Έφηβοι στα πρόθυρα διαδικτυακής "αποχαύνωσης"

Ξυπνάτε και κοιμόσαστε έχοντας διαρκώς το μυαλό σας στο διαδίκτυο; Προτιμάτε την… «παρέα» του ηλεκτρονικού σας υπολογιστή, από την παρέα των αγαπημένων σας φίλων; Νιώθετε άγχος και νευρικότητα κάθε φορά που βρίσκεστε offline; Ε, τότε πιθανότατα, να είστε κι εσείς ένας από τους πολλούς ανθρώπους στη χώρα μας που βρίσκονται στον «προθάλαμο» του διαδικτυακού εθισμού, γεγονός που σημαίνει ότι το παρόν άρθρο σας αφορά απόλυτα!

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Μονάδας Εφηβικής Υγείας της Β’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός εφήβων, τα τελευταία χρόνια, παρουσιάζει διαδικτυακές συμπεριφορές υψηλού κινδύνου!

Και ενώ θα περίμενε κανείς ότι την «πρωτιά» στον διαδικτυακό εθισμό κρατάει η Αττική, τα περισσότερα κρούσματα –σύμφωνα πάντα με την έρευνα της Μ.Ε.Υ-, εντοπίζονται στην επαρχία, όπου τα παιδιά φαίνεται να έχουν πιο περιορισμένες επιλογές και μια αυξημένη ροπή στην απομόνωση.

Τα στοιχεία που είδαν πρόσφατα το φως της δημοσιότητας και αφορούν στον εθισμό στο διαδίκτυο είναι αποκαρδιωτικά και φανερώνουν μια κακώς εννοούμενη «άνεση» των Ελληνόπουλων με το ίντερνετ:

-Το 2,4% των εφήβων 15-16 ετών στη χώρα μας, παρουσιάζουν διαδικτυακή εξάρτηση και το 19,1% οριακή χρήση, που δυνητικά στο μέλλον μπορεί να οδηγήσει σε συμπεριφορές εξάρτησης. ...

-Το ποσοστό των εφήβων με συμπεριφορές εξάρτησης ήταν μεγαλύτερο στις επαρχιακές πόλεις σε σύγκριση με την Αττική (3,4% έναντι 1,3%).

-Δεν διαπιστώθηκε διαφοροποίηση που να σχετίζεται με το φύλο. Τα δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν πλέον τον πρώτο σε συχνότητα λόγο που οι εξαρτημένοι έφηβοι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, ενώ ακολουθούν τα online παιχνίδια.

-Από το σύνολο των εφήβων, το 63,7% θα δημοσιοποιούσαν προσωπικά τους δεδομένα (το 100% των εφήβων με εξάρτηση), ενώ το 18,5% θα συναντούσαν κάποιον διαδικτυακό φίλο στο φυσικό κόσμο (έναντι 74% των εφήβων με εξάρτηση).

-Το 95,2% των εφήβων με εθισμό στο Διαδίκτυο προέρχονταν από έγγαμες οικογένειες.

-Το 44,4% των εφήβων με εθισμό έχουν συχνή πρόσβαση στο Διαδίκτυο από το κινητό τηλέφωνο, έναντι 15% όσων δεν κάνουν συχνή χρήση του Διαδικτύου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από το καλοκαίρι του 2007, η Μονάδα Υγείας Εφήβων έχει δεχθεί περισσότερους από 100 εφήβους, γεγονός που φανερώνει ότι το πρόβλημα πλέον στη χώρα μας λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.

Στο πλαίσιο της εκπομπής του Lefkadanews «Με ευαισθησία» είχαμε την ευκαιρία ν’ αναλύσουμε διεξοδικά το συγκεκριμένο θέμα που τείνει να επηρεάσει την ζωή χιλιάδων εφήβων στην Ελλάδα,  με την βοήθεια της ψυχολόγου κας Δήμητρας Καραμποϊκη, απόφοιτης Α.Π.Θ. και μέλος Π.Ψ.Σ.

