Κυπριακό: Αυτοκτονία ή αυτοσυντήρηση;

 Ημερίδα: Η Κύπρος μπροστά σε ένα σχέδιο διλήμματα και προοπτικές»

Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

 
Παναγιώτης Ήφαιστος*

Εάν οι Κύπριοι αποδεχθούν να καταργήσουν το κράτος τους στις διακρατικές σχέσεις θα είναι η πρώτη φορά μετά το 1945 που ένα κράτος καταλύεται λόγω εξωτερικής επίθεσης.

Ως προς τούτο ισχύουν τα εξής: Το κράτος κάθε κοινωνίας είναι ο θεσμός συλλογικής ελευθερίας. Η εθνική ανεξαρτησία είναι θέσφατο και προϋπόθεση εσωτερικής αυτοδιάθεσης, δημοκρατίας, πολιτικής ελευθερίας, ανάπτυξης της κρατικής ισχύος για να καταστεί το κράτος ανταγωνιστικό στην οικονομία, την άμυνα και την ασφάλεια.

Η επιβολή μιας μη βιώσιμης λύσης δεν θα αποτελέσει απλά πολιτικό θάνατο για τους κύπριους. Θα είναι κάτι χειρότερο: Θα είναι αργός και βασανιστικός θάνατος.

Ως εκ τούτου, η αποδοχή μιας μη βιώσιμης λύσης συνιστά πολιτική αυτοκτονία, οριστική κατάργηση της ελευθερίας μιας κοινωνίας και οριστική κατάργηση της δημοκρατίας.

Συνεπαγόμενα, οι κύπριοι δεν πρέπει να βιάζονται για μια μη βιώσιμη λύση. Μόνο βιώσιμη λύση είναι αποδεκτή.

Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε μερικούς πολιτικούς παράγοντες οι οποίοι σχετίζονται με την επιδίωξη μιας βιώσιμης λύσης εδώ και τώρα. Η επιδίωξη μιας βιώσιμης λύσης δεν είναι πλέον εύκολη υπόθεση ενώ κάθε ολιγωρία ή σπασμωδική ενέργεια εύκολα οδηγεί στην άβυσσο.

Την περίοδο 2001-4 άνοιξε ένα παράθυρο ευκαιρίας αλλά αντί να σπεύσουμε να υποβάλουμε ένα σχέδιο συμβατό με την διεθνή και ευρωπαϊκή νομιμότητα πολλοί Έλληνες συνεργάστηκαν με τον λόρδο Χάνεϋ για την τερατογένεση του φασιστικού, ανελεύθερου και γενοκτονικού σχεδίου Αναν.

Δέκα χρόνια μετά η αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας συναρτάται με ένα πλήθος νέων παραγόντων στο στρατηγικό επίπεδο και περιφερειακό πεδίο οι οποίοι είναι ρευστοί, αστάθμητοι και απρόβλεπτοι. ...

Την περίοδο που διανύουμε μια σωστή τακτική αποσυμφόρησης της πίεσης όσων πιέζουν επειδή βιάζονται να εφαρμόσουν κάποια στρατηγικά σχέδια, απαιτείται να είναι ενταγμένη μέσα σε μια στρατηγική βιώσιμης λύσης μόνο εάν και όταν υπάρξουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.

Εύλογα ερωτάται τι κάνουμε εν τω μεταξύ; Εάν ήταν να απαντήσω μονολεκτικά θα έλεγα αυξάνουμε την κρατική μας ισχύ μέχρι εξισορρόπησης της τουρκικής απειλής και παλεύουμε διπλωματικά για μια βιώσιμη λύση χωρίς χρονικούς περιορισμούς. Πέραν της πάγιας ανάγκης για άμυνα, ασφάλεια και συμμαχίες, μια ασφαλής στάση είναι η ανένδοτη εμμονή και προσκόλληση στα θέσφατα της διεθνούς και ευρωπαϊκής νομιμότητας.

Λέγοντας ευρωπαϊκή νομιμότητα λέω αυτό που πάντα έλεγα ήδη από το 1983, ότι δηλαδή δεν αναμένουμε κάποιο ευρωπαϊκό στρατό να τερματίσει τα τετελεσμένα της βίας και να εφαρμόσει τις αποφάσεις του ΣΑ αλλά μια προσκόλληση στα νομικά κεκτημένα της ευρωπαϊκής κοινότητας

Εξαρχής εξηγούσαμε ότι η ένταξη στην ΕΕ εντασσόταν στην εξής λογική. Η ΕΕ είναι ένας πολιτικοστρατηγικός νάνος αλλά ένας διόλου αμελητέος νομικός γίγαντας.

