Αν ακούγαμε την Ρομιγί δεν θα φθάναμε ως εδώ

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη, 

Ποια ήταν η πιο σημαντική είδηση των προηγούμενων ημερών; Η απόφαση των 27 για μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης;
Η συζήτηση επί του προϋπολογισμού στη Βουλή; Η ομιλία του πρωθυπουργού στην κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματός του;

Περί ορέξεως… κολοκυθόπιτα. Αλλά να μου επιτρέψετε να πω ότι, κατά τη γνώμη μου, η πιο σημαντική είδηση δεν ήταν άλλη από τον θάνατο της μεγάλης Ελληνίστριας Ζακλίν Ντε Ρομιγί.

Ήταν το πραγματικό στήριγμά μας, σύμβολο αφοσίωσης στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα και στις κλασσικές σπουδές. Η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο Κολέγιο της Γαλλίας, η δεύτερη (μετά την επίσης Ελληνίστρια Μαργκερίτ Γιουρσενάρ) γυναίκα μέλος της Ακαδημίας της Γαλλίας, η συγγραφέας και φιλόσοφος που έδωσε μάχη υπέρ της διατήρησης των κλασσικών ελληνικών σπουδών, αυτή που το 1995 έλαβε την ελληνική υπηκοότητα και δεν σταμάτησε να υπερασπίζεται την Ελλάδα μέχρι την ώρα που άφησε την τελευταία της πνοή, στα 97 της χρόνια.

Η Ζακλίν Ντε Ρομιγί δεν σταμάτησε να προτρέπει τον κόσμο να διδάσκεται την ελληνική γλώσσα, γιατί, όπως έλεγε «τα ελληνικά μας βοηθούν να  κατανοούμε την δική μας γλώσσα». ...


Τα τελευταία χρόνια είχε τυφλωθεί. «Γράφω για να βλέπω», έλεγε. «Οι αρχαίοι Έλληνες μου έχουν μεταδώσει την αισιοδοξία τους. Είναι λάθος να θεωρείς κατάλληλο για την εκπαίδευση μόνο ό, τι είναι χρηστικό. Τα ελληνικά και τα λατινικά χρησιμεύουν πριν απ’ όλα στη διαμόρφωση του πνεύματος».

Κι’ ακόμη: «Ο ελληνικός πολιτισμός είναι σημείο εκκίνησης όλων των πολιτισμών του κόσμου.
Η Ελλάδα ζήλευε το παρελθόν και ασχολείτο με το παρόν της. Τώρα η Ελλάδα ενδιαφέρεται πια για τη συνέχειά της, για τη συνέχεια του παρελθόντος της, η οποία είναι και η κουλτούρα της Ευρώπης. Μάχομαι όλη μου τη ζωή για τη διδασκαλία των αρχαίων κειμένων και για την ευτυχία που μπορούν να προσφέρουν στην Ευρώπη. Τα ελληνικά κείμενα τα θαύμαζα από παιδί για τη διεύρυνση του πνεύματος, αλλά και της καρδιάς».

Η συγγραφέας των έργων «Αρχαία Ελληνική Τραγωδία», «Ιστορία και Λόγος στον Θουκυδίδη», «Αρχαία Ελληνική Γραμματολογία», «Αφήγηση της Ορέστειας του Αισχύλου», έγραψε το τελευταίο της βιβλίο με τον τίτλο «Οι αποκαλύψεις της μνήμης» το 2009.

Ήταν όλα τα παραπάνω αρκετά για να αποτελέσει ο αποχωρισμός μας από την Ρομιγί την σημαντικότερη είδηση των ημερών; Ασφαλώς. Διότι αν είχαμε – εμείς οι Έλληνες – ακολουθήσει τον δρόμο που πεισματικά έδειχνε η Ρομιγί, δεν θα είχαμε φθάσει ως εδώ.

Δεν το πράξαμε, βέβαια. Πράξαμε όλα τα άλλα, τα άθλια και ντροπιαστικά. Και το χειρότερο: Ο θάνατος της Ρομιγί συνέπεσε με την συζήτηση για τον προϋπολογισμό του 2011. Έτσι, η είδηση πέρασε στα ψιλά, τίποτε που να μας θυμίσει αυτά που με πάθος υποστήριζε, ούτε ενός λεπτού σιγή, μόνο λόγια, λόγια, λόγια, αριθμοί και κοκορομαχίες.

