Οι μικροί ήρωες των παιδικών μας χρόνων

Ο Μικρός Ήρως ήταν εβδομαδιαίο ανάγνωσμα που συνέγραψε ο Στέλιος Ανεμοδουράς και διάνθισε με σκίτσα του ο Βύρων Απτόσογλου για μία ολόκληρη 16ετία, από το 1953 έως το 1968 όταν και διακόπηκε για λόγους που είχαν άμεση σχέση με την επιβολή λογοκρισίας που εφάρμοσε το τότε δικτατορικό καθεστώς.

Πρόκειται για τις περιπέτειες τριών ηρωϊκών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του "Σπίθα") κατά τη διάρκεια της κατοχής και του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες.
Ο Στέλιος Ανεμοδουράς (1917 - 2000) ήταν δημοσιογράφος, εκδότης και συγγραφέας του ιστορικού αναγνώσματος Ο Μικρός Ήρως.
Με το έντονο αφηγηματικό του ύφος σφράγισε μια μεγάλη περίοδο της Ελληνικής ιστορίας, τα δύσκολα δηλαδή χρόνια που ακολούθησαν τις περιπέτειες του πολέμου, της κατοχής και της εμφύλιας σύρραξης.

Οι μικροί ήρωες των παιδικών μας χρόνων.
Τραγούδι: Ο μικρός ήρως
Στίχοι παρμένοι απο το ελεύθερο θέατρο...

Τραγουδούν οι Λ. Κηλαηδόνης- Δ. Δημοσθένους - Η. Σάϊα

Στέλιος Ανεμοδουράς

Ο δημιουργός του Μικρού Ήρωα, Στέλιος Ανεμοδουράς γεννήθηκε στην Αθήνα στις 22 Μαΐου του 1917. Η καταγωγή των γονιών του ήταν από τη Μάνη και αγαπούσε πολύ τα μανιάτικα μοιρολόγια. «Έχουν μεγάλη λογοτεχνική αξία», έλεγε. Μεγάλωσε στον Πειραιά, έναν τόπο που αποτέλεσε πηγή έμπνευσης γι' αυτόν. Εξάλλου οι ιστορίες του ξεκινάνε με χρονική αφετηρία τον βομβαρδισμό του Πειραιά. Τέλειωσε τη Νομική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα εξέδιδε το λογοτεχνικό περιοδικό «Αργώ». Τα πρώτα του διαβάσματα ήταν η «Διάπλαση των Παίδων» και ο Διονύσιος Σολωμός. «Είχα μια έφεση στο γράψιμο και ήθελα να γράψω ευγενή πράγματα».

Μετά την απελευθέρωση θα εργαστεί ως δημοσιογράφος στις εφημερίδες «Ελεύθερη Ελλάδα», «Δημοκρατική Αλλαγή», «Αθηναϊκή», «Νέα», στον «Θησαυρό», κάνοντας μεταφράσεις (ήξερε καλά ξένες γλώσσες) γράφοντας ιστορικά αναγνώσματα (από το «Έτσι ξεκίνησε ο Χίτλερ» έως τη «Βρουγχίλδη», που αναφερόταν στο Βασίλειο της Γαλλίας το 1400 με βασιλιάδες και ιππότες). Το «φροντιστήριό» του για τη γέννηση του «Μικρού Ήρωα» ήταν το περιοδικό «Μάσκα», που έβγαζε ο εξπέρ του είδους Απόστολος Μαγγανάρης και τον οποίο ο Ανεμοδουράς θεωρούσε δάσκαλό του. Μεταφράζοντας αρχικά τις περιπέτειες του Ζορό, με παρότρυνση του Μαγγανάρη θ' αρχίσει να γράφει δικές του ιστορίες με τον ίδιο ήρωα, που θα έχουν μάλιστα μεγαλύτερη απήχηση στους αναγνώστες!

Το πρώτο προσωπικό άνοιγμά του θα το κάνει με τον «Υπεράνθρωπο», ένα περιοδικό μικρού σχήματος, που θα κρατήσει δύο χρόνια. Ένας ήρωας στα πρότυπα του αμερικανικού Σούπερμαν, με ελληνική φινέτσα και φαντασία. Πολλοί θα θυμούνται τους αγώνες του κατά του Κακού, με συμπαραστάτες τον Κεραυνό και την Αστραπή, τον Ελ-Γκρέκο και τον κωμικό της παρέας, τον φοβιτσιάρη Κοντοστούπη.

Με τίτλο «Μικρός Ήρωας» εκδίδει το πρώτο τεύχος το 1952 σε ηλικία 35 ετών. Η θρυλική παρέα των Μικρών Ηρώων γίνεται αγαπημένο ανάγνωσμα της νεολαίας δύο δεκαετιών, του '50 και του '60.

