Κυριακή 9 Νοεμβρίου 2014

Ομιλία: Σεισμοί και ενεργά ρήγματα στον Ελλαδικό χώρο


Ομιλία Δρ. Γιάννη Παπανικολάου, Επίκουρου Καθηγητή Γενικής και Περιβαλλοντικής Γεωλογίας στο Εργαστήριο Ορυκτολογίας -- Γεωλογίας του Γεωπονικού Παν/μίου Αθηνών, μέλους του Κέντρου Έρευνας Φυσικών Καταστροφών Aon-Benfield στο University College London, (UCL) και επίτιμου ερευνητή στο Τμήμα Επιστημών της Γης του UCL, την Κυριακή 10 Ιουνίου, στη Διαδραστική Έκθεση.
 
Τίτλος ομιλίας: «Σεισμοί και ενεργά ρήγματα στον Ελλαδικό χώρο. Επιπτώσεις, μύθοι και πραγματικότητα».

Ο Ελληνικός χώρος αποτελεί ένα παγκόσμιας σημασίας φυσικό εργαστήριο για τη μελέτη των γεωλογικών διεργασιών. Η χώρα μας βρίσκεται στο μικροσκόπιο της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας των γεωεπιστημών και αποτελεί πόλο έλξης τόσο μεμονωμένων ερευνητών, όσο και Πανεπιστημίων του εξωτερικού, τα οποία τα τελευταία χρόνια οργανώνουν δεκάδες εκπαιδευτικές εκδρομές με προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Οι φυσικοί κίνδυνοι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της εξέλιξης του πλανήτη στον γεωλογικό χρόνο, ενώ ο σεισμικός κίνδυνος με τα συνοδά του φαινόμενα (τσουνάμι, κατολισθήσεις, ρευστοποιήσεις κ.ά.) αποτελεί και τον κυριότερο στη χώρα μας. Η Ελλάδα είναι γνωστό ότι αποτελεί την πλέον σεισμογενή χώρα της Ευρώπης, όπου και εκλύεται σχεδόν το 50% της σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης.
Ποια η σχέση σεισμών και ρηγμάτων;
Πώς ξεχωρίζουμε τα ενεργά ρήγματα;
Πού βρίσκονται και κάθε πότε δραστηριοποιούνται;
Πώς τα μελετάμε, ποιες οι επιπτώσεις τους αλλά και ποια τα ενδεχόμενα οφέλη τους;
Πώς οι διεργασίες αυτές έχουν επιδράσει στο ανάγλυφο, στην ιστορία, στην οικονομική ανάπτυξη ακόμα και στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα;

Πληροφορίες μπορείτε να αντλήσετε και από τους συνδέσμους που ακολουθούν, από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Fault Line Living της Royal Geographical Society, που πραγματοποιήθηκε πέρυσι:

http://www.faultlineliving.com/greece...
http://vimeo.com/15927150

Για τις δραστηριότητες που διοργανώνει η Διαδραστική Έκθεση μπορείτε να ενημερωθείτε στον σύνδεσμο που ακολουθεί: eugenfound.edu.gr/frontoffice/portal.asp
­?cpage=NODE&cnode=100

Βρείτε τη Διαδραστική Έκθεση στο facebook: http://www.facebook.com/Diadraseis
και στο twitter: http://twitter.com/diadraseis

