έμειναν, για παράδειγμα, κάτω από το όριο της συνείδησης. Έχουν συμβεί, αλλά έχουν απορροφηθεί υποσυνείδητα. " 

-Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung

Αυτά τα γεγονότα που έχουν απορροφηθεί υποσυνείδητα καταλαμβάνουν το προσωπικό ασυνείδητο. Η λέξη υποσυνείδητο μεταφράζεται αλλιώς και σε «κάτω από το όριο του συνειδητού», οπότε αυτό που εννοεί ο Jung είναι ότι υπάρχουν πολλά γεγονότα που το Εγώ καταπιέζει ή αγνοεί, για τους δικούς του λόγους, είτε είναι πολύ ενοχλητικά ή ξεχασμένα ή απλά θεωρούνται ασήμαντα. 

Αυτά τα γεγονότα όμως δεν εξαφανίζονται εντελώς από την ψυχή, αλλά μπαίνουν στο χώρο του προσωπικού ασυνείδητου και συνεχίζουν να έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν την προσωπικότητα κάποιου. 

Τι Είναι Το Προσωπικό Ασυνείδητο;

Πρέπει να πούμε εδώ ότι το ασυνείδητο επίπεδο δεν είναι απλώς ένα κουτί για ξεχασμένες αναμνήσεις που δε μας επηρεάζουν, αλλά όπως είπαμε προηγουμένως, οι ασυνείδητες και συνειδητές σφαίρες της ψυχής αλληλεπιδρούν μεταξύ τους, και παίζουν αναπόσπαστο ρόλο στη ζωή του ατόμου και οι δύο.

Ένας τρόπος με τον οποίο το προσωπικό ασυνείδητο επηρεάζει τη συμπεριφορά κάποιου είναι μέσω μιας συγκεκριμένης διεργασίας που ο Jung ονόμασε σύμπλεγμα ή όπως εμείς το ξέρουμε κόμπλεξ. Πολλοί ψυχολόγοι είναι εξοικειωμένοι με τον όρο σύμπλεγμα - οι περισσότεροι ξέρουμε για παράδειγμα οτι ο Sigmund Freud ήταν διάσημος για την ιδέα του για το Οιδηπόδειο σύμπλεγμα, ή ο Alfred Adler, που τόνισε τη σημασία του συμπλέγματος κατωτερότητας -κόμπλεξ κατωτερότητας που λέμε συχνά.

Τι Είναι τα Κόμπλεξ;

Ο Jung θεωρούσε τα συμπλέγματα ως... υπο-προσωπικότητες που έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν ισχυρό έλεγχο στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές κάποιου. Ή όπως διαβάζουμε στο βιβλίο της κλασική εισαγωγής του Jung, A Primer of Jungian Psychology:

«Ένα ενδιαφέρον και σημαντικό χαρακτηριστικό του προσωπικού ασυνείδητου είναι ότι ομάδες απο περιεχόμενα διαφορετικών εμπειριών, μπορεί να ενώνονται για να σχηματίσουν ένα σύμπλεγμα. Όταν λέμε ότι ένα άτομο έχει ένα σύμπλεγμα (η ένα κόμπλεξ) εννοούμε ότι είναι προκατειλλημένο έντονα από κάτι που δύσκολα μπορεί να το κάνει να σκεφτεί κάτι διαφορετικό. Θα μπορούσαμε να πούμε οτι έχει μια εμμονή. Εύκολα κάποιος παρατηρεί ένα ισχυρό κόμπλεξ σε κάποιον άλλο, αλλά για το άτομο που το έχει, είναι πολύ δύσκολο να αναγνωρίσει οτι το έχει». 

- Carl Jung

Ο Φρόιντ, ο οποίος ήταν και μέντορας του Γιουνγκ για μια περίοδο, πίστευε ότι ένα σύμπλεγμα προκύπτει σε μεγάλο βαθμό λόγω τραυματικών εμπειριών στην παιδική ηλικία, ωστόσο, ο Γιουνγκ δεν ήταν και πολύ ευχαριστήμένος με αυτήν την εξήγηση. 

Η δυσαρέσκεια του με την εξήγηση που έδωσε ο Φρόιντ τον οδήγησε σε μια προσωπική αναζήτηση για το τι είναι αυτό ακριβώς που μας δημιουργεί τέτοια συμπλέγματα? Αυτό που ανακάλυψε ήταν ότι οι ρίζες των συμπλεγμάτων κατοικούσαν σε ένα στρώμα του ασυνείδητου που ήταν βαθύτερο και πιο θεμελιώδες από το προσωπικό ασυνείδητο , το οποίο ονόμασε το συλλογικό ασυνείδητο. Και είναι η τρίτη σφαίρα για την οποία μιλήσαμε.

Έφτασε σε αυτή την ανακάλυψη μετά από έντονες αναλύσεις του υλικού που βρισκόταν στο ασυνείδητο των ασθενών του, για παράδειγμα όπως τα όνειρα και οι φαντασιώσεις τους. Έκανε επίσης και μια υπέροχη μελέτη που συνέκρινε θρησκεία και μυθολογία και έφτασε σε κάποια συμπεράσματα για το πως έχουν επηρεάσει την ψυχή μας αλλά και το πως η ψυχή μας επηρεάζει τη θρησκεία και τη μυθολογία. Είναι ένα φανταστικό θέμα και σίγουρα θα κάνω πολλά βίντεο στο μέλλον πάνω σε αυτό. 

Αυτό που παρατήρησε λοιπόν ο Jung ήταν ότι όχι μόνο υπήρχαν μεγάλες ομοιότητες μεταξύ του ασυνείδητου υλικού διαφορετικών ασθενών, αλλά το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι υπήρξαν επίσης παράξενες ομοιότητες στα κύρια μυθολογικά μοτίβα και θρησκευτικά σύμβολα διαφορετικών πολιτισμών. Αυτό οδήγησε τον Jung να προτείνει ότι εκτός από τις συνειδητές και προσωπικές ασυνείδητες σφαίρες της ψυχής, υπήρχε και ένας άλλος τομέας της ψυχής.

