Σκέψεις με αφορμή την καυστική, για το ρόλο της Γερμανίας στην Ελλάδα, εκπομπή της ZDF.
«Εκείνοι οι οποίοι δεν ηδυνήθησαν να πληρώσουν τας τιμάς της Μαύρης Αγοράς λόγω ελλείψεως περιουσιακών στοιχείων, απέθανον. Ο λαός τρώγει τας σάρκας του και την περιουσίαν του. Ελάττωσις βάρους του σώματος μέχρι 15-20% παρατηρείται ακόμη και εις ανωτέρας κοινωνικάς τάξεις. Ελαττουμένων αφ’ ενός μεν των αποθεμάτων του σώματος, αφ’ ετέρου δε των περιουσιακών στοιχείων, η κατάστασις του Λαού θα χειροτερεύση. Όταν εξαντληθούν τ’ ανωτέρω αποθέματα ο αριθμός των θυμάτων θα αυξηθή εις πολύ ανώτερα επίπεδα. Και αν μεν ο πόλεμος δεν διαρκέση επί μακρόν, οι ενήλικες θα δυνηθούν, ίσως, να επανορθώσουν τας βλάβας των. Ανεπανόρθωτοι, όμως, οπωσδήποτε, είναι αι βλάβαι δια τα παιδιά. Το Ελληνικόν Κράτος θα έχη, μετά τον πόλεμον, ν’ αντιμετωπίση προβλήματα των κοινωνικών νόσων (φυματίωσις κλπ.) εις βαθμόν αφάνταστον!» Έκθεση καθηγητή – ακαδημαϊκούΓ. Ιωακείμογλου, Μάρτιος 1942.
Κανείς δεν δικαιούται πλέον να αγνοεί το πρωτοφανές μαρτύριο στο οποίο υποβλήθηκε ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η τρομοκρατία της πείνας, των μαζικών εκτελέσεων και των καθημερινών βασανιστηρίων, η αρπαγή του πλούτου και η προσπάθεια εθνικού διαμελισμού ...
εντάσσονται σε ένα οργανωμένο σχέδιο γενοκτονίας, που υπηρέτησε με συνέπεια, αλλά, ευτυχώς, χωρίς επιτυχία το Γ’ Ράιχ. Από την πρώτη έως την τελευταία μέρα, τα κατοχικά στρατεύματα, με πρωταγωνίστρια τη Γερμανία, έκαψαν, κατέστρεψαν, έκλεψαν και λεηλάτησαν χωρίς όριο, παραβιάζοντας κάθε έννοια δικαίου και στερώντας ακόμη και τα στοιχειώδη μέσα συντήρησης και αναπαραγωγής του πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι λόγω της πείνας, των εκτελέσεων, των ασθενειών και της υπογεννητικότητας ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 1.106.000 ανθρώπους (περίπου 13,5% μείωση του πληθυσμού), χαρίζοντας στην Ελλάδα το θλιβερό προνόμιο, όπως επισημαίνει ο Μανώλης Γλέζος, να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου ο πληθυσμός της αμέσως μετά την Κατοχή ήταν μικρότερος αυτού που είχε στην έναρξή της! 1.170 χωριά κάηκαν, το 25% των κατοικιών καταστράφηκε (πάνω από 400.000 σπίτια), όπως και το 70% των λιμενικών εγκαταστάσεων, το 75% του εμπορικού μας στόλου, μεγάλο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και το σύνολο των σιδηροδρομικών γεφυρών και τούνελ. Με την κυκλοφορία των κατοχικών κάλπικων μάρκων, τη δήμευση του 80% των μέσων μεταφοράς και του 51% των δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, την αρπαγή των τροφίμων, των μεταλλευμάτων και κάθε πολύτιμου πόρου, με το κλήρινγκ και το κατοχικό αναγκαστικό δάνειο, αλλά και κάθε άλλο ευφάνταστο τρόπο, έπεσαν σαν ακρίδα στον εθνικό μας πλούτο και ρούφηξαν τη χώρα μας μέχρι το μεδούλι.
Τα παιδιά ήταν τα πιο μεγάλα θύματα: πολλά απ’ αυτά πέθαναν, ακόμη περισσότερα έμειναν ορφανά, ενώ στο σύνολό τους όσα επέζησαν υπέφεραν λόγω της πείνας με αποτέλεσμα βαριές συνέπειες στην υγεία τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 75% των παιδιών υπέφερε από ασθένειες, ακόμα και μετά τη λήξη της Κατοχής! Ο πόνος, η οδύνη και το βαθύ πένθος για την απώλεια των αγαπημένων μας συγγενών και συμπατριωτών εναλλάσσονταν με την αγωνία για την καθημερινή επιβίωση, την βασανιστική αναζήτηση τροφής, την αφόρητη εκμετάλλευση της εργασίας και του πλούτου του, τους καθημερινούς εξευτελισμούς και τα βασανιστήρια από τους κατακτητές, το φόβο για νέες θηριωδίες. Κι όμως, ο λαός μας δεν υποτάχθηκε, δεν έσκυψε το κεφάλι˙ οργανώθηκε στην Αντίσταση, αγωνίστηκε με απαράμιλλη γενναιότητα και αυταπάρνηση και προκάλεσε καίρια πλήγματα στα ευρύτερα στρατιωτικά σχέδια του Άξονα.
Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών, η Ελλάδα υφίσταται μία νέα μεγάλη κοινωνική δοκιμασία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Η δραματική μείωση του ΑΕΠ κατά 25%, τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας, με ιδιαίτερη ένταση στην ανεργία των νέων και τη μακροχρόνια ανεργία, ο αριθμός – ρεκόρ των ανθρώπων που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας καθώς και των ανασφάλιστων, οι μαθητές που λιποθυμούν λόγω της πείνας, η δραματική αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που σταδιακά αποκαλύπτεται, η απορύθμιση του ΕΣΥ, η διάλυση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού διαμορφώνουν μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που απαιτεί γενικό συναγερμό. Παρά τις νεοφιλελεύθερες, αντικοινωνικές και ατελέσφορες εμμονές του ευρωπαϊκού ιερατείου, που υπό την πίεση της γερμανικής τάξης πραγμάτων πιέζει διαρκώς για νέα μέτρα λιτότητας, είναι μονόδρομος η λήψη άμεσων μέτρων αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, ανασυγκρότησης του κοινωνικού κράτους και ανάπτυξης.
Στη συγκυρία αυτή, κι έχοντας βιώσει επί χρόνια το μαρτύριο των πολιτικών του μνημονίου και τον αρνητικό ρόλο αρκετών ΜΜΕ της αλλοδαπής στην επιβολή της καταστροφικής αυτής πολιτικής, μας ξάφνιασαν και μας συγκίνησαν τα αποσπάσματα που παρακολουθήσαμε από την εκπομπή της ZDF. Με εξαιρετικό χιούμορ και τεκμηρίωση η δημόσια γερμανική τηλεόραση προσεγγίζει το ρόλο της Γερμανίας στην Ελλάδα: η τρόικα επιβάλλει παράλογους όρους στην ελληνική οικονομία, καταδικάζοντας σε λιτότητα και ύφεση το λαό. Ως αντάλλαγμα δίνει στην Ελλάδα ένα τεράστιο δάνειο αλλά το παίρνει ολόκληρο αμέσως πίσω, απαιτώντας την πιστή τήρηση των κανόνων και την αποπληρωμή των χρεών, χωρίς κόλπα. Κάτι όμως που ξεχνά πλήρως όταν πρόκειται για τις γερμανικές οφειλές, για τις οποίες, η δημοκρατική Γερμανία, μετήλθε όλων των μέσων για να τις θέσει στις καλένδες.Συγκλονίζει η σεμνή και βαθιά ανθρώπινη παρουσία του θρυλικού Αργύρη Σφουντούρη, του 4χρονου αγοριού, που έμεινε πεντάρφανο στη Σφαγή του Διστόμου το 1944 και αφιέρωσε τη ζωή του για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων, για να εισπράξει όμως την επίσημη απάντηση της δημοκρατικής Γερμανίας ότι το Ολοκαύτωμα του Διστόμου ήταν «αναπότρεπτες απώλειες στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων» και άρα δεν δικαιολογείται αποζημίωση των θυμάτων!
