Ελλάδα - Γερμανία: Ποιος χρωστάει σε ποιον

Σχετικό: Δεκεμβρίου 2010 Ερίκ Τουσέν: Ανοίξτε τα βιβλία του δημόσιου χρέους!

 (1) Η διαγραφή του γερμανικού χρέους στο Λονδίνο το 1953

του Ερίκ Τουσέν* 

(Του Δαμιανού Βασιλειάδη)

Από το 2010, στις ισχυρότερες χώρες της ζώνης του ευρώ, οι περισσότεροι πολιτικοί ηγέτες, με την υποστήριξη και των μεγάλων μέσων μαζικής ενημέρωσης, εκθειάζουν με πρωτοσέλιδα των εφημερίδων (Ιρλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία) την δήθεν γενναιοδωρία τους προς τον ελληνικό λαό και τις άλλες ευάλωτες χώρες στη ζώνη του ευρώ.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, αποκαλούν  «σχέδιο διάσωσης» μια σειρά μέτρων που βουλιάζουν ακόμη περισσότερο τις οικονομίες των χωρών που τα δέχονται και τις οδηγούν σε  μια άνευ προηγουμένου κοινωνική οπισθοδρόμηση, επιστρέφοντας 65 χρόνια πριν. 

Το σχέδιο μείωσης του χρέους της Ελλάδος  που υιοθετήθηκε το Μάρτιο 2012 και που προβλέπει τη μείωση των οφειλών της Ελλάδας στις ιδιωτικές τράπεζες κατά 50%, ήταν μια απάτη (1) αφού αυτές οι απαιτήσεις είχαν ήδη χάσει το 65 με 75% της αξίας τους στη δευτερογενή αγορά. Η μείωση των χρεών των ιδιωτικών τραπεζών αντισταθμίστηκε με την αύξηση του δημόσιου χρέους στα χέρια της Τρόικας και οδηγεί σε νέα μέτρα πρωτοφανούς βαρβαρότητας και αδικίας. 

Αυτή η συμφωνία μείωσης του χρέους, που στόχο έχει να αλυσοδέσει τον ελληνικό λαό σε μόνιμη λιτότητα, αποτελεί προσβολή και απειλή για όλους τους λαούς της Ευρώπης και αλλού. 

Σύμφωνα με τις υπηρεσίες μελετών του ΔΝΤ, το 2013, το ελληνικό δημόσιο χρέος θα αντιπροσωπεύσει το 164% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος, που σημαίνει ότι η μείωση που ανακοινώθηκε το Μάρτιο του 2012 δεν θα οδηγήσει σε πραγματική ανακούφιση του βάρους που ταλανίζει τον ελληνικό λαό.  ...

Σ’ αυτό το πλαίσιο, ο Αλέξης Τσίπρας σε επίσκεψη του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 27 Σεπτεμβρίου 2012 τόνισε την ανάγκη για μια πραγματική πρωτοβουλία για τη μείωση του ελληνικού χρέους και αναφέρθηκε στην ακύρωση ενός μεγάλου μέρους του γερμανικού χρέους στο πλαίσιο της συμφωνίας του Λονδίνου του Φεβρουαρίου 1953. 

Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτή τη συμφωνία.

Η συμφωνία του Λονδίνου του 1953 για το γερμανικό χρέος

Η ριζική μείωση του χρέους της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (ΟΔΓ) και η ταχεία ανοικοδόμηση της μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν δυνατόν, χάρη στην πολιτική βούληση των πιστωτών της, ήτοι των Ηνωμένων Πολιτειών και των βασικών δυτικών συμμάχων τους (Βρετανία, Γαλλία). 

Τον Οκτώβριο του 1950, οι τρεις σύμμαχοι διατύπωσαν ένα σχέδιο στο οποίο η γερμανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση αναγνωρίζει την ύπαρξη των χρεών στις περιόδους πριν και μετά τον πόλεμο. 

Οι σύμμαχοι σε κοινή δήλωση που επισύναψαν, ανέφεραν ότι «οι τρεις χώρες συμφώνησαν σε  έναν κατάλληλο διακανονισμό των απαιτήσεων προς τη Γερμανία, ούτως ώστε να μην αποσταθεροποιηθεί η χρηματοοικονομική κατάσταση της οικονομίας της μέσω ανεπιθύμητων συνεπειών ούτε να επηρεαστούν υπερβολικά τα πιθανά αποθέματα συναλλάγματος.  

Οι τρεις χώρες ήταν πεπεισμένες ότι η γερμανική Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση συμμερίζεται τη θέση τους και η αποκατάσταση της γερμανικής πίστωσης υπόκειται σε κατάλληλη διευθέτηση του γερμανικού χρέους που εξασφάλιζε σε όλους τους συμμετέχοντες μια δίκαιη διαπραγμάτευση, λαμβάνοντας υπόψη τα οικονομικά προβλήματα της Γερμανίας» (2).

Το διεκδικούμενο χρέος της Γερμανίας πριν από τον πόλεμο ανερχόταν σε 22,6 δισεκατομμύρια μάρκα με εκτοκισμό. Το χρέος μετά τον πόλεμο εκτιμήθηκε σε 16,2 δισ. μάρκα. 

Στη διάρκεια της συμφωνίας του Λονδίνου στις 27 Φεβρουαρίου 1953 (3) τα ποσά μειώθηκαν σε 7,500 δισ. μάρκα για την πρώτη περίοδο και σε 7 δισ. μάρκα για τη δεύτερη (4). Σε ποσοστό, αυτό αντιπροσωπεύει μείωση κατά 62,6%.

Επιπλέον, η συμφωνία προέβλεπε τη δυνατότητα αναστολής των πληρωμών για να επαναδιαπραγματευθούν οι όροι, αν συνέβαινε μια ουσιαστική αλλαγή που περιόριζε τη διαθεσιμότητα των πόρων (5).

Για να διασφαλιστεί ότι η οικονομία της Δυτικής Γερμανίας έμπαινε πραγματικά σε επανεκκίνηση ώστε να αποτελεί ένα κεντρικό και σταθερό στοιχείο στο ατλαντικό μπλοκ ενώπιο του ανατολικού μπλοκ, οι Σύμμαχοι πιστωτές έκαναν πολύ σημαντικές παραχωρήσεις προς τις χρεωκοπημένες γερμανικές αρχές και εταιρείες που υπερβαίνουν κατά πολύ μια απλή μείωση του χρέους. 

Ξεκίνησαν με την αρχή ότι η Γερμανία θα έπρεπε να ήταν σε θέση να αποπληρώσει, διατηρώντας παράλληλα ένα υψηλό επίπεδο ανάπτυξης και βελτίωσης των συνθηκών διαβίωσης του πληθυσμού. Αποπληρωμή χωρίς να φτωχαίνει. 

Για το σκοπό αυτό, οι πιστωτές δέχτηκαν:

1. ότι η Γερμανία θα πλήρωνε είτε στο εθνικό της νόμισμα, το μάρκο, είτε σε σκληρό νόμισμα (δολάρια, ελβετικά φράγκα, λίρες...).  

2. ενώ στις αρχές του 1950, η χώρα εξακολουθούσε να έχει αρνητικό εμπορικό ισοζύγιο (η αξία των εισαγωγών ξεπερνούσε εκείνη των εξαγωγών), οι πιστώτριες δυνάμεις  δέχτηκαν ότι η Γερμανία θα μπορούσε να μειώσει τις εισαγωγές της και να παράγει δικά της προϊόντα, αντί να τα εισάγει. Συνεπώς,  επιτρέποντας στη Γερμανία να αντικαταστήσει τις εισαγωγές αγαθών με δική της παραγωγή, οι πιστωτές συμφωνούσαν να μειώσουν τις εξαγωγές τους προς αυτή. Με το 41% των γερμανικών εισαγωγών από τη Βρετανία, τη Γαλλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες για την περίοδο 1950-51 και με το μερίδιο των άλλων πιστωτριών χωρών που συμμετείχαν στη διάσκεψη (Βέλγιο, Ολλανδία, Σουηδία και Ελβετία), το σύνολο ανήλθε στο  66%. 