Με έκπληξη την ακούσαμε να μας αποκαλύπτει ότι στην χώρα μας το πρόβλημα της διαδικτυακής εξάρτησης είναι μεγαλύτερο απ’ ό, τι σε άλλες χώρες του εξωτερικού. «Δυστυχώς, το διαδίκτυο στην Ελλάδα ήρθε απότομα, χωρίς να υπάρχει καμιά οργανωμένη προώθηση του ζητήματος, ώστε να μάθουν τα παιδιά να προφυλάσσονται από τους κινδύνους του. Δεν υπάρχει οργάνωση, δεν υπάρχει παιδεία».

Ρωτήσαμε την ψυχολόγο ποιο είναι το βαθύτερο αίτιο, το οποίο ωθεί όλο και περισσότερους εφήβους στο διαδίκτυο και μάλιστα τους εφήβους της περιφέρειας, όπως καταδεικνύουν οι τελευταίες έρευνες. «Τα παιδιά πλέον στις επαρχιακές πόλεις, -όπως επισημαίνει η κα Καραμποϊκη-, μη έχοντας εναλλακτικές λύσεις για διασκέδαση, κλείνονται όλο και περισσότερο στον εαυτό τους. Για τα σημερινά παιδιά λοιπόν, αποτελεί εύκολη λύση να μπαίνουν στο διαδίκτυο και να καλύπτουν τις επικοινωνιακές τους ανάγκες μέσα απ’ αυτό».

Η κα. Καραμποϊκη εξηγεί ότι εκτός από τους συναισθηματικούς λόγους που ωθούν τα σημερινά παιδιά στο διαδίκτυο, με αποτέλεσμα πολλές φορές να εθίζονται σ’ αυτό, όλο αυτό «είναι και κάτι που προωθείται απ’ όλο το κοινωνικό σύνολο, -όπως λέει- απ’ όλη την κοινωνική κατάσταση την οποία βιώνουμε. Έχει αλλάξει η νοοτροπία πια της σκέψης, τα δεδομένα, οι απαιτήσεις που έχουμε από έναν έφηβο, άρα είναι δύσκολο να διαχειριστείς όλη αυτή την απότομη αλλαγή».

Το πιο ανησυχητικό απ’ όλα –σύμφωνα με την ειδικό- είναι το γεγονός ότι η ηλικία όσων αναπτύσσουν επικίνδυνες διαδικτυακές συμπεριφορές κατεβαίνει και ενώ μέχρι πρόσφατα μιλούσαμε για παιδιά με προσκόλληση στο διαδίκτυο, ηλικίας από 12 έως 18, σήμερα μιλάμε για παιδιά από 10 έως 18 ετών!

Ρωτήσαμε την κα. Καραμποϊκη, από ποια ηλικία θα πρέπει ένας γονιός να επιτρέπει στο παιδί του να κάνει χρήση του διαδικτύου. Όπως, μας είπε «όσο πιο μικρός κανείς ξεκινάει, με ταυτόχρονη όμως, ενημέρωση και έλεγχο από το σπίτι του, τόσο καλύτερα. Η διαφορά δεν είναι –επισημαίνει- στο να απαγορεύσει ο γονιός  να έχει το παιδί του επαφή με τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, αλλά στο να το εκπαιδεύσει να κάνει σωστή χρήση».
«Αυτό που θα πρέπει να κάνει ένας γονιός, -κατά την ψυχολόγο- βλέποντας το παιδί του να αναλώνεται πέραν των 3 ωρών –που είναι το ανώτερο χρονικό όριο έκθεσης στο διαδίκτυο- είναι να θεσπίσει όρια στη χρήση του ή ακόμη  και να απευθυνθεί σε ειδικό, προκειμένου να λάβει άμεσα βοήθεια».

Οι επιπτώσεις τόσο στην ψυχολογία, όσο και στο σώμα του ατόμου που έχει εθιστεί στο διαδίκτυο είναι πολλές και ενίοτε σοβαρές.

Το κυρίαρχο αίσθημα, το οποίο έχει το άτομο με διαδικτυακή εξάρτηση είναι αυτό τη ευφορίας, όση ώρα βρίσκετε μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή.