Την καυστική και πολιτικά εύστοχη αυτή εκπομπή πρέπει να τη δουν όλοι οι Έλληνες, όλοι οι Γερμανοί, όλοι οι Ευρωπαίοι. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του και το τηλεοπτικό δίκτυο που είχε το θάρρος να το προβάλει. Όμως το ερώτημα προς το βαθύ γερμανικό κράτος, που παραμένει προκλητικά αδιάλλακτο επί δεκαετίες, προβάλλει αβίαστα: Επιτέλους, πότε θα τελειώσει η υποκρισία; Πότε θα αποδοθεί δικαιοσύνη;
Πότε θα τεθεί οριστικά τέρμα στη μαύρη βίβλο της Κατοχής;
Το ζήτημα των γερμανικών οφειλών, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, μπορεί να ενώσει τους Έλληνες και τους Γερμανούς! Αρκεί να σκύψουμε όλοι πάνω στην ιστορική αλήθεια και να αποφύγουμε τις διχαστικές κραυγές. Όχι τυχαία, σε ανύποπτη στιγμή, ο Μανώλης Γλέζος κι ο Αργύρης Σφουντούρης μίλησαν κι εξακολουθούν να μιλούν για την ειλικρινή φιλία Ελλήνων και Γερμανών, που πρέπει να χτιστεί στα θεμέλια της δικαιοσύνης και της ισότητας. «Διεκδίκηση! Όχι εκδίκηση» το σύνθημα του Εθνικού Συμβουλίου. «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση!» το κοινό σύνθημα Ελλήνων και Γερμανών. Είναι βέβαιο ότι Έλληνες και Γερμανοί μπορούμε να χτίσουμε από κοινού ένα καλύτερο μέλλον, με θεμέλια την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ειλικρίνεια, την δικαιοσύνη!
Θα βρεθεί λύση, όχι γιατί το θέλουν οι κυβερνήσεις αλλά, κυρίως, γιατί το θέλουν οι λαοί! Αγωνιζόμαστε, αισιοδοξούμε, επαγρυπνούμε!
«Στην Ελλάδα εφαρμόζεται, βίαια και αποτρόπαια, η "νέα" οικονομική πολιτική που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. Δυστυχώς, εφαρμόζεται από δήθεν Ελληνες», δηλώνει στην «Κ.Ε.» ο Αργύρης ΣφουντούρηςΔολοφονούν πάνω από 200 κατοίκους, βρέφη, παιδιά, εγκύους, ακόμη και τους ηλικιωμένους του χωριού. Το αγόρι το πηγαίνουν σκελετωμένο από την πείνα σε ένα ορφανοτροφείο στον Πειραιά, όπου έχουν εισαχθεί πολύ περισσότερα από 1.000 ορφανά του πολέμου.
Ο Αργύρης Σφουντούρης, παις ων, στο Δίστομο* Κύριε Σφουντούρη, τιμή μας να σας φιλοξενούμε στην «Κ.Ε.». Πώς ξεφορτώνει κάποιος το βάρος του ναζισμού;
Ο Αργύρης Σφοντούρης γεννιέται το 1940 στο Δίστομο/Ελλάδα. Οι τρεις αδελφές του είχαν ήδη γεννηθεί, και τώρα οι γονείς χαίρονται για την γέννηση του πρώτου τους γιού. Και μαζί τους χαίρεται και ο παππούς, που θα έχει έναν εγγονό, που σύμφωνα με την παράδοση θα πάρει το όνομά του: Αργύρης.
Τον Απρίλιο του 1941 εισβάλλει η Βέρμαχτ στην Ελλάδα. Ως συνέπεια της κατοχής ο πληθυσμός των πόλεων σύντομα αρχίζει να υποφέρει αφάνταστα από τον λοιμό. Αντίθετα από τις πόλεις, η καθημερινότητα του χωριού στην κατοχή, μακριά από τις πόλεις, αντέχεται. Όμως, στις 10 Ιουνίου του 1944 χτυπάει το χωριό μια απρόσμενη συμφορά. Αφού στρατιώτες μιας γερμανικής ειδικής μεραρχίας των Ες-Ες κλείνουν τους δρόμους προς το χωριό, αρχίζει αυτό, που οι Γερμανοί τότε το ονόμασαν «μέτρα εξιλέωσης»: Ως εκδίκηση για το θάνατο μερικών συμπατριωτών τους σε μία μάχη με Έλληνες αντάρτες κοντά στο διπλανό χωριό, οι Γερμανοί στρατιώτες σκοτώνουν πρώτα 12 αγρότες και μετά σφάζουν ολόκληρο τον πληθυσμό του χωριού. Σκοτώνουν πάνω από 200 κατοίκους, βρέφη, παιδιά, εγκύους γυναίκες, ακόμη και τους ηλικιωμένους του χωριού. Ο Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς. Η σφαγή, που γίνεται μόλις τέσσερις μέρες μετά την εισβολή των συμμάχων στη Νορμανδία (6 Ιουνίου του 1944), θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες του είδους της. (ΒλέπεΠαράρτημα A).
Στο ορφανοτροφείο
Το αγόρι, που δεν έχει κλείσει ακόμη τα τέσσερα, το πηγαίνουν σ' ένα ορφανοτροφείο στον Πειραιά, όπου έχουν εισηχθεί πολύ περισσότερα από χίλια ορφανά του πολέμου. Επειδή είναι σκελετωμένος από την πείνα, τον πηγαίνουν σ' ένα πιο μικρό ορφανοτροφείο στην άλλη άκρη της Αθήνας. Εδώ μπορεί να γίνει μία καλύτερη, πιο ατομική περίθαλψη, αλλά κι εκεί, μία και έχει προβλήματα με το στομάχι, δυσκολεύεται να αφομοιώσει την τροφή.
Πέρα από αυτό δεν έχει καταλαγιάσει και ο εξωτερικός κίνδυνος: ενώ ο Παγκόσμιος Πόλεμος κοντεύει να τελειώσει, αρχίζει στην Ελλάδα ένας πικρός, μακρόχρονιος εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους αντάρτες της αριστεράς και στα παρακρατικά σώματα της δεξιάς, τους κυβερνόφρονες, τα οποία υπόστηρίζουν πρώτα οι Άγγλοι και αργότερα οι Αμερικανοί — γιατί κατά τη γνώμη τους δεν επιτρέπεται οι αριστεροί σε καμία περίπτωση να πάρουν τα ηνία της χώρας στο χέρι. Οι πρώτοι οιωνοί του Ψυχρού Πολέμου.
΄Ομως τότε, ο Αργύρης είναι στο μεταξύ οχτώμισι χρονών, εμφανίζεται μια αποστολή του Ερυθρού Σταυρού στο ορφανοτροφείο και διαλέγει μερικά παιδιά, που προορίζονται να σταλούν σε ταξίδι σε μία μακρινή χώρα: ένα ταξίδι στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι του Τρόγκεν. Σ'ένα σπίτι με Έλληνες «κατ΄ οίκον γονείς» και με ελληνόπουλα ορφανά πολέμου, σ'ένα χωριό με παιδιά απ' όλη την Ευρώπη, σε μία «άθικτη» χώρα, σ' ένα καινούριο μέλλον.
Μακριά από την πατρίδα — καινούρια πατρίδα
Για την μεταπολεμική Ελβετία το παιδικό χωριό Πεσταλότσι θεωρείται η προσωποποίηση ενός καθ΄ εαυτού ελβετικού ιδεώδους: Σκοπός είναι εδώ να γίνεται πραγματικότητα η ανθρωπιστική δέσμευση, να προσφέρεται βοήθεια, να επουλωθούν οι πληγές του πολέμου, να γίνεται δυνατή η συμβίωση και η συμφιλίωση διαφορετικών εθνικών ομάδων στην καρδιά της Ευρώπης. Μετά από μία αρχικά πεισματώδη αντίσταση ιδρύεται σύντομα δίπλα στο πολωνικό, ουγγρικό, ελληνικό, ιταλικό, αγγλικό και γαλλικό σπίτι και ένα γερμανικό σπίτι, που όμως την αρχική περίοδο διευθύνεται από τον Ελβετό Διευθυντή Άρθουρ Μπιλ (Arthur Bill) — ανέχονται μεν τα γερμανικά παιδιά, Γερμανούς ενήλικες ωστόσο μόνο χρόνια μετά τους δέχονται στο χωριό.
Σιγά-σιγά ο Αργύρης ξαναβρίσκει τις δυνάμεις του και κερδίζει την προσοχή (των δασκάλων του), και μπορεί στη συνέχεια να επισκεφτεί το λύκειο στο Τρόγκεν. Μετά το απολυτήριο πηγαίνει στη Ζυρίχη, όπου σπουδάζει στο Πολυτεχνείο (ΕΤΗ) μαθηματικά, πυρηνική φυσική και αστροφυσική.
Ο Αργύρης, μικρός ακόμα και καθηγητής της φυσικής, αρχίζει να γράφει ποιήματα και δοκίμια. Εδώ και πολύ καιρό σκέφτεται, μιλάει και γράφει στα γερμανικά — πράγμα για το οποίο τον κατηγορούν στις επισκέψεις του στο πατρικό του χωριό, αν και όχι στα ανοιχτά, ότι τάχα είναι προδότης … Επίσης αρχίζει να μεταφράζει τους ποιητές και συγγραφείς της πατρίδας του (Καζαντζάκη, Καβάφη, Σεφέρη, Ρίτσο και πολλούς άλλους) στη γερμανική γλώσσα. Οι μεταφράσεις του, οι βιβλιοκρισίες και νεκρολογίες δημοσιεύονται πολύ τακτικά στην εφημερίδα «Neue Zürcher Zeitung», στο περιοδικό «du», στην εφημερίδα «Tages Anzeiger» και σε άλλα περιοδικά.