3. Τρίτον, οι πιστωτές επέτρεψαν στη Γερμανία να πωλεί τα προϊόντα της στο εξωτερικό, για να επιτύχει ένα θετικό εμπορικό ισοζύγιο. 

Αυτά τα στοιχεία συγκεντρώνονται στην δήλωση που αναφέρθηκε παραπάνω:

«Η ικανότητα της Γερμανίας να πληρώσει τις δημόσιες και ιδιωτικές οφειλές της, δεν σημαίνει μόνο την ικανότητα να πραγματοποιεί τακτικές πληρωμές σε γερμανικά μάρκα χωρίς πληθωριστικές συνέπειες, αλλά επίσης ότι η οικονομία της χώρας μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της, με βάση το παρόν ισοζυγίου πληρωμών της. 

Ο υπολογισμός της ικανότητας αποπληρωμής της Γερμανίας απαιτεί να αντιμετωπιστούν μερικά προβλήματα όπως: 

1. η μελλοντική παραγωγική ικανότητα της Γερμανίας, ιδίως όσον αφορά την παραγωγική ικανότητα των εξαγωγών της, καθώς και η ικανότητα υποκατάστασης των εισαγωγών,

2. η δυνατότητα της πώλησης των γερμανικών προϊόντων στο εξωτερικό, 

3. οι μελλοντικές πιθανές εμπορικές συνθήκες, 

4. τα δημοσιονομικά και εσωτερικά οικονομικά μέτρα που θα απαιτηθούν για την διασφάλιση πλεονάσματος (superavit) από τις εξαγωγές».(6) 

Περαιτέρω, σε περίπτωση διαφορών με τους πιστωτές, σε γενικές γραμμές, αρμόδια θα είναι τα γερμανικά δικαστήρια. Ρητά αναφέρεται ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, «τα γερμανικά δικαστήρια μπορούν να αρνηθούν την εκτέλεση [...] απόφασης ενός αλλοδαπού δικαστηρίου ή Αρχής διαιτησίας». Τέτοια περίπτωση είναι όταν «η εκτέλεση της απόφασης αντιτίθεται προς τη δημόσια τάξη» (σελ. 12 της Συμφωνίας του Λονδίνου).

Άλλο πολύ σημαντικό στοιχείο, η εξυπηρέτηση του χρέους προσδιορίζεται σε συνάρτηση με την ικανότητα της γερμανικής οικονομίας, λαμβάνοντας υπόψη την πρόοδο της ανοικοδόμησης της χώρας και τα έσοδα από τις εξαγωγές. 

Η σχέση μεταξύ της εξυπηρέτησης του χρέους και των εσόδων από τις εξαγωγές δεν πρέπει να υπερβαίνει το 5%. Αυτό σημαίνει ότι η Δυτική Γερμανία δεν θα έπρεπε να ξοδεύει περισσότερο από το ένα εικοστό των εσόδων από τις εξαγωγές της για να εξυπηρετεί  το χρέος της. Στην πράξη, μόλις το 4.2% των εσόδων της από τις εξαγωγές θα πάνε στην εξυπηρέτηση του χρέους της (αυτό το ποσοστό ανήλθε το 1959). Έτσι και αλλιώς, δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του γερμανικού χρέους εξοφλήθηκε σε γερμανικά μάρκα, πράγμα που σημαίνει ότι η γερμανική κεντρική τράπεζα μπορούσε και εκδώσει νέο χρήμα, με άλλα λόγια, μπορούσε και έβαζε σε λειτουργία το τυπογραφείο νομίσματος (ή ρευστοποιούσε το χρέος).

Επιπροσθέτως, εφαρμόστηκε ένα εξαιρετικό μέτρο: έγινε μια δραστική μείωση των επιτοκίων, τα οποία κυμάνθηκαν μεταξύ 0 και 5%.

Τέλος, πρέπει να λάβουμε υπόψη τις δωρεές σε δολάρια των ΗΠΑ προς τη Δυτική Γερμανία: 1,17 δισ. δολάρια με το σχέδιο Μάρσαλ μεταξύ 3 Απρ. 1948 και 30 Ιουνίου 1952 (ήτοι περίπου 10 δισ. σημερινά δολάρια) συν τουλάχιστον 200 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 2 δις σημερινά) μεταξύ 1954 και 1961, κυρίως μέσω του Διεθνούς Οργανισμού Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (USAID).

Λόγω αυτών των εξαιρετικών συνθηκών, η Δυτική Γερμανία ανάκαμψε οικονομικά πολύ γρήγορα και τελικά απορρόφησε την Ανατολική Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1990. 

Σήμερα είναι μακράν η ισχυρότερη οικονομία στην Ευρώπη.

Γερμανία 1953 / Ελλάδα 2010-2012

Αν επιχειρήσουμε μια σύγκριση μεταξύ της θεραπείας στην οποία υπόκειται η Ελλάδα και αυτής που επιφυλάχτηκε στη Γερμανία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διαφορές και η αδικία είναι εντυπωσιακές. 

Εδώ είναι ένας κατάλογος με 11 σημεία, που δεν εξαντλούν το ζήτημα:

1. - Αναλογικά, η μείωση του χρέους που δόθηκε στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2012 είναι πολύ μικρότερη από εκείνη που χορηγήθηκε στη Γερμανία.
2. - Οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που συνοδεύουν αυτό το σχέδιο (και εκείνες που  προηγήθηκαν) δεν προωθούν σε τίποτα την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας ενώ συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ανάκαμψη της γερμανικής οικονομίας.
3. - Επιβάλλονται στην Ελλάδα ιδιωτικοποιήσεις υπέρ των ξένων επενδυτών κυρίως, ενώ η Γερμανία ενθαρρυνόταν να ενισχύσει τον έλεγχό της πάνω στους στρατηγικούς τομείς της οικονομίας, με το δημόσιο τομέα υπό πλήρη ανάπτυξη.
4. - Τα διμερή χρέη της Ελλάδας (αφορά τις χώρες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα της Τρόικας) δεν μειώθηκαν (μόνο τα χρέη προς τις ιδιωτικές τράπεζες μειώθηκαν) ενώ τα διμερή χρέη της Γερμανίας (αρχής γενομένης με εκείνα που προκύπτουν στις χώρες που το Τρίτο Ράιχ είχε επιτεθεί, εισβάλει ή ακόμη ενσωματώσει) μειώθηκαν κατά 60% ή και περισσότερο.
5. - Η Ελλάδα πρέπει να αποπληρώσει σε ευρώ, ενώ έχει έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου (και ως εκ τούτου σε έλλειψη των ευρώ) με τους Ευρωπαίους εταίρους της (κυρίως Γερμανία και Γαλλία), ενώ η Γερμανία αποπλήρωνε τα περισσότερα από τα χρέη της σε γερμανικά μάρκα σημαντικά υποτιμημένα.
6. - Η ελληνική κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να δανείζει χρήματα στην ελληνική κυβέρνηση, ενώ η Deutsche Bank δάνεισε στις γερμανικές αρχές και τύπωνε χρήμα (έστω και με μέτριο ποσοστό). 