Εκ του αποτελέσματος – της άθλιας δηλαδή κατάστασης στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα που τόσο θαύμαζε η Ρομιγί – μπορούμε να αντιληφθούμε πως ουδέποτε την λάβαμε υπ’ όψη μας. Ούτε όταν βρισκόταν στη ζωή. Εκείνη μας καλούσε να αναζητούμε τα στηρίγματά μας στο αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Αλλά εμείς πανηγυρίζουμε για την στήριξη από το ΔΝΤ και την ΕΕ.

Αυτήν την μοίρα επιφυλάσσει η Ελλάδα στους μεγάλους Ελληνιστές. Το 2004, όταν η Ελλάδα κέρδιζε το Euro και οι πανηγυρισμοί ήσαν ουρανομήκεις, τότε ακριβώς που μαθαίναμε πως θα πληρώνουμε χρέη και τόκους ως το 2100, πέθανε και ο μεγάλος ελληνιστής Ζακ Λακαριέρ.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, το Euro κατέλαβε το 99,999% της ενημέρωσής μας. Ο θάνατός του εξαφανίστηκε, το ίδιο και η επιθυμία του να καεί και να διασκορπιστεί η τέφρα του στην Ελλάδα. Η τεφροδόχος του Λακαριέρ ήταν πολύ πιο πολύτιμη από το κύπελλο του Euro. Αλλά την εξαφανίσαμε, την ίδια ώρα που εξαφανίζαμε την Ελλάδα από τον χάρτη και οδεύαμε προς την κατάργηση της εθνικής της κυριαρχίας.

Τα ίδια έγιναν και με τον θάνατο του μεγάλου Γάλλου φιλέλληνα Ροζέ Μιλλιέξ, τον Ιούλιο του 2006. Αυτόν τον κατάπιε το Μουντιάλ και ένας καυγάς με τη FIFA.

Τα ίδια έπαθε και ο Μστισλάβ Ροστροπόβιτς, όταν πέθανε τον Απρίλιο του 2007. Μεγάλος λάτρης της Ελλάδας, υποστηρικτής των ελληνικών θέσεων, ο «Σλάβα» δήλωνε πως νιώθει Έλληνας. Το 1993 είχε δηλώσει πως όσο υπάρχει τουρκική κατοχή στην Κύπρο, δεν θα παίξει στην Τουρκία, είχε ταχθεί κατά της χρήσης του ονόματος «Μακεδονία» από τα Σκόπια και υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα. Αλλά την ίδια ώρα, η Ελλάδα αναλωνόταν σε μια ακόμη άθλια υπόθεση – αυτή των ομολόγων.

Τα ίδια είχαμε και τον Μάιο του 2008, όταν οι Χρήστος Ζερεφός και Αλκιβιάδης Μπάης μοιράστηκαν το Νομπέλ Ειρήνης ως μέλη της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή. Αυτούς τους έφαγε η… Καλομοίρα και η τρίτη θέση που κέρδισε στη Γιουροβίζιον.

Και να ήταν μόνο αυτά. Ο Περικλής του Fame Story έσπασε όλα τα κοντέρ της θεαματικότητας με 74,8% (τον είδαν 2.310.000 τηλεθεατές), όταν στη Βουλή συζητείτο η ευρωπαϊκή Συνταγματική Συνθήκη μέσα στην απόλυτη σιωπή.

Κι’ αν πάμε ακόμη πιο παλιά, τότε θα βρούμε την Κύπρο να εξαιρείται από την αυτοάμυνα όταν τον πρώτο λόγο στην ενημέρωσή μας είχαν η Χειλουδάκη,  η Μπάρκα και η Σκλεναρίκοβα. Θα βρούμε πως την ημέρα που στη Χιμάρα διεξάγονταν εκλογές βίας και νοθείας, μαθαίναμε τα πάντα για τα… κολάρα που θα φορούσαν οι σκύλοι στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Όχι, δεν είναι καθόλου τυχαίο που φτάσαμε ως εδώ…