Η Χούντα
Τότε, το 1967, γίνεται το πραξικόπημα των στρατιωτικών στην Ελλάδα. Μία βίαια δικτατορία κυβερνά την Ελλάδα. Πάνω από 100.000 συμπατριώτες — πολιτικά αλλόφρονες, διανοούμενοι, συγγραφείς, μουσικοί όπως π.χ. ο Μίκης Θεοδωράκης, αριστεροί … καταδιώκονται τα επόμενα εφτά χρόνια, ...μπαρκάρουν για ερημονήσια, συλλαμβάνονται, βασανίζονται. Μαζί με φοιτητές από τη Ζυρίχη και πολιτικούς διοργανώνει ο Αργύρης μόλις ένα μήνα μετά την ανάληψη της εξουσίας μία διαδήλωση «Ενάντια στη Χούντα στην Ελλάδα», όπου μιλούν και ο Max Frisch και ο August E. Hohler. Στη Ζυρίχη εκδίδει το πολιτιστικό περιοδικό «Προπύλαια», στο οποίο δημοσιεύει νέα ποιήματα και άλλα έργα, τα οποία απαγορεύονται στην Ελλάδα.
Πιστεύει ότι έτσι μπορεί ο ίδιος να αγωνιστεί , έτσι ώστε να επανεγκατασταθεί η δημοκρατία στην πατρίδα του.
Tο 1970 τιμάται για αυτό με ένα τιμητικό βραβείο από το συμβούλιο της Κυβέρνησης της Ζυρίχης. Ένας ξαδελφός του τον προειδοποιεί τηλεφωνικά και έτσι ακυρώνει τελευταία στιγμή ένα ταξίδι που είχε προγραμματίσει για την Ελλάδα, — και αυτός θα είχε πέσει θύμα των εκκαθαριστικών δράσεων του Στρατού.
Γιατί στην Ελλάδα τον έχουν γραμμένο εδώ και καιρό στη μαύρη λίστα. Για αυτό και δεν του ανανεώνουν το διαβατήριό του στο Ελληνικό Προξενείο της Ζυρίχης. Και δεν κατέχει ελβετικό διαβατήριο, γιατί οι απόφοιτοι του παιδικού χωριού προβλέπεται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Από αυτήν την στιγμή δεν του επιτρέπουν πλέον να ταξιδέψει• η Ελβετία που τον φιλοξενεί, του γίνεται εξορία. Και έτσι υποβάλλει αίτηση πολιτογράφησης, που διαρκεί 52 μήνες για να γίνει δεκτή — και εδώ στην Ελβετία οι υπηρεσίες διαθέτουν ήδη έναν φάκελο για τον νεαρό …
Ο κοσμοπολίτης
40 χρονών ακολουθεί μία ριζοσπαστική ρήξη: ο Αργύρης αποφασίζει να ασχοληθεί με την αναπτυξιακή βοήθεια, κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανάπτυξη και Συνεργασία (NADEL) στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ), και στη συνέχεια περνάει μερικά χρόνια στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία, όπου συνεργάζεται σε ένα πρόγραμμα για την ίδρυση Ανώτατων Τεχνικών Σχολών. Αργότερα θα χαρακτηρίσει αυτή την εποχή ως την ωραιότερη της ζωής του: «σαν να έσβηνε εκεί κατά κάποιον τρόπο το παρελθόν μου και όλα τα τραγικά, που είχα ζήσει, χωρίς να το έχω απωθήσει και χωρίς να είναι πλέον ένα θέμα που απαγορεύεται να το θίξει κανείς, σαν ταμπού. Ανήκει και αυτό στη ζωή, χωρίς να πονάει.»
Επανένωση — Αποζημίωση
Στο μεταξύ το 1990, πίσω στην Ευρώπη, έχει πέσει το τείχος του Βερολίνου. Με αυτή την επανένωση της Γερμανίας παρουσιάζεται μία καινούρια, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα νομική κατάσταση. Γιατί για πρώτη φορά, σχεδόν 50 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, θα μπορούσε να είναι εφικτό, να ζητήσει κανείς αποζημίωση για τα φρικτά που έχει υποστεί ο κόσμος στον πόλεμο (βλέπε και Παράρτημα B — Νομικό υπόβαθρο για τις ελληνικές απαιτήσεις πολεμικής αποζημίωσης).
«Συνέδριο για την Ειρήνη»
Με αφορμή την 50ή επέτειο της σφαγής του Διστόμου ο Αργύρης διοργανώνει το 1994 σε συνεργασία με την κοινότητα του Διστόμου στο Ευρωπαϊκό κέντρο πολιτισμού στους Δελφούς ένα «Συνέδριο για την Ειρήνη». Σκοπός είναι οι συμμετέχοντες του συνεδρίου να εξετάσουν τα θέματα «Μνήμη — Θρήνος — Ελπίδα» για τις προσπάθειες στην Γερμανία, στην Ελλάδα και αλλού για την αποζημίωση, την υπερνίκηση του μίσους και την συμφιλίωση. Καταφτάνουν συνολικά 19 εισηγήτριες και εισηγητές, ιστορικοί, δημοσιογράφοι, ερευνήτριες του εγκεφάλου, κοινωνιολόγοι, ψυχαναλυτές, αντιστασιακοί, κοινωνικοί λειτουργοί ανηλίκων, νομομαθείς από την Αθήνα, την Ζυρίχη, το Βερολίνο και άλλες πόλεις.
Γίνεται μία ανταλλαγή των αποτελεσμάτων της έρευνας, συζητούνται προϋποθέσεις για την ειρηνική συμβίωση και τη συμφιλίωση των λαών, ψυχολογικά αίτια, που καθιστούν δυνατές τέτοιες απάνθρωπες πράξεις. Μόνο μια ομάδα δεν αντιπροσωπεύεται: παρόλες τις εντατικές προσπάθειες και τα αιτήματα δεν δέχτηκε κανένας Γερμανός πολιτικός, ούτε και ο Γερμανός Πρέσβης της Αθήνας, να συμμετέχει στο συνέδριο. Για τον Αργύρη μία μεγάλη απογοήτευση.
Επειδή γνωρίζει την μεγάλη σημασία του γερμανικού συμβολαίου της επανένωσης, επισκέπτεται τη γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα. Ρωτάει λοιπόν τώρα πώς θα μπορούσε να εγείρει μία αξίωση για αποζημίωση για τις ζημιές των συνεπειών του πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1995 λαμβάνει ως απάντηση μία επιστολή της πρεσβείας, η οποία αναφέρει αυτολεξεί ότι η σφαγή πρέπει να θεωρηθεί ως «μέτρο στα πλαίσια της διεξαγωγής του πολέμου», και ότι για το λόγο αυτό δεν υφίσταται δικαίωμα αποζημίωσης. Το γεγονός ότι η βαρύτητα της σφαγής ακόμα και 50 χρόνια μετά δεν αναγνωρίζεται πλήρως, αλλά αντιθέτως υποβιβάζεται, τον πληγώνει βαθιά.
Η Αγωγή
Πολύ γρήγορα- χωρίς να χάσει χρόνο- καταθέτει ο Αργύρης μαζί με τις τρεις του αδελφές στη Γερμανία αγωγή. Παράλληλα με αυτό καταθέτουν αγωγή στην Ελλάδα 290 ζημιωθέντες, συγγενείς και επίγονοι από το Δίστομο .
Για την Γερμανία το θέμα αυτό εξελίσσεται σε ένα πολύ λεπτό θέμα. Εάν η αγωγή του Αργύρη ή η ομαδική αγωγή από το Δίστομο έχει τελικά επιτυχία, θα είχε αυτό ως αποτέλεσμα μία πλημμύρα αξιώσεων αποζημίωσης με συνέπεια η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας να αναγκαστεί να αντιμετωπίσει τεράστιες διεθνείς αξιώσεις, τις οποίες μπόρεσε για δεκαετίες μέχρι σήμερα να τις αποκρούσει και να τις αναβάλει.
Στα επόμενα χρόνια απορρίπτουν την αγωγή και το Πρωτοδικείο της Βόννης και το Εφετείο της Κολωνίας αλλά και το Γερμανικό Ακυρωτικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, παραδόξως και με εν μέρει αντιφατικές αιτιολογήσεις: ιδιώτες δεν μπορούν να προβάλλουν αξιώσεις, και σίγουρα όχι αξιώσεις, τις οποίες μπορούν οι ίδιοι να προβάλλουν έναντι του Γερμανικού Κράτους. — Κι όμως, ιδιώτες θα μπορούσαν μεν να προβάλουν αξιώσεις στην περίπτωση των εγκλημάτων του πολέμου, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση ισχύει ο νόμος του 1944, και εκεί δεν προβλέπεται μία τέτοια αγωγή… Μία συνταγματική προσφυγή υποβάλλεται το 2003 στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης. Τον Μάρτιο του 2006 βγαίνει η απόφαση: είναι αρνητική. Τον Ιούνιο του 2006 υποβάλλεται, ως τελευταίο νομικό μέσο, μία προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο (βλέπε Παράρτημα Γ). Η απάντηση από το Στρασβούργο αναμένεται ακόμη.