7. – Επιτρεπόταν στη Γερμανία να μη υπερβαίνει το 5% των εσόδων από τις εξαγωγές της για να πληρώσει το χρέος ενώ δεν τέθηκε κανένα όριο στην προκειμένη περίπτωση της Ελλάδας.
8. - Τα νέα χρεόγραφα του ελληνικού χρέους που αντικαθιστούν τα προηγούμενα οφειλόμενα στις τράπεζες δεν επιπίπτουν πλέον στη δικαιοδοσία των ελληνικών δικαστηρίων, αλλά στα δικαστήρια του Λουξεμβούργου και του Ηνωμένου Βασιλείου, που είναι αρμόδια (και ξέρουμε πόσο είναι ευνοϊκά για τους ιδιώτες πιστωτές ), ενώ τα γερμανικά δικαστήρια (ναι, αυτή η πρώην επιθετική και επεμβατική δύναμη…) ήταν αρμόδια.
9. - Όσον αφορά την αποπληρωμή του εξωτερικού χρέους, τα γερμανικά δικαστήρια μπορούσαν να αρνηθούν να εκτελέσουν αποφάσεις των αλλοδαπών δικαστηρίων ή διαιτητικών δικαστηρίων σε περίπτωση που η εφαρμογή τους απειλούσε τη δημόσια τάξη. Στην Ελλάδα, η Τρόικα αρνείται φυσικά ότι τα δικαστήρια μπορούν να επικαλούνται τη δημόσια τάξη για να ανασταλεί η αποπληρωμή του χρέους. Ωστόσο, οι τεράστιες κοινωνικές διαμαρτυρίες και η άνοδος των νεο-ναζιστικών δυνάμεων, είναι τα άμεσα αποτελέσματα των μέτρων που υπαγορεύονται από την Τρόικα και την αποπληρωμή του χρέους. (7) Παρά τις διαμαρτυρίες των Βρυξελλών, του ΔΝΤ και των «χρηματοπιστωτικών αγορών» που θα προκαλούσε, οι ελληνικές αρχές θα μπορούσαν να επικαλεσθούν εύκολα την κατάσταση έκτακτης ανάγκης και  δημόσιας τάξης, να αναστείλουν την πληρωμή του χρέους και να καταργήσουν τα αντικοινωνικά μέτρα που επιβλήθηκαν από την Τρόικα.
10. - Στην περίπτωση της Γερμανίας, η συμφωνία προβλέπει τη δυνατότητα να ανασταλούν οι πληρωμές για να επαναδιαπραγματευτούν οι όροι, αν υπάρχει μια ουσιαστική αλλαγή που εμποδίζει τη διαθεσιμότητα των πόρων. Τίποτα τέτοιο δεν προβλέπεται για την Ελλάδα.
11. - Στη συμφωνία για το γερμανικό χρέος, προβλέπεται ρητώς ότι η χώρα μπορεί να παράγει τοπικά προϊόντα που εισήγαγε προηγουμένως για να επιτευχθεί ένα εμπορικό πλεόνασμα και για την ενίσχυση των τοπικών παραγωγών της. 

Αλλά η φιλοσοφία των συμφωνιών που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα και οι κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαγορεύουν στις ελληνικές αρχές να βοηθήσουν, να επιδοτήσουν και να προστατεύσουν τους τοπικούς παραγωγούς τους, είτε στη γεωργία, τη βιομχανία και τις υπηρεσίες, ενώπιον των ανταγωνιστών τους των άλλων χωρών της ΕΕ (που είναι οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας).

Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει ότι η Γερμανία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έλαβε δωρεές σε πολύ σημαντικό ποσοστό, μεταξύ άλλων, όπως προαναφέρθηκε, στο πλαίσιο του Σχεδίου Μάρσαλ.

Μπορεί κανείς να καταλάβει γιατί ο ηγέτης του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, αναφέρεται στη συμφωνία του Λονδίνου του 1953 όταν απευθύνεται στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη. Η αδικία με την οποία αντιμετωπίζονται οι Έλληνες (καθώς άλλοι λαοί των οποίων οι αρχές ακολουθούν τις συστάσεις της Τρόικας) πρέπει να ευαισθητοποιήσει την συνείδηση ενός μεγάλου μέρους της κοινής γνώμης. 

Αλλά ας μην έχουμε αυταπάτες, η λόγοι που ώθησαν τις δυτικές δυνάμεις να μεταχειριστούν την Δυτική Γερμανία όπως το έκαναν μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ισχύουν στην περίπτωση της Ελλάδας. 

Για να δούμε μια πραγματική λύση στο δράμα του χρέους και της λιτότητας, θα χρειαστούν ακόμη ισχυρές κοινωνικές κινητοποιήσεις στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση όπως και η ανάληψη της εξουσίας από μια κυβέρνηση του λαού στην Αθήνα.

Θα χρειαστεί μια μονομερής πράξη ανυπακοής από τις αρχές της Αθήνας (με υποστήριξη του  λαού), όπως την αναστολή της αποπληρωμής και την κατάργιση των αντι-κοινωνικών μέτρων για να αναγκαστούν οι πιστωτές σε σημαντικές παραχωρήσεις και να επιβληθεί επιτέλους η ακύρωση του παράνομου χρέους. Η επίτευξη σε λαϊκή κλίμακα ενός λογιστικού ελέγχου του ελληνικού χρέους από  τους πολίτες πρέπει να χρησιμοποιηθεί για να προετοιμαστεί το έδαφος.

Προσεχώς:

 
Ελλάδα-Γερμανία: ποιος χρωστάει σε ποιον; (2)
Από το χρέος του Τρίτου Ράιχ στην σημερινή Ελλάδα 

Σημειώσεις

|1| Les créances des banques privées sur la Grèce passent grosso modo de 200 à 100 milliards d’euros. La dette publique totale de la Grèce dépasse 360 milliards d’euros.

|2| Deutsche Auslandsschulden, 1951, p. 7 et suivantes, in Philipp Hersel, « El acuerdo de Londres de 1953 (III) », http://www.lainsigna.org/2003/enero...

|3| Texte intégral en français de l’Accord de Londres du 27 février 1953 :http://www.admin.ch/ch/f/rs/i9/0.94...

|4| 1 US dollar valait à l’époque 4,2 marks. La dette de l’Allemagne occidentale après réduction (soit 14,5 milliards de marks) équivalait donc à 3,45 milliards de dollars.

|5| Les créanciers refusent toujours d’inscrire ce type de clause dans les contrats à l’égard des pays en développement ou des pays comme la Grèce, le Portugal, l’Irlande, l’Europe centrale et orientale…

|6| (Auslandsschulden, 1951, p. 64 et suivantes) in Philip Hersel, El acuerdo de Londres (IV), 8 de enero de 2003, http://www.lainsigna.org/2003/enero...

|7| Nonobstant, les autorités grecques pourraient parfaitement invoquer l’état de nécessité et l’ordre public pour suspendre le paiement de la dette et abroger les mesures antisociales imposées par la Troïka.

Ερίκ Τουσέν , λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Λιέγης, Βέλγιο,  πρόεδρος της CADTM Βελγίου (Επιτροπή για την κατάργηση του χρέους του Τρίτου Κόσμου, www.cadtm.org ) και μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου της ATTAC Γαλλίας. Έγραψε με τον Damien Millet: ΑΑΑ,  Audit Annulation Autre politique

 

Πηγή 

http://cadtm.org/Grece-Allemagne-qui-doit-a-qui-1-L

Μετάφραση:  Christian Haccuria

Ορισμένες απαραίτητες διευκρινήσεις για να μην υπάρξει σύγχυση
του Δαμιανού Βασιλειάδη, μέλους του Εθνικού Συμβουλίου διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, υπεύθυνου για τη Γερμανία
                                                                                 Αθήνα, 20.10.2012
Θα πρέπει να διευκρινιστεί στην πολύ εμπεριστατωμένη ανάλυση του Ερίκ Τουσέν, ότι στην μέν αναβολή αποπληρωμής του χρέους συμφώνησε η Ελλάδα, αλλά όχι στην πληρωμή του χρέους μετά τη συνθήκη ειρήνης, που θεωρήθηκε ότι πραγματοποιήθηκε με τη συμφωνία 2 + 4 στη Μόσχα το 1991.
Βασικά όλες οι χώρες αποζημιώθηκαν με τον ένα ή άλλο τρόπο, όπως αναφέρει επανειλημμένα το Εθνικό Συμβούλιο, εκτός από την Ελλάδα.
Η Ελλάδα βασικά δεν παραιτήθηκε ποτέ από τις αποζημιώσεις, ούτε ακόμη και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όπως πολλοί ισχυρίζονται. Απλώς η Ελλάδα έδωσε χρόνο, σύμφωνα με την απόφαση του Λονδίνου το 1953 να ανακάμψει η Γερμανία οικονομικά και μετά να ζητήσει τις αποζημιώσεις. Μάλιστα μετά το 1996 δόθηκε και μία παράταση 5 χρόνων για να ανταποκριθεί η Γερμανία στις υποχρεώσεις της απέναντι στην Ελλάδα.
Τελικά η Γερμανία αρνείται κάθε αποζημίωση, δηλώνοντας κυνικά και προκλητικά ότι δεν της χρωστάει απολύτως τίποτε. Η στάση αυτή της Γερμανίας ερμηνεύεται με μόνο κριτήριο τη διαχρονική υποτέλεια των ελληνικών κυβερνήσεων απέναντι στη Γερμανία και γενικότερα.
Γι’ αυτό συστάθηκε το Εθνικό Συμβούλιο διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα το 1996 και άρχισε τον αγώνα του για διεκδικήσεις, όπως αναφέρει το ακόλουθο κείμενο, για όσους ίσως δεν γνωρίζουν έως τώρα τα καθέκαστα.

