ΔΝΤ, Μνημόνιο και απογραφή δημοσίων υπαλλήλων

  

του Νότη Μαριά *

 m-epikaira.gr

 Η απογραφή των πάσης φύσεως φυσικών προσώπων που αμείβονται από το Δημόσιο προκύπτει ως βασική υποχρέωση της Ελλάδας από το Μνημόνιο Συνεννόησης στις συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής (ΜΣ) που κυρώθηκε με το Ν. 3845/2010. Έτσι εκδόθηκε και η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση των υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών και άρχισε ήδη η ηλεκτρονική απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων στην ειδική Ιστοσελίδα Απογραφής Αμοιβομένων Δημοσίου.

ΔΝΤ και απογραφή δημοσίων υπαλλήλων

Η απογραφή δημοσίων υπαλλήλων αποτελεί βασική πολιτική επιλογή του ΔΝΤ στο πλαίσιο αυτού που ονομάζεται διαχείριση των δημοσίων οικονομικών. Η συμπίεση των μισθών και των εν γένει αποδοχών στο Δημόσιο Τομέα αποτελεί βασικό εργαλείο της παρεμβατικής πολιτικής του ΔΝΤ στις διάφορες χώρες όπου εισβάλλει προκειμένου να «ανορθώσει» την οικονομία τους. Κατά τους ιθύνοντες του ΔΝΤ πρέπει να διαμορφωθεί ένα αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο και να απαγορευτεί διά ροπάλου η αύξηση των μισθών του Δημόσιου Τομέα που συνδέεται με τον πολιτικό κύκλο αλλά και την επιρροή των συνδικάτων. Για το λόγο αυτό πέραν της μείωσης των μισθών που επιβάλλει το ΔΝΤ στο Δημόσιο Τομέα προωθεί σχέδια για την ορθολογική διαχείριση και κυρίως τον έλεγχο της μισθολογικής πολιτικής με διάφορα εργαλεία, στα οποία περιλαμβάνεται η απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων και η δημιουργία ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων για το συνεχή κεντρικό έλεγχο από το ΔΝΤ της τήρησης της επιβληθείσας πολιτικής μισθών στο Δημόσιο Τομέα.  ...

Με τον τρόπο αυτό θα μπορεί να ελέγχεται όχι μόνο η τήρηση του ανώτατου ορίου των προϋπολογισθέντων εξόδων μισθοδοσίας, αλλά και οι κατ’ ιδίαν μισθοδοσίες όλων των υπουργείων και των άλλων φορέων του Δημόσιου Τομέα (δήμοι, περιφέρειες, δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί κ.λπ.).

Στο πλαίσιο αυτό δεν ποσοτικοποιούνται απλώς οι διάφοροι δείκτες μισθοδοσίας, αλλά καταγράφονται διάφορα δεδομένα σε σχέση με το ύψος των επιδομάτων, των υπερωριών κ.λπ. και εν συνεχεία θα μπορεί να γίνεται απευθείας η ηλεκτρονική τους επεξεργασία από το ΔΝΤ.

Εφαρμόστηκε ήδη στις διάφορες «μπανανίες»

Είναι αλήθεια ότι η όλη προσπάθεια απογραφής των δημοσίων υπαλλήλων ξεκίνησε πιλοτικά από τη Διεθνή Τράπεζα στις διάφορες χώρες-μπανανίες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Έτσι, το 2002 η Διεθνής Τράπεζα χρηματοδότησε την απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων στην Ακτή Ελεφαντοστού. Στη Μαδαγασκάρη διενεργήθηκε ήδη το 1999 απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων που διήρκεσε μέχρι το 2001, ενώ στην Υεμένη κατά την απογραφή εξαιρέθηκαν οι δικαστικοί λειτουργοί, τα σώματα ασφαλείας και οι στρατιωτικοί.

Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, ο έλεγχος της μισθοδοσίας στο Δημόσιο Τομέα είναι ένα ιδιαίτερα δύσκολο εγχείρημα και αυτό αποδείχτηκε τόσο στην Αϊτή όσο και στο Μαρόκο. Επομένως, συνιστάται από το ΔΝΤ και τη Διεθνή Τράπεζα να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία των υπουργείων Οικονομικών και Ανθρώπινου Δυναμικού των διαφόρων χωρών προκειμένου να έχει επιτυχία η πολιτική ελέγχου μισθών και αμοιβών στο Δημόσιο Τομέα.