Το γεγονός ότι ήταν πολιιτικοστρατηγικός νάνος ευνοούσε την ένταξη ανεξαρτήτως λύσης, γεγονός που επαληθεύτηκε Ο νομικός γίγαντας αφορούσε τις νομικοπολιτικές προϋποθέσεις που ως πλήρες μέλος πλέον θα αξιώναμε αταλάντευτα και από ισχυρή πλέον θεσμική και νομική θέση

Παράλληλα, όπως είναι γνωστό, προτάθηκαν συμμαχικές κινήσεις και σφυρηλάτηση μιας σιδερένιας αποτρεπτικής στρατηγικής στην Ελλάδα και στην Κύπρου. Προσκρούσαμε βέβαια πάνω στα κατευναστικά μυαλά, πάνω στις ασθενείς ψυχές και πάνω στους πνευματικούς δοσίλογους.

Η ανένδοτη πρόταξη μιας βιώσιμης λύσης επιτάσσεται και από το γεγονός ότι εν μέσω οικονομικής κρίσης, αστάθειας στην περιοχή και συνεπαγόμενης ρευστότητας των στρατηγικών των περιφερειακών δυνάμεων και των μεγάλων δυνάμεων, εάν η Κύπρος σπεύσει να εισέλθει σε μια ρευστή και αβέβαιη τροχιά θα απολέσει τον έλεγχο της κατάστασης και θα οδηγήσει σε απώλεια κάθε ευκαιρίας μελλοντικής βιώσιμης λύσης.

            Για να το πούμε διαφορετικά, κάθε σπασμωδική κίνηση, κάθε ολιγωρία και κάθε κατευνασμός ή χειρότερα αποδοχή έμμεσης ή άμεσης κατάλυσης της ΚΔ θα θέσει την Κύπρο πάνω στο τραπέζι του Προκρούστη των στρατηγικών παιγνίων (βασικά, ήδη είναι ξαπλωμένη πάνω στο τραπέζι, ιδιαίτερα μετά το αποτέλεσμα των τελευταίων προεδρικών εκλογών) και θα κατακερματιστεί και εξανεμιστεί εις τα εξ ων συνετέθει.

            Οικονομικά, γεωπολιτικά και ανθρωπολογικά. Κανένα κράτος δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί και κανένα αδύναμο κράτος δεν μπορεί να επιβιώσει, στο τέλος, εάν δεν λάβει υπόψη τον ανελέητο διεθνή ανταγωνισμό και το γεγονός ότι η ισχύς στην διεθνή πολιτική είναι αθέσμιστη η δε επιβίωση επισφαλής.

Στο σημείο αυτό χρήζει να θυμηθούμε τον Κονδύλη και το γεγονός ότι η διεθνής πολιτική δεν έχει έλεος: «Δεν υπάρχει καμμιά τελειωτική λύση και καμμιά ευτυχία που να μη διατρέχει κινδύνους. Όποιος πιστεύει στην ύπαρξη τελειωτικών λύσεων φοβάται απλώς ότι θα χάσει τη βεβαιότητα μιας ευτυχίας χωρίς κινδύνους».

Ασφάλεια, επιβίωση και ευτυχία χωρίς κινδύνους στην Οδύσσεια των ανθρώπων, όμως, ποτέ δεν υπήρξε, ποτέ δεν θα υπάρξει είτε μιλούμε για μεμονωμένους ανθρώπους, είτε για κράτη είτε για συμμαχίες. Αυτό ξέχασαν οι Έλληνες τις τελευταίες δεκαετίες αλληθωρίζοντας διεθνιστικά και κοσμοπολίτικα ως και να υπάρχει κατιτί άλλο πέραν του κράτους που δίνει ασφάλεια, ευημερία και ευτυχία.

Για να θυμηθούμε ξανά τον Κονδύλη, «η έσχατη πραγματικότητα από υπάρξεις, άτομα ή ομάδες, που αγωνίζονται για την αυτοσυντήρησή τους και μαζί, αναγκαστικά, για τη διεύρυνση της ισχύος τους. Γι’ αυτό συναντώνται ως φίλοι ή ως εχθροί και αλλάζουν φίλους και εχθρούς ανάλογα με τις ανάγκες του αγώνα για την αυτοσυντήρησή τους και τη διεύρυνση της ισχύος τους».