Οι γερμανικές αποζημιώσεις και η στάση των ελληνικών κυβερνήσεων

Του Δαμιανού Βασιλειάδη, μέλους του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, υπεύθυνου για τη Γερμανία

                                                                                                    Αθήνα, 16.9.3012

                

Την 1η Απριλίου 2012 το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας δήλωσε απροκάλυπτα:

«Η Γερμανία κατέβαλε από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, στο πλαίσιο της Συμφωνίας του 1946 για την Διασυμμαχική Υπηρεσία Αποζημιώσεων των Παρισίων, αποζημιώσεις και για την Ελλάδα και στήριξε την χώρα έμπρακτα στην ανοικοδόμησή της. Εξήντα πέντε χρόνια μετά το τέλος του Πολέμου και έπειτα από δεκαετίες ειρηνικής, γεμάτης εμπιστοσύνης, συνεργασίας της Γερμανίας με την Ελλάδα και στενής σχέσης μας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ, το ερώτημα των αποζημιώσεων από την σκοπιά της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης δεν αποτελεί πλέον θέμα».

H παραπάνω δήλωση αποσιωπά τελείως την υποχρέωση της Γερμανίας να πληρώσει το αναγκαστικό κατοχικό δάνειο και αποφεύγει να αναφέρει συγκεκριμένα τι και πότε η Γερμανία πλήρωσε για τις πολεμικές αποζημιώσεις  στο πλαίσιο της Συμφωνίας των Παρισίων του 1946.

Επειδή ωστόσο υπάρχει σύγχυση στο θέμα αυτό είναι χρήσιμο να γίνει μια συνοπτική περιγραφή των απαιτήσεων της Ελλάδας απέναντι στη Γερμανία, όπως αυτές κατατέθηκαν επίσημα από τον πρόεδρο  του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα Μανώλη Γλέζο, στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Ελλήνων, στις 27.7.2011.

Α) Προς το Δημόσιο:
Τους αρχαιολογικούς θησαυρούς, τις επανορθώσεις για την καταστροφή της ελληνικής οικονομίας, ύψους 7.100 δις δολαρίων και το αναγκαστικό δάνειο ύψους 3.500 δις δολαρίων αγοραστικής αξίας 1938 και για τα 2 ποσά.
Συγκεκριμένα:
1. Η επιστροφή των αρχαιολογικών θησαυρών και των έργων Τέχνης, καταγεγραμμένα από τη Δ/νση Αρχαιοτήτων και Ιστορικών Μνημείων και από το Τμήμα Αρχαιολογίας Παν/μίου Αθηνών.
2. Η Διασυμμαχική Επιτροπή 19 χωρών της Ευρώπης, στο Παρίσι, το 1946 που καταλόγισε να πληρώσει η Γερμανία στην Ελλάδα για τις καταστροφές στην οικονομία της, το ποσό των 7.100 δις δολ., αγοραστικής αξίας 1938, αντί του ποσού των 14.500 δις δολ. που ζήτησε η Ελλάδα, σημερινή αξία σε ευρώ 108 δις χωρίς τους τόκους.
3. Το αναγκαστικό δάνειο: Το υπόλοιπο (πλήρωσαν στο τέλος της κατοχής 2 μικρές δόσεις), ύψους 3.500 δις δολ., σημερινής αξίας 54 δις ευρώ χωρίς τους τόκους. [1]
 
Β) Η καταστροφή της οικονομίας της Ελλάδας:
Η πραγμάτωσή της επήλθε: 1. Με την αρπαγή του 51% των μετοχών των ΔΕΚΟ και όλων των μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων. 2. Με τη διατροφή των στρατευμάτων κατοχής: Σύνολο 670.000 στρατός ( Γερμανικός, Ιταλικός, Βουλγαρικός). Ακόμη και με τη διατροφή της στρατιάς του Ρόμελ, του Αfrica Corps, (κατ’ εξαίρεση, μόνο η Ελλάδα!). Η διατροφή ανήλθε σε 8 δις δρχ., το μήνα. 3.Με τα πλαστά χαρτονόμισμα (Reichskreditkassenscheine) είχαμε άμεση λεηλασία επιχειρηματιών, άμεση λεηλασία ελληνικού χρήματος. Έγινε εξαγορά του με 530.894 χρυσές λίρες Αγγλίας, τον Αύγουστο του 1941. 4. Με τη ληστεία νομισμάτων: Δεκάρικα, εικοσάρικα, τάλιρα, 37.77 τόνοι. Πλήρωσαν μόνο 104 χρυσές λίρες!) και πήραν ασήμι 18μιση τόνους. Από τα 2δραχμα, 1δραχμα, 20λεπτα, 10λεπτα πήραν 64.5 τόνους. Πλήρωσαν μόνο 5μιση χρυσές λίρες (!!!) και πήραν συνολικά 73 τόνους χαλκού. 5. Με το αναγκαστικό δάνειο, με ρηματική διακοίνωση στις 23.3.1942, που επιβλήθηκε στην Ελλάδα και είχε αναδρομική ισχύ από 1.1.1942. Υπόλοιπο, 3.5 δις δολ. αγοραστικής αξίας του 1938. 6. Με τις δημεύσεις: Το 10% της αγροτικής παραγωγής. - Επιτάξεις: Σχολεία, νοσοκομεία, ξενοδοχεία, οικήματα. - Κατασχέσεις: Μέσα συγκοινωνίας και μεταφοράς = Σιδηρόδρομοι, πλοία, αυτοκίνητα, ποδήλατα, ακόμη και ζώα, άλογα, μουλάρια, γαϊδουριά. 7. Με τις αμέτρητες αρπαγές και ληστείες οικιών, καταστημάτων, σε όλη την Ελλάδα.
 
Σημειώνουμε ότι με τους πρόχειρους υπολογισμούς των οικονομολόγων-μελών του Εθνικού Συμβουλίου, το σύνολο των γερμανικών οφειλών προς το Δημόσιο ανέρχεται περίπου στο ιλιγγιώδες ποσό των 1 τρις και 200 δις ευρώ!
  Γ) Προς τα θύματα:
89 αναγνωρισμένα ολοκαυτώματα.  Ολόκληρη η Ελλάδα είναι ένα ολοκαύτωμα-νεκροταφείο αμέτρητων μαρτυρικών πόλεων, 13.1/2 % του ελληνικού πληθυσμού ήταν ο φόρος αίματος.
Δ) Έκθεση Γερμανών ιστορικών, φίλων του Εθνικού Συμβουλίου.

Στην ανωτέρω έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου θα προσθέσουμε:

1. Αποσπάσματα από μελέτη Γερμανών επιστημόνων, που συμπληρώνει την έκθεση του Εθνικού Συμβουλίου:

"Πράγματι οι Γερμανοί Ναζί καταλήστεψαν την Ελλάδα.

 Έως τις αρχές Ιουνίου 1943 ήταν αποθηκευμένες στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης τεράστιες ποσότητες από τα μέταλλα χρώμιο, ψευδάργυρο, κασσίτερο, χαλκό, μόλυβδο, έτοιμο να σταλούν στη Γερμανία. Επιπρόσθετα οι διευθυντές  των γερμανικών βιομηχανιών έβαλαν κάτω από τον έλεγχο τους όλη την παραγωγή σε βιομηχανικά μέταλλα αυτής της χρονιάς, όπως βωξίτη, μαγγάνιο, νικέλιο, μολυβδαίνιο, και σιδηροπυρίτη. Έτσι η αξία όλων αυτών των πρώτων υλών της χρονιάς, που μεταφέρθηκαν στη Γερμανία, ανέβηκε στο ποσό από 45 σε 50 εκατ. γερμανικά μάρκα.