Τα τελευταία χρόνια διενεργήθηκε απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων στη Ρουμανία, όπου δραστηριοποιείται επίσης το ΔΝΤ.

Το Μνημόνιο Συνεννόησης (ΜΣ)

Στο κεφάλαιο «Δημοσιονομικές Πολιτικές» του Μνημονίου Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (ΜΟΧΠ) αναφέρεται ρητά πως «είναι σαφές ότι ο Δημόσιος Τομέας έχει καταστεί υπερβολικά μεγάλος και πολυδάπανος και πρέπει να γίνει μικρότερος, πιο αποτελεσματικός και να προσανατολιστεί στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών προς τους πολίτες». Έτσι, σύμφωνα με το ΜΟΧΠ, «οι δαπάνες από μισθούς και επιδόματα θα πρέπει να περιοριστούν… και στη συνέχεια οι μισθοί και οι συντάξεις να παγώσουν σε ονομαστικούς όρους κατά τη διάρκεια του προγράμματος».

Στο πλαίσιο, λοιπόν, αυτό επιβάλλεται η ρητή υποχρέωση παροχής πληροφοριών προς το ΔΝΤ και τους άλλους δανειστές μας, δηλαδή τις χώρες της Ευρωζώνης, για τα μεγέθη του Δημόσιου Τομέα. Έτσι καθορίζεται στο ΜΟΧΠ ότι «θα εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για τη βελτίωση συλλογής και επεξεργασίας των στοιχείων της Γενικής Κυβέρνησης… όπως και για τη συγκέντρωση λεπτομερών στοιχείων για την απασχόληση στη Γενική Κυβέρνηση».

Για το λόγο αυτό στο κεφάλαιο «Διαρθρωτικές Μεταρρυθμίσεις» του ΜΣ προβλέπεται η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός της Δημόσιας Διοίκησης. Στο πλαίσιο αυτό αναλαμβάνεται η δέσμευση από την κυβέρνηση να «ολοκληρώσει τη δημιουργία της Ενιαίας Αρχής Πληρωμών για τους μισθούς στο Δημόσιο Τομέα. Το υπουργείο Οικονομικών θα δημοσιεύσει μια αναλυτική έκθεση βασισμένη σε πληροφορίες και με τη συνεργασία της Αρχής Ενιαίων Πληρωμών για τη δομή και το ύψος των αποζημιώσεων, το μέγεθος και τη δυναμική της απασχόλησης στη Γενική Κυβέρνηση».

Στο Παράρτημα Ι του ΜΣ υπό τον τίτλο «Παροχή Στοιχείων» η κυβέρνηση δεσμεύεται κατά τη διάρκεια του τριετούς (;) προγράμματος δανειακής «διευκόλυνσης» από το ΔΝΤ και τις χώρες της Ευρωζώνης να θέτει σε τακτική βάση υπόψη της τρόικας (Επιτροπή, ΕΚΤ, ΔΝΤ) διάφορους δείκτες και εκθέσεις.

Ειδικότερα, το υπουργείο Οικονομικών δεσμεύεται με έναρξη τον Ιούνιο του 2010 σε μηνιαία βάση να παρέχει στους δανειστές μας:

α) «μηνιαία στοιχεία για τη μισθοδοσία του Δημοσίου (της Γενικής Κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της λειτουργικής κατηγοριοποίησης σε ονομαστικούς μισθούς και επιδόματα σε δημοσίους υπαλλήλους ανά υπουργείο και δημόσιο φορέα»,

β) «αριθμό υπαλλήλων (συμπεριλαμβανομένης της λειτουργικής κατηγοριοποίησης ανά υπουργείο και δημοσίων φορέων εκτός της Γενικής Κυβέρνησης)»,

γ) «μέσο μισθό (συμπεριλαμβανομένου του βασικού μισθού, παροχών και επιδομάτων)» και

δ) «θα προστίθεται λειτουργική κατηγοριοποίηση αυτών των στοιχείων στους κύριους δημόσιους φορείς».

Μηχανισμός αυτόματης περικοπής μισθών και επιδομάτων

Τέλος, στο Παράρτημα 3 του ΜΣ υπό τον τίτλο «Προϋποθέσεις Διαρθρωτικών Μεταρρυθμίσεων» προβλέπεται η δράση «Απλοποίηση του συστήματος πληρωμών των δημοσίων υπαλλήλων».