Τι Είναι το Συλλογικό Ασυνείδητο;

Όπως έγραψε ο Jung:

«Από το ασυνείδητο προέρχονται επιρροές που μας καθορίζουν… οι οποίες, ανεξάρτητα από την παράδοση του καθενός μας, μας κάνουν να έχουμε πολλές ομοιότητες, ακόμη και ομοιότητες στις εμπειρίες μας, και ακόμη και στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται αυτές οι εμπειρίες στη φαντασία μας. Μία από τις κύριες αποδείξεις αυτού είναι το οτι μυθολογικά μοτίβα τείνουν να είναι παρόμοια ανα τον κόσμο… »

- Τα Αρχέτυπα και το Συλλογικό Ασυνείδητο, Carl Jung

Αυτή η ιδέα λοιπόν του Jung για το συλλογικό ασυνείδητο, ήταν μια από τις σημαντικότερες συνεισφορές του στον τομέα της ψυχολογίας. Αυτό που πρότεινε ο Jung ήταν ότι εκτός από το προσωπικό ασυνείδητο, το οποίο αποτελείται από στοιχεία που παίρνουμε από τις εμπειρίες της ζωής μας, το συλλογικό ασυνείδητο περιέχει στοιχεία που κληρονομούνται απο προηγούμενες γενεές και που πάνε πολύ πίσω στο χρόνο.

Τι Είναι τα Αρχέτυπα;

«Μπορούμε επίσης να δούμε οτι οι ασυνείδητες ιδιότητες δεν αποκτώνται ξεχωριστά σε κάθε άτομο αλλά κληρονομούνται συλλογικά, π.χ., όταν το ένστικτό μας προτρέπει να κάνουμε κάτι, σαν μια παρόρμηση, για να καλύψουμε μια ανάγκη χωρίς συνειδητό κίνητρο. Σε αυτό το βαθύτερο στρώμα βρίσκουμε τα αρχέτυπα. Τα ένστικτα και τα αρχέτυπα σχηματίζουν το "συλλογικό ασυνείδητο". Τα αποκαλώ συλλογικά, διότι σε αντίθεση με το προσωπικό ασυνείδητο, δεν αποτελούνται από ατομικά περιεχόμενα, αλλά από αυτά που είναι καθολικά σε όλους μας και έρχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. " 

- The Essential Jung, Carl Jung και Anthony Storr

Σύμφωνα με τον Jung τα αρχέτυπα είναι ψυχικές δομές, ή θα λέγαμε ψυχικά πρότυπα, που είναι κοινά σε όλους τους ανθρώπους και αποτελούν «την αρχαϊκή κληρονομιά της ανθρωπότητας». 

Τώρα για να το πούμε λίγο πιο απλά, τα αρχέτυπα μπορείς να πεις οτι είναι κάτι σαν προδιαθέσεις με τις οποίες γεννιούνται οι άνθρωποι για να σκέφτονται, να αισθάνονται, να αντιλαμβάνονται πράγματα και να ενεργούν με συγκεκριμένους τρόπους.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι ο Jung δεν πίστευε ότι θα μπορούσε κάποιος να αντιληφθεί αμέσως ένα αρχέτυπο. Αυτό όμως που μπορεί να κάνει κανείς για να τα αντιληφθεί είναι να παρατηρήσει την ύπαρξή τους με το να παρατηρεί τις εικόνες ή τα σύμβολα που εκδηλώνονται ως αποτέλεσμα της ύπαρξής των αρχετύπων στο ασυνείδητο. Πρόσεξε μια μικρή λεπτομέρεια όμως εδώ. Τα αρχέτυπα δεν είναι σύμβολα ή εικόνες. Τα αρχέτυπα εμφανίζουν εικόνες και σύμβολα μαζί με διάφορα άλλα φαινόμενα.

Όπως πιο απλά το είπε ο Anthony Stevens, τα αρχέτυπα...

«Κατέχουν την ικανότητα να κινούν, να ελέγχουν και να διαμεσολαβούν στις συμπεριφορές και τις εμπειρίες όλων των ανθρώπων. Έτσι, υπο κατάλληλες προϋποθέσεις, τα αρχέτυπα δημιουργούν παρόμοιες σκέψεις, εικόνες, συναισθήματα και ιδέες σε ανθρώπους, ανεξάρτητα από την τάξη, το δόγμα, τη φυλή, τη γεωγραφική τοποθεσία ή την ιστορική εποχή. " 

-Jung: Μια πολύ σύντομη εισαγωγή, Anthony Stevens

Μερικά από τα αρχέτυπα που εξέτασε ο Jung περιελάμβαναν εκείνα της μητέρας, της γέννησης, του θανάτου, της αναγέννησης, της εξουσίας, του ήρωα και του παιδιού. Ωστόσο, όπως δήλωσε ο Jung:

«Υπάρχουν τόσα αρχέτυπα όσες και οι διαφορετικές καταστάσεις στη ζωή. Με την ατελείωτη επανάληψη ανά τις χιλιετίες, αυτές οι εμπειρίες έχουν χαραχτεί στο σύνταγμα της ψυχής μας. Όχι μόνο στις δομές των εικόνων που είναι γεμάτες με νόημα και περιεχόμενο, αλλά έχουν χαραχτεί πρωταρχικά ως αφηρημένες δομές χωρίς νόημα και περιεχόμενο. Δηλαδή σαν δομές ενός συγκεκριμένου τύπου αντίληψης και δράσης. " 

- Τα αρχέτυπα και το συλλογικό ασυνείδητο, Carl Jung

Τα αρχέτυπα του συλλογικού ασυνείδητου έχουν μια βαθιά εξελικτική βάση και ο Jung τα θεώρησε ως μέρη της ψυχής που κληρονομούνται απο προηγούμενες γενιές. 

Η Εξελικτική Θεωρία της Ψυχής

Ο Jung πίστευε ότι, όπως το ανθρώπινο σώμα έχει εξελιχθεί μέσα στις χιλιετίες εξέλιξης και τα γονίδια περνάνε απο γενιά σε γενιά, το ίδιο πρέπει και να ισχύει και για την ψυχή. Και η ψυχή πρέπει να έχει εξελίξει ορισμένες προδιαθέσεις και τάσεις σε όλη την τεράστια εξελικτική μας πορεία και να τις περνάει σε επόμενες γενιές.

«Ακριβώς όπως το ανθρώπινο σώμα αντιπροσωπεύει ένα ολόκληρο μουσείο οργάνων, το καθένα με μια μακρά εξελικτική ιστορία πίσω του, το ίδιο πρέπει να ισχύει και το νου. Δεν μπορεί να είναι κάτι λιγότερο από το σώμα μέσα στο οποίο υπάρχει. Με την «ιστορία» δεν εννοώ το γεγονός ότι ο νους δομείται με συνειδητή αναφορά στο παρελθόν μέσω της γλώσσας και άλλων πολιτιστικών παραδόσεων. Αναφέρομαι στη βιολογική, προϊστορική και ασυνείδητη ανάπτυξη του νου στον αρχαϊκό άνθρωπο, του οποίου η ψυχή ήταν ακόμη κοντά σε αυτήν του ζώου. " 

-Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung

Ενώ τα αρχέτυπα παίρνουν μορφή για πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους με αυτό τον εξελικτικό τρόπο που περιγράψαμε, και είναι κοινά σε όλους ανθρώπους, παρόλα αυτά εκφράζονται διαφορετικά σε κάθε άτομο. Με άλλα λόγια, τα αρχέτυπα αλληλεπιδρούν με την ατομική εμπειρία του κάθε ενός απο εμάς, και αυτό οδηγεί στο σχηματισμό μιας μοναδικής προσωπικότητας.

