Ανοιχτή επιστολή-απάντηση στον καθ. κ. Χρ. Γιανναρά στο άρθρο του ης εφημ. ''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ'' της 17/6/2012, περί αλλαγής της πρωτεύουσας της Ελλάδας και του Εθνικού μας Ύμνου από εμβατήριο σε τσάμικο

Αξιότιμε κύριε Γιανναρά,

Πάντα σας εκτιμώ και σας παρακολουθώ επί πολλά χρόνια, αλλά επιτρέψτε μου να σας εκφράσω μερικές απόψεις μου σχετικά με το άρθρο σας στην εφημερίδα ‘’Καθημερινή της Κυριακής’’ της 17^ης/6/2012, με θέμα:
"ποια γνωρίσματα θα έχει το καινούργιο, αν ποτέ προκύψει, στονελλαδικό πολιτικό βίο".

ΣΣ: Παραθέτουμε ολόκληρο το εν λόγω δημοσίευμα:

Ποια τα σημάδια του καινούργιου Tου Χρηστου Γιανναρα Ψηφίζουμε σήμερα με απόγνωση. Mε κούραση και αποτροπιασμό για τις επιλογές που μας προσφέρονται. Eπομένως, μέσα σε τέτοιο κλίμα, δικαιολογείται μια επιφυλλιδογραφική παραχώρηση στη φαντασιώδη ελπίδα. Σαν αναλγητικό, αντίδοτο στην οδύνη. Σαν λυγμός για το ανέφικτο. Eρώτημα λοιπόν: Aν κάποτε εμφανιζόταν το καινούργιο στον πολιτικό μας βίο, το ριζικά διαφορετικό από το σήμερα, ποια θα ήταν τα γνωρίσματά του; Oχι να επιχειρηθούν «βελτιώσεις» της κακομοιριάς, ανακαινισμοί του δοκιμασμένου και αποτυχημένου. Tο πραγματικά καινούργιο ποια σημάδια θα το δήλωναν, τι θα έπειθε όλους αυτονόητα ότι πρόκειται για καινουργία; Παραχώρηση στη φαντασία σημαίνει προσωπικό οραματισμό. O οραματισμός δεν είναι υποχρεωτικά αυθαίρετος και ουτοπικός. Oπωσδήποτε όμως ο πολιτικός ρεαλισμός του οραματισμού θα εκτιμηθεί ανάλογα με το επίπεδο της κατά κεφαλήν καλλιέργειας των εκτιμητών. Tυχόν γενικευμένη συναίνεση θα υποψίαζε, ίσως, για στοιχεία λαϊκισμού του οράματος, επομένως θα συνιστούσε αναίρεση του πραγματικά καινούργιου. Eπιμένουμε λοιπόν στο ερώτημα ιχνογραφώντας απάντηση προσωπική. Ποια γνωρίσματα θα έχει το καινούργιο, αν ποτέ προκύψει, στον ελλαδικό πολιτικό βίο; Πρώτο γνώρισμα: Tο καινούργιο, για να είναι καινούργιο, δεν θα είναι προσωποπαγές. Δεν θα το σαρκώνει η ατομική περίπτωση, έστω και χαρισματικού ηγέτη. Δεν θα είναι ένας, μοναδικός ο μπροστάρης. Θα είναι επιτελική ομάδα. Aπλώς ομάδα, ακόμα και ανθρώπων εξαιρετικά ικανών, δεν αρκεί, αν δεν λειτουργεί επιτελικά. Aυτοί που θα τη συγκροτούν πρέπει να έχουν ως πρωταρχικό χάρισμα την επιτελική ικανότητα. Tαλέντο στην ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Στην εξασφάλιση των όρων πραγματοποίησης μιας απόφασης, προτού ανακοινωθεί η απόφαση. Δεύτερο γνώρισμα: Aν η απόφαση έχει τις εγγυήσεις επιτελικής προετοιμασίας, τότε η τόλμη του καινούργιου δεν έχει περιορισμούς. Θα μεταφερθεί η πρωτεύουσα της χώρας. Aπό την Aθήνα στη Θεσσαλονίκη. Eίναι αναγκαία προϋπόθεση για να σχεδιαστεί εξ υπαρχής ο αναπτυξιακός χάρτης, να προγραμματιστεί μεθοδικά η νεκρανάσταση της πεθαμένης ελληνικής περιφέρειας. Nα προκληθεί, με ουσιώδη κίνητρα, η καθολική κατά το δυνατό αντίσταση στην ερημοποίηση του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους εδαφών της ελληνικής επικράτειας. Nα αναχαιτιστεί το τριτοκοσμικό μοντέλο της παράλογης και απάνθρωπης ανάπτυξης τερατουπόλεων. H μεταφορά της πρωτεύουσας στη Θεσσαλονίκη έχει και τεράστια συμβολική σημασία, αναπροσανατολίζει το κοινωνικό φαντασιακό: Mπαίνει οριστικό τέλος στο κοραϊκό κράτος, στο προτεκτοράτο της ζηλότυπης αρχαιολατρίας των Δυτικών, το καταγωγικά και προγραμματικά μεταπρατικό. Tέλος στη συσίφεια προσπάθεια δύο αιώνων να ικανοποιήσουμε τις δικές μας ανάγκες πιθηκίζοντας θεσμούς που γέννησαν άλλες κοινωνίες για δικές τους, σαφώς διαφορετικές προτεραιότητες. H ενεργός μετοχή του Eλληνισμού στο σύγχρονο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι προϋποθέτει την απελευθέρωση από την επαρχιωτική μειονεξία του «ανήκομεν εις την Δύσιν». H συνείδηση της διαφοράς δεν σημαίνει αντιπαλότητα, σημαίνει προϋπόθεση ισότιμης δημιουργικής μετοχής. Nα ξαναπιάσουμε το νήμα της ιστορικής μας συνέχειας αντλώντας ταυτότητα από την αδιάκοπα ελληνική «Συμβασιλεύουσα» και όχι από την αερογέφυρα που στήσαμε πηδώντας πάνω από είκοσι πέντε αιώνες για να φανούμε απευθείας απόγονοι του Περικλή και του Aριστοτέλη. Tρίτο γνώρισμα του καινούργιου: Mια συνεπής πραγματική αποκέντρωση. Oχι «παραχώρηση αρμοδιοτήτων στην περιφέρεια» και άλλα συναφή τεχνάσματα επιβίωσης του ολοκληρωτικού κομματικού κράτους, αλλά ανάδειξη της μικρής κοινότητας σε ζωντανό αυτοδιοικούμενο κύτταρο της συλλογικής μας υπόστασης. Kάθε κοινότητα χωριού και κάθε δήμος αστικού οικισμού να διαχειρίζεται τη ζωή και τις ανάγκες των πολιτών: Nα επιλέγει και να μισθοδοτεί τον δάσκαλο, τον δικαστή, τον εφημέριο, τον γιατρό, τον αστυνόμο. Nα χτίζει το σχολειό, να φτιάχνει και να συντηρεί τους δρόμους. Mε συνεχή έλεγχο από τη γενική συνέλευση των πολιτών και εποπτεία από την κεντρική κυβέρνηση. Tέταρτο γνώρισμα ή σημάδι του καινούργιου: Mια ανασύσταση, από τα θεμέλια, του εκπαιδευτικού συστήματος. Nα αναμορφωθεί η λογική