Σχετικό: Ο «χάρτης» των 16 ενεργών ρηγμάτων που απειλούν όλη την Ελλάδα 

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ, ΤΙ; ΠΟΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΧΟΥΝ ΒΑΛΕΙ ΣΤΟ «ΚΟΚΚΙΝΟ» ΟΙ ΣΕΙΣΜΟΛΟΓΟΙ ΓΙΑ ΝΕΟ ΧΤΥΠΗΜΑ ΤΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΥ
Δεν είναι μόνο το Ιόνιο: Το μεγαλύτερο ρήγμα της Μεσογείου, με 300 χιλιόμετρα μήκος και δυναμική 8,3 Ρίχτερ βρίσκεται δυτικά των Κυθήρων, βορειοδυτικά της Κρήτης μέχρι τα ανοιχτά της Πύλου σύμφωνα με έρευνες γεωμορφολόγων.
Tο μανιασμένο, καταστροφικό χτύπημα του Εγκέλαδου στην Κεφαλονιά, θύμισε σε όλους μας την απόγνωση και τον φόβο που φέρνουν τα Ρίχτερ. Όσο ολόκληρη η χώρα περιμένει με αγωνία το τι θα γίνει την «επόμενη μέρα» στο Ιόνιο, όλοι οι Έλληνες θυμόμαστε πως ζούμε στη χώρα με τη μεγαλύτερη σεισμικότητα στην Ευρώπη. Και πως πρέπει να μάθουμε να ζούμε με τους σεισμούς.
Και, μιας και το ερώτημα των ημερών είναι το αν, πού και πότε θα γίνει ο επόμενος σεισμός, πέρα από την λογική απάντηση που έχει μέσα της τις λέξεις «πρόληψη» και «ψυχραιμία», ίσως να είναι χρήσιμο να δούμε ποιες είναι οι περιοχές, οι οποίες κατά τους επιστήμονες είναι αυτές που θα πρέπει να είναι πιο «εξοικειωμένες» με τον Εγκέλαδο.
Το να απαντήσει λοιπόν κάποιος σεισμολόγος με βεβαιότητα στο της πρόβλεψης (τοπικής, χρονικής κ.α.) ενός σεισμού, είναι από δύσκολο ως αδύνατο. Έτσι λοιπόν, καταγράφουν τα ρήγματα στις περιοχές όπου υπάρχουν τη συμπεριφορά και τη δυναμική τους και αξιολογούν ποιες περιοχές κινδυνεύουν περισσότερο από ισχυρό σεισμό. Σήμερα, η “PRESS” παρουσιάζει τις περιοχές της Ελλάδας που οι μελέτες των σεισμολόγων έχουν βάλει στο «κόκκινο». Αν και οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι υπάρχουν πολλά ρήγματα που είναι αχαρτογράφητα, ή κανείς δεν περιμένει ότι μπορεί να χτυπήσουν, 16 εξ’ αυτών είναι στο «κόκκινο».
«Η σεισμική ακολουθία στην Κεφαλονιά εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Με βάση τις επιστημονικές γνώσεις σε διεθνές επίπεδο και την ανάλυση όλων των δεδομένων η πιθανότητα ενός νέου μεγάλου σεισμού είναι εξαιρετικά μικρή. Οι συνεχόμενες δονήσεις εκτονώνουν τις σεισμικές διεργασίες».

ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΛΕΚΚΑΣ
(ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝ/ΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ)
Το «τρίγωνο του διαβόλου»
Η περιοχή που διαπερνά το δυτικό τμήμα του ελληνικού σεισμικού τόξου έχει την «τιμητική» της αυτές τις μέρες, λόγω του σεισμού στην Κεφαλονιά. Ούτως ή άλλως, είναι αυτή που παρουσιάζει διαχρονικά τη μεγαλύτερη σεισμική δραστηριότητα όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη και μια από τις πιο «κόκκινες» του κόσμου. Οι σεισμοί, σε αυτό το σημείο, φτάνουν σε μεγέθη ακόμα και τους 7,5 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ, ενώ υπάρχει συνεχής σεισμική δραστηριότητα.
Η περιοχή είναι γνωστή και ως «σεισμικό τρίγωνο του διαβόλου», καθώς υπάρχουν τρεις περιοχές που «ακουμπά» το ελληνικό τόξο (το όριο επαφής και σύγκλισης της αφρικανικής και της ευρασιατικής λιθοσφαρικής πλάκας με την πρώτη να βυθίζεται κάτω από τη δεύτερη με ταχύτητα 4,5 εκατοστών το χρόνο). Αν και η μεγαλύτερη δραστηριότητα παρουσιάζεται στο χώρο μεταξύ Λευκάδας- Πρέβεζας και νότια της Καλαμάτας, υπάρχουν τρεις περιοχές που είναι στο «κόκκινο». Η πρώτη «άκρη» του «τριγώνου» βρίσκεται βόρεια της Λευκάδας, η δεύτερη νότια της Κεφαλονιάς και η Τρίτη, εκτείνεται από τη Ζάκυνθο ως τη Λευκάδα.