Με άλλα λόγια το μέρος της ψυχής που λέμε “συλλογικό ασυνείδητο” το οποίο είναι οι εμπειρίες γενεών που έχουν περάσει σε εμάς σαν αφηρημένες έννοιες, έρχεται και επηρεάζει το προσωπικό ασυνείδητο που είναι οι συγκεκριμένες εμπειρίες του κάθε ατόμου. Δηλαδή εαν κάτσεις να το σκεφτείς λίγο σοβαρά, μιλάμε κυριολεκτικά για έναν πραγματικό λαβύρινθο ψυχής! 

Το Ασυνείδητο, η Προσωπικότητά μας και η Διαδικασία Εξατομίκευσης

Ο Jung πίστευε ότι το καλύτερο που έχει να κάνει ο καθένας μας στη ζωή του, είναι να αντιμετωπίσει και να ενσωματώσει τα περιεχόμενα του ασυνείδητου στο συνειδητό, και πίστευε ότι όποιος αποτύγχάνει να το κάνει αυτό στη ζωή του, τότε θα καταλήξει μια, να πούμε, κομματιασμένη προσωπικότητα:

«Για χάρη της ψυχικής σταθερότητας και ακόμη και της υγείας του σώματος, το ασυνείδητο και το συνειδητό πρέπει να συνδέονται ολοκληρωτικά και έτσι να κινούνται σε παράλληλες γραμμές. Εάν διαχωρίζονται ή αποσυνδέονται, ακολουθεί ψυχολογική διαταραχή. » 

-Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung

Αυτή η διαδικασία αντιμετώπισης του ασυνείδητου ήταν, σύμφωνα με τον Jung, ένας δρόμος προς την αυτογνωσία, τον οποίο ονόμασε διαδικασία εξατομίκευσης. Όπως είπε ο Jung:

«Χρησιμοποιώ τον όρο «εξατομίκευση» για να δηλώσω τη διαδικασία με την οποία ένα άτομο γίνεται ψυχολογικό «άτομο», δηλαδή μια ξεχωριστή, αδιαίρετη ενότητα ή «ολόκληρο» - Carl Jung

Κλείνοντας το Πρώτο Μέρος

Λοιπόν, για να δούμε που είμαστε στο χάρτη που σχεδιάζουμε. Σήμερα μιλήσαμε για το Εγώ, το προσωπικό ασυνείδητο και το συλλογικό ασυνείδητο. 

Στο τέλος και του επόμενου επεισοδίου θα έχουμε την ολοκληρομένη εικόνα του χάρτη που φτιάχνουμε γιατι υπάρχουν κι άλλα μέρη της ψυχής που θα αναλύσουμε όπως η περσόνα, η σκιά, το anima και το animus, και το αρχέτυπο της ολότητας, που ο Jung ονόμασε τον Εαυτόν.

Η αλήθεια είναι οτι είπαμε πάρα πολλά και δύσκολα πραγματάκια σήμερα, αλλά εάν σου άρεσε αυτό το βίντεο, πάτα like. Είναι μια πολύ μικρή πράξη απο εσένα που μου δίνει κίνητρο να συνεχίζω να κάνω τέτοια βιντεάκια. Κι άν θες να λάβεις ειδοποίηση την επόμενη εβδομάδα που θα βγάλω το δεύτερο μέρος αυτού του επεισοδείου, τότε κάνε εγραφή στο κανάλι μου και πάτα το καμπανάκι για τις ειδοποιήσεις. 

Μέχρι την επόμενη εβδομάδα να είσαι καλά και μην ξεχνάς να αναρωτιέσαι, τι είναι αυτό που με κάνει να κάνω, αυτό που κάνω?

  

Αν δεν έχεις δει το πρώτο, πάτα εδώ   

 • Εισαγωγή Στην Ψυχανάλυση του Κάρλ Γιούνγκ 2/2   Αυτό είναι το δεύτερο βίντεο της Εισαγωγής στην ψυχανάλυση του Κάρλ Γιούγκ. Σε αυτό βίντεο, εξετάζουμε πως μπορούμε να φτάσουμε την Ψυχική Ισορροπία με το να κατανοήσουμε και να δώσουμε φωνή σε όλες τις περιοχές της ψυχής μας. Μιλάμε για την Ψυχανάλυση των Ονείρων και αναλύουμε την Περσόνα της Ψυχής. Περνάμε στην ανάλυση της Σκιάς, που είναι η σκοτεινή πλευρά της ψυχής μας για να φτάσουμε να μιλήσουμε για το Άνιμα, που μας προστατεύει απο το Ασυνείδητο. Όλα αυτά καταλήγουν στην Ολότητα της Ψυχής που ο Γιούνγκ ονόμασε Εαυτό. Τέλος μιλάμε για το πως η Διαδικασία Εξατομίκευσης μας προστατεύει απο δογματικά καθεστώτα και απολυταρχικές κυβερνήσεις. Φτάνουμε έτσι να κατανοήσουμε το πως ο Θησέας και ο Μινώταυρος είναι ένα και το αυτό, και βρίσκονται μέσα στον καθένα μας. 00:00 Εισαγωγή Στην Ψυχανάλυση του Κάρλ Γιούνγκ 01:50 Περίληψη 1ου Επεισοδίου 02:45 Ψυχική Ισορροπία 04:15 Όνειρα και Ψυχανάλυση 05:42 Η Περσόνα της Ψυχής 07:44 Η Σκιά της Ψυχής 10:56 Το Άνιμα της Ψυχής 12:57 Ο Εαυτός κ η Ολότητα της Ψυχής 14:47 Η Τεταρτοταξία και το Μάνταλα 16:10 Κομμουνισμός, Εθνικισμός κ Ψυχανάλυση 17:30 Κοινωνία και Αυτοπραγμάτωση 18:50 Εσύ ως Θησέας και Μινώταυρος μαζί

Dimitris Kalogirou

Ποιο Είναι Το Νόημα Της Ζωής; Να Ένας Τρόπος Να Το Βρεις

Εισαγωγή στον Carl Jung 2/2 - Εξατομίκευση, η Περσόνα, η Σκιά και ο Εαυτός

Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση του Κάρλ Γιούνγκ. Δεύτερο Μέρος

 «Εξατομίκευση σημαίνει να γίνεις ένα ενιαίο, ομοιογενές ον, αγκαλιάζoντας την ασύγκριτη μοναδικότητά σου, δηλαδή να γίνεις ο εαυτός σου. Θα μπορούσαμε λοιπόν να μεταφράσουμε την εξατομίκευση ως… “αυτοπραγματοποίηση”.»