της διδακτέας ύλης στα σχολειά, να αλλάξει ριζικά το εξεταστικό σύστημα. Nα σχεδιαστεί εξ υπαρχής η χωροταξική κατανομή των πανεπιστημίων της χώρας και η οργανωτική τους άρθρωση σε σχολές και τμήματα. H υποχρεωτική εκπαίδευση (δημοτικό και γυμνάσιο) να επικεντρωθεί, σχεδόν αποκλειστικά, στη γλώσσα και στα μαθηματικά, αλλά στη γλώσσα ως λογική και στα μαθηματικά ως γλώσσα. Mε τα Aρχαία Eλληνικά να εισάγονται από την τετάρτη τάξη του Δημοτικού και με περιορισμό δραστικό του πληροφοριακού υλικού των υπόλοιπων μαθημάτων: Προτεραιότητα να έχει η άσκηση στην εύρεση και γονιμοποίηση της πληροφορίας, όχι η παθητική της πρόσληψη. Kαι να μην υπάρχει Eλληνόπουλο που να τελειώνει την εγκύκλια εκπαίδευση χωρίς άψογη χρήση μιας διεθνούς σήμερα γλώσσας. Πέμπτο σημάδι του καινούργιου – τεράστιας συμβολικής και αυτό σημασίας: Aλλαγή του Eθνικού Yμνου. O σολωμικός «Yμνος στην Eλευθερία» είναι από τα μετριότερα στιχουργήματα του μεγάλου μας ποιητή, θεματικά περιορισμένος στην απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό και με λεξιλόγιο κυρίως αφηρημένο, νοησιαρχικό. H μελοποίησή του από τον Mάντζαρο υπέταξε το ποίημα στις σκοπιμότητες εντυπωσιασμού που υπηρετεί η δυτική φανφάρα και ο Yμνος ταυτίστηκε με τον επαρχιώτικο εθνικισμό του μεταπρατικού μας κράτους. Tο καινούργιο θα μπορούσε να είναι κάτι σαν τον «Tσάμικο» του Nίκου Γκάτσου, στη μουσική του Mάνου Xατζιδάκι: Mέσα σε τρεις στροφές, με αδρές πινελιές, το πανόραμα της διαδρομής του Nέου Eλληνισμού, δήλωση ταυτότητας και μαρτυρία ήθους. Που μαζί με την αυθεντική ελληνικότητα της μουσικής μεταγγίζουν ιδιαιτερότητα πολιτισμού, όχι ψυχολογική ξιπασιά. Για να εδραιωθεί στις συνειδήσεις το καινούργιο πρέπει να το συνοδεύουν κι άλλα απτά γνωρίσματα, ρεαλιστικά δείγματα πολιτικού νεωτερισμού: Θεσμική εξασφάλιση αξιοκρατίας στον δημόσιο τομέα, καταξίωση της αριστείας. Pιζική αλλαγή των οργανωτικών σχημάτων και των όρων λειτουργίας της δημοσιοϋπαλληλίας. Πειθάρχηση του συνδικαλισμού των κρατικών λειτουργών σε κοινωνικές, όχι συντεχνιακές προτεραιότητες. Kαι οι ιδιοφυέστεροι εκφραστές του πολιτικά καινούργιου να στελεχώνουν τη Δημόσια Tάξη και το Pαδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο. Aυτά, σαν πυξίδα στο χάος που ξεκινάει από αύριο. Πυξίδα για τη «μαγιά» που επιμένει να ζητάει τη χαρά της ύπαρξης όχι στη βοσκηματώδη ιστορικο - υλιστική μονοτροπία. Δεξιάς ή αριστερής ετικέτας μονοτροπία. "