Όμως δεσμεύτηκαν και μεταφέρθηκαν στη Γερμανία ακόμη και τεράστιες ποσότητες πετρελαίου και κάρβουνου (10,000 τόνοι), καθώς επίσης και τα σημαντικότερα αγροτικά εξαγώγιμα προϊόντα, ανάμεσα στα οποία:

71.000 τόνοι σταφίδες, 18.000 τόνοι ελαιόλαδο, 7.000 τόνοι βαμβάκι, 3.500 τόνοι ζάχαρη, 3.000 τόνοι ρύζι, και 305 τόνοι κουκούλια μεταξιού. Πέρα απ' αυτά οι επιφορτισμένοι αξιωματικοί για τα οικονομικά κατέσχεσαν τα μηχανήματα της πολεμικής βιομηχανίας του Μποδοσάκη και μεγάλο μέρος των τραίνων του ΟΣΕ.

Η σημαντικότερη όμως λεία ήταν ο καπνός. Κάτω από τη διεύθυνση του διευθυντή της καπνοβιομηχανίας Reemtsma Otto Lose κατασχέθηκε και  μεταφέρθηκε στη Γερμανία όλη η παραγωγή ανατολίτικου καπνού των ετών 1939 και 1940. Επρόκειτο για 85.000 τόνους ανατολίτικου καπνού αξίας 175 εκατ. γερμανικών μάρκων, που επήρκεσαν για τη γερμανική κατανάλωση μιας ολόκληρης χρονιάς. Το ποσό αυτό απέφερε για το γερμανικό δημόσιο ένα κέρδος σε φόρους της τάξεως του 1.4 δισ. γερμανικών μάρκων (RM)..." (σελ. 5)

"Έως την 1 Σεπτεμβρίου 1944 δημεύτηκαν και μεταφέρθηκαν στην Γερμανία 126.000 τόνοι χρώμιο, 91.000 τόνοι βωξίτης, 71.000 τόνοι νικέλιο, 14.000 τόνοι μαγνήσιο, 44.000 τόνοι σιδηροπυρίτης, και 71.000 τόνοι μολυβδαίνιο.[2] Κοντά σ' αυτά προστέθηκαν και 30.000 τόνοι ανατολίτικος καπνός, για την προμήθεια των γερμανικών εργοστασίων σιγαρέτων και πολλές άλλες αγροτικές πρώτες ύλες για τη γερμανική βιομηχανία". (σελ 12)

2. Οι πραγματικές απώλειες των Ελλήνων κατά την κατοχή σε σύγκριση με άλλες χώρες:

Μια άγνωστη πλευρά της προσφοράς αίματος των Ελλήνων στον αγώνα κατά των Ναζί:

Σύμφωνα με υπολογισμούς του Εθνικού Συμβουλίου οι απώλειες των Ελλήνων πολιτών δεν είναι 300.000, όπως κυκλοφορεί ευρέως, ακόμη και στην Ελλάδα, αλλά 1.106.922. Αυτός ο αριθμός αναγράφεται στη Μαύρη Βίβλο, που εξέδωσε το Εθνικό Συμβούλιο.[3]

Ο υπολογισμός γίνεται με βάση τον πληθυσμό που είχε η Ελλάδα το 1940, ο οποίος ανερχόταν στα 7.344.860 άτομα, το 1944 κατήλθε στα 6.805.000 και το 1947 στα 7.367.405, ενώ έπρεπε να ξεπεράσει τα 8.500.000.[4]

Από γερμανικής πλευράς, δηλαδή με γερμανικές πηγές, τα θύματα ανέρχονται στις 520 χιλιάδες. Αυτά με βάση τα γερμανικά ντοκουμέντα.[5]

Οι απώλειες της Ελλάδας, είτε με τους υπολογισμούς του Εθνικού Συμβουλίου, είτε με τους υπολογισμούς των Γερμανών, ήταν με την αναγωγή τους σε ποσοστά: 13,5%.

Συγκριτικά και αναλογικά της Ρωσίας 10% και της Πολωνίας 8%.
.
Η  πρόσφατη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στις 3 Μαρτίου 2012, είναι υπέρ της ετεροδικίας, δηλαδή υπέρ της Γερμανίας. Έτσι σταματά μια για πάντα κάθε διεκδίκηση για τις αποζημιώσεις των συγγενών των θυμάτων από τους ίδιους και μόνο τα κράτη μπορούν να προβούν στις διεκδικήσεις αυτές. Κι’ εδώ ακόμη δεν σταματούν οι διεκδικήσεις, γιατί πέρα από το γεγονός ότι το κράτος πρέπει να τις διεκδικήσει, ισχύει πάντοτε το ηθικό και πολιτικό θέμα.

Παραμένουν όμως ανοιχτές οι άλλες απαιτήσεις, δηλαδή οι αποζημιώσεις για τις υλικές υποδομές και οι διεκδικήσεις για το κατοχικό δάνειο και τους αρχαιολογικούς θησαυρούς.

Αυτές ρυθμίζονται διακρατικά. Δηλαδή πρέπει να τις ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση. 
Το κατοχικό δάνειο είναι μια συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας, την οποία ο ίδιος ο Χίτλερ αναγνώρισε. Μάλιστα επί Χίτλερ δόθηκαν δύο μικρές δόσεις.

Από τα παραπάνω είναι καθαρό ότι η δήλωση της Γερμανίας  ότι «το ερώτημα των αποζημιώσεων από την σκοπιά της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης δεν αποτελεί πλέον θέμα», είναι ωμή άρνηση της να αναγνωρίσει τις υποχρεώσεις της προς την Ελλάδα. Η Γερμανία εκμεταλλεύεται την σημερινή  κατάσταση της,  όπως έχει εκμεταλλευτεί από τον πόλεμο μέχρι σήμερα την δύναμη της απέναντι στην Ελλάδα και τις απαράδεκτες υποχωρήσεις  Ελλήνων πολιτικών.

Αν είχαμε μια πατριωτική κυβέρνηση και όχι Κουίσλινγκ, τότε θα παίρναμε αυτά τα χρήματα που χωρίς τόκο ανέρχονται στα 56 δισεκατομμύρια Ευρώ, ενώ οι αποζημιώσεις για τις υποδομές στις 108,44 δισεκ. Ευρώ περίπου.

Ακόμη κι’ αν αρνιόταν η γερμανική κυβέρνηση (που τελικά αρνήθηκε), θα μπορούσαμε να απευθυνθούμε στους διεθνείς οργανισμούς, οι οποίοι θα μας δικαίωναν.
Επαναλαμβάνω: Αν είχαμε πατριωτική κυβέρνηση θα τα διεκδικούσαμε και θα τα παίρναμε σίγουρα ή θα αναγκαζόταν από τα πράγματα η γερμανική κυβέρνηση να προβεί σε διαπραγματεύσεις με την ελληνική κυβέρνηση.

Το πρόβλημα λοιπόν συμπυκνώνεται σε μια μόνο λέξη: Υ π οτ έ λ ε ι α  όλων των εκάστοτε ελληνικών κυβερνήσεων, οι οποίες ποτέ δεν τις διεκδίκησαν αποτελεσματικά.

---

[1] Πρόσφατες έρευνες Γερμανών ιστορικών ανεβάζουν το κατοχικό δάνειο σε 70 δισεκατομμύρια Ευρώ. Βλ. σχετικά: Γερμανικές αποζημιώσεις, στο www.damonpontos.gr.

[2] τελική έκθεση του τμήματος εξόρυξης μεταλλευμάτων της στρατιωτικής υπηρεσίας για την οικονομία της Ελλάδας στη υπηρεσία ΟΚW από 10.09.1944. Εκδόθηκε ως ντοκουμέντο, νούμερο 16,  εκδοθέν από τον κ. Martin Seckendorf  στο βιβλίο του: Η κατοχική πολιτική του γερμανικού Φασισμού στη Γιουγκοσλαβία και την Ελλάδα, σ. 361. Το έγγραφο στάλθηκε από τον οικονομολόγο, ιστορικό καθηγητή Karl Heinz Roth.