Εάν όμως συμβουλευτεί κανείς το πρωτότυπο του ΜΣ στην αγγλική γλώσσα, αυτό αναφέρεται σε «remuneration system», δηλαδή σε «σύστημα αμοιβών» και δεν αναφέρεται σε «σύστημα πληρωμών», δηλαδή σε «payment system». Αντίθετα, την Ενιαία Αρχή Πληρωμών την αποκαλεί «Single Payment Authority». Αυτό σημαίνει ότι η δράση δεν αποσκοπεί μόνο στην απλοποίηση της «πληρωμής» των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά στην απλοποίηση του συστήματος «αμοιβών» των δημοσίων υπαλλήλων, δηλαδή στην κατάργηση των πάσης φύσεως επιδομάτων πλην (;) του επιδόματος τέκνων, συζύγου, χρονοεπιδόματος, επιδόματος σπουδών, επιδόματος θέσης ευθύνης και Η/Υ.

Αυτά προκύπτουν αν μεταφραστεί ορθά το αγγλικό πρωτότυπο του ΜΣ και ληφθούν υπόψη τα δεδομένα που καλούνται να εισάγουν στο ηλεκτρονικό σύστημα οι δημόσιοι υπάλληλοι.

Έτσι, το Σεπτέμβριο του 2010 σύμφωνα με την εν λόγω δράση προβλέπεται ρητά:

1) «εκκίνηση διαδικασιών για την απλοποίηση του συστήματος αμοιβών (όχι πληρωμών), ώστε να καλύπτει τόσο το βασικό μισθό όσο και όλα τα επιδόματα που αφορούν όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και εξασφάλιση ότι το νέο αυτό σύστημα λαμβάνει υπόψη την παραγωγικότητα και τα καθήκοντα»,

2) «ίδρυση μιας Ενιαίας Αρχής Πληρωμών, πλήρως λειτουργική, με στόχο να συγκεντρωθούν σε μια αρχή οι πληρωμές (payment) μισθών προς τους δημοσίους υπαλλήλους σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης»,

3) «υιοθέτηση της νομοθεσίας για ένα απλοποιημένο σύστημα αμοιβών (όχι πληρωμών)».

Ηλεκτρονική φόρμα απογραφής – «Προκρούστης»

Έτσι εξηγείται γιατί στη σχετική ηλεκτρονική φόρμα που διαμόρφωσε σε πρώτη φάση το κυβερνητικό επιτελείο για την απογραφή των δημοσίων υπαλλήλων και λοιπών προσώπων προσπαθούσαν να αλιευθούν διάφορα στοιχεία εκ πρώτης όψεως άσχετα με το ζήτημα της μισθοδοσίας. Παρά τη σχετική απόφασή της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα που εκδόθηκε στις 5/7/2010 και η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο άλλης παρέμβασής μας, υπάρχουν και ζητούνται ακόμη ο κωδικός ηλεκτρονικής πληρωμής της ΔΕΗ. Υποτίθεται ότι αυτό γίνεται για να διαπιστωθεί απλά και μόνο η ακριβής διεύθυνση κατοικίας.

Όμως όπως ήδη τόνισαν δύο μέλη της Αρχής στο πλαίσιο της εν λόγω απόφασης, «ο κωδικός ηλεκτρονικής πληρωμής της ΔΕΗ πέραν της ταυτοποίησης, είναι δυνατόν να οδηγήσει στη συναγωγή και άλλων προσωπικών δεδομένων, τα οποία δεν είναι αναγκαία και πρόσφορα για την εκπλήρωση του σκοπού της μισθοδοσίας».

Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται στην πράξη η σύνδεση της μισθοδοσίας των δημοσίων υπαλλήλων με την περιουσιακή τους κατάσταση όχι τόσο για τον έλεγχο του «πόθεν έσχες» (που σε κάθε περίπτωση κατά τη γνώμη μας αποτελεί θεμιτό σκοπό), αλλά κυρίως για τη διασύνδεση των μελλοντικών μισθολογικών μειώσεων των δημοσίων υπαλλήλων με την αξία της περιουσίας τους. Έτσι, το ηλεκτρονικό σύστημα με μια εντολή του ΔΝΤ και των ντόπιων φίλων του θα μπορεί να επιβάλει αυτόματα μειώσεις σε όσες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων έχουν ακίνητη περιουσία αντικειμενικής αξίας πάνω από ένα συγκεκριμένο ποσό.

* Ο Νότης Μαριάς (marias@econ.soc.uoc.gr) είναι αναπληρωτής καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης.

. ==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"