Και μετά;
Ο Αργύρης δοκιμάζει ένα κουραστικό στρόβιλο με τις αγωγές, τις δικάσιμες, τις δραστηριότητες, τις εισηγήσεις σε εκδηλώσεις και αντεκδηλώσεις. Ένα καταθλιπτικό συναίσθημα το να αισθάνεται ανήμπορο θύμα για άλλη μία φορά. Αμφιβολίες, εάν όλα αυτά άξιζαν τον κόπο. Μπορεί τάχα η απώλεια των γονέων, η έλλειψη των παιδικών χρόνων, να αναιρεθεί με χρήμα; — Το κενό επιστρέφει. Και μετά;
Κι όμως στις στιγμές της αμφιβολίας αναδύεται για παράδειγμα επίσης η ανάμνηση του «γονατισμού» του Βίλι Μπράντ στη Βαρσοβία. Τι ασυνήθιστη πράξη! Αυτή η στάση, αυτή η βουβή χειρονομία του Γερμανού Καγκελάριου, μία βουβή τελετουργία, που παραμέλησε τον συνήθη πολιτικό κώδικα. Και μετά τα λόγια του: «ντρέπομαι», τα οποία μετέτρεψαν αυτό το προσωπικό, αυτό το πολύ ιδιωτικό συναίσθημα σε πολιτικό μανιφέστο, και που είχαν παγκόσμια φοβερή επήρρεια.
Έναν στόχο του πάντως πέτυχε ο Αργύρης με το παραπάνω: Η σφαγή του Διστόμου είχε μία δημοσιότητα και μία μετέπειτα απήχηση, που δεν την περίμενε ποτέ. Ακόμη και το Γερμανικό Ακυρωτικό Δικαστήριο της Καρλσρούης διαπίστωσε ότι η σφαγή του Διστόμου υπήρξε ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και με τα χρόνια δημιουργήθηκαν άπειρες προσωπικές φιλίες, όπως η σχέση με την ομάδα εργασίας του Διστόμου από το Αμβούργο, στην οποία ο Αργύρης βρήκε τον Γερμανό δικηγόρο του Martin Klingner, ο οποίος τον υπερασπίζεται ενώπιον του δικαστηρίου.
Ο Αργύρης αφοσιώνεται στα δικά του σχέδια. Θέλει να επεξεργαστεί ένα δικό του θεατρικό κομμάτι: «Η υιοθέτηση της ανθρωπιάς» («Die Adoption der Menschlichkeit»). Δουλεύει σε ένα σχέδιο για μία καινούρια έκδοση της Σύμβασης της Γενεύης. Υπό τον όρο «Πρωτοβουλία για την τιμή του στρατιώτη» επιδιώκει να θεμελιώσει στη Σύμβαση της Γενεύης να δημιουργηθούν παγκόσμιοι κανόνες για την εκπαίδευση των στρατιωτών. Σκοπός είναι να ανήκει στα καθήκοντα του στρατιώτη, το να αρνείται να εκτελέσει απάνθρωπες διαταγές και να αντιστέκεται σε προτροπές για εγκληματικές πράξεις.
Ο Αργύρης σκέφτεται να πουλήσει το πατρικό του σπίτι στο Δίστομο. Είναι αμφίβολο όμως, εάν ποτέ κάποιος θελήσει να αγοράσει το σπίτι, σε ένα χωριό, το οποίο δεν συνήλθε ποτέ πραγματικά από εκείνη τη σφαγή, σε ένα μέρος, όπου η ζωή κυλάει με αργό ρυθμό, όπου συνεχίζεται η αστυφιλία. Κι όμως: με αυτό συνδέεται η επιθυμία, που μια έρχεται και μια φεύγει, δηλαδή η επιθυμία του να αποβάλλει το παρελθόν, ελεύθερος, χωρίς το βάρος της μνήμης, βαδίζοντας προς την ελευθερία …
Προς το παρόν ο Αργύρης συνεχίζει να ταξιδεύει ανάμεσα σε Ζυρίχη, Δίστομο και Αθήνα, πέρα-δώθε.
PDF 324 KB
==========================
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Σχετικά: Δίστομο
Γράφει ο Αριστομένης Ι. Συγγελάκης Μέλος της Σ.Ε. του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα και της Ένωσης Θυμάτων Ολοκαυτώματος Δήμου Βιάννου:
«Εκείνοι οι οποίοι δεν ηδυνήθησαν να πληρώσουν τας τιμάς της Μαύρης Αγοράς λόγω ελλείψεως περιουσιακών στοιχείων, απέθανον. Ο λαός τρώγει τας σάρκας του και την περιουσίαν του. Ελάττωσις βάρους του σώματος μέχρι 15-20% παρατηρείται ακόμη και εις ανωτέρας κοινωνικάς τάξεις. Ελαττουμένων αφ’ ενός μεν των αποθεμάτων του σώματος, αφ’ ετέρου δε των περιουσιακών στοιχείων, η κατάστασις του Λαού θα χειροτερεύση. Όταν εξαντληθούν τ’ ανωτέρω αποθέματα ο αριθμός των θυμάτων θα αυξηθή εις πολύ ανώτερα επίπεδα. Και αν μεν ο πόλεμος δεν διαρκέση επί μακρόν, οι ενήλικες θα δυνηθούν, ίσως, να επανορθώσουν τας βλάβας των. Ανεπανόρθωτοι, όμως, οπωσδήποτε, είναι αι βλάβαι δια τα παιδιά. Το Ελληνικόν Κράτος θα έχη, μετά τον πόλεμον, ν’ αντιμετωπίση προβλήματα των κοινωνικών νόσων (φυματίωσις κλπ.) εις βαθμόν αφάνταστον!» Έκθεση καθηγητή – ακαδημαϊκούΓ. Ιωακείμογλου, Μάρτιος 1942.
Κανείς δεν δικαιούται πλέον να αγνοεί το πρωτοφανές μαρτύριο στο οποίο υποβλήθηκε ο ελληνικός λαός κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Η τρομοκρατία της πείνας, των μαζικών εκτελέσεων και των καθημερινών βασανιστηρίων, η αρπαγή του πλούτου και η προσπάθεια εθνικού διαμελισμού ...
εντάσσονται σε ένα οργανωμένο σχέδιο γενοκτονίας, που υπηρέτησε με συνέπεια, αλλά, ευτυχώς, χωρίς επιτυχία το Γ’ Ράιχ. Από την πρώτη έως την τελευταία μέρα, τα κατοχικά στρατεύματα, με πρωταγωνίστρια τη Γερμανία, έκαψαν, κατέστρεψαν, έκλεψαν και λεηλάτησαν χωρίς όριο, παραβιάζοντας κάθε έννοια δικαίου και στερώντας ακόμη και τα στοιχειώδη μέσα συντήρησης και αναπαραγωγής του πληθυσμού. Υπολογίζεται ότι λόγω της πείνας, των εκτελέσεων, των ασθενειών και της υπογεννητικότητας ο πληθυσμός της χώρας μας μειώθηκε κατά 1.106.000 ανθρώπους (περίπου 13,5% μείωση του πληθυσμού), χαρίζοντας στην Ελλάδα το θλιβερό προνόμιο, όπως επισημαίνει ο Μανώλης Γλέζος, να είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη όπου ο πληθυσμός της αμέσως μετά την Κατοχή ήταν μικρότερος αυτού που είχε στην έναρξή της! 1.170 χωριά κάηκαν, το 25% των κατοικιών καταστράφηκε (πάνω από 400.000 σπίτια), όπως και το 70% των λιμενικών εγκαταστάσεων, το 75% του εμπορικού μας στόλου, μεγάλο μέρος του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου και το σύνολο των σιδηροδρομικών γεφυρών και τούνελ. Με την κυκλοφορία των κατοχικών κάλπικων μάρκων, τη δήμευση του 80% των μέσων μεταφοράς και του 51% των δημόσιων και ιδιωτικών επιχειρήσεων, την αρπαγή των τροφίμων, των μεταλλευμάτων και κάθε πολύτιμου πόρου, με το κλήρινγκ και το κατοχικό αναγκαστικό δάνειο, αλλά και κάθε άλλο ευφάνταστο τρόπο, έπεσαν σαν ακρίδα στον εθνικό μας πλούτο και ρούφηξαν τη χώρα μας μέχρι το μεδούλι.
