Περί Ιστορίας

του Σωτήρη Γλυκοφρύδη

 
Ιστο-ροΗ ή ιστορΙη σημαίνει «ροή ιστού». Ο ιστός τη στιγμή που πλέκεται είναι ήδη παρελθόν, η ύφανσή του διαρκεί μέχρι τέλους της ζωής και οι ίνες του είναι παράλληλες και διαπλεκόμενες, ακολουθώντας μια κυκλική αποκεντρωτική πορεία.

Η ροή του ιστού του ανθρώπου αράχνη, είναι ανάλογη. Κάθε κόμπος είναι ένα γεγονός που υποκρύπτει ένα πρόσωπο που συνδέεται με κάποιο άλλο, με πλήθος άλλων παράλληλα και κυκλικά, κάθετα και περιπλεγμένα. 
Κάθε εκτροπή, πύκνωση, αραίωση ή μεταλλαγή, είναι φαινόμενα σημαδιακά που σημαίνουν κάτι.

Ιστο-ορώ ή ιστορώ σημαίνει «ορώ τον ιστό» με την έννοια του βλέπω, εξετάζω και παρατηρώ το σχήμα, τη ροή και τη μορφή του. Εξ-ιστορώ σημαίνει ξαύω, αναλύω τον ιστό, παρέχω τα γεγονότα, εξυφαίνω τη ροή τους. Έννοιες λεπτές και μάλλον άγνωστες στην επιστημονική μεθοδολογία.

Για την επιστημονική προσέγγιση του ιστού της ιστορίας χρειάζονται εκτός από ανάλυση, μαθηματικά, φυσική, βιολογία… Ιστορία δεν είναι παράθεση στείρων και παγωμένων γεγονότων, αυτό είναι ανατομία, αλλά είναι κάτι ζωντανό που πλέκεται και διαρκεί ακόμη. Δισεκατομμύρια άνθρωποι-αράχνες φτιάχνουν κατά τον ίδιο τρόπο τον αυτό ιστό, συνεχίζοντας μια παλιά διαδικασία. ...

Παραλληλισμός, διαπλοκή κι επαναληπτικότητα, είναι τα τρία χαρακτηριστικά του ιστού της ανθρώπινης ιστορίας. Παραταύτα, κάθε άτομο, ομάδα ή λαός, κρατάει σφιχτά το υφάδι του που το θεωρεί μοναδικό, σημαντικής αξίας, παρότι είναι μόνο ένα μικρό τμήμα ενός παζλ, μιας εικόνας ενιαίας.

Οι νόμοι που διέπουν την παγκόσμια ιστορία δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί, πέραν από μια κυκλική επαναφορά των γεγονότων που την προείδαν αμέσως οι πρώτοι ιστορικοί, όπως οι Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, και την παρέθεσε μοναδικά ο Πλούταρχος με τους παράλληλους βίους. Στη συνέχεια δεν υπήρξε ένας Ευκλείδης, Νεύτων, ή Αϊνστάιν να καθορίσει νόμους και μεταβλητές, οπότε συνέχισε στη θεωρητική κατεύθυνση, με τους ιδεαλιστές της γερμανικής φιλοσοφίας που ξεκίνησε με τον ιδεαλιστικό ωφελισμό του Καντ και μετακύλησε στο θεσμικό φιλελευθερισμό του Χέγκελ. Οι επακολουθήσαντες οδηγήθηκαν στον αναμενόμενο πεσιμισμό που υπογράφτηκε ως Φουκουγιάμα* μην εννοώντας ότι η μικροκοινωνική δραστηριότητα που ωθείται στη μεγαλοκοινωνική αδράνεια και επαναστρέφει, διέπεται από έναν τύπο μαθηματικό που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί ακόμα.

Ιστορία χωρίς μαθηματικά είναι καθαρή φιλοσοφία.

Παρ’ όλα αυτά, ο σκοπός της να διδάξει, πετυχαίνει. Η μελέτη της ορίζει το αίτιο και το αιτιατό, την υπέρβαση από τις αδυναμίες, την υπέρθεση από την παραβολή, το νόμο προς το μέλλον.

Το πρώτο συμπέρασμα που μπορεί να εξαχθεί είναι ότι το ανθρώπινο είδος ζει, τρέφεται και μεγαλώνει από φόβο με ιδέες.

Η συμπεριφορά των όντων στη φύση, είναι παντού η ίδια. Τα διάφορα είδη τρώνε, κοιμούνται, αντιδρούν, όλα μαζί το ίδιο. Στους ανθρώπους υπάρχει ιδιαιτερότητα, άλλος κοιμάται άλλος ξυπνά άλλος πηγαίνει να τεκνοποιήσει. Γενικά υφίσταται ένα χάος ιδεών, που δημιουργεί υπο-ομάδες. Αυτό από μια θέση αφαιρετική λέγεται παράνοια, από προσθετική μεγαλοσύνη και από μια ουδέτερη σκοπιά, «αρχή για ξεκαθάρισμα λογαριασμών», στη μονοειδική πια γη** που από «χόμο σάπιενς» έχει πήξει.

Το ανθρώπινο είδος είναι αναμφίβολα στις εσχατιές της φύσης, «παρά φύση» είναι ο πρέπων ορισμός, σε ό,τι όμως κάνει, υπάρχει μια σκοπιμότητα που την κρίνει αναγκαία. Ίδιες αράχνες, με την ίδια τεχνική, φτιάχνουν τα ίδια πλέγματα πάνω σε παλιό υφάδι, κάνοντας κατά τόπους άλματα της μιας κλωστής, ανάλογα με το πώς αισθάνονται ότι θα επιβιώσουν ***

Βασικός παράγων για τη δημιουργία ενός ιστού είναι ο «ζωτικός χώρος» (Espace Vital, Lebenstaum). Πάνω σε αυτόν γράφεται η ιστορία. Ο ζωτικός χώρος αποτελεί τον πιο τυπικό Δαρβινικό παράγοντα επιβίωσης. Ας μην έχουμε ψευδαισθήσεις, η περιοχή στην οποία ζούμε εάν αποδειχθεί πολύτιμη (πετρέλαιο, σπάνια μέταλλα), θα επαναπροσδιοριστεί με πλήθος εξελίξεις. Και ή θα πλέξουμε εμείς τον ιστό της ιστορίας ή θα μας μπλέξει στον ιστό σαν θύμα της η ιστορία.

Ο νοών, νοείτω

----------------------------------

* Φουκουγιάμα: Πολιτικός αναλυτής ενταγμένος στο αμερικανικό κατεστημένο, γνωστός από το έργο «Το τέλος της ιστορίας». Τιμάται υπέρμετρα και ως φιλόσοφος.

** Μονοειδική γη: Η επικράτηση του ενός είδους, που κατά διαστήματα παρατηρείται (π.χ. εποχή φυτών, δεινοσαύρων κ.λπ. ).

*** Μέχρι εδώ το κείμενο βρίσκεται στην εισαγωγή του βιβλίου μου «6^ος π.Χ. αιών – η αρχή της μετακύλησης των ιδεών σε Ανατολή και Δύση».

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"