Γι’ αυτό αποτελούν αυτοκτονικές κινήσεις όλα αυτά τα φλερτ με τον Οθωμανισμό των οπαδών του φασιστικού σχεδίου Αναν, και τις αγορές, δήθεν της Τουρκίας που περιμένει με ανοικτές αγκάλες του κύπριους εμπόρους φτάνει μόνο να δεχθούμε την νέο-Οθωμανική υποτέλεια.

Υπενθυμίζεται επίσης ότι η Κύπρος όπως και το νεοελληνικό κράτος βρίσκεται σε μια δεινή οικονομική κατάσταση που αποδυναμώνει την διαπραγματευτική της θέση και ότι τυχόν αποδοχή εισόδου σε μια τέτοια αβέβαιη τροχιά θα δημιουργήσει ευκαιρίες σε τρίτους για πλήθος εκβιασμών.

Τουτέστιν, για ένα ακόμη λόγο θα απομακρύνει το ενδεχόμενο μιας βιώσιμης λύσης. Η πρόταξη μιας βιώσιμης λύσης αποτελεί την μόνη ασφαλιστική δικλείδα κατά εκβιασμών και πιέσεων κάθε είδους. Τακτικά μιλώντας, επίσης, είναι κατά κάποιο τρόπο, και το αντίδοτο στην παρούσα οικονομική και κοινωνική αδυναμία που λειτουργεί απαγορευτικά αναιρώντας προγραμματικά μια ισχυρή διαπραγματευτική θέση.

Η επιδίωξη μιας βιώσιμης λύσης τα επόμενα χρόνια σχετίζεται και με το γεγονός ότι συντρέχουν πλήθος ρευστών κριτηρίων και παραγόντων που αφορούν το στρατηγικό περιβάλλον της Κύπρου, την ενέργεια και τα συμπαρομαρτούντα γεωπολιτικά και γεωστρατηγικά ζητήματα.

Εάν οι κύπριοι μεταβατικά ή μονίμως εγκαταλείψουν την πλήρη κυριαρχία επί της Επικράτειας της ΚΔ θα παύσουν να είναι ο κάτοχοι του χώρου και των πλουτοπαραγωγικών πόρων και εξ αυτού οι διαπραγματευτές με τους τρίτους θα είναι οι ξένοι επικυρίαρχοι, επί του προκειμένου οι Τούρκοι και οι Βρετανοί.

Έτσι πρέπει να γίνει κατανοητή η «επίθεση ειρήνης» της Τουρκίας η οποία ενόψει και μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει η τουρκική διπλωματία επείγεται να πατήσει κυριαρχικά στην Κύπρο για να μπορεί να ανασυντάξει τις διαπραγματευτικές της θέσεις με τους άλλους, για παράδειγμα τις ΗΠΑ και τα Ισραήλ.

Η μεταβατική ή μόνιμη απώλεια της πολιτικής κυριαρχίας θα αποτελέσει, βασικά, την αρχή του τέλους της παρουσίας των κυπρίων στο νησί τους. Η απορία δεν είναι γιατί αυτά δεν τα βλέπουν στην Κύπρο όπου το έλλειμμα στρατηγικής σκέψης είναι πάγιο χαρακτηριστικό.

Η απορία αφορά γιατί στην Ελλάδα η οποία υποτίθεται έχει το στρατηγικό πρόσταγμα κανεις δεν βλέπει τις στρατηγικές εξελίξεις που αφορούν την Ανατολική Μεσόγειο αλλά και τα ζωτικά συμφέροντα του νεοελληνικού κράτους, ακόμη και εάν σκεφτούμε με κρατικούς και όχι εθνικούς όρους.

Μια βιώσιμη λύση συναρτάται με νομικά και διεθνοπολιτικά κριτήρια και παράγοντες καθώς επίσης και με πάγια κριτήρια που αφορούν την συγκρότηση κάθε κρατικού-πολιτειακού συστήματος.

Η δημοκρατική νομιμότητα, για παράδειγμα, συναρτάται ζωτικά με την λειτουργικότητα και την δυνατότητα λήψεως αποφάσεων αλλά και με το γεγονός πως εάν η δημοκρατία βραχυκυκλώνεται θα ανοίγει παράθυρα ευκαιρίας ξένων παρεμβάσεων, κυρίως εκ μέρους της Τουρκίας αλλά και των Βρετανών που ήδη εξαρχής έκτισαν μέσα στο κυπριακό κράτος λογικές διαίρει και βασίλευε.