«Συνήθως, όταν έχουμε μια τέτοιου είδους εξάρτηση νιώθουμε ανίκανοι να σταματήσουμε την διαδικτυακή δραστηριότητά μας, -εξηγεί η κα Καραμποϊκη-
ενώ προσπαθούμε με κάθε τρόπο να παραμείνουμε online. Πολύ συχνά δε, παραμελούμε οικογένεια και φίλους, στους οποίους φθάνουμε στο σημείο να λέμε ψέματα για την πολύωρη ενασχόλησή μας με το διαδίκτυο.

Έντονο μέσα μας είναι και το αίσθημα του κενού και της θλίψης, ενώ όταν δεν βρισκόμαστε στον υπολογιστή γινόμαστε οξύθυμοι».

Από την άλλη πλευρά, τα άτομα με διαδικτυακή εξάρτηση παρουσιάζουν προβλήματα προσαρμογής στη δουλειά τους ή το σχολείο, αν πρόκειται για μαθητές.

Σοβαρά είναι και τα σωματικά προβλήματα που προκύπτουν από την  άνευ ορίων χρήση του ίντερνετ. Τα προβλήματα αυτά σχετίζονται –όπως μας ενημερώνει η ειδικός- με διατροφικές διαταραχές, διαταραχές ύπνου, μυοσκελετικές παθήσεις, μειωμένη αθλητική δραστηριότητα, οφθαλμολογικές παθήσεις, ακόμη και ημικρανίες.

Συχνά μάλιστα, παρατηρείται και παραμέληση της προσωπικής υγιεινής.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα ασθενούς με διαδικτυακό εθισμό, στο οποίο αναφέρθηκε η κα Δήμητρα Καραμποϊκη, στο πλαίσιο της εκπομπής «Με ευαισθησία». «Άτομο το οποίο είχε έρθει στο ιατρείο μου, χρησιμοποιούσε το διαδίκτυο σε βαθμό να παίζει όλη τη νύχτα online παιχνίδια. Την ημέρα κοιμόταν  μόνο 4-5 ώρες. Κατά την διάρκεια που έπαιζε στον υπολογιστή δεν σηκωνόταν ούτε καν για να πάει στην τουαλέτα»!

Ακόμη ένα στοιχείο το οποίο –σύμφωνα με την κα Καραμποϊκη- θα πρέπει να έχει κανείς κατά νου, είναι το γεγονός ότι ο διαδικτυακός εθισμός μπορεί να προκαλέσει ακόμη και κατάθλιψη. «Πρόκειται για μια αμφίδρομη σχέση διαδικτύου-κατάθλιψης, εξηγεί η κα. Καραμποϊκη, μια που και η ίδια η κατάθλιψη από μόνη της μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση από το διαδίκτυο».

Σύμφωνα μάλιστα, με την ειδικό, «υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό, της τάξεως του 2%, μέσα στο 8,2% των εθισμένων διαδικτυακά ατόμων, το οποίο παρουσιάζει, είτε κάποιο μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, είτε ακόμη χειρότερα αυτοκτονικό ιδεασμό».

Μπορεί ο εθισμός στο διαδίκτυο να συγκριθεί με άλλες μορφές εθισμού, όπως είναι το αλκοόλ και τα ναρκωτικά; Απαντώντας στο συγκεκριμένο ερώτημα η κα Καραμποϊκη επισημαίνει ότι ο εθισμός στο διαδίκτυο ανήκει στην ίδια κατηγορία με τις άλλες μορφές εθισμού, με τη μόνη διαφορά ότι η αντιμετώπιση του συγκεκριμένου, όπως και του εθισμού στα τυχερά παιχνίδια, είναι πολύ πιο δύσκολη!

