«Ασυμμετρία της μνήμης» σε Ελλάδα και Γερμανία - Η μέρα που η Ελλάδα διέγραψε το χρέος της Γερμανίας

Έλληνες και γερμανοί ερευνητές συζήτησαν σε συμπόσιο στο Πανεπιστήμιο του Όσναμπρουκ για τα ανοιχτά ζητήματα της γερμανικής κατοχής και για το πώς αντιμετωπίζεται σήμερα το ίδιο θέμα από τις δύο χώρες.

Φοιτητές του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του Πανεπιστημίου του Όσναμπρουκ είχαν ασχοληθεί τους τελευταίους μνήμες σε ξεχωριστά σεμινάρια με την περίοδο της γερμανική κατοχής στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα με τον τρόπο που αντιμετωπίζεται σήμερα το θέμα αυτό από ιστορική άποψη. Στη βάση αυτής της προετοιμασίας τα δύο πανεπιστημιακά ιδρύματα πραγματοποίησαν στο Όσναμπρουκ το Σαββατοκύριακο συμπόσιο με τίτλο «Ασυμμετρία της μνήμης» και θέμα την κριτική αντιπαράθεση πτυχών της γερμανικής κατοχής στις δύο χώρες:
Ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Στράτος Δορδανάς αναφέρει σχετικά: «Είχαμε την ευκαιρία αυτές τις δύο μέρες να γνωρίσουμε συναδέλφους που διδάσκουν στα γερμανικά πανεπιστήμια και να φέρουμε τους φοιτητές μας σε επαφή μεταξύ τους, να συζητήσουμε για ζητήματα κοινού ελληνογερμανικού ενδιαφέροντος και να προσπαθήσουμε να σπάσουμε ...
στερεότυπα που υπάρχουν από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και που δυστυχώς έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα, κυρίως από το 2009 και μετά.»
 
Η χειρονομία Γκάουκ χωρίς επιπτώσεις;

Ο καθηγητής του Παν. Μακεδονίας Στράτος Δορδανάς με την καθηγήτρια στο Παν. του Όσναμπρουκ Χρυσούλα Καμπά

Το Μάρτιο του 2013 ο Γιόαχιμ Γκάουκ ήταν ο πρώτος γερμανός Πρόεδρος που ζήτησε συγγνώμη για τα εγκλήματα πολέμου την περίοδο της γερμανικής κατοχής, κατά την επίσκεψή του στις Λυγγιάδες. Η αρχική εντύπωση ότι η χειρονομία αυτή θα έδινε ώθηση στην ιστορική έρευνα της περιόδου δεν επαληθεύθηκε, σύμφωνα με την Χρυσούλα Καμπά, καθηγήτρια στο Πανεπιστημίου του Όσναμπρουκ, η οποία διοργάνωσε μαζί με τον Στράτο Δορδανά το συμπόσιο:
«Ένα πρώτο βήμα που έκανε ο Πρόεδρος Γκάουκ με την επίσκεψή του στις Λυγγιάδες τον περασμένο χρόνο σε ό,τι αφορά την αντιμετώπιση της γερμανικής κατοχής δεν είχε ιδιαίτερες επιπτώσεις στα γερμανικά πανεπιστήμια. Για αυτό αποφασίσαμε να διοργανώσουμε εδώ στο Όσναμπρουκ σχετικό επιστημονικό συμπόσιο και να καλέσουμε έλληνες φοιτητές και επιστήμονες. Τα ζητήματα που σχετίζονται με αυτή την περίοδο δεν έχουν ακόμη αντιμετωπιστεί.»
Το ζητούμενο, τονίζει η Χρυσούλα Καμπά, είναι να ενταχθεί η θεματολογία της γερμανικής κατοχής στη διδακτέα ύλη του μαθήματος ιστορίας στα σχολεία της Γερμανίας. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να συσταθεί, όπως είχε προτείνει ο πρόεδρος Γκάουκ, μια ελληνογερμανική επιτροπή, η οποία θα επεξεργαστεί σχετικές προτάσεις.
 
