Λίνα Μενδώνη: Γιατί είναι σπασμένο το πρόσωπο της μίας Καρυάτιδας στην Αμφίπολη - Συνταρακτική αποκάλυψη οι Καρυάτιδες

Κορυφώνεται η αγωνία για το ποιος είναι ο νεκρός που κρύβει ο τύμβος της Αμφίπολης μετά και τις νέες αποκαλύψεις που ήρθαν στο φως. Οι δύο Καρυάτιδες που εντόπισαν οι επιστήμονες προκάλεσαν από τη μία το θαυμασμό όλου του κόσμου, ωστόσο το σπασμένο πρόσωπο της μίας, αλλά και η απουσία των χεριών και των δύο, προκάλεσαν νέες συζητήσεις και θεωρίες για το αν ο τάφος έχει συληθεί ή όχι.

Από την πλευρά του υπουργείου Πολιτισμού πάντως, η γενική γραμματέας Λίνα Μενδώνη, εξέφρασε τη βεβαιότητά της πως η απουσία μέρους του προσώπου της μίας Καρυάτιδας οφείλεται σε γήρανση των υλικών και όχι σε αρπαγή τμημάτων των αγαλμάτων από τυμβωρύχους αρχαιοκάπηλους.
Η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, μιλώντας στην πρωινή εκπομπή του Mega, χαρακτήρισε την ανακάλυψη των δύο Καρυάτιδων, που έχουν εντυπωσιάσει την διεθνή κοινότητα και τους αρχαιολόγους, ως ένα επιπλέον χαρακτηριστικό για την σημαντικότητα του ταφικού μνημείου της Αμφίπολης.
Αναφορικά με την απουσία μέρους του προσώπου στη μια Καρυάτιδα, η κ. Μενδώνη τόνισε ότι κατά πάσα πιθανότητα οφείλεται στη γήρανση των υλικών και καθώς φαίνεται ότι υπάρχει πτώση λίθων από πάνω.

Το σενάριο της κλοπής του μολύβδου
Πάντως, ο αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης που μίλησε την Κυριακή στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ ανέφερε ότι οι Καρυάτιδες είναι ένα στοιχείο που έχει βρεθεί πέραν του Ερεχθείου και στους Δελφούς, ενώ όσον αφορά τα κομμένα χέρια τα οποία ήταν ένθετα πιθανότατα να φανερώνουν ότι έχουν βγει από κάποιους που μπήκαν στον τάφο με σκοπό να αφαιρέσουν το μόλυβδο, το σίδερο που είχε χρησιμοποιηθεί για να στηριχθούν τα χέρια στα σώματα των Καρυάτιδων.
Ωστόσο ακούγονται ακόμα οι φωνές εκείνων που εκτιμούν πως οι φθορές που έχουν προκληθεί στα εκπληκτικής ομορφιάς αγάλματα έχουν γίνει ύστερα από ανθρώπινη παρέμβαση κατά την προσπάθεια να εισέλθουν στον τάφο. ...
Ωστόσο λόγω της ταραχώδους και μακραίωνης ιστορίας του τόπου εξετάζεται είτε η ανθρώπινη παρέμβαση να είναι από τυμβωρύχους είτε απλώς από ορισμένους που ήθελαν να καταστρέψουν τα αγάλματα, όπως για παράδειγμα πρωτοχριστιανοί.

Συνταρακτική αποκάλυψη οι Καρυάτιδες
Οι δυο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες από μάρμαρο Θάσου που αποκαλύφθηκαν το περασμένο Σάββατο στο λόφο Καστά, αιφνιδίασαν και τους αρχαιολόγους όχι μόνο της ανασκαφής αλλά γενικότερα, για τον χαρακτήρα του μνημείου που «παντρεύει» διαφορετικά στοιχεία.
Από την πλευρά του ο καθηγητής κλασικής αρχαιολογίας τού ΑΠΘ Παναγιώτης Φάκλαρης, στενός συνεργάτης τού Μανώλη Ανδρόνικου, τις χαρακτήρισε «συνταρακτική αποκάλυψη», τονίζοντας παράλληλα πως: «Περίμενα γλυπτά, αλλά όχι Καρυάτιδες. Πρόκειται για ένα διακοσμητικό αρχιτεκτονικό στοιχείο».