Τα παιδιά ήταν τα πιο μεγάλα θύματα: πολλά απ’ αυτά πέθαναν, ακόμη περισσότερα έμειναν ορφανά, ενώ στο σύνολό τους όσα επέζησαν υπέφεραν λόγω της πείνας με αποτέλεσμα βαριές συνέπειες στην υγεία τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 75% των παιδιών υπέφερε από ασθένειες, ακόμα και μετά τη λήξη της Κατοχής! Ο πόνος, η οδύνη και το βαθύ πένθος για την απώλεια των αγαπημένων μας συγγενών και συμπατριωτών εναλλάσσονταν με την αγωνία για την καθημερινή επιβίωση, την βασανιστική αναζήτηση τροφής, την αφόρητη εκμετάλλευση της εργασίας και του πλούτου του, τους καθημερινούς εξευτελισμούς και τα βασανιστήρια από τους κατακτητές, το φόβο για νέες θηριωδίες. Κι όμως, ο λαός μας δεν υποτάχθηκε, δεν έσκυψε το κεφάλι˙ οργανώθηκε στην Αντίσταση, αγωνίστηκε με απαράμιλλη γενναιότητα και αυταπάρνηση και προκάλεσε καίρια πλήγματα στα ευρύτερα στρατιωτικά σχέδια του Άξονα.
Τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών, η Ελλάδα υφίσταται μία νέα μεγάλη κοινωνική δοκιμασία στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Η δραματική μείωση του ΑΕΠ κατά 25%, τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας, με ιδιαίτερη ένταση στην ανεργία των νέων και τη μακροχρόνια ανεργία, ο αριθμός – ρεκόρ των ανθρώπων που διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας καθώς και των ανασφάλιστων, οι μαθητές που λιποθυμούν λόγω της πείνας, η δραματική αύξηση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας που σταδιακά αποκαλύπτεται, η απορύθμιση του ΕΣΥ, η διάλυση του παραγωγικού και κοινωνικού ιστού διαμορφώνουν μία κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που απαιτεί γενικό συναγερμό. Παρά τις νεοφιλελεύθερες, αντικοινωνικές και ατελέσφορες εμμονές του ευρωπαϊκού ιερατείου, που υπό την πίεση της γερμανικής τάξης πραγμάτων πιέζει διαρκώς για νέα μέτρα λιτότητας, είναι μονόδρομος η λήψη άμεσων μέτρων αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, ανασυγκρότησης του κοινωνικού κράτους και ανάπτυξης.
Στη συγκυρία αυτή, κι έχοντας βιώσει επί χρόνια το μαρτύριο των πολιτικών του μνημονίου και τον αρνητικό ρόλο αρκετών ΜΜΕ της αλλοδαπής στην επιβολή της καταστροφικής αυτής πολιτικής, μας ξάφνιασαν και μας συγκίνησαν τα αποσπάσματα που παρακολουθήσαμε από την εκπομπή της ZDF. Με εξαιρετικό χιούμορ και τεκμηρίωση η δημόσια γερμανική τηλεόραση προσεγγίζει το ρόλο της Γερμανίας στην Ελλάδα: η τρόικα επιβάλλει παράλογους όρους στην ελληνική οικονομία, καταδικάζοντας σε λιτότητα και ύφεση το λαό. Ως αντάλλαγμα δίνει στην Ελλάδα ένα τεράστιο δάνειο αλλά το παίρνει ολόκληρο αμέσως πίσω, απαιτώντας την πιστή τήρηση των κανόνων και την αποπληρωμή των χρεών, χωρίς κόλπα. Κάτι όμως που ξεχνά πλήρως όταν πρόκειται για τις γερμανικές οφειλές, για τις οποίες, η δημοκρατική Γερμανία, μετήλθε όλων των μέσων για να τις θέσει στις καλένδες.Συγκλονίζει η σεμνή και βαθιά ανθρώπινη παρουσία του θρυλικού Αργύρη Σφουντούρη, του 4χρονου αγοριού, που έμεινε πεντάρφανο στη Σφαγή του Διστόμου το 1944 και αφιέρωσε τη ζωή του για τη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων, για να εισπράξει όμως την επίσημη απάντηση της δημοκρατικής Γερμανίας ότι το Ολοκαύτωμα του Διστόμου ήταν «αναπότρεπτες απώλειες στο πλαίσιο πολεμικών επιχειρήσεων» και άρα δεν δικαιολογείται αποζημίωση των θυμάτων!
Την καυστική και πολιτικά εύστοχη αυτή εκπομπή πρέπει να τη δουν όλοι οι Έλληνες, όλοι οι Γερμανοί, όλοι οι Ευρωπαίοι. Θερμά συγχαρητήρια στους συντελεστές του και το τηλεοπτικό δίκτυο που είχε το θάρρος να το προβάλει. Όμως το ερώτημα προς το βαθύ γερμανικό κράτος, που παραμένει προκλητικά αδιάλλακτο επί δεκαετίες, προβάλλει αβίαστα: Επιτέλους, πότε θα τελειώσει η υποκρισία; Πότε θα αποδοθεί δικαιοσύνη;
Πότε θα τεθεί οριστικά τέρμα στη μαύρη βίβλο της Κατοχής;
Το ζήτημα των γερμανικών οφειλών, όσο κι αν φαίνεται παράξενο, μπορεί να ενώσει τους Έλληνες και τους Γερμανούς! Αρκεί να σκύψουμε όλοι πάνω στην ιστορική αλήθεια και να αποφύγουμε τις διχαστικές κραυγές. Όχι τυχαία, σε ανύποπτη στιγμή, ο Μανώλης Γλέζος κι ο Αργύρης Σφουντούρης μίλησαν κι εξακολουθούν να μιλούν για την ειλικρινή φιλία Ελλήνων και Γερμανών, που πρέπει να χτιστεί στα θεμέλια της δικαιοσύνης και της ισότητας. «Διεκδίκηση! Όχι εκδίκηση» το σύνθημα του Εθνικού Συμβουλίου. «Δικαιοσύνη και Αποζημίωση!» το κοινό σύνθημα Ελλήνων και Γερμανών. Είναι βέβαιο ότι Έλληνες και Γερμανοί μπορούμε να χτίσουμε από κοινού ένα καλύτερο μέλλον, με θεμέλια την ισότητα, την αλληλεγγύη, την ειλικρίνεια, την δικαιοσύνη!
Θα βρεθεί λύση, όχι γιατί το θέλουν οι κυβερνήσεις αλλά, κυρίως, γιατί το θέλουν οι λαοί! Αγωνιζόμαστε, αισιοδοξούμε, επαγρυπνούμε!
Δείτε το video από την εκπομπή της ZDF:
Μόλις στα τέσσερά του χρόνια έζησε τη φρίκη του πολέμου. Στις 10 Ιουνίου του 1944 χτυπάει το χωριό του ο ναζιστικός τρόμος. Αφού στρατιώτες μιας γερμανικής ειδικής μεραρχίας των Ες-Ες κλείνουν τους δρόμους προς το χωριό, αρχίζει αυτό που οι Γερμανοί τότε το ονόμαζαν «μέτρα εξιλέωσης»: ως εκδίκηση για το θάνατο στρατιωτών τους σε μάχη με Ελληνες αντάρτες κοντά στο διπλανό χωριό, οι Γερμανοί εκτελούν πρώτα 12 αγρότες και μετά σφάζουν ολόκληρο τον πληθυσμό του χωριού.
«Στην Ελλάδα εφαρμόζεται, βίαια και αποτρόπαια, η "νέα" οικονομική πολιτική που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. Δυστυχώς, εφαρμόζεται από δήθεν Ελληνες», δηλώνει στην «Κ.Ε.» ο Αργύρης ΣφουντούρηςΔολοφονούν πάνω από 200 κατοίκους, βρέφη, παιδιά, εγκύους, ακόμη και τους ηλικιωμένους του χωριού. Το αγόρι το πηγαίνουν σκελετωμένο από την πείνα σε ένα ορφανοτροφείο στον Πειραιά, όπου έχουν εισαχθεί πολύ περισσότερα από 1.000 ορφανά του πολέμου.
Το μεγάλο ταξίδι
Οταν γίνεται οκτώμισι χρόνων, εμφανίζεται μια αποστολή του Ερυθρού Σταυρού στο ορφανοτροφείο και διαλέγει μερικά παιδιά, που προορίζονται να σταλούν σε ταξίδι σε μια μακρινή χώρα: ένα ταξίδι στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι του Τρόγκεν. Σιγά σιγά, ο Αργύρης ξαναβρίσκει τις δυνάμεις του, κερδίζει την προσοχή (των δασκάλων του) και μπορεί στη συνέχεια να επισκεφθεί το Λύκειο στο Τρόγκεν. Μετά το απολυτήριο, πηγαίνει στη Ζυρίχη, όπου σπουδάζει στο Πολυτεχνείο (ΕΤΗ) μαθηματικά, πυρηνική φυσική και αστροφυσική.
Ο Αργύρης, νέος ακόμα και καθηγητής της Φυσικής, αρχίζει να γράφει ποιήματα και δοκίμια. Στη Ζυρίχη την περίοδο της χούντας εκδίδει το πολιτιστικό περιοδικό «Προπύλαια», στο οποίο δημοσιεύει νέα ποιήματα και άλλα έργα, τα οποία απαγορεύονται στην Ελλάδα. Εχοντας συμπληρώσει τα 40 χρόνια, ακολουθεί μια ριζοσπαστική ρήξη: ο Αργύρης αποφασίζει να ασχοληθεί με την αναπτυξιακή βοήθεια, κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανάπτυξη και Συνεργασία (NADEL) στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ) και στη συνέχεια περνά μερικά χρόνια στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία, όπου συνεργάζεται σε ένα πρόγραμμα για την ίδρυση Ανώτατων Τεχνικών Σχολών.