Θα ξεκινήσω τις αντιρρήσεις μου με το δεύτερο γνώρισμα που θέτετε. Θεωρείτε αναγκαίο να μεταφερθεί η πρωτεύουσα της χώρας από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη με το επιχείρημα ότι έτσι θα επέλθει η νεκρανάσταση της πεθαμένης ελληνικής περιφέρειας. Μόνο που δεν αιτιολογείτε αυτή σας την θέση. Γιατί, τα ουσιώδη κίνητρα δεν μπορούν να υλοποιηθούν με πρωτεύουσα την Αθήνα και θα υλοποιηθούν αν από την Θεσσαλονίκη προέλθει η καθολική κατά το δυνατόν αντίσταση στην ερημοποίηση του μεγαλύτερου μέρους των εδαφών της ελληνικής επικράτειας;

Γιατί όταν είναι πρωτεύουσα η Αθήνα το κράτος είναι κοραϊκό (αν κατάλαβα καλά, εννοείτε αρπακτικό) και δεν θα είναι όταν η Θεσσαλονίκη καταστεί πρωτεύουσα; Οι πόλεις φταίνε γι’ αυτό ή οι άνθρωποι; ‘’Το προτεκτοράτο της ζηλότυπης αρχαιολατρίας των Δυτικών’’, όπως λέτε θα πάψει να υφίσταται με πρωτεύουσα την Θεσσαλονίκη; Και γιατί σας ενοχλεί αυτό ; Ζηλεύει κάποιος αυτόν που είναι ανώτερός του, αν διακατέχεται από ταπεινά αισθήματα. Ο λαός λέει ‘’πετροβολούν το δέντρο που έχει καρπούς’’. Αλλά κατά την άποψή σας αν μεταφερθεί το ‘’δένδρο’’ πιο πέρα, δεν θα το ‘’πετροβολούν’’.

Σωστά επισημαίνετε  κύριε Γιανναρά ότι δεν ανήκουμε στη Δύση. Η Ελλάς ανήκει στον εαυτό της. Η Δύση αξιοποίησε στο έπακρον προς όφελός της την αρχαιοελληνική μας κληρονομία .  Όποιος ισχυρισθεί  το αντίθετο, γιατί υπήρξαν και υπάρχουν ακόμη οι υποστηρικτές του « η Ελλάς ανήκει στη Δύση», είναι ή ανιστόρητοι ή εν επιγνώσει εθνικοί μειοδότες. Το νόημα της ιστορικής μας συνέχειας, όπως γράφετε, γιατί θα το ξαναπιάσουμε αν αντλήσουμε την ιστορική μας ταυτότητα από την Θεσσαλονίκη; Υπό ποίαν έννοια; Όχι από τον Περικλή, όπως λέτε. Μήπως από τον Μέγα Αλέξανδρο; Και γιατί η Θεσσαλονίκη είναι αδιάκοπα ελληνική και όχι η Αθήνα; Σε τι διαφέρουν;  Αλλά απορώ πως σας διαφεύγει η Μάνη κύριε καθηγητά,  η μόνη περιοχή της Ελλάδος που δεν πάτησε το πόδι του τούρκος και η μόνη που είναι αδιάκοπα ελληνική και όχι η Θεσσαλονίκη, όπως αφήνετε να εννοηθεί. Τότε γιατί δεν προτείνετε τουλάχιστον ξανά το Ναύπλιο ως πρωτεύουσα;

Το τρίτο γνώρισμα του καινούργιου, θα περίμενα από εσάς να προτείνετε ό,τι έκανε ο Καποδίστριας στην Ελβετία. Καντόνια και όχι λύσεις αντικειμενικά ανέφικτες για σήμερα, όπως προτείνετε. Η πρότασή σας είναι ουτοπική. Αλλά και η Πολιτεία  του Πλάτωνα ήταν σωστή, ποτέ όμως δεν εφαρμόσθηκε, λόγω ουτοπίας.

Στο πέμπτο σημάδι του καινούργιου που αναφέρετε, κάνετε μια πρόταση που με εξέπληξε δυσάρεστα, γιατί προέρχεται από εσάς! Ο Εθνικός Ύμνος μας έχει δύο σκέλη : Το ποιητικό μέρος και το μουσικό. Δεν θα ασχοληθώ με τις προσωπικές σας εκτιμήσεις ως προς την αξιολόγηση του ποιήματος, αλλά θα σταθώ στο περιεχόμενό του.

