Τον αναπτυξιακό, ρυθμιστικό και αναδιανεμητικό ρόλο του κράτους αναδεικνύει το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, η επεξεργασία του οποίου έχει προχωρήσει σε μεγάλο

Το πράσινο πακέτο για την κρίση

Του ΤΑΣΟΥ ΠΑΠΠΑ

Τον αναπτυξιακό, ρυθμιστικό και αναδιανεμητικό ρόλο του κράτους αναδεικνύει το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, η επεξεργασία του οποίου έχει προχωρήσει σε μεγάλο βαθμό.

Οι αρμόδιες επιτροπές, υπό την εποπτεία της Μαριλίζας Ξενογιαννακοπούλου, έχουν καταλήξει στις κεντρικές επιλογές. Το σχέδιο περιλαμβάνει τρεις ενότητες:

1. το πακέτο εξόδου από την κρίση,
2. ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης,
3. το κοινωνικό κράτος.

1 Για να περιοριστούν οι συνέπειες από τις επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία, το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ προβλέπει μέτρα για τη στήριξη των φτωχών στρωμάτων: επίδομα αλληλεγγύης και θέρμανσης, αύξηση του επιδόματος ανεργίας, πάγωμα των δόσεων των στεγαστικών δανείων για ένα χρόνο, απαγόρευση κατασχέσεων για την πρώτη κατοικία, επιστροφή του ΦΠΑ στους αγρότες. Περιλαμβάνει επίσης την προστασία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με τη διοχέτευσης πόρων από τα 28 δισ. ευρώ που προορίζεται για τις τράπεζες.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι ο Κ. Σημίτης εμφανίζεται επιφυλακτικός ως προς την αποτελεσματικότητα που μπορεί να έχει η επιδοματική πολιτική, όπως και η πολιτική παροχών για ενίσχυση των επενδύσεων, σε μια οικονομία με μεγάλα ελλείμματα, χρέος και χρόνιες υστερήσεις (βλ. σελ. 18).

2 Για να πάμε σ' ένα άλλο μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης απαιτείται να ενισχυθεί η θέση των δημόσιων επιχειρήσεων που έχουν στρατηγική σημασία και να αυξηθούν οι δημόσιες επενδύσεις ώστε να συγκρατηθεί η ανεργία σε ανεκτά επίπεδα. Προϋπόθεση για να επιτευχθούν οι παραπάνω στόχοι είναι η τροποποίηση του Συμφώνου Σταθερότητας: «Χρειαζόμαστε ένα ευρωπαϊκό new deal», είπε στην «Κ.Ε.» η Μ. Ξενογιαννακοπούλου.

3 Η αναδιανομή του εθνικού εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων τάξεων είναι πρώτη προτεραιότητα για το ΠΑΣΟΚ. Πολιτικές που θα βοηθήσουν προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η φορολόγηση της μεγάλης ακίνητης περιουσίας και της κερδοφόρας περιουσίας της Εκκλησίας, η εφαρμογή ενός προοδευτικού φορολογικού συστήματος με τιμαριθμοποίηση της κλίμακας.

Μείωση εξοπλισμών

Παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν, κατά την άποψη του ΠΑΣΟΚ, και στην περιοχή των εξοπλισμών. Ο Γ. Παπανδρέου έχει αναφερθεί στο «μέρισμα ειρήνης» από τον εξορθολογισμό των αμυντικών δαπανών, ωστόσο υπάρχουν στελέχη που προτείνουν πιο προωθημένες ρυθμίσεις, όπως «τη μείωση των αμυντικών δαπανών εδώ και τώρα» (βλ. Μαρία Δαμανάκη στη σελ. 14).

*Η συζήτηση που διεξάγεται στη Χ. Τρικούπη δεν έχει τη φόρτιση του παρελθόντος, αν και οι διαιρέσεις του τύπου κρατιστές-αντικρατιστές δεν έχουν εξαφανιστεί. Η περιρρέουσα φήμη ότι υπάρχει πρόβλημα με την επικεφαλής του οικονομικού τομέα Λούκα Κατσέλη (η κατηγορία είναι ότι διατυπώνει έναν παρωχημένο κρατικιστικό λόγο), δεν επιβεβαιώνεται, πάντως, από τους συνεργάτες του προέδρου του ΠΑΣΟΚ.

*Γκρίνιες υπάρχουν, αλλά έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει σχηματιστεί μια οικονομική ομάδα κύρους γύρω από τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πάντως, με τον δημόσιο λόγο τους τόσο ο Γ. Παπανδρέου («Ε» 3.10.2008), όσο και ο Ευ. Βενιζέλος («Κ.Ε.» 2.10.2008) υποστήριξαν ότι στην παρούσα φάση είναι απαραίτητο να ενισχυθεί ο παρεμβατικός και εποπτικός ρόλος του κράτους.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η πιο φιλελεύθερη Αννα Διαμαντοπούλου, η οποία επισημαίνει ότι η «ελεύθερη αγορά δεν είναι φυσικό φαινόμενο, είναι θεσμός της κοινωνίας και γι' αυτό δεν μπορεί να λειτουργεί ανεξέλεγκτα». Στην ίδια, άλλωστε, ανήκει η φράση «πρέπει να κάνουμε τους πλούσιους φτωχότερους».

*Το ερώτημα, ωστόσο, είναι, ποιο κράτος; Ο κ. Παπανδρέου μιλάει για κράτος-επιτελείο, ο κ. Βενιζέλος για ένα κράτος με σύγχρονους όρους, η Μαρία Δαμανάκη για την ανάγκη να απολακτίσει το ΠΑΣΟΚ τις πελατειακές νοοτροπίες που του κόστισαν, ενώ, τέλος, ο Π. Μπεγλίτης πιστεύει ότι «η δογματική επαναφορά του κεϊνσιανισμού στις συνθήκες του 21ου αιώνα δεν μπορεί να είναι προοδευτική απάντηση».
Και υπογραμμίζει με έμφαση ότι: «Η αριστερά πρέπει να συμφιλιωθεί με την οικονομία της αγοράς και με τον εκδημοκρατισμό και εξανθρωπισμό του καπιταλιστικού συστήματος» (από τον πρόλογό του στο νέο βιβλίο του Α. Γκίντενς «Μετά τον Τρίτο Δρόμο-Η σειρά σας κύριε Μπράουν» [«Πόλις»]).

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ - 09/11/2008

===========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"