Tο θρυλικό Παιδί-Φάντασμα - ο Mικρός Ήρωας Γιώργος Θαλάσσης - και οι βασικοί σύντροφοί του στις περιπέτειες, η γλυκιά Kατερίνα και ο διαρκώς αβυσσαλέα πεινασμένος Σπίθας. Ένα τρίπτυχο-φωτιά που γαλούχησε γενιές και γενιές, δρώντας μέσα από τις σελίδες του μακροβιότερου ελληνικού παιδικού περιοδικού. Xρόνος δράσης, η γερμανική Kατοχή. Kυκλοφορούσε σε εβδομαδιαία βάση, σε δύο εκδόσεις. H μία κανονική και η άλλη εικονογραφημένη. H πρώτη ήταν και η πιο επιτυχημένη και μακροβιότερη. Tα επεισόδια δεν ήταν αυτοτελή, η δράση κορυφωνόταν προς το τέλος, και καθώς μέσα σ’ ένα κρεσέντο αγωνίας κάποιος θανάσιμος κίνδυνος απειλούσε τους ήρωες, συνεχιζόταν στο επόμενο τεύχος.

Kατά καιρούς, στη συντροφιά των τριών ηρώων προστίθεντο και κάποιοι άλλοι «περαστικοί» ήρωες, που η «ζωή» τους κρατούσε για μερικά τεύχη. Στο τέλος έβρισκαν έναν ηρωικό θάνατο. Aπό αυτούς, οι πιο χαρακτηριστικοί ήταν ο Διαβολάκος και η σφεντόνα του, το Zουζούνι με το φυσοκάλαμό του και ο λιλιπούτειος Mπόμπιρας.

Το τελευταίο τεύχος κυκλοφόρησε το 1967, οπότε απαγορεύτηκε η έκδοσή του από τη δικτατορία. Συνολικά 788 τεύχη, 788 ιστορίες έθρεψαν τη φαντασία πολλών παιδιών και εφήβων.

Εκδηλώσεις για τον Ανεμοδουρά έκαναν η Ένωση Εφημεριδοπωλών Πειραιώς, ο Δήμος Αθηναίων με τον δήμαρχο Δημήτρη Αβραμόπουλο (πιστός παιδικός αναγνώστης του Μικρού Ήρωα) να του απονέμει το μετάλλιο της πόλης το '97, το Ίδρυμα Μπότση με απονομή τιμητικής διάκρισης, επίσης τον ίδιο χρόνο.

Κάτι σημαίνει το ότι έγινε τρυφερό τραγούδι από τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, σε στίχους και μουσική δική του, για το σπονδυλωτό έργο «Το τραμ το τελευταίο», που παρουσίασε το Ελεύθερο Θέατρο το '76 στο Άλσος Παγκρατίου (τον Γιώργο Θαλάσση, την Κατερίνα και τον Σπίθα ερμήνευσαν αντίστοιχα ο Ντίνος Λύρας, η Υβόνη Μαλτέζου και ο Γιώργος Σαμπάνης). Το ότι δόθηκε πριν από λίγα χρόνια, τιμής ένεκεν, μια θεατρική παράσταση με τον Γιώργο Νινιό-Παιδί Φάντασμα και τον Δημήτρη Πιατά-Σπίθα.

Πιστός στις αρχές του, ευγενικός, εργατικός και αεικίνητος έως το τέλος έβγαζε τα περιοδικά «Κατερίνα, Σούπερ-Kατερίνα» και «Μπλεκ», γραφιάς αλλοτινών εποχών.

Την Παρασκευή 5 Μαΐου 2000 υπέστη οξύ καρδιακό επεισόδιο και ώσπου να μεταφερθεί στο Ιατρικό Κέντρο εξέπνευσε σε ηλικία 83 ετών και κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο με δημοσία δαπάνη. Ο Μικρός Ήρωας Γιώργος Θαλάσσης, που σώπασε το 1967, δάκρυσε τελευταία φορά το 2000...

Ο Στέλιος Ανεμοδουράς που έχει δυο γιους (Γιώργο και Κώστα) και τρία εγγόνια (Λεωκράτη, Ναταλία, Στέλιο), θα μείνει στη μνήμη όχι μόνο των δικών του αλλά και πάμπολλων «παιδιών», που εθήτευσαν στις εξωσχολικές ιστορίες του. Ιστορίες φαντασίας, ελευθερίας, ξεγνοιασιάς αλλά και ήθους και αξιοπρέπειας.

«Τι να σου πω, τι να σου πω, τι να σου πω

που να μην το έχει πει κανένας για κανέναν

εγώ μονάχα ένα πράγμα θα σου πω

μου φτάνει πως μεγάλωσα με σένα.

Πού είσαι τώρα και σ' έχω χάσει

παλιέ μου φίλε Γιώργο Θαλάσση

πού είσαι τώρα και σ' έχω χάσει

Μικρέ μου Ήρωα Γιώργο Θαλάσση».

Φωτογραφία Α’ από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 08-05-2000,

Φωτογραφία Β’ από την εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», 06-11-1997.

Στοιχεία για το κείμενο χρησιμοποιήθηκαν από τα άρθρα στις ιστοσελίδες:
1. http://www.hri.org/E/00-05-08.dir/keimena/art/art1.htm
2. Ζητούνται (μικροί και μεγάλοι) ήρωες (Το Βήμα της Κυριακής, 27/7/97)
3. Δάκρυσαν για τον Γιώργο Θαλάσση (Τα Νέα, 6/11/97)
4. Έφυγε από τη ζωή ο δημιουργός του Μικρού Ήρωα (news.in.gr, 6/5/00)
5. Δάκρυσε ο Μικρός Ήρωας (Τα Νέα, 8/5/00)
6. http://www.men.gr/79/mikroi/index6.htm

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"