Οι χαμένοι πελάτες

Tου Πασχου Μανδραβελη

Είναι κατανοητή η απογοήτευση της πλειονότητας των πολιτών από το πολιτικό σύστημα. Η κατάσταση της χώρας τη δικαιολογεί. Αν κοιτάξει κάποιος πως λειτουργούσαν οι πολιτικοί μας όλα αυτά τα χρόνια θα πρέπει να οργιστεί. Οι μόνο για τα σκάνδαλα, τις παραλείψεις και την κοντοθωριά που χαρακτηρίζει την πολιτεία πολλών. Θα διαπιστώσει επίσης ότι το πολιτικό σύστημα γινόταν χρόνο με τον χρόνο πιο αυτοαναφορικό. Εκανε νόμους που απάλλασσαν από κάθε ευθύνη τους υπουργούς, ενώ σχεδόν σύσσωμη η Βουλή δεν επέτρεπε βουλευτές να πάνε στο δικαστήριο ακόμη και για τροχαίες παραβάσεις που έκαναν.
Υπάρχει όμως ένα ερώτημα; Τώρα τελευταία έμαθαν οι πολίτες αυτές τις παρασπονδίες και άρχισαν «αηδιασμένοι» να μην ψηφίζουν; Επιπλέον: μόνο αρετή και διορατικότητα περιμέναμε από τους πολιτικούς (και τώρα που -έστω ξαφνικά- μάθαμε ότι δεν τα έχουν, πάψαμε να τούς ψηφίζουμε); Διορισμούς δεν περιμένε κανείς; Καμιά μετάθεση ή απόσπαση; Τίποτε επιδόματα και επιδοτήσεις;

Κάποια στιγμή πρέπει να πάψουμε να κοροϊδευόμαστε σ’ αυτή τη χώρα. Η αποχή δεν είναι μία και ενιαία ούτε έχει πάντα τα ίδια χαρακτηριστικά που κάποιοι της προσδίδουν. Σαφώς και υπάρχει απογοήτευση από το πολιτικό σύστημα όπως λειτουργεί και κάποιοι απέχουν ενσυνείδητα. Αλλοι -πολύ περισσότεροι- μεταμόρφωσαν την απογοήτευσή τους στο θαύμα της εκλογής τόσων ανεξάρτητων υποψηφίων σε ολόκληρη την επικράτεια. Επ’ ουδενί όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ένας από τους ισχυρότερους δεσμούς μεταξύ πολιτικών και εκλογικού σώματος ήταν οι πελατειακές σχέσεις. Αμεσες και έμμεσες. Αυτές πια ξεθωριάζουν. Οχι γιατί οι πολιτικοί έγιναν ξαφνικά καλοί άνθρωποι. Υπάρχει βέβαια η κοινωνική απαξία αυτών των πελατειακών σχέσεων, δημιουργήθηκαν θεσμοί όπως το ΑΣΕΠ, αλλά κυρίως υπάρχουν και άδεια ταμεία. Το πολιτικό σύστημα δεν έχει πλέον τα λεφτά να συντηρήσει το πελατειακό κράτος.
Αυτό έχει δύο επιπτώσεις. Πλήττει κατ’ αρχήν τον δικομματισμό. Γράφαμε και παλιότερα ότι «ο ελληνικός δικομματισμός είναι απόρροια του μεγάλου κράτους και γι’ αυτό επιβίωναν τα κόμματα ως συνασπισμοί στελεχών με ετερόκλητες απόψεις (εθνικιστές του ΠΑΣΟΚ με τους κοσμοπολίτες εκσυγχρονιστές ή η λαϊκή με τη φιλελεύθερη Δεξιά). Συνεκτικός δεσμός των στελεχών ήταν η διαχείριση του κράτους ή η ελπίδα διαχείρισής του. Συγκολλητική ουσία υπήρξαν οι πελατειακές σχέσεις. Οσο το κράτος ήλεγχε το πουγκί, καλό ήταν να βρίσκεται κάποιος μέσα στο κομματικό μαντρί. Το μεγάλο κράτος, που υπήρξε τροφοδότης του δικομματισμού, τελειώνει... το μοντέλο που θέλει το Δημόσιο πρωταγωνιστή της οικονομικής δραστηριότητας γίνεται χρόνο με τον χρόνο πιο αντιπαραγωγικό. Ετσι, η ίδια η πραγματικότητα οδηγεί τα κυβερνώντα κόμματα να αθετούν τις υποσχέσεις περί κρατικής δίαιτας πολλών ατόμων και ομάδων. Οι διορισμοί γίνονται όλο και πιο δύσκολοι, οι επιδοτήσεις δεν μπορούν να χρηματοδοτηθούν. Γι’ αυτό και πολλοί οργίζονται και αρχίζουν να ψηφίζουν μικρά κόμματα για να τιμωρήσουν τα μεγάλα» («Καθημερινή» 27.9.2009).
Οι ίδιοι ακριβώς λόγοι τροφοδοτούν και ένα μεγάλο κομμάτι της αποχής. Είναι πολλοί εκείνοι που το δηλώνουν κιόλας, ότι «δεν έχουμε πλέον τίποτε να περιμένουμε από τα κόμματα».
Και φυσικά απέχουν.
==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"