«Εδώ ο εχθρός είναι πιο αόρατος», λέει χαρακτηριστικά. «Και το δυσκολότερο ως προς την αντιμετώπισή του είναι το ότι δεν έχουμε καταλήξει επιστημονικά σε κάποια συγκεκριμένη μορφή θεραπείας, η οποία μπορεί να αντιμετωπίσει στη ρίζα του το πρόβλημα».
Στην Ελλάδα, τα τελευταία χρόνια, όλο και μεγαλύτερος αριθμός εφήβων και γονιών απευθύνεται στα υπάρχοντα οργανωμένα κέντρα της χώρας μας, προκειμένου να λάβουν ενημέρωση, αλλά και βοήθεια σε θέματα εξάρτησης από το διαδίκτυο.

Ανάμεσα στα οργανωμένα κέντρα που μπορεί να απευθύνεται κανείς είναι και αυτό της Μονάδας Υγείας εφήβων, στο οποίο λειτουργεί η τηλεφωνική γραμμή ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ 8001180015 του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου, η οποία προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες σε γονείς και εφήβους σχετικά με θέματα ασφάλειας του Διαδικτύου.
Ειδικοί μάλιστα, της Μ.Ε.Υ. πραγματοποιούν επισκέψεις σε σχολεία και ενημερώνουν μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, σχετικά με θέματα ασφάλειας στο Διαδίκτυο.
Εκτός από την Ανοιχτή Γραμμή ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΩ, μπορεί να απευθύνεται κανείς στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θες/νίκης, το οποίο διαθέτει το πρώτο ψυχιατρικό ιατρείο αντιμετώπισης του εθισμού  παιδιών στο διαδίκτυο, το οποίο λειτουργεί στη χώρα μας από το 2008. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να καλούν στο τηλ.: 2310 892417.Όπως μας ανέφερε η κα Καραμποϊκη «Μόνο στους δύο πρώτους μήνες λειτουργίας του, το συγκεκριμένο κέντρο είδε 120 περιστατικά!»

Επίσης, το 2008 συστήθηκε η μη κερδοσκοπική Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της διαταραχής εθισμού στο διαδίκτυο, η οποία εδρεύει στην Λάρισα, όπου μπορεί κανείς να ενημερωθεί για την εξάρτηση στο διαδίκτυο και για το πώς μπορεί να την προλάβει.

Η κα. Δήμητρα Καραμποϊκη κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στους γονείς που βλέπουν τα παιδιά τους να καθηλώνονται με τις ώρες μπροστά στην οθόνη του ηλεκτρονικού τους υπολογιστή: «Εξοικειωθείτε με το ίντερνετ και ενημερωθείτε για το τι ακριβώς είναι! Ελέγχετε τη χρήση που κάνουν τα παιδιά σας!».

Στους άγριους καιρούς που βιώνουμε, όπου η αποξένωση κυριαρχεί πλέον στην καθημερινότητά μας, μία ακόμη μορφή εθισμού έρχεται να βρει πρόσφορο έδαφος και να «εισβάλλει» στη ζωή μας.  

Όπως όμως, είπε και ο Νίκος Πολίτης-μαθητής του Τεχνικού Λυκείου Λευκάδας, καταθέτοντας στο Lefkadanews την προσωπική του εμπειρία σχετικά με το διαδίκτυο, «υπάρχουν και σημαντικότερα πράγματα που μπορούν να κάνουν σήμερα οι έφηβοι, από το να «τρώνε» το χρόνο τους στον εικονικό κόσμο του ίντερνετ»!

Θα συμφωνήσουμε απόλυτα μαζί του. Φυσικά και υπάρχουν στη ζωή μας πιο σημαντικά πράγματα από το facebook και τα online παιχνίδια!  Βγείτε λοιπόν, από το «τριπάκι» που μας έχουν βάλλει τελευταία. Συναντηθείτε και πάλι με τους φίλους σας, διασκεδάστε ερωτευτείτε αληθινά και όχι μέσω των chat rooms! Η ζωή βρίσκεται έξω από την οθόνη του ηλεκτρονικού σας υπολογιστή, όσο κι αν εσείς επιμένετε να την βλέπετε μέσα σ’ αυτή! Συνειδητοποιήστε την επικινδυνότητα της υπερβολικής χρήσης του ίντερνετ και να πείτε «όχι» στην διαδικτυακή αποχαύνωση!

 mediasoup

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"