Η βαριά σκιά της κατοχής

Ο πολιτικός επιστήμονας Γκρέγκορ Κριτίδης από το Πανεπιστήμιο του Ανοβέρου

Ένα από τα κεντρικά σημεία του συμποσίου ήταν η περίπτωση των δωσίλογων στην περίοδο της γερμανικής κατοχής. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν οι περιπτώσεις της Καστοριάς και της Χαλκηδόνας, αλλά και των ελληνικών εθνικοσοσιαλιστικών οργανώσεων που δρούσαν στην περίοδο της κατοχής. Σε αυτή τη θεματολογία εντάσσεται και η εισήγηση του πολιτικού επιστήμονα Γκρέγκορ Κριτίδη από το Ανόβερο.
Αντικείμενο της ομιλίας του ήταν η Χρυσή Αυγή και οι ρίζες της στις οργανώσεις δωσιλόγων της κατοχής. Εκτός από τον θαυμασμό προς το Τρίτο Ράιχ, κοινό σημείο αναφοράς ήταν και είναι η εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία με συστατικό στοιχείο το ρατσισμό. Όπως υποστήριξε ο κ. Κριτίδης η οικονομική κρίση δεν αρκεί ως εξήγηση για την άνοδο της Χρυσής Αυγής. Θα πρέπει να αναζητηθεί και στην ανοχή προς τον ρατσισμό στην ελληνική κοινωνία. «Η Χρυσή Αυγή στηρίζεται σε μια ευρεία ρατσιστική συναίνεση. Για να το διατυπώσω προκλητικά: η Χρυσή Αυγή κάνει αυτά που πολλοί σκέπτονται. Κατά την άποψη μου το επίπεδο ευαισθητοποίησης για αυτό το πρόβλημα είναι χαμηλό», εκτιμά ο Γκρέγκορ Κριτίδης.

Ο Δημήτρης Αποστολόπουλος ερευνητής στο Κέντρο Ιστορίας Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών

Ένα άλλο θέμα που έχει τις ρίζες του στην κατοχή και εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρο είναι οι απαιτήσεις για επανορθώσεις του ελληνικού δημοσίου αναφορικά με καταστροφές υποδομών, αποζημιώσεις ιδιωτών για την απώλεια προσώπων ή περιουσιακών στοιχείων αλλά και η αποπληρωμή του κατοχικού δανείου. Όπως ανέλυσε ο Δημήτρης Αποστολόπουλος, ερευνητής στο Κέντρο Έρευνας της Ιστορίας Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών μέχρι σήμερα μόνο ιδιώτες (περίπτωση Διστόμου) επιδίωξαν να διεκδικήσουν δια της δικαστικής οδού αποζημιώσεις, ενώ το ελληνικό κράτος δεν έχει ακόμη επίσημα ορίσει αξιώσεις υπό τη μορφή χρηματικών ποσών. Ως ρεαλιστική αξίωση ο κ. Αποστολόπουλος θεωρεί το κατοχικό δάνειο δεδομένου ότι «ως τραπεζική πράξη αποτελεί συμβατική υποχρέωση της Γερμανίας αναγνωρισμένη από το Γ' Ράιχ».
«Πρόκειται για μοναδική περίπτωση, σε αντίθεση με τις αξιώσεις για πολεμικές αποζημιώσεις που εγείρονται προφανώς από όλες τις κατεχόμενες χώρες κατά τη διάρκεια του πολέμου. Και επειδή αποτελεί μοναδική περίπτωση, η αποπληρωμή του κατοχικού δανείου από γερμανικής πλευράς δεν δημιουργεί προηγούμενο, δεν ανοίγει τον ασκό του Αιόλου για την κυβέρνηση του Βερολίνου εξαναγκάζοντας την να προχωρήσει σε πληρωμές και υπέρ τρίτων χωρών», εκτιμά ο Δ. Αποστολόπουλος. Βέβαια για να διεκδικηθεί το κατοχικό δάνειο θα πρέπει να τεθεί πρώτα ως αίτημα από την ελληνική προς τη γερμανική κυβέρνηση.

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Ηχητικό και οπτικό υλικό για το θέμα

«Ασυμμετρία της μνήμης» σε Ελλάδα και Γερμανία (mp3)  

Η μέρα που η Ελλάδα διέγραψε το χρέος της Γερμανίας

 Χωρίς διαγραφή χρέους κανένα "οικονομικό θαύμα" δήλωναν κάποτε οι Γερμανοί - 60 χρόνια μετά, τα πράγματα έχουν αντιστραφεί

news247

Φεβρουάριος 27 2013

Το χρέος της χώρας είναι μεγάλο. Η εμπιστοσύνη των δανειστών έχει κλονιστεί. Ο λόγος όχι για την Ελλάδα, αλλά για τη… Γερμανία. Πριν από 60 χρόνια υπογράφηκε στο Λονδίνο η συμφωνία για τη διαγραφή του γερμανικού χρέους.