- Συλλεκτικά Έργα του C.G. Jung: Τόμος 7, Carl Jung

Σήμερα μιλάμε, για τις βασικές ιδέες του Καρλ Γιούνγκ και για τρόπους που μπορείς να χρησιμοποιήσεις αυτή τη γνώση για να καλυτερεύσεις την καθημερινότητά σου.

Ωστόσο, η ευημερία σου και η υγεία σου είναι δική σου ευθύνη. Άρα οποτεδήποτε θα μιλάμε σε αυτό το κανάλι για εργαλεία που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για να καλυτερεύσεις τη ζωή σου, σε παρακαλώ να τα φιλτράρεις έχοντας στο μυαλό σου αυτήν την ευθύνη. Αν θες να προχωρήσεις σε βάθος, συζήτησε τα με έναν επαγγελματία και πάρε τη συμβουλή του.

Τα βίντεο που κάνω είναι εκπαιδευτικά κι όχι ψυχοθεραπευτικά.

Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του επεισοδίου σχετικά με τις ιδέες του Carl Jung. Θα εξετάσουμε τη διαδικασία της εξατομίκευσης, μια διαδικασία που ο Jung πίστευε ότι είναι απαραίτητη για μια υγιή προσωπικότητα. Επίσης, θα διερευνήσουμε μερικά από τα μέρη της προσωπικότητας που ο Jung πίστευε οτι είναι πολύ σημαντικά. Αυτά είναι η περσόνα, η σκιά, η anima και το animus, και το τελευταίο μέρος που είναι ο εαυτός. Τέλος, θα ολοκληρώσουμε το σχέδιο του χάρτη για την ψυχή, που ξεκινήσαμε στο προηγούμενο επεισόδιο, και που μπορούμε να τον έχουμε σαν οδηγό για τα διάφορα που νιώθουμε και πως να τα αναλύουμε.

Αν δεν έχεις δει το πρώτο μέρος αυτού του επεισοδείου, κάνε κλικ εδώ. Για να μπορέσεις να ακολουθήσεις αυτό το μέρος, θα πρέπει να έχεις δεί και το πρώτο.

Είμαι ο Δημήτρης. Και καλως ήρθες σε ένα ακόμα επεισόδιο του Design Thyself!

Περίληψη του Πρώτου Επεισοδίου

Πριν πάμε λοιπόν, στο καινούριο μας υλικό, ας δούμε περιληπτικά τι είπαμε στο πρώτο επεισόδιο.

Είπαμε λοιπόν οτι ο Γιουνγκ αντιλαμβανόταν την ψυχή ως κάτι που αποτελείται από μια συνειδητή και μια ασυνείδητη περιοχή. Το ασυνείδητο βασίλειο το χωρίσε στο προσωπικό ασυνείδητο και στο συλλογικό ασυνείδητο. Το προσωπικό ασυνείδητο αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από καταπιεσμένα στοιχεία της προσωπικής ιστορίας κάποιου, ενώ το συλλογικό ασυνείδητο αποτελείται από ένστικτα και αρχέτυπα που είναι κοινά σε όλα τα ανθρώπινα όντα. Τα αρχέτυπα μπορούμε να τα σκεφτούμε ως εξελιγμένες γνωστικές δομές που επηρεάζουν συναισθήματα, σκέψεις και συμπεριφορές.

Τα αρχέτυπα λοιπόν, παρέχουν δομή σε διάφορα μέρη της ψυχής και η ψυχή με τη σειρά της, λειτουργεί αρμονικά μόνο όταν υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ αυτών των περιοχών. Δυστυχώς, σύμφωνα με τον Jung, λίγοι άνθρωποι έχουν αυτή την ψυχική αρμονία. 

Ψυχική Ισορροπία

Οι περισσότεροι υποφέρουν από ανισορροπίες όπου ορισμένα μέρη της προσωπικότητάς τους πάσχουν από υπερανάπτυξη, που τα κάνει να έχουν υπερβολική έκφραση στη συνείδηση, ενώ άλλα μέρη υποφέρουν από υπανάπτυξη, όπου δηλαδή δεν έχουν την κατάλληλη έκφραση στη συνείδηση. 

Αυτές οι ανισορροπιες στο ποιά μέρη της ψυχής εκφράζονται περισσότερο και ποιά λιγότερο, συχνά οδηγούν στην ανάπτυξη νευρώσεων και στην έλλειψη ζωτικότητας στη ζωή.

Το να εργάζεσαι για την επίτευξη της σωστής έκφρασης των διαφόρων περιοχών της ψυχής σου και αποκτώντας σιγά σιγά με αυτό τον τρόπο την αυτογνωσία, είναι ο σκοπός της διαδικασίας εξατομίκευσης. Είναι σημαντικό να πούμε ότι αυτή η διαδικασία συμβαίνει αυθόρμητα, γιατί τα περιεχόμενα του ασυνείδητου πάντα προσπαθούν για εξωτερική έκφραση στον κόσμο, ή όπως το έθεσε ο Jung 

«Όλα στο ασυνείδητο αναζητούν εξωτερική εκδήλωση».

- Carl Jung

Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι ενώ είναι αυθόρμητο και φυσικό, οι περισσότεροι άνθρωποι κολλάμε σε διάφορα στάδια της διαδικασίας εξατομίκευσης καθώς δεν μπορούμε να ενσωματώσουμε σωστά στη συνείδηση ​​ορισμένα στοιχεία του ασυνείδητου. 

Το πως μπορούμε να βοηθήσουμε αυτή την ολοκλήρωση, όταν δεν συμβαίνει αυθόρμητα για τον οποιοδήποτε λόγο, ήταν κάτι που αποσχολούσε βαθειά τον Jung. Το πως δηλαδη μπορούμε να βοηθήσουμε το ασυνείδητό μας να εκφραστεί και στο συνειδητό και να μη μένει καταπιεσμένο μέσα μας. 

Μέσω της ανάλυσης των ασθενών του, της έρευνας του και της προσωπικής του εμπειρίας, κατέληξε στην ιδέα ότι αυτό που μας δίνει τη μεγαλύτερη ευκαιρία πρόσβασης στο ασυνείδητο είναι τα όνειρα.