Πριν από μερικά χρόνια, ο Ελβετός σκηνοθέτης Στέφαν Χάουπτ αποφάσισε να ανεβάσει την «Ασκητική» του Νίκου Καζαντζάκη στη Ζυρίχη. Χρειαζόταν έναν Ελληνα, όχι απαραιτήτως ηθοποιό, για να διαβάσει αποσπάσματα του έργου. Συναντήθηκε με τον Αργύρη Σφουντούρη, ο οποίος -συμπτωματικά- ήταν ο μεταφραστής της «Ασκητικής» στα γερμανικά. Ετσι, δημιουργήθηκε η ταινία «Ενα τραγούδι για τον Αργύρη». Την Πέμπτη, ώρα 9 π.μ., ο Αργύρης Σφουντούρης μιλά στους μαθητές των Εκπαιδευτηρίων Γείτονα στη Βάρη, με αφορμή την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου.
Ο Αργύρης Σφουντούρης, παις ων, στο Δίστομο* Κύριε Σφουντούρη, τιμή μας να σας φιλοξενούμε στην «Κ.Ε.». Πώς ξεφορτώνει κάποιος το βάρος του ναζισμού;
- Με θάρρος, υπομονή, επιμονή και αξιοπρέπεια.
* Επουλώνονται τα παιδικά τραύματα;
- Οχι. Μεγαλώνοντας και δημιουργώντας, αντέχεις καλύτερα στον πόνο.
* Κλείνουν οι πληγές του πολέμου;
- Για τους ηττημένους, όπως έδειξε το παράδειγμα της Γερμανίας, (υπερ)βολικά γρήγορα. Για τους νικητές, όχι. Δυστυχώς, η άπτερη νίκη δεν μπορεί να πετάξει.
* Μάθατε να ζείτε με το παρελθόν;
- Η μνήμη δεν είναι παρελθόν, είναι σπόρος της σκέψης και του καρπού, θεμέλιο της ζωής.
* Πώς το ξεπεράσατε, πώς δώσατε θετικό νόημα στα έργα σας;
- Δεν το ξεπέρασα. Εμαθα να το αντέχω, να οραματίζομαι και να μάχομαι για μια ανθρωπότητα που δεν παραμένει ουτοπία.
* Σε ένα νεαρό που κάνει γκράφιτι σε τοίχο τη σβάστικα τι θα λέγατε;
- Θα τον έφερνα στο Μαυσωλείο του Διστόμου να βρεθεί αντιμέτωπος με ένα αποτέλεσμα των πράξεών του.
* Την αποδοχή της Χρυσής Αυγής από μερίδα συνελλήνων μας πώς τη σχολιάζετε;
- Είναι αποτέλεσμα της υποκριτικής και μονοδιάστατης ηθικής της μεταπολεμικής ελληνικής κοινωνίας.
* Λένε πως οι Γερμανοί είχαν προαποφασίσει τη σφαγή του Διστόμου. Ακόμη και την αφορμή που ζητούσαν, την προκάλεσαν οι ίδιοι...
- Υπάρχουν πολλές ανεξερεύνητες πτυχές, που, δυστυχώς, κανένας δεν κατάφερε ή θέλησε να εξερευνήσει στα (τόσο πλούσια!) γερμανικά αρχεία. Η ΑΛΗΘΕΙΑ, όπως έχω λόγους να πιστεύω εγώ, θα ήταν σεισμός για την πολιτική της μεταπολεμικής Γερμανίας.
Απαντήσεις
* Πώς αποφασίσατε να σπουδάσετε αστροφυσική;
- Γιατί η μαθηματική αστρονομία ήταν για μένα το πρότυπο της αποτελεσματικής σκέψης και ήθελα να εξασκηθώ πολύ, ώστε να μπορέσω, αχ, να βρω απαντήσεις και στις άλλες δύσκολες ερωτήσεις που με βασάνιζαν.
* Η ανθρωπιστική σας δράση με το Ελβετικό Σώμα Βοήθειας στα θύματα καταστροφών στη Σομαλία κ.α. ήταν λυτρωτική; Τι σας πρόσφερε;
- Πήγα για να προσφέρω, όχι για να λυτρωθώ. Κι όμως, αργότερα είχα τύψεις, όταν κατάλαβα πόσο λίγα πρόσφερα και πόσο πολύ ωρίμασα, αντιμετωπίζοντας σε γεωγραφικό και ιστορικό καθρέφτη τη συνεχή επανάληψη της απάνθρωπης βίας και του ανθρώπινου πόνου.
* Η ωραιότερη ερώτηση που δεχθήκατε από μαθητή σχολείου;
- Αν έχω φυλάξει το γράμμα του Einstein...
* Το γράμμα που λάβατε και σας συγκίνησε;
- Από ένα νέο Ελληνα, που είδε το ντοκιμαντέρ και γνώρισε έτσι έμμεσα την ιστορία του παππού του, ενώ συγχρόνως κατάλαβε γιατί ο παππούς του σιωπούσε τόσο επίμονα για το πικρό παρελθόν του.
* Το γερμανικό ακροατήριο, που ακούει τις ομιλίες σας, πώς αντιδρά;
- Πολύ συγκινημένα, συνήθως με μεγάλη έκπληξη, που δεν τους δίδαξαν την αληθινή ιστορία τους στα σχολεία.
* Τι μας οφείλει η Γερμανία;
- Εκτός απ' τα οικονομικά, μας οφείλει το σεβασμό που δεν επέδειξε -ούτε ως λαός ούτε ως εξουσία (ή «ελίτ»)- απέναντι στα θύματά της, αλλά ούτε καν απέναντι στα παιδιά της και το μέλλον της. Η εξάλειψη από τους Γερμανούς ναζί κάθε ηθικής και αξιοπρέπειας ήταν τόσο ολοκληρωτική, ώστε η μεταπολεμική Γερμανία δεν είχε ούτε πρότυπο ούτε σπόρο για ένα έντιμο μέλλον.
Παγκοσμιοποίηση
* Ενα σχόλιο για τα θύματα του σημερινού οικονομικού πολέμου;
- Η κρίση ήταν αναπόφευκτη, λόγω της μεγάλης πολιτικής και κοινωνικής διαφθοράς στην Ελλάδα. Εφαρμόζεται έτσι εδώ τώρα, βίαια και αποτρόπαια, η παγκοσμιοποίηση, δηλαδή η «νέα» οικονομική πολιτική που κάνει τους πλούσιους πλουσιότερους και τους φτωχούς φτωχότερους. Δυστυχώς, εφαρμόζεται από δήθεν Ελληνες.
* Ενα απόσπασμα από την «Ασκητική» που μεταφράσατε και σας εκφράζει;
- «Και αυτό το ΕΝΑ (ο Θεός) δεν υπάρχει (επί της Γης)»...
* Ποια εικόνα θα συμβολίζει πάντα τον αγώνα σας;
- Το παιδί με τα σφραγισμένα χείλη, το παιδί που του σφράγισαν τα χείλη.
* Με τη σοφία της ζωής και των χρόνων σας, τι συμβουλή θα δίνατε στους νέους;
- Να ανακαλύψουν οι νέες και οι νέοι -όσο το δυνατόν νωρίτερα- το καθήκον τους απέναντι στον εαυτό τους, τους δικούς τους, την πατρίδα τους, την ανθρωπότητα, τον πλανήτη Γη - και να αναγνωρίσουν τις προτεραιότητες.
-------------------Αργύρης Σφουντούρης
Πρώτα χρόνια της παιδικής ηλικίαςΟ Αργύρης Σφοντούρης γεννιέται το 1940 στο Δίστομο/Ελλάδα. Οι τρεις αδελφές του είχαν ήδη γεννηθεί, και τώρα οι γονείς χαίρονται για την γέννηση του πρώτου τους γιού. Και μαζί τους χαίρεται και ο παππούς, που θα έχει έναν εγγονό, που σύμφωνα με την παράδοση θα πάρει το όνομά του: Αργύρης.