Η αρχή της πλειοψηφίας δεν συνεπάγεται καταπίεση των μειονοτήτων ενός κράτους. Οι δυνατότητες αποκέντρωσης και αυτοδιάθεσης σε πεδία όπως ο πολιτισμός, η τοπική πολιτική οργάνωση, η σχέση με τα κεντρικά όργανα και η δημιουργία ασφαλιστικών δικλείδων, έχει όριο των ουρανών.

Το ίδιο και οι έλεγχοι και εξισορροπήσεις (checks and balances) που θα επιτρέπουν πολιτική ελευθερία σε όλους και που συναρτώνται, εξάλλου, με συμβατικές δεσμεύσεις και υποχρεώσεις κάθε πολιτισμένου κράτους οι οποίες δεν αντιμάχονται την δημοκρατική αρχή.

Πολλές εσωτερικές ρυθμίσεις που αφορούν την ατομική, κοινωνική και πολιτική ελευθερία, εξάλλου, δεν μπορεί να είναι στατικές και προγραμματικές αλλά καθημερινό ζωντανό άθλημα όλων των πολιτών ενός ενιαίου κυπριακού κράτους. Το κύριο ζήτημα είναι ο δημοκρατικός προσανατολισμός μιας βιώσιμης λύσης και η τήρηση των θεσφάτων της σύγχρονης κρατοκεντρικής οργάνωσης που προϋποθέτει απουσία έξωθεν επιρροών εκ μέρους ξένων κρατών.

Η μη επέμβαση, η εσωτερική και εξωτερική κυριαρχία και η εσωτερική αυτοδιάθεση αποτελούν τα θέσφατα και τις έσχατες λογικές της σύγχρονης διεθνούς οργάνωσης και χωρίς αυτά δεν υπάρχει κράτος αλλά προτεκτοράτο.

Μια βιώσιμη λύση του κυπριακού ζητήματος απαιτείται να στηρίζεται στην δημοκρατική νομιμότητα, την διεθνή νομιμότητα και την ευρωπαϊκή νομιμότητα. Αυτό ως προς τα κύρια σημαίνει πρώτον, κατάργηση των αναχρονιστικών και παράνομων «εγγυήσεων», δεύτερον, διαφύλαξη του ενιαίου χαρακτήρα της Κυπριακής Δημοκρατίας, τρίτον, αποκλεισμό εσωτερικών διαιρέσεων σε ρατσιστική βάση ή στην βάση της εθνικής καταγωγής, τέταρτον, αποχώρηση των εποίκων οι οποίοι σύμφωνα με τις συνθήκες συνιστούν έγκλημα πολέμου.

Μια βιώσιμη λύση, κοντολογίς, προϋποθέτει δημοκρατική νομιμότητα, Διεθνή νομιμότητα, Ευρωπαϊκή νομιμότητα

Τέλος, δεν θα μιλήσω για αποτρεπτική στρατηγική παρά το ότι αποτελεί το προνομιακό μου επιστημονικό πεδίο. Θα υποστηρίξω όμως ότι σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης όπως η παρούσα υπάρχει ο κίνδυνος άλωσης της κοινωνίας από εξωγενείς δρώντες και εγχώριους υπηρέτες τους.

Μπροστά σε ένα τέτοιο έσχατο κίνδυνο και πριν είναι αργά οι κοινωνίες οργανώνονται και αντιστέκονται κατά των μεθοδεύσεων μιας επερχόμενης θανατηφόρας εκτέλεσής της.

            Μια αντίσταση της κοινωνίας δεν προκαθορίζεται ούτε μπορεί και να προσδιοριστεί επακριβώς παρά μόνο να ειπωθεί ότι η πολιτειακή νομιμότητα και η επιβίωση είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος μιας πηγαίας στρατηγικής αυτοσυντήρησης.

            Το ένστικτο επιβίωσης να κυριαρχήσει και να αναβλύσουν δυνάμεις που θα στηρίξουν την πολιτειακή νομιμότητα και την εθνική ασφάλεια.             Εν τέλει, μια βιώσιμη κοινωνία υποτίθεται ότι ανεξαρτήτως διοικητικών εποικοδομημάτων διαθέτει κοσμοθεωρητικά θέσφατα, έσχατες λογικές επιβίωσης και στρατηγικές εκπλήρωσης των εθνικών συμφερόντων, ιδιαίτερα της εθνικής επιβίωσης, οι οποίες ποτέ δεν παύουν να ταλαντεύονται μέσα στο μυαλό των πολιτών, ότι και να κάνει ο κάθε καβαλάρης της εξουσίας.