Όνειρα και Ψυχανάλυση

Το έθεσε κάπως έτσι:

“Τα όνειρα είναι αμερόληπτα, αυθόρμητα προϊόντα της ασυνείδητης ψυχής, εκτός του ελέγχου της θέλησης. Είναι καθαρή φύση. Μας δείχνουν την αχαλίνωτη, φυσική αλήθεια και, ως εκ τούτου, είναι κατάλληλα, για να μας δώσουν μια οπτική που ταιριάζει με την ουσία της ανθρώπινης φύσης μας όταν η συνείδησή μας έχει απομακρυνθεί πολύ από τα θεμέλιά της και έχει φτάσει σε αδιέξοδο” 

- The Collected Works of C.G. Jung: Volume 10, Carl Jung

Ο Jung έδωσε μεγάλη έμφαση στα θεραπευτικά αποτελέσματα της ανάλυσης των ονείρων. Καταγράφοντας και αναλύοντας τα όνειρα κάποιου, προσδιορίζοντας το νόημα και τη συνάφεια τους, ο Jung πίστευε ότι μπορούσε να ενσωματώσει το ασυνείδητο περιεχόμενο των ονείρων, στη συνείδηση κάποιου.

Και πριν σκεφτείς να ψάξεις τον ονειροκρίτη, πρείπει να πούμε, ότι η ανάλυση των ονείρων δεν είναι απλή υπόθεση. Η μπερδεμένη φύση των ονείρων και το γεγονός ότι αρκετά συχνά τα όνειρα εκφράζουν υλικό που είναι δύσκολο να ενσωματωθεί στη συνείδηση, για να ερμηνεύσει κάποιος όνειρα πρέπει να έχει εμπειρία αλλά και βαθειά γνώση των αρχετύπων που θα αναλύσουμε στο υπόλοιπο βίντεο. Άσε λοιπόν τον ονειροκρίτη κατα μέρος κι ασ δούμε πως προσέγγιζε ο Γιούνγκ τα αρχέτυπα που βρίσκονται στα όνειρά μας. 

Πριν αναλύσουμε μερικά από τα αρχέτυπα που πάσχουν από υπανάπτυξη και επομένως μπορεί να εκδηλωθούν στα όνειρα, είναι σημαντικό να μιλήσουμε πρώτα για την περιοχή της ψυχής που ο Γιούνγκ ονόμασε περσόνα. 

Τι Είναι η Περσόνα της Ψυχής;

Η λέξη persona είναι ρωμαϊκή και έτσι ονομάζαν τη μάσκα που φορούσαν οι ηθοποιοί. Στην ψυχολογία του Jung λοιπόν, η περσόνα αντιπροσωπεύει την κοινωνική μάσκα που ο καθένας μας «φοράει» στην αλληλεπίδρασή μας με άλλους. Ή, για να το θέσω διαφορετικά, η περσόνα αντιπροσωπεύει την προσωπικότητα που προσπαθούμε να υποδυθούμε μπροστά σε άλλους.

Ενώ η περσόνα παίζει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της κοινωνικής μας ζωής, τα προβλήματα προκύπτουν όταν οι άνθρωποι ταυτίζονται υπερβολικά με την περσόνα τους. 

Όπως γράφει ο Jung:

“Βασικά η περσόνα δεν είναι τίποτα πραγματικό: είναι ένας συμβιβασμός μεταξύ του ατόμου και της κοινωνίας ως προς το πώς πρέπει να φαίνεται ένας άνθρωπος. Παίρνει ένα όνομα, κερδίζει έναν τίτλο, εκπροσωπεί μια εταιρία κ.ο.κ. Από μια ορισμένη έννοια, όλα αυτά είναι αληθινά, αλλά σε σχέση με την ουσιαστική ατομικότητα του ατόμου, είναι μόνο μια δευτερεύουσα πραγματικότητα, ένα προϊόν συμβιβασμού, στο οποίο οι άλλοι έχουν συχνά μεγαλύτερο μερίδιο από αυτόν. Η περσόνα είναι απλά μια όψη, μια δισδιάστατη πραγματικότητα." 

- Carl Jung

Οι περισσότεροι άνθρωποι υποφέρουν από το φούσκωμα της περσόνα, που σημαίνει ότι υπερ-ταυτίζονται με την «κοινωνική μάσκα» τους εις βάρος άλλων σημαντικών μερών της ψυχής τους. Δηλαδή όταν η περσόνα έχει μεγάλη έκφραση στο συνειδητό εις βάρος άλλων μερών της ψυχής, δημιουργούνται θέματα στην ψυχολογία του ατόμου. 

Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εξατομίκευσης πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η περσόνα δεν είναι το σύνολο της ύπαρξής μας. Είναι μόνο ένα μικρό συστατικό μιας πολύ μεγαλύτερης προσωπικότητας. Το να το συνειδητοποιήσουμε αυτό, σημαίνει οτι πρέπει να βουτήξουμε στο ασυνείδητο και να εξερευνήσουμε το περιεχόμενο που βρίσκουμε εκεί και που εκδηλώνεται μέσα από τα αρχέτυπα.

Τι Είναι η Σκιά Της Ψυχής;

Το πρώτο στάδιο της εξερεύνησης του ασυνείδητου, σύμφωνα με τον Jung, είναι μια συνάντηση με το αρχέτυπο της Σκιάς. Κατά τη διάρκεια της ζωής μας, ορισμένα χαρακτηριστικά προσωπικότητας προκαλούν αρνητικά σχόλια και ακόμη και την τιμωρία από άλλους. Αυτά τα αρνητικά σχόλια και οι γνώμες των άλλων για πράγματα που κάνουμε καθώς μεγαλώνουμε, μας  δημιουργούν άγχος με αποτέλεσμα να θέλουμε να απαλλαγούμε απο αυτά τα χαρακτηριστικά. Αυτό που κάνουμε για να το πετύχουμε αυτό, είναι να τα κρύβουμε στο ασυνείδητο. Όπου εκεί, όλα αυτά που κρύβουμε σχηματίζουν τη Σκιά - τη «σκοτεινή» πλευρά της προσωπικότητας μας.