Τον Απρίλιο του 1941 εισβάλλει η Βέρμαχτ στην Ελλάδα. Ως συνέπεια της κατοχής ο πληθυσμός των πόλεων σύντομα αρχίζει να υποφέρει αφάνταστα από τον λοιμό. Αντίθετα από τις πόλεις, η καθημερινότητα του χωριού στην κατοχή, μακριά από τις πόλεις, αντέχεται. Όμως, στις 10 Ιουνίου του 1944 χτυπάει το χωριό μια απρόσμενη συμφορά. Αφού στρατιώτες μιας γερμανικής ειδικής μεραρχίας των Ες-Ες κλείνουν τους δρόμους προς το χωριό, αρχίζει αυτό, που οι Γερμανοί τότε το ονόμασαν «μέτρα εξιλέωσης»: Ως εκδίκηση για το θάνατο μερικών συμπατριωτών τους σε μία μάχη με Έλληνες αντάρτες κοντά στο διπλανό χωριό, οι Γερμανοί στρατιώτες σκοτώνουν πρώτα 12 αγρότες και μετά σφάζουν ολόκληρο τον πληθυσμό του χωριού. Σκοτώνουν πάνω από 200 κατοίκους, βρέφη, παιδιά, εγκύους γυναίκες, ακόμη και τους ηλικιωμένους του χωριού. Ο Αργύρης χάνει τους γονείς του και άλλους 30 συγγενείς. Η σφαγή, που γίνεται μόλις τέσσερις μέρες μετά την εισβολή των συμμάχων στη Νορμανδία (6 Ιουνίου του 1944), θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες του είδους της. (ΒλέπεΠαράρτημα A).
Στο ορφανοτροφείο
Το αγόρι, που δεν έχει κλείσει ακόμη τα τέσσερα, το πηγαίνουν σ' ένα ορφανοτροφείο στον Πειραιά, όπου έχουν εισηχθεί πολύ περισσότερα από χίλια ορφανά του πολέμου. Επειδή είναι σκελετωμένος από την πείνα, τον πηγαίνουν σ' ένα πιο μικρό ορφανοτροφείο στην άλλη άκρη της Αθήνας. Εδώ μπορεί να γίνει μία καλύτερη, πιο ατομική περίθαλψη, αλλά κι εκεί, μία και έχει προβλήματα με το στομάχι, δυσκολεύεται να αφομοιώσει την τροφή.
Πέρα από αυτό δεν έχει καταλαγιάσει και ο εξωτερικός κίνδυνος: ενώ ο Παγκόσμιος Πόλεμος κοντεύει να τελειώσει, αρχίζει στην Ελλάδα ένας πικρός, μακρόχρονιος εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους αντάρτες της αριστεράς και στα παρακρατικά σώματα της δεξιάς, τους κυβερνόφρονες, τα οποία υπόστηρίζουν πρώτα οι Άγγλοι και αργότερα οι Αμερικανοί — γιατί κατά τη γνώμη τους δεν επιτρέπεται οι αριστεροί σε καμία περίπτωση να πάρουν τα ηνία της χώρας στο χέρι. Οι πρώτοι οιωνοί του Ψυχρού Πολέμου.
΄Ομως τότε, ο Αργύρης είναι στο μεταξύ οχτώμισι χρονών, εμφανίζεται μια αποστολή του Ερυθρού Σταυρού στο ορφανοτροφείο και διαλέγει μερικά παιδιά, που προορίζονται να σταλούν σε ταξίδι σε μία μακρινή χώρα: ένα ταξίδι στην Ελβετία, στο παιδικό χωριό Πεσταλότσι του Τρόγκεν. Σ'ένα σπίτι με Έλληνες «κατ΄ οίκον γονείς» και με ελληνόπουλα ορφανά πολέμου, σ'ένα χωριό με παιδιά απ' όλη την Ευρώπη, σε μία «άθικτη» χώρα, σ' ένα καινούριο μέλλον.
Μακριά από την πατρίδα — καινούρια πατρίδα
Για την μεταπολεμική Ελβετία το παιδικό χωριό Πεσταλότσι θεωρείται η προσωποποίηση ενός καθ΄ εαυτού ελβετικού ιδεώδους: Σκοπός είναι εδώ να γίνεται πραγματικότητα η ανθρωπιστική δέσμευση, να προσφέρεται βοήθεια, να επουλωθούν οι πληγές του πολέμου, να γίνεται δυνατή η συμβίωση και η συμφιλίωση διαφορετικών εθνικών ομάδων στην καρδιά της Ευρώπης. Μετά από μία αρχικά πεισματώδη αντίσταση ιδρύεται σύντομα δίπλα στο πολωνικό, ουγγρικό, ελληνικό, ιταλικό, αγγλικό και γαλλικό σπίτι και ένα γερμανικό σπίτι, που όμως την αρχική περίοδο διευθύνεται από τον Ελβετό Διευθυντή Άρθουρ Μπιλ (Arthur Bill) — ανέχονται μεν τα γερμανικά παιδιά, Γερμανούς ενήλικες ωστόσο μόνο χρόνια μετά τους δέχονται στο χωριό.
Σιγά-σιγά ο Αργύρης ξαναβρίσκει τις δυνάμεις του και κερδίζει την προσοχή (των δασκάλων του), και μπορεί στη συνέχεια να επισκεφτεί το λύκειο στο Τρόγκεν. Μετά το απολυτήριο πηγαίνει στη Ζυρίχη, όπου σπουδάζει στο Πολυτεχνείο (ΕΤΗ) μαθηματικά, πυρηνική φυσική και αστροφυσική.
Ο Αργύρης, μικρός ακόμα και καθηγητής της φυσικής, αρχίζει να γράφει ποιήματα και δοκίμια. Εδώ και πολύ καιρό σκέφτεται, μιλάει και γράφει στα γερμανικά — πράγμα για το οποίο τον κατηγορούν στις επισκέψεις του στο πατρικό του χωριό, αν και όχι στα ανοιχτά, ότι τάχα είναι προδότης … Επίσης αρχίζει να μεταφράζει τους ποιητές και συγγραφείς της πατρίδας του (Καζαντζάκη, Καβάφη, Σεφέρη, Ρίτσο και πολλούς άλλους) στη γερμανική γλώσσα. Οι μεταφράσεις του, οι βιβλιοκρισίες και νεκρολογίες δημοσιεύονται πολύ τακτικά στην εφημερίδα «Neue Zürcher Zeitung», στο περιοδικό «du», στην εφημερίδα «Tages Anzeiger» και σε άλλα περιοδικά.
Η Χούντα
Τότε, το 1967, γίνεται το πραξικόπημα των στρατιωτικών στην Ελλάδα. Μία βίαια δικτατορία κυβερνά την Ελλάδα. Πάνω από 100.000 συμπατριώτες — πολιτικά αλλόφρονες, διανοούμενοι, συγγραφείς, μουσικοί όπως π.χ. ο Μίκης Θεοδωράκης, αριστεροί … καταδιώκονται τα επόμενα εφτά χρόνια, ...μπαρκάρουν για ερημονήσια, συλλαμβάνονται, βασανίζονται. Μαζί με φοιτητές από τη Ζυρίχη και πολιτικούς διοργανώνει ο Αργύρης μόλις ένα μήνα μετά την ανάληψη της εξουσίας μία διαδήλωση «Ενάντια στη Χούντα στην Ελλάδα», όπου μιλούν και ο Max Frisch και ο August E. Hohler. Στη Ζυρίχη εκδίδει το πολιτιστικό περιοδικό «Προπύλαια», στο οποίο δημοσιεύει νέα ποιήματα και άλλα έργα, τα οποία απαγορεύονται στην Ελλάδα.
Πιστεύει ότι έτσι μπορεί ο ίδιος να αγωνιστεί , έτσι ώστε να επανεγκατασταθεί η δημοκρατία στην πατρίδα του.
Tο 1970 τιμάται για αυτό με ένα τιμητικό βραβείο από το συμβούλιο της Κυβέρνησης της Ζυρίχης. Ένας ξαδελφός του τον προειδοποιεί τηλεφωνικά και έτσι ακυρώνει τελευταία στιγμή ένα ταξίδι που είχε προγραμματίσει για την Ελλάδα, — και αυτός θα είχε πέσει θύμα των εκκαθαριστικών δράσεων του Στρατού.
Γιατί στην Ελλάδα τον έχουν γραμμένο εδώ και καιρό στη μαύρη λίστα. Για αυτό και δεν του ανανεώνουν το διαβατήριό του στο Ελληνικό Προξενείο της Ζυρίχης. Και δεν κατέχει ελβετικό διαβατήριο, γιατί οι απόφοιτοι του παιδικού χωριού προβλέπεται να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Από αυτήν την στιγμή δεν του επιτρέπουν πλέον να ταξιδέψει• η Ελβετία που τον φιλοξενεί, του γίνεται εξορία. Και έτσι υποβάλλει αίτηση πολιτογράφησης, που διαρκεί 52 μήνες για να γίνει δεκτή — και εδώ στην Ελβετία οι υπηρεσίες διαθέτουν ήδη έναν φάκελο για τον νεαρό …
Ο κοσμοπολίτης
40 χρονών ακολουθεί μία ριζοσπαστική ρήξη: ο Αργύρης αποφασίζει να ασχοληθεί με την αναπτυξιακή βοήθεια, κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ανάπτυξη και Συνεργασία (NADEL) στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης (ΕΤΗ), και στη συνέχεια περνάει μερικά χρόνια στη Σομαλία, στο Νεπάλ και στην Ινδονησία, όπου συνεργάζεται σε ένα πρόγραμμα για την ίδρυση Ανώτατων Τεχνικών Σχολών. Αργότερα θα χαρακτηρίσει αυτή την εποχή ως την ωραιότερη της ζωής του: «σαν να έσβηνε εκεί κατά κάποιον τρόπο το παρελθόν μου και όλα τα τραγικά, που είχα ζήσει, χωρίς να το έχω απωθήσει και χωρίς να είναι πλέον ένα θέμα που απαγορεύεται να το θίξει κανείς, σαν ταμπού. Ανήκει και αυτό στη ζωή, χωρίς να πονάει.»
