Ασφάλιση ασκούμενων δικηγόρων - (μαύρη εργασία στην πράξη)

 

Η ασφάλιση κάθε εργαζόμενου μισθωτού ή αυτοαπασχολούμενου αποτελεί έκφραση τους κοινωνικού κράτους δικαίου όπως αυτό προκύπτει από το Σύνταγμα και τις σχετικές διατάξεις των ατομικών δικαιωμάτων. (1)   

 Άρα λοιπόν η εργασία τελεί υπό την προστασία του κράτους και εκφράζεται ισότιμα προς κάθε πολίτη. Εδώ βλέπουμε ότι το Σύνταγμα αναφέρεται σε εργαζομένους και τελούντες απασχόληση εργασιακή και όλο αυτό το πλέγμα βρίσκεται υπό την κρατική μέριμνα.

Οι ασκούμενοι δικηγόροι δεν θεωρούνται (κώδικας δικηγόρων) ως τελούντες εργασία ή εργασιακή απασχόληση, αλλά άσκηση-μαθητεία επαγγέλματος. Ουσιαστικά όμως αν εξεταστεί το πραγματικό του θεσμού αυτού παρατηρείται ότι η δραστηριότητα του ασκούμενου αποτελεί πέραν της διαδικασίας της μελέτης διαδικασιών και κειμένων (δικόγραφα, νομολογία, παρακολούθηση δικονομίας στα δικαστήρια) αναφορικά με την πραγμάτωση της νομικής επιστήμης στο πλαίσιο του δικηγορικού λειτουργήματος, υφίσταται κυρίως και η αποκρυστάλλωση της έννοιας της εργασίας (2).

Ο ασκούμενος δικηγόρος τελεί πράξεις όπως η μεταφορά δικογράφων από και προς το γραφείο του δικηγόρου και στα δικαστήρια και σε άλλες υπηρεσίες και φορείς, συμμετέχει στην σύνταξή τους, φροντίζει να έρχεται σε επαφή με τους πελάτες του δικηγόρου, ανοίγει και κλείνει το γραφείο. ...

Παρέχει την άρα την εργασία του στηριζόμενος στην καταβολή πνευματικών και σωματικών δυνάμεων για την παραγωγή ενός επιθυμητού ή επιβεβλημένου αποτελέσματος, σε μια κατάσταση που πουθενά δεν αναφέρεται ως παροχή εθελοντικής προσφοράς.

Εργαζόμενος λοιπόν χωρίς να λογίζεται ως τέτοιος, με το θέμα της ασφάλισής του να μην εμπίπτει στο αρ.22 παρ. 5  Σ και να μένει μετέωρος σε κάθε θέμα υγείας του κατά την τέλεση των καθηκόντων του.

Εδώ εντοπίζεται ένα καίριο θέμα μιας και η νέα ρύθμιση με το ν.3996/2011 καθιστά υποχρεωτική την ασφάλιση των ασκουμένων  από τους ίδιους στον τομέα υγείας δικηγόρων του κλάδου υγείας του ΕΤΑΑ. Οι ασκούμενοι σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων δεν παρέχουν καμία υπηρεσία ή έχουν σχέση εξαρτημένης εργασίας με τον δικηγόρο στον οποίον ασκούνται και δεν ισχύουν για αυτούς οι διατάξεις του εργατικού δικαίου.

Δεν θεωρούνται λοιπόν εργαζόμενοι, άρα ασκούντες μαθητείας. Άρα δεν μπορούν να αυτοασφαλιστούν ως αυτοαπασχολούμενοι με μπλοκ παροχής υπηρεσιών μιας και οι πολλοί ασκούμενοι δεν αμείβονται και οι περισσότεροι που έχουν αμοιβή αυτή δεν γίνεται με επίσημη μισθοδοσία και απόδειξη. Στην ουσία πληρώνονται μαύρα. Άρα σύμφωνα με τις διατάξεις δεν είναι εργαζόμενοι αναλογικά και οι ασκούμενοι στα δικαστήρια και άρα δεν μπορούν να αυτοασφαλιστούν ακόμα και ας λαμβάνουν επίσημη αμοιβή με απόφαση των αρμόδιων υπουργών, μιας και δεν έχει οριστεί η υποχρέωση τήρησης μπλοκ παροχής υπηρεσιών.