Το να συνειδητοποίησουμε τι αποτελεί τη Σκιά μας, το να τη βγάλουμε απο το ασυνείδητο και να την ενσωμάτωσουμε στο συνείδηση ​​είναι μια δύσκολη και πολύ ηρωική προσπάθεια. Και η αποτυχία του να το κάνουμε αυτό, μπορεί να δημιουργήσει χάος στη ζωή μας. Στο σκοτάδι του ασυνείδητου η Σκιά είναι πανίσχυρη. Επηρεάζει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές μας, με τρόπο που είναι πέρα ​​από τον συνειδητό έλεγχο. Συχνά η Σκιά βρίσκει έκφραση μέσω προβολών, όπου αντί να βλέπουμε τα αρνητικά χαρακτηριστικά της Σκιάς μας και να αναγνωρίζουμε οτι βρίσκονται μέσα μας, προτιμούμε να προβάλλουμε αυτά τα χαρακτηριστικά σε άλλους.

Για παράδειγμα, μερικοί άνθρωποι ενώ έχουν θυμό μέσα τους, τον έχουν κρυμένο βαθειά στο ασυνείδητό τους. Προβάλλουν λοιπόν τον θυμό τους σε άλλους και αρχίζουν να πιστεύουν ότι είναι οι "άλλοι" που είναι θυμωμένοι. Η στρατηγική της προβολής έχει ως πρωταρχικό στόχο τη μείωση του άγχους. Το κάνει αυτό με το να επιτρέπει την έκφραση του συναισθήματος, αλλά με τρόπο που το Εγώ δεν μπορεί να την αναγνωρίσει ως δικιά του. Επομένως, το άγχος μειώνεται προσωρινά. Εάν λοιπόν θέλεις να διορθώσεις κάποιες από τις ανεπιθύμητες πτυχές του εαυτού σου, το να καταφέρεις να φέρεις τα χαρακτηριστικά της Σκιάς στη συνείδησή σου, είναι ζωτικής σημασιας. 

Όπως εξηγεί ο Jung:

“Δυστυχώς, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο άνθρωπος είναι σε γενικές γραμμές λιγότερο καλός από ό, τι φαντάζεται τον εαυτό του να είναι. Ο καθένας έχει μια Σκιά, και όσο δεν  ενσωματώνεται στη συνειδητή ζωή του ατόμου, τόσο πιο μαύρη είναι. Εάν έχουμε συνείδηση μιας κατωτερότητας μας, τότε έχουμε πάντα την ευκαιρία να τη διορθώσουμε. Αν όμως καταπιεσθεί και απομονωθεί από τη συνείδηση, δεν διορθώνεται ποτέ." 

- The Essential Jung, Carl Jung & Anthony Storr

Η Σκιά, σύμφωνα με τον Jung, δεν αποτελείται μόνο από αρνητικά χαρακτηριστικά. Αντίθετα, με την υπερβολική ταύτηση με την Περσόνα συχνά απορρίπτουμε τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας μας όχι επειδή είναι αρνητικά, αλλά επειδή δεν ταιριάζουν με τις κυρίαρχες κοινωνικές τάσεις της εποχής. Επομένως, όταν ενσωματώνουμε τη Σκιά στη συνείδηση, δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας να εκτεθεί και σε θετικά χαρακτηριστικά που μπορούν να φέρουν μια ανανεωμένη αίσθηση ζωντάνιας στη ζωή μας.

“Η Σκιά, όταν πραγματωθεί, είναι η πηγή της ανανέωσης. Ο νέος και παραγωγικός αυθορμητισμός δεν μπορεί να προέλθει από καθιερωμένες αξίες του Εγώ. Όταν υπάρχει αδιέξοδο και άγονος χρόνος στη ζωή μας, πρέπει να κοιτάξουμε τη σκοτεινή, μη αποδεκτή πλευρά μας, που πάντα βρίσκεται, εαν το θελήσουμε, στη διάθεση της συνείδησης μας." 

- Συνάντηση με τη σκιά: Η κρυφή δύναμη της σκοτεινής πλευράς της ανθρώπινης φύσης. Carl Jung

Τι Είναι Το Άνιμα της Ψυχής;

Εκτός από τη σκιά, ένα άλλο αρχέτυπο που συνήθως υποφέρει από υπανάπτυξη είναι ένα αρχέτυπο που ονομάζεται Αnima για τους άντρες και Αnimus για τις γυναίκες. Ενώ η Περσόνα είναι προσανατολισμένη προς τα έξω, ενεργεί δηλαδή ως φράγμα που προστατεύει το Εγώ από τον εξωτερικό κόσμο, με ανάλογο τρόπο το anima ή animus είναι προσανατολισμένο προς τα μέσα, προστατεύοντας το Εγώ από τις απειλές και τα σκοτεινά χαρακτηριστικά που βρίσκονται στα βάθη το ασυνείδητού μας:

“Η φυσική λειτουργία του Αnimus (και του Αnima) είναι να παραμείνει στη θέση του μεταξύ της ατομικής συνείδησης και του συλλογικού ασυνείδητου. Ακριβώς όπως η Περσόνα είναι ένα είδος στρώματος μεταξύ της συνείδητότητας του Εγώ και των αντικειμένων του εξωτερικού κόσμου. Το animus και το anima είναι μια γέφυρα που οδηγεί στις εικόνες του συλλογικού ασυνείδητου, καθώς η Περσόνα να είναι μια γέφυρα προς τον εξωτερικό κοινωνικό κόσμο.” 

- Carl Jung

Η συνάντηση λοιπόν με το Αnima εκδηλώνεται στη συνείδηση ​​κάποιου μέσα απο όνειρα ή οράματα, με ένα μέλος του αντίθετου φύλου. Μια τέτοια μορφή εμφανίζεται συχνά σε περιόδους σοβαρού ψυχικού αποπροσανατολισμού, προσφέροντας καθοδήγηση για το πώς να αφαιρέσεις ψυχολογικά εμπόδια που εμποδίζουν τη φυσική εξέλιξη της διαδικασίας Εξατομίκευσης. Η αντιμετώπιση ενός τέτοιου αρχέτυπου μπορεί επομένως να σηματοδοτήσει την αρχή μιας περιόδου μεγάλης σημασίας στη ζωή κάποιου, που ορίζεται από σημαντικές ψυχολογικές μεταμορφώσεις:

”Η συνάντηση με το Αnima / us αντιπροσωπεύει μια σύνδεση με το ασυνείδητο ακόμη πιο βαθιά από αυτή της Σκιάς. Στην περίπτωση της Σκιάς, είναι μια συνάντηση με τα περιφρονημένα και απορριφθέντα κομμάτια της ψυχής μας, τις κατώτερες και ανεπιθύμητες ιδιότητες της. Η συνάντηση με το Αnima / us, είναι μια επαφή με τα επίπεδα της ψυχής που έχουν τη δυνατότητα να οδηγήσουν στα βαθύτερα και υψηλότερα επιτεύγματα που μπορεί να επιτύχει το Εγώ."