Υπόκλιση και θαυμασμός των ξένων ΜΜΕ για τις Καρυάτιδες της Αμφίπολης
Τα νέα εντυπωσιακά ευρήματα στον τύμβο της Αμφίπολης έχουν κάνει το γύρο του κόσμου με τις εμβληματικές μορφές των Καρυάτιδων να έχουν προσελκύσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Δεν είναι τυχαίο πως σχεδόν σύσσωμος ο διεθνής Τύπος αναφέρεται σε αυτές με τα πλέον διθυραμβικά σχόλια. Την ίδια στιγμή γνωστός αιγυπτιολόγος υποστηρίζει πως ο τάφος ανήκει στην μητέρα του μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα.
Η αυστραλιανή εφημερίδα «The Age» κάνει λόγο για ιδιαίτερης αξίας ευρήματα με τις Καρυάτιδες να αποτελούν, μέχρι στιγμής, το πιο σημαντικό κομμάτι αυτού του τάφου. Το επίσης αυτραλιανό δίκτυο ABCA σημειώνει: «οι φωτογραφίες που δόθηκαν στη δημοσιότητα δείχνουν την ομορφιά των δύο Καρυάτιδων. Με μια συμβολική κίνηση των χεριών προσπαθούν να αποκρούσουν τους πιθανούς εισβολείς του τάφου».
Το κινεζικό πρακτορείο Xinhua σημειώνει: «ανακαλύφθηκαν δύο πανέμορφες Καρυάτιδες σαν και αυτές που βρίσκονται στην Ακρόπολη. Ο τύμβος είναι φανερό πως κρύβει και άλλα μυστικά». Το γαλλικό πρακτορείο AFP σημειώνει με τη σειρά του: «Ο πυρετός ανεβαίνει μετά την ανακάλυψη των εντυπωσιακών Καρυάτιδων. Μένει να φανεί αν αυτός ο τάφος είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου ή κάποιου άλλου σημαίνοντος προσώπου».
Η βρετανική Telegraph κάνει λόγο για μια νέα σημαντική ανακάλυψη στην Αμφίπολη, ενώ κάνει ιδιαίτερα μνεία στις γραμμές των Καρυάτιδων και τη αρχιτεκτονική σχέση που έχουν με τις σφίγγες της εισόδου του τύμβου. Η αμερικανική «Voice of America» γράφει με τη σειρά της: «είναι μια μέγιστη ανακάλυψη αυτή της Αμφίπολης».

iefimerida

Δέος προκαλούν τα νέα ευρήματα, φωτογραφίες των οποίων δόθηκαν την Κυριακή στη δημοσιότητα, στον τύμβο Καστά στην Αμφίπολη. Οι δύο Καρυάτιδες από θασίτικο μάρμαρο, έχουν προκαλέσει νέα κύματα θαυμασμού αλλά και ενθουσιασμού αφού συνηγορούν προς την κατεύθυνση πώς πρόκειται για ένα σημαντικό και εξαίρετο μνημείο.
«Υπάρχει ένας τοίχος ακόμη, ο τρίτος, φέρει οπή όπως ο προηγούμενος, ωστόσο η πρόσβαση σε αυτόν ακόμη είναι δύσκολη... Οπωσδήποτε όμως θα υπάρχει μια ακόμη είσοδος αν η είσοδος είναι χωρίς θύρα ή με κανονική θύρα είναι πολύ νωρίς για να πούμε οτιδήποτε» δήλωσε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη μιλώντας στο ΣΚΑΪ και σχολιάζοντας τα νέα ευρήματα.
«Πρόκειται για ένα εξαιρετικά σημαντικό και εξαίρετο μνημείο και η καινούργια αποκάλυψη ενισχύει αυτή την άποψη» επισήμανε η κυρία Μενδώνη, κάτι το οποίο τονίζεται και στην ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού όπου αναφέρεται ότι η «διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις Καρυάτιδες αποτελεί σημαντικό εύρημα, το οποίο συνηγορεί στην άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο, ιδιαίτερης σπουδαιότητας».
Παράλληλα, η κυρία Μενδώνη πρόσθεσε ότι για τη δημιουργία των Καρυατιδών έχει ακολουθηθεί η ίδια ακριβώς η ίδια τεχνική με τις σφίγγες, ειδικά στα κεφάλια των σφιγγών και στα φτερά τους. «Κάθε ανασκαφή είναι μια μαγεία, κάθε καινούργιο εύρημα, ακόμη και μικρό και ασήμαντο για τον κόσμο, δημιουργεί συναισθήματα συγκίνησης και ιδιαίτερης χαράς, από ‘κει και πέρα ο αρχαιολόγος πρέπει να είναι ψύχραιμος και να αφήνει περισσότερο τη σκέψη και λιγότερο το συναίσθημα να λειτουργεί», κατέληξε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού.
«Μοναδικό μνημείο»
Πάντως, όπως φαίνεται, το κοινό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν όλοι οι αρχαιολόγοι είναι ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα «μοναδικό» και «εντυπωσιακό» μνημείο. Αναφέρεται άλλωστε και στην ίδια την ανακοίνωση του ΥΠΠΟ, το επισήμανε η κυρία Μενδώνη αλλά το υποστηρίζουν και πολλοί άλλοι αρχαιολόγοι, σύμφωνα με τα όσα μετέδωσε το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ. Οπως αναφέρθηκε στο σχετικό ρεπορτάζ της κρατικής τηλεόρασης Καρυάτιδες δεν έχουν βρεθεί σε κανέναν άλλον μακεδονικό τάφο. Στον εν λόγω τάφου το σίγουρο είναι ότι χρησιμοποιούνται ως μοτίβο στήριξης, κάτι το οποίο κατά ορισμένους μπορεί να σημαίνει κάτι ιδιαίτερο, αλλά κατ' άλλους να μην έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία.
Πάντως, ο αρχαιολόγος Πέτρος Θέμελης που μίλησε στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΡΙΤ ανέφερε ότι οι Καρυάτιδες είναι ένα στοιχείο που έχει βρεθεί πέραν του Ερεχθείου και στους Δελφούς, ενώ όσον αφορά τα κομμένα χέρια τα οποία ήταν ένθετα πιθανότατα να φανερώνουν ότι έχουν βγει από κάποιους που μπήκαν στον τάφο με σκοπό να αφαιρέσουν το μόλυβδο, το σίδερο που είχε χρησιμοποιηθεί για να στηριχθούν τα χέρια στα σώματα των Καρυάτιδων.