Κορινθιακός και Αταλάντη
Δεύτερη σε σεισμικότητα και δυναμικότητα είναι η περιοχή του Κορινθιακού.  Εδώ, όπως και στην Αταλάντη, τα ρήγματα βρίσκονται υπό 24ωρη παρακολούθηση από τους επιστήμονες, καθώς μπορούν να δώσουν μεγάλους σε μέγεθος σεισμούς…
Η ζώνη του Κορινθιακού, που αρχίζει από το Αίγιο, φτάνοντας ως τις Αλκυονίδες, αποτελείται από ένα σύστημα ρηγμάτων που απειλούν ακόμα και την Αττική. Και το έχουν αποδείξει. Όπως το ρήγμα στις Αλκυονίδες, που έδωσε τα φονικά 6,8 Ρίχτερ, το 1981.  
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με το ρήγμα της Αταλάντης. Ενεργό και με μεγάλη δυναμική, είναι άγνωστο το πότε και πώς μπορεί να χτυπήσει. Το γεγονός ότι το τελευταίο του μεγάλο χτύπημα ήταν το 1894, με σεισμό 6,9 Ρίχτερ που έστειλαν στο θάνατο 255 ανθρώπους, κατά τους σεισμολόγους, καταδεικνύει ότι χτυπά σπάνια, αλλά με τρομακτικά μεγέθη…

Το βόρειο Αιγαίο
Η περιοχή του βορείου Αιγαίου, βρίσκεται στο «κόκκινο» από Έλληνες και ξένους επιστήμονες, καθώς το πέλαγος διασχίζεται, ουσιαστικά, από το ρήγμα της Ανατολίας, το οποίο «καταλήγει» στην Εύβoια.  εκεί απ’ όπου περνά το ρήγμα της Ανατολίας, δεν είναι στο «κόκκινο» μόνο από τους Έλληνες σεισμολόγους, αλλά και από τους επιστήμονες όλου του κόσμου, που το έχουν βάλει στο «μικροσκόπιό» τους.
Το ρήγμα της Ανατολίας, δεν το χαρακτηρίζουν τυχαία οι επιστήμονες «βόμβα έτοιμη να εκραγεί», ούτε είναι τυχαία αντικείμενο μελέτης σεισμολόγων απ’ όλο τον κόσμο. Και συμπεραίνουν ότι κάποια στιγμή, θα δώσει σεισμό ίσως και μεγαλύτερο από 7,5 Ρίχτερ!  Το ρήγμα έχει μήκος 1200 χιλιομέτρων (!) από τα νότια της Κασπίας μέχρι και το Αιγαίο.

Τα ρήγματα της Αθήνας
Στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής, από τις χαρτογραφήσεις των τελευταίων ετών έχουν καταγραφεί περισσότερα από δέκα ενεργά ρήγματα. Από αυτά, τα μεγαλύτερα βρίσκονται στο Σαρωνικό, την Κακιά Σκάλα, τους Αγίους Αποστόλους, τον Αυλώνα, τον Ωρωπό, το Δήλεσι, τις Πλαταιές και, όλα τους, ανάμεσα στις σεισμογενείς ζώνες του Κορινθιακού κόλπου και της Θήβας, απ’ όπου έχουν προέλθει ισχυροί σεισμοί. Όμως τρία είναι τα μεγάλα ρήγματα που απειλούν περισσότερο την Αθήνα.
Το πρώτο μεγάλο ρήγμα βρίσκεται βόρεια του Θριασίου Πεδίου και είναι γνωστό ως «το ρήγμα του Θριασίου». Έχει μήκος περίπου 15 χιλιόμετρα, οροθετώντας τη νοτιοδυτική Πάρνηθα, άγνωστη δυναμική, ενώ αυτό που τρομάζει περισσότερο τους αδαείς είναι το γεγονός ότι βρίσκεται στο χώρο όπου εντοπίστηκε το επίκεντρο του φονικού σεισμού του ’99.
Το ίδιο συμβαίνει βέβαια και με τα άλλα δύο. Όπως αυτό που αποκαλούμε ως το ρήγμα του Διόνυσου. Το οποίο είναι μικρότερο από το προηγούμενο, μήκους 12 χιλιομέτρων και διαπερνά την περιοχή από τη Δροσιά μέχρι τη Ραφήνα. Το τρίτο, ενεργό ρήγμα, είναι αυτό το οποίο όλοι ξέρουμε ως «ρήγμα του Αυλώνα». Αυτό, είναι και το μεγαλύτερο, με μήκος που ξεπερνά τα 18 χιλιόμετρα, βρισκόμενο στα βόρεια της Πάρνηθας. Η δυναμική και των τριών ρηγμάτων είναι άγνωστη, αν και καθηγητές επισημαίνουν ότι «μπορούν να προκαλέσουν καταστροφικούς σεισμούς άνω των 5,5 Ρίχτερ», τονίζοντας ότι «ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από ρήγματα που βρίσκονται στην περιφέρεια της Αττικής, ιδιαίτερα στο Θριάσιο, τα Μεσόγεια και τη Βόρεια Αττική».