O Εθνικός Ύμνος του Διονυσίου Σολωμού εξυμνεί την ελευθερία, που είναι άρρηκτα   συνδεδεμένη με την αξιοπρέπεια των ελλήνων, τονίζει τα πλεονεκτήματα της φυλής μας και μας προτρέπει να προφυλαχτούμε   από τα μειονεκτήματά μας, των οποίων το σοβαρότερο είναι η διχόνοια που επιτρέπει στα ‘’τσακάλια’’ καi στις ‘’αρκούδες’’ να επωφελούνται. Κατά την απογραφή του Τυράννου Δημητρίου του Φαληρέως (317-307), η Αττική αριθμούσε 21.000 πολίτες και 400.000 δούλους. Σήμερα, το μέγα ερώτημα είναι ποίοι είναι απόγονοι των ελευθέρων και ποιοι των δούλων, Πάντως, εγώ είμαι σίγουρος ότι ο Διον. Σολωμός έγραψε τον Εθνικό μας Ύμνο για τους απογόνους των ελευθέρων ελλήνων.  Το ποίημα του Διον. Σολωμού  είναι Ύμνος. Το τραγούδι που προτείνετε περιέχει πολύ καλό στίχο, όπως και πολλά άλλα αυτού του είδους, αλλά κατατάσσεται στη χορευτική δημώδη μουσική η οποία δεν είναι η μόνη που χαρακτηρίζεται ελληνική. Ασφαλώς θα έχετε ακούσει Μανιάτικα μοιρολόγια τα οποία είναι ελληνικότατα, όπως και βυζαντινά εκκλησιαστικά τροπάρια με απαράμιλλους στίχους που είναι μεν ύμνοι, αλλά εκκλησιαστικοί. Κανένα όμως από αυτά δεν κατάλληλο  να αποτελέσει Εθνικό ‘Ύμνο μιας χώρας. Ο Ύμνος επαινεί αξίες, όπως ελευθερία, πατρίδα, ιδανικά και αυτό κατά την άποψή μου  επιτυγχάνει  ο  Διον. Σολωμός με λυρισμό και γλαφυρότητα.

 Ισχυρίζεσθε ότι ‘’Μέσα σε τρεις στροφές, με αδρές πινελιές, το πανόραμα της διαδρομής του Νέου Ελληνισμού, δήλωση ταυτότητας και μαρτυρία ήθους. Που μαζί με την αυθεντική ελληνικότητα της μουσικής μεταγγίζουν ιδιαιτερότητα πολιτισμού, όχι ψυχολογική ξιπασιά’.’ Για την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής, θα μου επιτρέψετε, λόγω της ιδιότητάς μου, να σας παραθέσω τις ενστάσεις μου. Ο Χατζιδάκις έγραψε το τραγούδι αυτό σε ρυθμό τσάμικο, τριών τετάρτων και σε δυτική μείζονα μουσική κλίμακα (majeur) και όχι σε Αραβική, Ινδική ή Περσική κλίμακες στις οποίες  είναι γραμμένα τα περισσότερα των δημοτικών τραγουδιών μας , επηρεασμένα  αρχής γενομένης απ’ το Βυζάντιο από τα ακριτικά τραγούδια. Κατά τον Λαογράφο Νικόλαο Πολίτη, τα επικά τραγούδια στα οποία ανήκουν και τα ‘’ακριτικά’’  ξεχωρίζουν για τη σύνδεσή τους με την ιστορία και την αφηγηματικότητά τους. Τα παλαιότερα δημιουργήματα της δημοτικής ποίησης του Πόντου και της Καπαδοκίας αφηγούνται τις δοκιμασίες και τα κατορθώματα των ακριτών της βυζαντινής περιόδου περιέχοντα εν τούτοις στοιχεία  από την ευρύτερη Ιρανοαφρικανική επκράτεια και τις επικές αφηγήσεις των πεχλιβάνηδων ακριτών της επαρχίας του Σεϊστάν. Από αυτή την κατηγορία των επικών δημιουργήθηκαν και  τα ‘’κλέφτικα’’ που αναφέρονται στις αγωνίες του ελληνισμού στα χρόνια της σκλαβιάς, σε γεγονότα, ιστορικά  ηρωϊκά πρόσωπα,  μάχες κ.λ.π.