[3] Ο υπολογισμός του Εθνικού Συμβουλίου διεκδίκησης των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, που αναγράφεται στη Μαύρη Βίβλο, που εξέδωσε, γίνεται με βάση τον πληθυσμό που είχε η Ελλάδα το 1940, που ανερχόταν στα 7.344.860 άτομα  Το 1944 κατήλθε στο 6.805.000 και το 1947 στα 7.367.405, ενώ έπρεπε να ξεπεράσει τα 8.500.000.

[4]  Βλ. Μαύρη Βίβλος, σ. 126, και σχετικά στο ιστολόγιο του Εθνικού Συμβουλίου: www.holocaust. gr και το ιστολόγιο: www.damonpontos.gr., φάκελος: Γερμανικές επανορθώσεις. Εκεί μπορεί να ανατρέξει, όποιος θέλει να μάθει την πραγματική αλήθεια.

[5] Γερμανικά ντοκουμέντα υπολογίζουν τον πληθυσμό της Ελλάδας σε 6.990.000 άτομα. Το ποσοστό των απωλειών είτε με  τον ένα υπολογισμό είτε με τον άλλο είναι 13,5%. Το υψηλότερο ποσοστό αίματος από τις κατεχόμενες χώρες κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Διαβάστε στο σχετικό:

Eric Toussaint. By Eric Toussaint.  cinemalibrestudio.com

Στη δημιουργία Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου που θα δώσει τα νομικά και ηθικά επιχειρήματα για την παύση πληρωμών του δημοσίου χρέους καλεί ο διακεκριμένος επιστήμονας και αγωνιστής Ερίκ Τουσαίν στη βαρυσήμαντη συνέντευξη που παραχώρησε στα Επίκαιρα. Ο Ερίκ Τουσαίν δεν μιλάει στη βάση υποθέσεων. Έχοντας ενεργή συμμετοχή στην Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου που συγκρότησε ο πρόεδρος του Ισημερινού, Ραφαέλ Κορέα, πριν τρία χρόνια μεταφέρει την πολύτιμη εμπειρία του από τις καθόλα νόμιμες μεθόδους που χρησιμοποίησε ο πρόεδρος του Ισημερινού για να απαλλαγεί από ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους. Μέχρι και την δευτερογενή αγορά χρησιμοποίησε ο Κορέα με τις κατάλληλες κινήσεις για να μειώσει το δημόσιο χρέος. Υπήρχε όμως πολιτική βούληση, όχι άνευ όρων παράδοση στους ξένους πιστωτές και διαπόμπευση της χώρας, όπως στην Ελλάδα!

Ο Ερίκ Τουσαίν είναι ιστορικός και πολιτικός επιστήμονας, ιδρυτής και πρόεδρος της Επιτροπής για την Κατάργηση του Χρέους του Τρίτου Κόσμου (CADTM, www.cadtm.org). Έχει συγγράψει πολλά βιβλία για συναφή θέματα (Your money or your life! The tyranny of global finance, The World Bank: a never ending coup d’ etat, και άλλα). Το πιο πρόσφατο βιβλίο του που έγραψε μαζί με την Νταμιέν Μιλιέτ κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 2010 και καταπιάνεται με το θέμα του παγκόσμιου χρέους και τις ευθύνες του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Τίτλος του: The debt, the IMF and the World Bank, sixty questions sixty answers (εκδόσεις Monthly Review).

-         Ποια είναι τα ειδικά χαρακτηριστικά της κρίσης δημοσίου χρέους που έχει ξεσπάσει εδώ και έναν χρόνο στην ευρωζώνη, διαφοροποιώντας την από άλλες κρίσεις χρέους που έχουν εμφανιστεί στο παρελθόν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου;

-         Το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της κρίσης είναι ότι αποτελεί δημιούργημα των ιδιωτικών τραπεζών κυρίως της Γερμανίας και της Γαλλίας που πλήττει τις χώρες της περιφέρειας (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία, κ.α.) και του πρώην Σοβιετικού μπλοκ που εντάχθηκε στην ΕΕ την προηγούμενη δεκαετία. Πρόκειται λοιπόν για μια κρίση που εξελίχθηκε εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αυτή η κρίση αποτελεί επίσης δημιούργημα, κι αυτό είναι ένα δεύτερο χαρακτηριστικό της, των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που εφαρμόστηκαν τις δεκαετίες ’80 – ’90 κι ως βασικό τους χαρακτηριστικό είχαν την μείωση των φόρων που πλήρωναν οι επιχειρήσεις και οι πλούσιοι. Το αποτέλεσμα στη συνέχεια ήταν να μειωθούν απότομα τα κρατικά έσοδα και να ανοίξει ο δρόμος για την σημερινή δημοσιονομική κρίση. Ανεξάρτητα δηλαδή από τις επιπλέον συγκυριακές αιτίες, η κρίση προετοιμάστηκε από τις φιλο-επιχειρηματικές πολιτικές των προηγούμενων δύο δεκαετιών.

Η τρίτη αιτία, που αποτέλεσε και τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι, ήταν το κόστος για τη διάσωση των ιδιωτικών τραπεζών σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Πορτογαλία.

- Όπως συνέβη και στην Ελλάδα. Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν θέσει στη διάθεση των τραπεζιτών την τελευταία τριετία, υπό την μορφή ρευστού και εγγυήσεων, 78 δισ. ευρώ!

- Σε αυτή την κατηγορία της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας θα ενταχθεί εντός λίγων εβδομάδων και η δική μου χώρα, το Βέλγιο. Κι αυτό λόγω της διάσωσης από το κράτος των τριών μεγάλων ιδιωτικών τραπεζών της Fortis, της Dexia και της KBC που είχε εκτεθεί πάρα πολύ στην ανατολική Ευρώπη και επίσης στην Ιρλανδία, κατέχοντας κρατικά ομόλογα ύψους 20 δισ. ευρώ.

- Κι ο λογαριασμός τώρα μεταβιβάζεται στους πολίτες;

- Ακριβώς! Τα ιδιωτικά χρέη μεταβιβάζονται στις δημόσιες αρχές και γι αυτό έχουμε την απογείωση του δημοσίου χρέους. Ως συνέπεια η έκρηξη του δημοσίου χρέους γίνεται μια πολύ καλή αφορμή για ένα νέο κύμα νεοφιλελεύθερων πολιτικών, πρωτοφανούς αγριότητας. Κι εννοώ αυτό που γίνεται στη χώρα σας, το οποίο μπορεί κάλλιστα να συγκριθεί με ότι συνέβη στις χώρες του Τρίτου Κόσμου από τη δεκαετία του ’80 μέχρι σήμερα με τη συμμετοχή του ΔΝΤ το οποίο έχει μια τεράστια εμπειρία σε αυτό τον τομέα. Οι ίδιες καταστροφικές, εγκληματικές πολιτικές εφαρμόζονται και σήμερα στην Ελλάδα, όπου μεταφέρεται αυτούσια όλη αυτή η αρνητική εμπειρία.

- Ο εφιάλτης πάντως του ΔΝΤ και του δημοσίου χρέους δεν αποτελεί μονόδρομο και χώρες όπως ο Ισημερινός απαλλάγηκαν από τα δεσμά τους. Πως έγινε αυτό;

- Στο τέλος του 2006 ο Ραφαέλ Κορέα κέρδισε τις προεδρικές εκλογές με βασική του εξαγγελία να τερματιστεί η απαράδεκτη κατάσταση με το εξωτερικό χρέος που απομυζούσε τους σπουδαιότερους πόρους της οικονομίας. Τον Ιούλιο του 2007 δημιούργησε με προεδρικό διάταγμα μια Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του δημοσίου χρέους – εγχώριου και διεθνούς. Η έρευνα αφορούσε 30 ολόκληρα χρόνια από το 1976 μέχρι το 2006. Ο λογιστικός έλεγχος έγινε επίσης με την ουσιαστική συμμετοχή 12 ατόμων που προέρχονταν από την κοινωνία των πολιτών, από την κοινότητα των ιθαγενών που αποτελούν το 50% του πληθυσμού και αλλού. Επίσης 6 άτομα, ειδικοί για την ακρίβεια, προέρχονταν από το εξωτερικό.