ΤΟ ΡΗΓΜΑ που εχει δωσει τον μεγαλυτερο σεισμο
Μέχρι και 8,3 Ρίχτερ η δυναμική του μεγαλύτερου
Tο μεγαλύτερο ρήγμα της Μεσογείου, με 300 χιλιόμετρα μήκος και δυναμική 8,3 Ρίχτερ βρίσκεται δυτικά των Κυθήρων, βορειοδυτικά της Κρήτης μέχρι τα ανοιχτά της Πύλου σύμφωνα με έρευνες γεωμορφολόγων.
Αυτό το ρήγμα έδωσε στην περιοχή τον καταστροφικότερο σεισμό όλων των εποχών, μεγέθους 8,3 Ρίχτερ με χιλιάδες νεκρούς μεγέθους  το 365 μ.Χ.
 Στη Βόρεια Ελλάδα, στο επίκεντρο είναι τα ρήγματα της Βόλβης και της Ασσήρου, που έχουν μήκος 50 και 25 χλμ. Μάλιστα, ο ισχυρός σεισμός μεγέθους 6,5 Ρίχτερ με επίκεντρο του σεισμού την περιοχή μεταξύ των λιμνών Βόλβης και Λαγκαδά έπληξε στις 20 Ιουνίου του 1978 την πόλη της Θεσσαλονίκης στερώντας τη ζωή σε 45 ανθρώπους. 
Το ρήγμα της Κομοτηνής με μήκος 36 χιλιόμετρα έχει δώσει σεισμό μεγέθους 6,7 Ρίχτερ στις 6 Νοεμβρίου του 1784.
Το ρήγμα της Ανδραβίδας, έδωσε σεισμό που απελευθέρωσε ενέργεια ίση με 15 βόμβες σαν αυτή που έπεσε στη Χιροσίμα, σε Ηλεία και Αχαϊα. 

ΤΟΠΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΑΠΟ ΜΙΑ ΔΟΝΗΣΗ
«Μπλόκο» και στις εξορύξεις
Mπλόκο στην επικείμενη διαδικασία έρευνας εξόρυξης σε πετρελαϊκά κοιτάσματα στο Ιόνιο βάζουν τοπικοί φορείς της Κεφαλονιάς. Εν αναμονή και δικαστικών προσφυγών, η οργάνωση «Ριζοσπαστική Πρωτοβουλία Πολιτών Κεφαλονιάς», διαμαρτύρεται για την προώθηση στις διεθνείς αγορές θαλασσίων οικοπέδων του Ιονίου με ενεργειακό ενδιαφέρον. Όπως τονίζει, είναι τρομακτικό για τους κατοίκους του Ιονίου, το γεγονός ότι αγνοείται με εγκληματικό τρόπο από την κυβέρνηση  η σεισμικότητα της περιοχής καθώς δεν είναι δυνατόν σε μια από τις πιο σεισμικές περιοχές της Ευρασίας να τοποθετούνται αντλίες εξάντλησης της «φυσικής και φυσιολογικής αντοχής». Επιπλέον προσθέτει ότι κανείς δε μπορεί να εγγυηθεί στους Κεφαλονίτες για το τι θα συνέβαινε αν την ίδια στιγμή των 6,2 Ρίχτερ, σε λίγα ναυτικά μίλια από το νησί στέκονταν εγκατεστημένες οι εξέδρες των υδρογονανθράκων. Πάντως, πολλοί είναι οι επιστήμονες που υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος ούτε περιβαλλοντικός, αν εγκατασταθούν εξέδρες εξόρυξης πετρελαίου. Ο καθηγητής δυναμικής τεκτονικής και εφαρμοσμένης γεωλογίας Ευθύμιος Λέκκας, τονίζει στην «PRESS» πως δεν θα προκληθεί κανένα πρόβλημα, αφού και σε άλλα μέρη που γίνονται εξορύξεις πετρελαίου, όπως για παράδειγμα στην Καραϊβική και στο Αμάν, δεν καταστράφηκε ποτέ καμία εξέδρα από σεισμό. Όπως αναφέρει ο κορυφαίος επιστήμονας, «οι εγκαταστάσεις αυτές είναι ελεγμένες σαν κατασκευές. Λαμβάνουν υπόψη τους τον σεισμικό κίνδυνο και αντέχουν πάρα πολύ. Δεν διακινδυνεύει ο άλλος εκατομμύρια ευρώ αν δεν κάνει σεισμική μόνωση. Δεν θα δημιουργηθεί κανένα πρόβλημα». Και συνεχίζει: «Αυτοί που μιλάνε για περιβαλλοντικούς κινδύνους, έχουν κάνει πρόχειρες εκτιμήσεις. Πολλοί μάλιστα υποστηρίζουν, ότι και ο τωρινός σεισμός, έγινε λόγω αυτού. Αυτά είναι υπερβολές. Είναι σαν να πετάει μια πεταλούδα στην Πάτρα και να την καταλαβαίνουμε εδώ».

ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΟΥ ΕΓΚΕΛΑΔΟΥ
Συνεχίζονται οι μετασεισμοί
Όσο οι επιστήμονες ερίζουν για το αν θα γίνει νέος σεισμός, όσο υπάρχει διχογνωμία για την αποτελεσματικότητα της κρατικής μηχανής, όσο οι επισκέψεις των πολιτικών έχουν κάνει το νησί «Περοκέ» (κατά τη ρήση του Άκη Τσελέντη, σχολιάζοντας επικείμενη επίσκεψη της… Πενέλοπε Κρουζ), οι Κεφαλονίτες ζουν το δικό τους δράμα.
Με τους συνεχείς μετασεισμούς να προκαλούν αναστάτωση και τις φήμες που διέσπειραν κάποιοι (έγινε μια σύλληψη) για «επικείμενο μεγάλο σεισμό», οι κάτοικοι φοβούνται να επιστρέψουν στα σπίτια τους. Όσοι έχουν βέβαια τέτοια, καθώς ένα στα δύο σπίτια στο Ληξούρι κρίθηκαν μη κατοικήσιμα και ένα στα τρία στο Αργοστόλι.
Με το πλοίο «Ελ. Βενιζέλος» για να έχει γεμίσει από σεισμοπαθείς που δεν έχουν πού να μείνουν, ο Στρατός στήνει σκηνές σε γήπεδα για να τους φιλοξενήσει. Σκηνές, πλοία, λεωφορεία των ΚΤΕΛ και αυτοκίνητα, ακόμα και φίλων και συγγενών «φιλοξενούν» τους σεισμόπληκτους.
Το Ληξούρι θυμίζει βομβαρδισμένη περιοχή, με τους αστέγους να φτάνουν τους 5.000, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Η κατάσταση είναι τραγική, καθώς υπάρχουν τεράστιες ανάγκες, εκτός από τη στέγαση, στο νερό και τα τρόφιμα…
Από τη Δευτέρα αναμένεται να ξεκινήσουν οι δευτεροβάθμιοι έλεγχοι ώστε άμεσα να ξεκινήσει η καταβολή του επιδόματος ενοικίου.

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.