 elzoni

------------------------------------------------------------

 Σχετικά από news.kathimerini.gr/
 
Απόσπασμα από την ομιλία της Jacqueline de Romilly για την εκπαίδευση
«Οι όροι Παιδεία και Εκπαίδευση χωρίζονται από μια ανεπαίσθητη νοηματική διαφορά. Με τον πρώτο όρο εννοούμε την εκπλήρωση των διανοητικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, ενώ με τον δεύτερο τη μετάδοση γνώσης. Ο διχασμός μεταξύ τους προκαλεί τη σημερινή κρίση και την υποβάθμιση της ιστορίας ή της λογοτεχνίας, που χαρακτηρίζονται περιττές πολυτέλειες για το εκπαιδευτικό σύστημα. Η εκφραστική όμως αδυναμία και η ανικανότητα να κατανοήσουμε ο ένας τον άλλον, είναι αυτές που οδηγούν στη βία.
»Για να αντιληφθούμε με ακρίβεια τον λόγο του άλλου, πρέπει να κατανοήσουμε τη σκέψη των προγόνων μας. Η άγνοια του παρελθόντος που επιδεικνύουν οι σημερινοί νέοι απειλεί τη σύγχρονη κοινωνία με πολιτειακή εκτροπή. Στη λογοτεχνία μπορεί να βρει κανείς τη ζωντανή γνώση του παρελθόντος και για τον λόγο αυτό η αντιμετώπισή της ως περιττή πολυτέλεια αποτελεί σοβαρό και επικίνδυνο σφάλμα. Ο Πρωταγόρας αναφέρει στον Πλάτωνα ότι οι νέοι Αθηναίοι είχαν συμφέρον να μελετούν τον Ομηρο, από όπου θα αντλούσαν πρότυπα ηθικής και γενναίας συμπεριφοράς. Κάθε λογοτεχνικό κείμενο δίνει πρόσβαση σε μια εποχή και τον τρόπο σκέψης της, αφήνοντας έντονες εντυπώσεις και μνήμες. Πολλές φορές, οι γνώσεις αυτές από τη σχολική αίθουσα αναπαράγονται σε ώριμα έργα, όπως κάνουν με τις αρχαιοελληνικές μνήμες του ο Ζιρωντού, ο Σαρτρ και τόσοι άλλοι...» (μετάφραση: Φίλιππος Χατζόπουλος).

«Εκανα παρέα με τον Περικλή»

Η Γαλλίδα ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί αφιέρωσε τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό

Του Σπυρου Γιανναρά

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ. Πικραμένη από τη σταδιακή υποχώρηση των ανθρωπιστικών σπουδών και την αντίστοιχη επικράτηση μιας τεχνοκρατικής αντίληψης στην παιδεία, έφυγε το περασμένο Σάββατο στα 97 της χρόνια, η Γαλλίδα ελληνίστρια και ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομιγί.
«Η Ρομιγί αφιέρωσε τη ζωή της στην ελληνική γλώσσα και στον ελληνικό πολιτισμό, διότι θεωρούσε ότι η μελέτη τους οδηγεί στην κατανόηση της ελευθερίας του ανθρώπου και της δημοκρατίας», υπογράμμισε και η ισόβια γραμματέας της Γαλλικής Ακαδημίας Ελέν Καρέρ ντ’ Ανκός.
«Εζησα σε μια ευτυχισμένη εποχή όπου οι γυναίκες είχαν πρόσβαση στα αρχαία ελληνικά και μετά τον πόλεμο μια περίοδο όλο και μεγαλύτερης άνθισης της μελέτης τους. Υστερα ήρθε ο Μάης του ’68 κι όλα σταμάτησαν. Σήμερα πρέπει να παλεύουμε για να μην εξαφανιστούν από τα σχολεία. Η άμεση επαφή με την ομορφιά των κειμένων μεταμορφώνει κι εξυψώνει τον άνθρωπο. Οι ανθρωπιστικές σπουδές μας κάνουν πιο ανεκτικούς, πιο γενναιόδωρους, πιο ευαίσθητους στην ομορφιά του κόσμου. Οι ανθρωπιστικές σπουδές αυξάνουν την ανθρωπιά μας», ανέφερε σε συνέντευξη στην εφημερίδα «La Croix» το 2008.
Η Ρομιγί άλωσε πολλά ανδρικά προπύργια. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στο γαλλικό College de France (1973) στην έδρα «Η Ελλάδα και η διαμόρφωση μιας ηθικής και πολιτικής σκέψης» και η πρώτη γυναίκα που εξελέγη ακαδημαϊκός στην έδρα «Αρχαίων Επιγραφών και Γραμμάτων» (1975). Ηταν η δεύτερη Γαλλίδα που στέφθηκε ακαδημαϊκός μετά τη συγγραφέα Μαργκερίτ Γιουρσενάρ. Υπήρξε επίσης η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στην Ecole Normale (1933) και η πρώτη που πέρασε με επιτυχία τις εξετάσεις για το δίπλωμα της Agregation (1936).
«Είχα το προνόμιο να ανήκω σε μια γενιά, όπου άνοιξαν επιτέλους οι πόρτες στις γυναίκες οι οποίες είχαν για πρώτη φορά την ευκαιρία να ανέβουν σε έδρα», είχε δηλώσει σχετικά, με μεγάλη δόση μετριοφροσύνης, σε συνέντευξη στο περιοδικό «Le Point» το 2007.
Για πάνω από εξήντα χρόνια αφιερώθηκε ψυχή τε και σώματι στην αρχαία ελληνική λογοτεχνία γράφοντας και διδάσκοντας είτε για το θέατρο του Αισχύλου και του Ευριπίδη, τον αγαπημένο της Θουκυδίδη και τον Πελοποννησιακό πόλεμο, είτε για την εξέλιξη της ιστορίας των ιδεών, ειδωμένη μέσα από το πρίσμα της ελληνικής σκέψης. Εξετάζοντας δηλαδή τη διαχρονική εξέλιξη θεμελιακών αρχών και εννοιών του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον Νόμο και το Δίκαιο, την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, την Απλότητα σε σχέση με την καταγωγική τους σημασία.
Η Ρομιγί δεν αντιμετώπιζε τα αρχαία ελληνικά κείμενα ως έργα γραμμένα σε μια νεκρή γλώσσα, αλλά ως έναν θησαυρό που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε πληρέστερα και σε μεγαλύτερο βάθος το παρόν μας. Ενδεικτική είναι η δήλωσή της ότι τα αρχαία ελληνικά τής έδιναν χαρά κι ότι ξόδεψε περισσότερο χρόνο κάνοντας παρέα με τον Περικλή και τον Αισχύλο, απ’ ό,τι με τους συγχρόνους της. Η φράση αυτή, η οποία απέχει έτη φωτός από τις κοινότοπες και πανομοιότυπες κατά καιρούς δηλώσεις αδιάφορων πολιτικών για τη σημασία της αρχαίας Ελλάδας, προκαλεί κατάπληξη και θλίψη στους αποφοίτους του ελληνικού σχολείου, από τη Μεταπολίτευση και δώθε, που στην πλειονότητά τους βίωσαν τη διδασκαλία των αρχαίων ως μια ανιαρή διαδικασία αποστήθισης λεξιλογίου και γραμματικοσυντακτικών κανόνων.
Η Ζακλίν ντε Ρομιγί, η οποία γεννήθηκε το 1913, την παραμονή του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου κατά τη διάρκεια του οποίου έχασε τον πατέρα και δύο θείους της, γνώρισε τα ιλιγγιώδη επιτεύγματα, αλλά και τις ολέθριες καταστροφές του περασμένου αιώνα, παραμένοντας σταθερά προσηλωμένη στα ιδεώδη του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.
Δεν ήταν ένας μουσειολόγος που διέσωσε μια παρωχημένη γνώση, αλλά ένας πνευματικός άνθρωπος που πάλεψε ώστε να μην ξεχάσουμε ότι το μεγάλο μάθημα του παρελθόντος μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε δύσκολους καιρούς.
Εξέδωσε δεκάδες βιβλία, η πλειονότητα των οποίων έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά. Το τελευταίο, «Το ανθρώπινο μεγαλείο στον αιώνα του Περικλή» (εκδόσεις Ωκεανίδα), κυκλοφόρησε πέρυσι το καλοκαίρι.

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"