Οι Καρυάτιδες προκαλούν δέος

Με την αφαίρεση των αμμωδών χωμάτων, στο χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο του τύμβου, αποκαλύφθηκαν κάτω από το μαρμάρινο επιστύλιο, ανάμεσα στις, επίσης, μαρμάρινες παραστάδες, δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες. Είναι από θασίτικο μάρμαρο, συμφυείς με πεσσό, διατομής 0,20Χ0,60 μέτρων.
Τοποθετημένες αριστερά και δεξιά της εισόδου του τάφου

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, το πρόσωπο της δυτικής Καρυάτιδας σώζεται σχεδόν ακέραιο, ενώ από την ανατολική λείπει. Οι Καρυάτιδες έχουν πλούσιους βοστρύχους, που καλύπτουν τους ώμους τους, φέρουν ενώτια, και φορούν χειριδωτό χιτώνα. Το δεξί χέρι της μιας και το αριστερό της άλλης ήταν προτεταμένα, ώστε με την κίνηση τους να αποτρέπουν συμβολικά εκείνους οι οποίοι θα επιχειρούσαν την είσοδο στον τάφο και ήταν ένθετα. Δηλαδή, κάτι παρόμοιο με τις κεφαλές και τα φτερά των Σφιγγών.

Οι μορφές, επί των οποίων σώζονται ίχνη κόκκινου και μπλε χρώματος, παραπέμπουν στον τύπο της Κόρης. Ανάμεσα στα αμμώδη χώματα βρέθηκαν θραύσματα των γλυπτών, όπως τμήμα παλάμης και μικρότερα θραύσματα από τα δάκτυλα τους. Η διάταξη της δεύτερης εισόδου με τις Καρυάτιδες αποτελεί σημαντικό εύρημα, το οποίο συνηγορεί στην άποψη ότι πρόκειται για εξέχον μνημείο, ιδιαίτερης σπουδαιότητας.
Και δεύτερος τοίχος σφράγισης στον τάφο
Μπροστά από τις Καρυάτιδες, και από το ύψος της μέσης τους και κάτω, υπάρχει τοίχος σφράγισης από πωρόλιθους σε όλο το πλάτος των 4,5 μέτρων. Πρόκειται για δεύτερο τοίχο σφράγισης που ακολουθεί την ίδια τεχνική, όπως και στην πρόσοψη του ταφικού μνημείου.
Τα υπόλοιπα ευρήματα
Πριν από αυτό, την Παρασκευή, απομακρύνθηκαν τα χώματα, πίσω από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο, προκειμένου να εξισορροπηθούν οι γεωστατικές ωθήσεις των γαιών μεταξύ των δύο χώρων. Ετσι, αποκαλύφθηκε, σε απόσταση 2 περίπου μέτρων από τη θόλο και 4,5 μέτρων, περίπου, από το δάπεδο, μαρμάρινη ορθογώνια πλάκα, μήκους 4.2μ, πλάτους 1μ. και πάχους 0.21μ, σε άριστη κατάσταση. Εδράζεται οριακά σε πώρινο λίθο του τρίτου διαφραγματικού τοίχου και στο ανώτερο τμήμα ορθομαρμάρωσης, το οποίο φέρει κυμάτιο. Στο κάτω μέρος της πλάκας υπάρχει γραπτός διάκοσμος σε γαλάζιο, κόκκινο και κίτρινο χρώμα, όπου παριστάνονται φατνώματα με ρόδακα στο κέντρο. Πρόκειται για τμήμα της οροφής του συγκεκριμένου χώρου.

Παράλληλα με τις ανασκαφές γίνονται και εργασίες στήριξης του μνημείου, αλλά και θωράκισής του από τις καιρικές συνθήκες.

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"