- Ήσασταν ένας εξ αυτών…

- Ναι. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων μας ήταν η μεγάλη εμπειρία που είχαμε από την ανάλυση του διεθνούς χρέους. Τεράστια σημασία είχε επίσης η απόφαση του Ραφαέλ Κορέα να υποστηρίξουν το έργο και τις αποφάσεις της Επιτροπής όλα τα όργανα του κράτους και αναφέρομαι στο υπουργείο Δικαιοσύνης, Οικονομικών, στις ανεξάρτητες αρχές κατά της διαφθοράς, το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, το Ελεγκτικό Συνέδριο, κ.α. Όλοι αυτοί συμμετείχαν στις συνεδριάσεις μας. Δουλέψαμε εντατικά επί 14 μήνες, από τον Ιούλιο του 2007 μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2008. Αναλύσαμε κάθε είδους σύμβαση που είχε υπογραφεί στους τομείς της ασφάλειας, των εμπορικών πιστώσεων, μεταξύ τραπεζών – ακόμη και του ιδιωτικού τομέα, με το ΔΝΤ, την Παγκόσμια Τράπεζα και άλλους πολυμερείς οργανισμούς. Βάλαμε επίσης στο μικροσκόπιο όλα τα διμερή δάνεια που είχε υπογράψει ο Ισημερινός με χώρες όπως η Ισπανία και η Γερμανία, ακόμη και τους όρους υπό τους οποίους συνάφθηκε το εσωτερικό χρέος. Σε αυτή τη δουλειά είχαμε τη βοήθεια 15 νομικών, ορκωτών λογιστών ελεγκτών, ειδικών στα δημόσια οικονομικά. Εξετάσαμε όχι μόνο όλα τα έγγραφα, αλλά και κάθε τι που αφορούσε το δανεισμό. Θέταμε για παράδειγμα το ερώτημα γιατί αυτό το δάνειο να συναφθεί με το συγκεκριμένο επιτόκιο και όχι με κάποιο άλλο, ποιο μέρος του αποπληρώθηκε, είχαμε το δικαίωμα να ανοίγουμε προσωπικούς τραπεζικούς λογαριασμούς αυτών που υπέγραφαν και παραλάμβαναν τα δάνεια. Επίσης ζητήσαμε παραστατικά από όλες τις τράπεζες για τα δάνεια που είχαν δοθεί ή υποτίθεται πως είχαν αποπληρωθεί γιατί έπρεπε να επιβεβαιωθεί κατά πόσο πραγματικά είχαν εξοφληθεί ακόμη και εκείνα τα δάνεια που θεωρητικά είχαν αποπληρωθεί.

- Η συμβολή των νομικών ποια ήταν;

- Ήταν αναντικατάστατη καθώς με τη βοήθειά τους εξετάσαμε τη νομιμότητα κάθε σύμβασης και των επιμέρους όρων της, τη συμβατότητά τους με το σύνταγμα της χώρας, το διεθνές δίκαιο και επίσης με το συμφέρον του έθνους. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε σε συγκεκριμένες οικονομικές συμβάσεις, έργων ασυνήθιστα μεγάλων διαστάσεων για τα μέτρα του Ισημερινού, όπως π.χ. μεγάλα φράγματα. Σε αυτή την περίπτωση μάλιστα δεν αρκεστήκαμε στις τυπικότητες. Με επίσημο τρόπο ρωτήσαμε την γνώμη των ντόπιων για τις επιπτώσεις που είχε στην καθημερινότητά τους η κατασκευή των φραγμάτων. Εξετάσαμε ακόμη και τους όρους που έγινε η χρηματοδότηση της κατασκευής τους κι αν όλα αυτά (κόστος, χρηματοδότηση) ήταν συγκρίσιμα με τις διεθνείς τιμές που επικρατούσαν για αντίστοιχες εργασίες.

Εξετάσαμε ακόμη και τους όρους των εμπορικών πιστώσεων που χορήγησαν στον Ισημερινό χώρες όπως η Γερμανία, με απώτερο στόχο να αγοραστούν γερμανικά προϊόντα για να ενισχυθούν οι γερμανικές εξαγωγές. Είναι δάνεια που δίνονται με σκοπό να υποστηριχθεί η αγορά προϊόντων αιχμής, όπως π.χ. της Ζίμενς. Καθήκον μας εμάς ήταν να ελέγξουμε τις τιμές με τις οποίες αγοράστηκε ο εξοπλισμός της Ζίμενς, κατά πόσο δηλαδή η τιμή ανταποκρινόταν στην ποιότητα. Κι αυτό γιατί σε πλήθος περιπτώσεων που εμπλέκονταν πολυεθνικές εταιρείες βρήκαμε ακραία φαινόμενα διαφθοράς. Αναφέρομαι για παράδειγμα σε κρατικές αγορές που δεν είχαν καμιά σχέση με τις ανάγκες της χώρας, αλλά αποτελούσαν αφορμές για να δοθούν μίζες.

-         Ανακαλύψατε συγκεκριμένες περιπτώσεις που πολυεθνικές επιχειρήσεις έδιναν μίζες;

-         Φυσικά. Οι πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις ήταν των αμερικανικών τραπεζών Citibank και JPMorgan. Αυτές οι τράπεζες συστηματικά δωροδοκούσαν κρατικούς υπαλλήλους σε όλη την κλίμακα του δημοσίου – ακόμη και τον υπουργό Οικονομικών – για να πεισθούν να υπογράψουν συμβάσεις που εξόφθαλμα έβλαπταν το δημόσιο συμφέρον και με προκλητικό τρόπο ευνοούσαν τα συμφέροντα των τραπεζών.

-         Γι’ αυτό ο Κορέα ήθελε την ενεργό συμμετοχή και των δημόσιων αρχών στην Επιτροπή σας…

-         Πράγματι. Στην Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου του Ισημερινού συμμετείχε ο ίδιος ο υπουργός Δικαιοσύνης και για κάθε ύποπτη περίπτωση που βρίσκαμε και αφορούσε όχι μόνο υπαλλήλους του υπουργείου Οικονομικών αλλά ακόμη και πρώην υπουργούς Οικονομικών εξέδιδε εντολή για δικαστική διερεύνηση. Η Δικαιοσύνη του Ισημερινού προχώρησε σε μηνύσεις ακόμη και εναντίον αμερικανικών τραπεζών γιατί αυτές οργάνωσαν τις επιχειρήσεις, αυτές δωροδοκούσαν.

Υπογραμμίζω πάντως ότι δεν ελέγξαμε μόνο τους όρους χρηματοδότησης αλλά όλη τη σκοπιμότητα κάθε κρατικής οικονομικής δοσοληψίας.

Μετά τα παραπάνω ο ίδιος ο πρόεδρος Ραφαέλ Κορέα δύο μόλις μήνες μετά την ολοκλήρωση των εργασιών μας, στις 14 Νοέμβρη 2008, ανακοίνωσε και επίσημα ότι στη βάση των ευρημάτων μας είναι υποχρεωμένος να προβεί στην παύση πληρωμών του δημοσίου χρέους ύψους, 3 δισ. δολ. που αντιπροσώπευε το 70% του χρέους υπό τη μορφή ομολόγων. Αιτιολόγησε την απόφασή του λέγοντας πως το χρέος δεν ήταν νόμιμο, αλλά ήταν προϊόν διαφθοράς και δωροδοκιών. Κατά συνέπεια δεν ήταν υποχρεωμένη η κυβέρνησή του να σεβαστεί τις διεθνείς δεσμεύσεις. Τους επόμενους πέντε μήνες ολόκληρους μήνες η κυβέρνηση τήρησε στάση σιωπής, δεν προέβη σε καμιά δημόσια ανακοίνωση για το θέμα, παρά το ενδιαφέρον που υπήρχε.