-Ο χάρτης της ψυχής του Jung, Murray Stein

Αφού κάποιος συναντήσει και ενσωματώσει το αρχέτυπο Αnima / Αnimus στο Εγώ του, αποκτά πρόσβαση στο βαθύτερο στρώμα της ψυχής, το αρχέτυπο της ολότητας - το οποίο ο Jung ονόμασε τον Εαυτό και θεωρούσε ως το πιο σημαντικό από όλα τα αρχέτυπα. Η σωστή έκφραση του Εαυτού είναι ο στόχος της διαδικασίας εξατομίκευσης. 

Τι Είναι ο Εαυτός κ η Ολότητα της Ψυχής;

Όπως το έθεσε ο Jung:

«. . . ο Εαυτός είναι ο στόχος της ζωής μας, γιατί είναι η πληρέστερη έκφραση αυτού του προφητικού συνδυασμού που ονομάζουμε ατομικότητα." 

- Carl Jung

Έτσι όπως ο ήλιος καταλαμβάνει το κέντρο του ηλιακού συστήματος, με ανάλογο τρόπο ο Εαυτός είναι το κεντρικό αρχέτυπο ολόκληρης της ψυχής. Το αρχέτυπο του Εαυτού λειτουργεί ως οργανωτής της ψυχής και προσπαθεί να ενώσει τις συνειδητές και ασυνείδητες περιοχές της ψυχής. Στο πρώτο μας βίντεο για τον Jung είπαμε ότι το κέντρο του πεδίου της συνείδησης είναι το Εγώ,

Ο Jung έλεγε ότι:

«Όσο πιο πολλές και πιο αξιόλογες είναι οι ασυνείδητες περιοχές που ενσωματώνονται με το Εγώ, τόσο περισσότερο το Εγώ προσεγγίζει τον Εαυτό, παρόλο που αυτή η προσέγγιση πρέπει να είναι μια διαδικασία δίχως τέλος.» (Carl Jung).

Έχουμε πει πολλά μέχρι τώρα. Αλλά για να το κάνουμε πιο απλό σκέψου το ως εξής. Ο Εαυτός είναι οτιδήποτε ήσουν, οτισήποτε είσαι, κι όλα τα πιθανά σενάρια αυτού που εν δυνάμει μπορείς να γίνεις. Το Εγώ, απο την άλλη πλευρά, είναι αυτό που νομίζεις οτι είσαι.

Καθώς θα ταυτίζεσαι όλο και περισσότερο με τον πραγματικό σου Εαυτό του, θα παρατηρήσεις μια μεγαλύτερη αίσθηση αρμονίας τόσο μέσα σου όσο και με τον κόσμο συνολικά. Στην πραγματικότητα, ο Γιουνγκ είδε τη σύνδεση με τον Εαυτό τόσο σημαντική που σε διάφορες στιγμές το περιέγραψε ως «θησαυρό που θα έκανε ένα άτομο ανεξάρτητο» και «θα το συνέδεε με το άπειρο».

Τι Είναι η Τεταρτοταξία και τα Μάνταλα;

Ο Γιουνγκ αντιλήφθηκε την ύπαρξη του Εαυτού εξερευνώντας την καθολικότητα αρχέτυπων συμβόλων όπως η τεταρτοταξία και η μάνταλα. Σύμφωνα με τον Γιούνγκ, 

“…αυτά τα σύμβολα δεν έρχονται μόνο στα όνειρα των σύγχρονων ανθρώπων που δεν τα έχουν ακούσει ποτέ, αλλά τα έχουμε δει ιστορικά να διαδίδονται ευρέως αναμεταξύ λαών και ανεξαρτήτως περιόδων”.

Όχι μόνο τα μάνταλα έχουν μια πολύ μακρά ιστορία και εμφανίζονται επανειλημμένα στις εικόνες πολλών θρησκειών όπως ο Ινδουισμός, ο Βουδισμός και ο Χριστιανισμός, αλλά ο Γιουνγκ παρατήρησε ότι με μερικούς από τους ασθενείς του τα μάνταλα εμφανίστηκαν αυθόρμητα «σε περιόδους ψυχικού αποπροσανατολισμού ή επαναπροσανατολισμού». Τα Μανταλά, και άλλα «σύμβολα τάξης», ο Γιουνγκ πίστευε ότι ήταν σύμβολα που καθρεπτίζουν την ολότητα και που εκδηλώνονται από τον Εαυτό σε περιόδους κρίσης. Δηλαδή είναι σαν ο Ανώτερός σου Εαυτός, να ξέρει οτι εκείνη τη στιγμή χρειάζεσαι να δεις κάτι για να προσανατολιστείς, και να στο στέλνει για να σε βοηθήσει.

Η διαδικασία εξατομίκευσης που καταλήγει σε ταύτιση του Εγώ με τον Εαυτό είναι, σύμφωνα με τον Jung, ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας υγιούς προσωπικότητας, καθώς και για την έκφραση των μοναδικών δυνατοτήτων που έχει ο καθένας μας. Αλλά μαζί με αυτά τα προσωπικά οφέλη, ο Jung πίστευε ότι η διαδικασία εξατομίκευσης ήταν απαραίτητη για την ευημερία ολόκληρης της κοινωνίας. 

Κομμουνισμός, Εθνικισμός κ Ψυχανάλυση. Κοινωνία και Αυτοπραγμάτωση

Ο Γιουνγκ έζησε απο το 1875 μέχρι το 1961. Είδε λοιπόν όλο το χάος του 20ου αιώνα και πίστευε ότι οι Κομμουνιστικές και Εθνικιστικές κοινωνίες, αποτελούμενες κυρίως από ανθρώπους που ταυτίζονται υπερβολικά με την Περσόνα τους, δηλαδή το προσωπείο που δείχνουν στην κοινωνία, είναι εύκολο θήραμα για την άνοδο καταπιεστικών κυβερνήσεων. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο για κάθε θετική κοινωνική αλλαγή, ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι, με τη βοήθεια της διαδικασίας εξατομίκευσης, να συνειδητοποιούν ότι υπάρχουν περισσότερα πράγματα στη ζωή από τον Α ή Β κοινωνικό ρόλο που υπαγορεύεται από την Περσόνα. Μια κοινωνία που απαρτίζεται όλο και περισσότερο από εξατομικευμένα άτομα, σύμφωνα με τον Jung, δε θα υποκύψει τόσο εύκολα στην άνοδο καταπιεστικών κυβερνήσεων:

«... εάν η κοινωνία αποτελείται από μη-εξατομικευμένα άτομα, είναι εντελώς στο έλεος των αδίστακτων ατομικιστών. Σε όσες ομάδες και οργανισμούς να ενωθεί - είναι ακριβώς αυτή η εξαφάνιση της ατομικής προσωπικότητας που κάνει την κοινωνία να υποκύψει τόσο εύκολα σε έναν δικτάτορα. Δυστυχώς, ακόμα κι ένα εκατομμύριο μηδενικά να ενωθούν μαζί, δεν μας δίνουν το αποτέλεσμα Ένα. " 

- Ο Άνθρωπος και τα Σύμβολά του, Carl Jung

Αποφάσισα να συμπεριλάβω στο βίντεο αυτό το μήνυμα για έναν πολύ βασικό λόγο. Πολλοί μπερδεύουν την αυτοβελτίωση, την αυτοπραγμάτωση, το self-development, το self-awareness και όλα αυτά για τα οποία μιλάμε με το Εγώ και όλη την κουλτούρα του self με τις selfies, τα likes το self-promotion και όλα τα σχετικά. Αλλά το ένα δεν έχει καμία σχέση με το άλλο. Η διαδικασία της εξατομίκευσης για την οποία μιλήσαμε σε αυτά τα δυο βίντεο, έχει ώς κύριο στόχο τη βελτίωση ολόκληρης της κοινωνίας μέσα απο τη δουλεία που κάνουμε με τον Εαυτό μας. Δεν είναι οτι κάθομαι οκλαδών μεσα σε μια φούσκα Ζεν και παρακαλώ μη με ενοχλείται γιατί είμαι γκουρού! 

Είναι οτι μέσα απο τη δουλειά που κάνω με τον εαυτό μου γίνομαι καλύτερος ώς άνθρωπος, ώστε να γίνω καλύτερος ώς σύζηγος, φίλος, πατέρας, γιός, συνεργάτης, πολίτης, το οτιδήποτε. Πρέπει λοιπόν να ξεφύγουμε απο το δίλλημα Εστιάζω στον εαυτό μου ή έστιάζω στο γενικότερο καλό. Το ένα δε μπορεί να υπάρχει χωρίς το άλλο, και το ταξίδι στη διαδικασία εξατομίκευσης του Γιούνγκ, μας δίνει να καταλάβουμε ακριβώς αυτό. Το πως όλες οι περιοχές της ψυχής μας είναι άρρικτα συνδεδεμενες με τον κόσμο γύρω μας, και το πως το Εγώ, η Σκιά, ο Εαυτός επηρεάζοναι απο τον κόσμο γύρω μας, αλλά και πως έχουν τη δύναμη να τον αλλάξουν. 

Εσύ ως Θησέας και Μινώταυρος Μαζί

Στο προηγούμενο επεισόδιο, ξεκινήσαμε το ταξίδι μας απο την Κνωσσό, όπου ο Θησέας μπήκε μέσα στο λαβύρινθο για να αντιμετωπίσει το Μινώταυρο ώστε να σώσει την πόλη του απο το φόρο αίματος που οι Αθηναίοι έπρεπε να πληρώνουν στο βασιλιά Μίνωα. Κάθε χρόνο έπρεπε να του στέλνουν επτά νέες κι επτά νέους για να τους τρώει ο Μινώταυρος.

Και τώρα είμαι στο Σούνιο. Εδώ είναι που ο Θησέας επέστρεψε ωστέ να γίνει βασιλιάς της Αθήνας και να κυβερνήσει με σοφία και δικαιοσύνη αφού πρώτα νίκησε το Μινώταυρό. Αυτός ο μύθος έχει ένα υπέροχα αλληγορικό μήνυμα.

Όπως ο Θησέας κατέβηκε στην Κρήτη και μπήκε στο λαβύρινθο για να αντιμετωπίσει το τέρας, έτσι λοιπόν κι εσύ κατέβα στο λαβύρινθο της ψηχής σου με αυτόν εδώ το χάρτη που φτιάξαμε μαζί. Δες τις σκοτεινές πτυχές της ψυχής σου, κι αν κάτι ανακαλύψεις, μπορείς να το ψάξεις περισσότερο μόνος σου ή με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Στο τέλος, αυτά που θα βρείς εκεί μέσα, θα σε βοηθήσουν, εαν δουλέψεις πάνω σε αυτά, να γίνεις καλύτερη/ καλύτερος ώς άνθρωπος, ώστε να γίνεις καλύτερη/ος ώς σύζηγος, φίλη, φίλος, μητέρα, πατέρας, γιός,κόρη, συνεργάτης, πολίτης, το οτιδήποτε.

Το ξέρω οτι πολλές απο τις έννοιες που συζητήσαμε είναι δύσκολο να κατανοηθούν μέσα απο ένα βίντεο. 

Κατέβασε τον Χάρτη Της Ψυχής

Εδώ μπορείς να κατεβάσεις αυτό το χάρτη που σχεδιάσαμε και να τον έχεις κι εσύ. Ελπίζω να σε βοηθήσει να κάτσεις και να σκεφτείς ποιά μέρη της ψυχής σου φωνάζουν κι έχουν ανάγκη να ενσωματοθούν στο συνειδητό σου. 

Λοπόν, μιλήσαμε κι αναλύσαμε το πώς οι περιοχές της ψυχής παίζουν συγκεκριμένο ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας. Είπαμε επίσης οτι κάποιες απο αυτές τις περιοχές φωνάζουν περισσότερο κι άλλες μένουν χωρίς καθόλου φωνή, δηλαδή απλά την πνίγουν στο ασυνείδητο κι αυτό έχει ώς αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας ανισόρροπης προσωπικότητας που μας κάνει να μη μπορούμε να απολαύσουμε τη ζωή. Είπαμε πως κλειδί σε αυτό είναι η διαδικασία εξατομίκευσης που γίνεται μόνο όταν φέρνουμε μέρη της ψυχής μας που έχουμε καταπιέσει απο το ασυνείδητο, στο συνειδητό

Εάν σου άρεσε αυτό το βίντεο, χτύπα το like και κάνε εγγραφή στο κανάλι μου. Μην ξεχάσεις να ενεργοποιήσεις και τις ειδοποιήσεις. Με αυτή την απλή σου πράξη με βοηθάς αφάνταστα να συνεχίσω να φτιάνχω βίντεο σαν κι αυτό. 

Καλό ταξίδι λοιπόν, στη δική σου διαδικασία εξατομίκευσης

ΣΗΜΑΔΙΑ ΟΤΙ ΕΧΕΙΣ ΦΤΑΣΕΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΚΥΚΛΩΝ – ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ  

 

 Ψυχή Ξυπνητή 

=====================

 "O σιωπών δοκεί συναινείν"