Καλά διαβάσατε. Σαν σήμερα, η Ελλάδα (και μαζί της, άλλα 69 κράτη) "ξελάσπωνε" τη Γερμανία.
Με την υπογραφή της συμφωνίας για την διαγραφή του γερμανικού χρέους στο Λονδίνο στις 27 Φεβρουαρίου του 1953 η γερμανική μεταπολεμική οικονομία έθετε τα θεμέλια του μετέπειτα "οικονομικού θαύματος", πιστεύει η Γερμανίδα ιστορικός Ούρσουλα Ρόμπεκ - Γιασίνσκι από το Πανεπιστήμιο της Στουτγάρδης:
"Η συμφωνία του Λονδίνου έπαιξε σημαντικό ρόλο στο λεγόμενο οικονομικό θαύμα της Γερμανίας. Μπορεί μάλιστα να υποστηριχθεί ότι χωρίς τη διαγραφή του χρέους δεν θα υπήρχε οικονομικό θαύμα".
Ο Γερμανός ειδικός σε ζητήματα χρέους Γιούργκεν Κάιζερ, μέλος του συνδέσμου erlassjahr.de για τη μείωση του χρέους των υπό ανάπτυξη χωρών, δηλώνει στην DW ότι για χρόνια οι Γερμανοί απωθούσαν το γεγονός ότι η χώρα τους μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν υπερχρεωμένη, όπως σήμερα η Ελλάδα ή κάποιες υπό ανάπτυξη χώρες:
"Μαθαίναμε τότε ότι το οικονομικό θαύμα οφειλόταν στην εργατικότητα του λαού μας και στους Αμερικανούς, οι οποίοι μας βοήθησαν με χρήματα και για αυτό εμείς τους στηρίζουμε όπου μπορούμε. Αυτά γνώριζα για τη περίοδο αυτή. Δυστυχώς ένα κομμάτι της ιστορίας μας αγνοήθηκε επιμελώς".
H Γερμανία δεν ήθελε λιτότητα και αποπληρωμή
Περίπου 70 χώρες είχαν απαιτήσεις έναντι της Γερμανίας τόσο από την προπολεμική, όσο και από την μεταπολεμική περίοδο. Το συνολικό χρέος της Γερμανίας ανέρχονταν γύρω στα 30 δισ. μάρκα. Ας σημειωθεί ότι το γερμανικό χρέος το 1953 αντιστοιχούσε μόλις στο 23% του ΑΕΠ.
Ακόμα και για τις υπό ανάπτυξη χώρες ισχύει σήμερα ότι βρίσκονται σε κίνδυνο μόνο όταν το χρέος τους ξεπερνά το 40% του ΑΕΠ. Σήμερα το ελληνικό χρέος βρίσκεται στο 160% και μόνο οι πολύ αισιόδοξοι ευελπιστούν ότι θα μειωθεί στο 120%.
Για την Γερμανία του 1953 όμως η λιτότητα και η επιστροφή των δανείων δεν αποτελούσε επιλογή. Το αντίθετο! Η γερμανική οικονομία χρειαζόταν "φρέσκο" χρήμα για την ανοικοδόμηση της χώρας και την ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης. Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις οι πιστώτριες χώρες συμφώνησαν στη διαγραφή σχεδόν του 50% του χρέους, ενώ για το υπόλοιπο προέβλεψαν τη μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωσή του.
Η Ελλάδα συμφώνησε στη διαγραφή του γερμανικού χρέους
Παράλληλα η συμφωνία δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να γίνει η Γερμανία εξαγωγική δύναμη. Διότι η Γερμανία ήταν υποχρεωμένη να εξυπηρετεί το χρέος της, μόνο αν κέρδιζε χρήματα από τις εξαγωγές. "Οι δανειστές της είχαν λοιπόν συμφέρον να αγοράζουν γερμανικά προϊόντα", λέει ο Γιούργκεν Κάιζερ.
Κατά την άποψή του, μια παρόμοια ρύθμιση θα μπορούσε να βοηθήσει και την Ελλάδα, η οποία όπως υπενθυμίζει ο Γερμανός ειδικός, λίγο πριν το ξέσπασμα της κρίσης δαπανούσε δισεκατομμύρια για γερμανικά τανκς.
"Αν εφαρμόσουμε κάτι αντίστοιχο στην Ελλάδα τότε οι Γερμανοί θα πάρουν πίσω τα χρήματά τους μόνο αν επιτρέψουν ένα πλεόνασμα στο ελληνικό εμπορικό ισοζύγιο. Και οι Έλληνες θα εξάγουν προϊόντα και θα φιλοξενούν στα ξενοδοχεία τους Γερμανούς τουρίστες μέχρι που να ξεπληρώσουν αυτά τα καταραμένα τεθωρακισμένα".
Η ιστορικός Ούρσουλα Ρόμπεκ-Γιασίνσκι τονίζει ότι δεν είναι εύκολη η σύγκριση της μεταπολεμικής Γερμανίας με τη σημερινή Ελλάδα.
Παρόλα αυτά, οι Γερμανοί, λέει, δεν θα έπρεπε να ξεχνούν στις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα ότι κάποτε και η Γερμανία ήταν υπερχρεωμένη και χρειάζονταν βοήθεια. Πόσο μάλλον που τότε στο Λονδίνο η Ελλάδα ανήκε στους δανειστές και αποδέχθηκε και εκείνη τη διαγραφή του χρέους της τότε Δυτικής Γερμανίας.

Πηγή: Deutsche Welle

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"