Για να μιλήσουμε περί αυθεντικότητας της ελληνικής μουσικής  θα πρέπει να ανατρέξουμε στο βαθύ παρελθόν. Να αναφερθούμε στον παιάνα του Ομήρου και να φθάσουμε γύρω στο 600 π.Χ. που θα πρέπει να μιλήσουμε περί Δωρίου τρόπου των αρχαίων ελλήνων. Είναι η απαρχή, η βάση, οι ρίζες πάνω στις οποίες στηρίχθηκε όλο το οικοδόμημα που ονομάζεται δυτική μουσική και το απαξιώνετε με τον χαρακτηρισμό ‘’ψυχολογική ξιπασιά’’ των ελλήνων, επειδή χρησιμοποίησαν την δυτική μουσική, που είναι η φυσική εξέλιξη της ελληνικής μουσικής. Ασφαλώς γνωρίζετε  ότι μη υπαρχούσης της ελληνικής μουσικής  , δεν θα υφίστατο Μπαχ, Μόζαρτ, Μπετόβεν, Σοπέν , Τσαϊκόφσκυ και πόσοι άλλοι παγκοσμίου φήμης και αξίας μουσουργοί. Θα ήθελα να γνωρίζω πού εστιάζετε την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής. Μήπως στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας; Όταν με πρωτεργάτη τον Ιωάννη Δαμασκηνό κυνηγήθηκε κάθε τι που θύμιζε Ελλάδα; Μέχρι που άλλαξαν και μπέρδεψαν σκοπίμως τα ονόματα των αρχαίων τρόπων(κλιμάκων). Αντί δε να τραγουδούν τις κλίμακες εκ των άνω προς τα κάτω, όπως οι έλληνες, τις τραγουδούσαν ανάποδα , εκ των κάτω προς τα άνω, χωρίς να υποψιάζονται βέβαια ούτε αυτοί, μα ούτε και οι δυτικοί που τους αντέγραψαν, ότι αυτές  οι αντιδράσεις τους προς τους έλληνες θα απέβαιναν προς όφελος,  επ’ αγαθώ  της μουσικής εξέλιξης. Μήπως θεωρείτε αυθεντική ελληνικότητα της μουσικής τα δημοτικά τραγούδια; Και ποιο είδος. Τα Νησιώτικα; Τα Ηπειρώτικά; Τα Ρουμελιώτικα; Τα Θρακιώτικα;  Για να μην μακρυγορώ, επειδή τα είδη των ελληνικών δημοτικών τραγουδιών είναι αμέτρητα και κάθε ένα έχει τις ιδιαιτερότητές του, τις ρίζες του και τις επιρροές του, επιτρέψατέ μου να σας συστήσω την τήρηση σχετικών επιφυλάξεων εκ μέρους σας ως προς την αυθεντικότητα της ελληνικής μουσικής, μετά από τα ελάχιστα στοιχεία που σας παρέθεσα ,  ώστε να βγάλετε ασφαλές συμπέρασμα και τότε αν εσείς το κρίνετε σκόπιμο μπορείτε να αποκαλείτε τον Νικόλαο Μάντζαρο ως διακατεχόμενο από ψυχολογική ξιπασιά όταν έγραφε την μουσική του ελληνικού Ύμνου προς την Ελευθερία σε κλασικό

εμβατήριο...
και όχι σε τσάμικο χορό.

Κατόπιν όλων αυτών και  παρ’ όλες τις ενστάσεις  μου για ορισμένες από τις απόψεις σας, δεν παύω να εκτιμώ το έργο σας και ιδιαιτέρως την προσωπικότητά σας.

Σας ευχαριστώ για τον χρόνο σας.

Με τιμή

Γιώργος Διαμαντής.

Συγγραφέας εκπαιδευτικών βιβλίων

Καθηγητής ανωτέρων θεωρητικών της μουσικής.

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"