Έτσι λοιπόν θεωρώ πως η σχετική διάταξη πάσχει νομιμότητας, βασιμότητας και αντισυνταγματικότητας μιας και θεσπίζει βάρη αναίτια και άδικα για τους ασκούμενους και ειδικότερα για τους ασκούμενους στα δικαστήρια παρ’ όλη την επίσημη ανακοινωθείσα μισθοδοσία. Δεν μπορούν να κατοχυρωθούν υποχρεώσεις εργαζομένου σε πρόσωπο που δεν θεωρείται από καμιά διάταξη ως εργαζόμενος.

Η κατεύθυνση που ίσως προσπαθεί να δώσει ο νόμος ίσως είναι η πίεση προς τους δικηγόρους και τους δικηγορικούς συλλόγους να παράσχουν την ασφάλιση προς τους ασκούμενους και ακόμη να προκύψουν έσοδα στα ασφαλιστικά ταμεία και ειδικότερα στο ΕΤΑΑ.

Η κατεύθυνση που σύμφωνα με το Σύνταγμα, τις αρχές του κοινωνικού κράτους δικαίου, του εργατικού δικαίου και το πραγματικό καθεστώς δράσης των δικηγόρων  θα πρέπει να είναι η εξής :

• κατ' αρχήν τροποποίηση του Κώδικα Δικηγόρων και θέσπιση νόμου με την κατοχύρωση του θεσμού της άσκησης πέραν της μαθητείας του δικηγορικού επαγγέλματος και σε παροχή εργασίας

• καθιέρωση της αμοιβής των ασκουμένων σύμφωνα με τους τίτλους σπουδών και τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας

• ακολούθως την υποχρεωτική ασφάλιση στους τελούντες πραγματική και όχι εικονική άσκηση με κόστος χαμηλότερο κατά πολύ από αυτό των υπόλοιπων δικηγόρων

• Μέχρι την θέσπιση τέτοιων μέτρων η ασφάλιση να παραμένει προαιρετική για τους ασκούμενους

• και να καταστεί υποχρεωτική η καταβολή της από τους φορείς στους οποίους τελείται η άσκηση (δικηγόροι, τράπεζες , νομικά πρόσωπα, δικαστήρια).

Αυτή η προοπτική κρίνω ότι είναι σίγουρα προς μια προοδευτική ανθρωποκεντρική κατεύθυνση προς όφελος των νέων νομικών επιστημόνων και η συσπείρωση των ασκουμένων γύρω από αυτήν ως ελπιδοφόρο βήμα για την άρδην αλλαγή της υφιστάμενης κατάστασης και την αλλαγή του πρόσφατου νόμου. 

Η   Ε.Α.Ν.Δ.Α. ( ένωση ασκουμένων και νέων δικηγόρων Αθηνών ) και ο Δ.Σ.Α.

( δικηγορικός σύλλογοςΑθηνών ) καθώς και κάθε δικηγορικός σύλλογος της χώρας οφείλει να εξετάσει αυτήν την προοπτική, αλλά κυρίως είναι χρέος των ασκουμένων να αντιληφθούν πως πρέπει και μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα, ξεκινώντας από τα βασικά και είναι χρέος συναδελφικής, επαγγελματικής και κοινωνικής αλληλεγγύης στους νέους δικηγόρους να συνδράμουν και αυτοί. Για αυτό και μέσω αυτού του κειμένου απευθύνω κάλεσμα συσπείρωσης και δράσης σε κάθε ασκούμενο και ασκούμενη σε κάθε νέο νομικό επιστήμονα να προωθήσουμε τα θέματά μας  πέραν από όποιες ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις του καθενός.

Ενότητα με βάση τα κοινά μας προβλήματα και συλλογική απάντηση στις ατομικές ανησυχίες μας

Τασιόπουλος Σταύρος - ασκούμενος δικηγόρος, Μεταπτυχιακός φοιτητής Δημοσίου Δικαίου & Πολιτικής Επιστήμης Νομικής Δ.Π.Θ.

(1) ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ  1975/1986/2001 ( αρ. 4 παρ. 2,  αρ.22 παρ. 1 και 5)

( 2) Ληξουριώτης, ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ-ατομικές εργασιακές σχέσεις 2005, Κεφ.1 σελ. 2

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"