            Ενδεικτικά μόνο αναφέρω τα εξής: Διαπαραταξιακή αντίσταση με κινήματα, ομίλους, σωματεία και οτιδήποτε άλλο θα ενώνει νήματα θέσεων γύρω από το θέσφατο της εθνικής επιβίωσης

            Πάντοτε με άγρυπνο βλέμμα να διαφυλάξουμε την πολιτειακή νομιμότητά μας, πίεση για αλλαγή της κατευνάζουσας πολιτικής ηγεσίας η οποία στις μέρες μας τόσο την Ελλάδα όσο και στην Κύπρο κατάντησε υποτελής εντολοδόχος ξένων αντί να είναι εντολοδόχος των πολιτών

            Για την πολιτική παράδοση της ελληνικότητας η πολιτειακή νομιμότητα διασφαλίζεται και ενισχύεται όταν γίνονται σεβαστά τα ιερά, όσια και έσχατα του Συντάγματος και όταν υπάρχει δημοκρατική συγκρότηση  και ροπή προς δομές που καθιστούν τον πολίτη κάτοχο του κράτους.

Κάτοχος του κράτους και εντολέας της διακυβέρνησης είναι η κοινωνία και όχι κλίκες έμμεσης αντιπροσώπευσης, ένα δηλαδή καθεστώς της αρχαϊκής νεοτερικότητας όταν στο υπόβαθρο των ηγεμονιών βρίσκονταν ανθρωπολογικά εκμηδενισμένοι δουλοπάροικοι.     

Μια κοινωνία λοιπόν απαιτείται αδιαλείπτως να αξιώνει να είναι ο εντολέας της διακυβέρνησης και αφού διασφαλίζεται η ελεύθερη έκφραση χωρίς απειλές και εκβιασμούς να ισχύει η δημοκρατική νομιμότητα.

Δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες δεν προσέξαμε και τη εξουσία την άρπαξαν κάποιοι μεταξύ των οποίων και πολλοί ληστές οι οποιοι διείσδυσαν μέσα στο διαβρωμένο κομματικοπαραταξιακό σύστημα.

Αφού καταλήστευσαν τον πλούτο της κοινωνίας με το αεριτζίδικο πελατειακό τους κλεπτοκρατικό συνονθύλευμα κατάλυσαν κάθε έννοια πολιτειακής νομιμότητας παράδωσαν την πολιτική μας κυριαρχία και τον πλούτο μας σε ξένους οικονομικούς κατακτητές ενώ δεν ξέρουμε τι έπεται.

Το ζητούμενο στην Κύπρο όπως και την Ελλάδα είναι μια ειρηνική μετάβαση όπου την διακυβέρνηση, με κύριο σκοπό την εθνική επιβίωση, θα την ασκήσουν άξιοι Έλληνες.

Άξιοι Έλληνες οι οποίοι θα επιχειρήσουν, αφενός να αντιστρέψουν τον κατήφορο (λέγοντας όχι στην λεηλασία και στην εκποίησή μας και στην Κύπρο όχι στον οριστικό της θάνατο), και αφετέρου, θα δώσουν στην κοινωνία την ευκαιρία να ανασυνταχθεί πολιτικά προς δημοκρατικές κατευθύνσεις και με τρόπο που η κοινωνία θα γίνει ο εντολέας της διακυβέρνησης.

Εάν βάσιμα αντιταχθεί ότι αυτό είναι ανέφικτο και ουτοπικό αποτελεί και τον δείκτη των κινδύνων θανάτου ή αργού θανάτου που διατρέχουμε.

Δύσκολο όμως να δεχθεί κανείς ότι μια κοινωνική οντότητα δεν διαθέτει πλέον ένστικτα επιβίωσης.

Η ελπίδα μιας χώρας πάντα είναι οι άνθρωποί της, η κοινωνία της η οποία ποτέ δεν πρέπει να τα βάζει κάτω όταν η επιβίωσή της διατρέχει θανάσιμο κίνδυνο.

*  - Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων - Στρατηγικών Σπουδών
 – info@ifestosedu.gr 

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"