- Και να υποθέσουμε ότι δεν συνέβη λόγω φόρτου εργασιών…

- Ακριβώς! Ήταν μια τακτική. Οι πιστωτές ήταν ιδιαίτερα ανήσυχοι καθώς δεν ήξεραν τι θα συμβεί από κει και πέρα. Η αντίδρασή τους ήταν να αρχίσουν να ξεπουλούν μανιωδώς στην δευτερογενή αγορά τα ομόλογα του Ισημερινού. Και ξέρετε σε τι τιμή; Στο 20% της ονομαστικής τους αξίας! Τότε ακριβώς η κυβέρνηση του Ισημερινού, τον Απρίλη του 2009 απευθύνθηκε στους πιστωτές με την εξής πρόταση: «Προτιθέμεθα να αγοράσουμε όλα τα ομόλογα με έκπτωση 65%. Πληρώνουμε δηλαδή 35 σεντς το δολάριο. Συμφωνείτε ή όχι;» Οι κάτοχοι του 91% των ομολόγων δέχθηκαν αμέσως την ανταλλαγή. Επρόκειτο για μια τεράστια επιτυχία της κυβέρνησης καθώς επέβαλε κούρεμα της τάξης του 65%.

- Λόγω αυτής της πολύ σπουδαίας και χρήσιμης εμπειρίας σας να υποθέσω έχετε υποστηρίξει ότι η μόνη λύση για την Ελλάδα είναι να προσφύγει σε στάση πληρωμών του δημοσίου χρέους και δημιουργίας Επιτροπής Λογιστικού Ελέγχου που θα προσδιορίσει τις ευθύνες των πιστωτών για την εκτίναξή του η οποία θα επιτρέψει την σοβαρή του μείωση;

- Ακριβώς! Αυτή η επιλογή αποτελεί μονόδρομο πλέον για την Ελλάδα!

- Κατά πόσο όμως η Ελλάδα, δεδομένων των ιδιαιτεροτήτων της, μπορεί να ακολουθήσει αυτό το παράδειγμα;

- Οι διαφορές που υπάρχουν με τον Ισημερινό δείχνουν ότι για την Ελλάδα τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Αν φυσικά υπάρχει πολιτική βούληση. Πάρτε για παράδειγμα υπ’ όψη σας ότι ο Ισημερινός είναι μια μικρή χώρα, που δεν έχει καν δικό της νόμισμα. Χρησιμοποιεί το δολάριο, αυτό είναι το επίσημο νόμισμά της. Κατά συνέπεια είναι πολύ πιο έντονα εκτεθειμένη σε διεθνείς οικονομικές πιέσεις. (σ.σ.: Το Ακαθάριστο Εθνικό Εισόδημα του Ισημερινού αντιστοιχεί στο 12% του Ελληνικού και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ του Ισημερινού στο 10% του Ελληνικού). Το αίτημά της έγινε όμως δεκτό λόγω του ότι είχε πολύ ισχυρά νομικά και ηθικά ερείσματα και γι αυτό άλλωστε δεν συνοδεύτηκε από δικαστικές προσφυγές των πιστωτών κατά της κυβέρνησης.

- Λέγεται ωστόσο μετ’ επιτάσεως ότι οι αγορές θα τιμωρήσουν όποιες χώρες δεν σεβαστούν τις υποχρεώσεις τους…

- Πράγματι, αλλά πουθενά στην πράξη δεν έχει επιβεβαιωθεί αυτή η απειλή. Ο οικονομολόγος Κώστας Λαπαβίτσας στην τελευταία μελέτη του βρετανικού ινστιτούτου Research on Money and Finance (σ.σ. κι η οποία αναμένεται να κυκλοφορήσει στα ελληνικά από τις εκδόσεις Λιβάνη τις επόμενες μέρες) δείχνει πως ούτε η Ρωσία το 1998, ούτε η Αργεντινή το 2001 τιμωρήθηκαν από τις αγορές. Αντίθετα, η μετέπειτα πορεία της οικονομίας τους έδειξε πόσο επιτυχημένη και επωφελής ήταν η επιλογή τους, να προβούν δηλαδή σε αθέτηση πληρωμών.

- Τι πρέπει άμεσα να κάνει η Ελλάδα κατά τη γνώμη σας για να δραπετεύσει απ’ αυτό το φαύλο κύκλο;

- Άμεσα πρέπει να συγκροτηθεί Επιτροπή Λογιστικού Ελέγχου με προσωπικότητες αναγνωρισμένου κύρους και εμπειρία. Η συμβουλή μου είναι μία: Ανοίξτε τα βιβλία! Εξετάστε με διαφανείς διαδικασίες και την παρουσία της κοινωνίας όλες τις κρατικές συμβάσεις – από τις πιο μεγάλες όπως για παράδειγμα των πρόσφατων Ολυμπιακών Αγώνων μέχρι τις πιο μικρές – και βρείτε ποιο μέρος του χρέους είναι προϊόν διαφθοράς, επομένως παράνομο και απεχθές κατά τη διεθνή νομική ορολογία και αρνηθείτε το!

Περί απεχθούς χρέους

Η θεωρητική θεμελίωση του όρου «απεχθές χρέος» οφείλεται στον ρώσο καθηγητή Νομικής, Αλεξάντερ Σακ. Η συμβολή του Σακ, ο οποίος την εποχή εκείνη – τη δεκαετία του ’20 – δίδασκε στο Παρίσι και δεν συγκαταλέγεται στους ριζοσπάστες διανοούμενους, έγκειται στις τρεις προϋποθέσεις που έθεσε έτσι ώστε ένα χρέος να χαρακτηρισθεί απεχθές οπότε κατά συνέπεια μια κυβέρνηση παύει να δεσμεύεται να το πληρώσει.

Οι τρεις όροι για να χαρακτηρισθεί απεχθές ένα χρέος ήταν: Πρώτο, να έχει συναφθεί χωρίς τη συγκατάθεση του έθνους. Δεύτερο, τα ποσά που εισέρευσαν από το δάνειο να σπαταλήθηκαν με τρόπο που αντιβαίνει στα συμφέροντα του έθνους και, τρίτο, ο πιστωτής να ήταν ενήμερος των παραπάνω. Να αναφερθεί πως η συνεισφορά του Σακ δεν έγινε σε κενό αέρα. Αντίθετα, αξιοποίησε πολύ συγκεκριμένα παραδείγματα όπου η παύση πληρωμών του δημοσίου χρέους αποφασίσθηκε με την παραπάνω αιτιολογική βάση. Το πρώτο παράδειγμα αφορούσε την άρνηση πληρωμής από τις ΗΠΑ το 1898 των χρεών που είχε αναλάβει η Κούβα όσο ήταν υπό ισπανική κατοχή και τα οποία οι ΗΠΑ στη συνέχεια αρνήθηκαν να επωμιστούν. Το δεύτερο παράδειγμα εξελίχθηκε είκοσι χρόνια αργότερα και πάλι πριν ο ρώσος νομικός δώσει περιεχόμενο στη ρήτρα του «απεχθούς χρέους». Αφορούσε ειδικότερα την απόφαση της κυβέρνησης της Κόστα Ρίκα να μην πληρώσει ένα δάνειο που είχε συνάψει η προηγούμενη δικτατορική εξουσία με την τράπεζα Royal Bank of Canada.

Η τεράστια συμβολή του Σακ έγκειται στην μετατόπιση του κέντρου βάρους της επιχειρηματολογίας υπέρ της παύσης πληρωμών του δημοσίου χρέους, η οποία παύει να επικεντρώνεται στην ηθική διάσταση του προβλήματος και μετατοπίζεται στη νομική. Το ερώτημα δηλαδή δεν είναι αν πλέον μπορεί μια χώρα να πληρώσει το δημόσιο χρέος της, αλλά αν πρέπει. Η συγκεκριμένη δυνατότητα αξιοποιήθηκε κατά κόρον τις τελευταίες δεκαετίες από πολλές κυβερνήσεις και κινήματα πολιτών.

==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"