Επανένωση — Αποζημίωση
Στο μεταξύ το 1990, πίσω στην Ευρώπη, έχει πέσει το τείχος του Βερολίνου. Με αυτή την επανένωση της Γερμανίας παρουσιάζεται μία καινούρια, εξαιρετικά ενδιαφέρουσα νομική κατάσταση. Γιατί για πρώτη φορά, σχεδόν 50 χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου, θα μπορούσε να είναι εφικτό, να ζητήσει κανείς αποζημίωση για τα φρικτά που έχει υποστεί ο κόσμος στον πόλεμο (βλέπε και Παράρτημα B — Νομικό υπόβαθρο για τις ελληνικές απαιτήσεις πολεμικής αποζημίωσης).
«Συνέδριο για την Ειρήνη»
Με αφορμή την 50ή επέτειο της σφαγής του Διστόμου ο Αργύρης διοργανώνει το 1994 σε συνεργασία με την κοινότητα του Διστόμου στο Ευρωπαϊκό κέντρο πολιτισμού στους Δελφούς ένα «Συνέδριο για την Ειρήνη». Σκοπός είναι οι συμμετέχοντες του συνεδρίου να εξετάσουν τα θέματα «Μνήμη — Θρήνος — Ελπίδα» για τις προσπάθειες στην Γερμανία, στην Ελλάδα και αλλού για την αποζημίωση, την υπερνίκηση του μίσους και την συμφιλίωση. Καταφτάνουν συνολικά 19 εισηγήτριες και εισηγητές, ιστορικοί, δημοσιογράφοι, ερευνήτριες του εγκεφάλου, κοινωνιολόγοι, ψυχαναλυτές, αντιστασιακοί, κοινωνικοί λειτουργοί ανηλίκων, νομομαθείς από την Αθήνα, την Ζυρίχη, το Βερολίνο και άλλες πόλεις.
Γίνεται μία ανταλλαγή των αποτελεσμάτων της έρευνας, συζητούνται προϋποθέσεις για την ειρηνική συμβίωση και τη συμφιλίωση των λαών, ψυχολογικά αίτια, που καθιστούν δυνατές τέτοιες απάνθρωπες πράξεις. Μόνο μια ομάδα δεν αντιπροσωπεύεται: παρόλες τις εντατικές προσπάθειες και τα αιτήματα δεν δέχτηκε κανένας Γερμανός πολιτικός, ούτε και ο Γερμανός Πρέσβης της Αθήνας, να συμμετέχει στο συνέδριο. Για τον Αργύρη μία μεγάλη απογοήτευση.
Επειδή γνωρίζει την μεγάλη σημασία του γερμανικού συμβολαίου της επανένωσης, επισκέπτεται τη γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα. Ρωτάει λοιπόν τώρα πώς θα μπορούσε να εγείρει μία αξίωση για αποζημίωση για τις ζημιές των συνεπειών του πολέμου. Τον Ιανουάριο του 1995 λαμβάνει ως απάντηση μία επιστολή της πρεσβείας, η οποία αναφέρει αυτολεξεί ότι η σφαγή πρέπει να θεωρηθεί ως «μέτρο στα πλαίσια της διεξαγωγής του πολέμου», και ότι για το λόγο αυτό δεν υφίσταται δικαίωμα αποζημίωσης. Το γεγονός ότι η βαρύτητα της σφαγής ακόμα και 50 χρόνια μετά δεν αναγνωρίζεται πλήρως, αλλά αντιθέτως υποβιβάζεται, τον πληγώνει βαθιά.
Η Αγωγή
Πολύ γρήγορα- χωρίς να χάσει χρόνο- καταθέτει ο Αργύρης μαζί με τις τρεις του αδελφές στη Γερμανία αγωγή. Παράλληλα με αυτό καταθέτουν αγωγή στην Ελλάδα 290 ζημιωθέντες, συγγενείς και επίγονοι από το Δίστομο .
Για την Γερμανία το θέμα αυτό εξελίσσεται σε ένα πολύ λεπτό θέμα. Εάν η αγωγή του Αργύρη ή η ομαδική αγωγή από το Δίστομο έχει τελικά επιτυχία, θα είχε αυτό ως αποτέλεσμα μία πλημμύρα αξιώσεων αποζημίωσης με συνέπεια η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας να αναγκαστεί να αντιμετωπίσει τεράστιες διεθνείς αξιώσεις, τις οποίες μπόρεσε για δεκαετίες μέχρι σήμερα να τις αποκρούσει και να τις αναβάλει.
Στα επόμενα χρόνια απορρίπτουν την αγωγή και το Πρωτοδικείο της Βόννης και το Εφετείο της Κολωνίας αλλά και το Γερμανικό Ακυρωτικό Δικαστήριο της Καρλσρούης, παραδόξως και με εν μέρει αντιφατικές αιτιολογήσεις: ιδιώτες δεν μπορούν να προβάλλουν αξιώσεις, και σίγουρα όχι αξιώσεις, τις οποίες μπορούν οι ίδιοι να προβάλλουν έναντι του Γερμανικού Κράτους. — Κι όμως, ιδιώτες θα μπορούσαν μεν να προβάλουν αξιώσεις στην περίπτωση των εγκλημάτων του πολέμου, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση ισχύει ο νόμος του 1944, και εκεί δεν προβλέπεται μία τέτοια αγωγή… Μία συνταγματική προσφυγή υποβάλλεται το 2003 στο Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο της Καρλσρούης. Τον Μάρτιο του 2006 βγαίνει η απόφαση: είναι αρνητική. Τον Ιούνιο του 2006 υποβάλλεται, ως τελευταίο νομικό μέσο, μία προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο (βλέπε Παράρτημα Γ). Η απάντηση από το Στρασβούργο αναμένεται ακόμη.
Και μετά;
Ο Αργύρης δοκιμάζει ένα κουραστικό στρόβιλο με τις αγωγές, τις δικάσιμες, τις δραστηριότητες, τις εισηγήσεις σε εκδηλώσεις και αντεκδηλώσεις. Ένα καταθλιπτικό συναίσθημα το να αισθάνεται ανήμπορο θύμα για άλλη μία φορά. Αμφιβολίες, εάν όλα αυτά άξιζαν τον κόπο. Μπορεί τάχα η απώλεια των γονέων, η έλλειψη των παιδικών χρόνων, να αναιρεθεί με χρήμα; — Το κενό επιστρέφει. Και μετά;
Κι όμως στις στιγμές της αμφιβολίας αναδύεται για παράδειγμα επίσης η ανάμνηση του «γονατισμού» του Βίλι Μπράντ στη Βαρσοβία. Τι ασυνήθιστη πράξη! Αυτή η στάση, αυτή η βουβή χειρονομία του Γερμανού Καγκελάριου, μία βουβή τελετουργία, που παραμέλησε τον συνήθη πολιτικό κώδικα. Και μετά τα λόγια του: «ντρέπομαι», τα οποία μετέτρεψαν αυτό το προσωπικό, αυτό το πολύ ιδιωτικό συναίσθημα σε πολιτικό μανιφέστο, και που είχαν παγκόσμια φοβερή επήρρεια.
Έναν στόχο του πάντως πέτυχε ο Αργύρης με το παραπάνω: Η σφαγή του Διστόμου είχε μία δημοσιότητα και μία μετέπειτα απήχηση, που δεν την περίμενε ποτέ. Ακόμη και το Γερμανικό Ακυρωτικό Δικαστήριο της Καρλσρούης διαπίστωσε ότι η σφαγή του Διστόμου υπήρξε ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Και με τα χρόνια δημιουργήθηκαν άπειρες προσωπικές φιλίες, όπως η σχέση με την ομάδα εργασίας του Διστόμου από το Αμβούργο, στην οποία ο Αργύρης βρήκε τον Γερμανό δικηγόρο του Martin Klingner, ο οποίος τον υπερασπίζεται ενώπιον του δικαστηρίου.
Ο Αργύρης αφοσιώνεται στα δικά του σχέδια. Θέλει να επεξεργαστεί ένα δικό του θεατρικό κομμάτι: «Η υιοθέτηση της ανθρωπιάς» («Die Adoption der Menschlichkeit»). Δουλεύει σε ένα σχέδιο για μία καινούρια έκδοση της Σύμβασης της Γενεύης. Υπό τον όρο «Πρωτοβουλία για την τιμή του στρατιώτη» επιδιώκει να θεμελιώσει στη Σύμβαση της Γενεύης να δημιουργηθούν παγκόσμιοι κανόνες για την εκπαίδευση των στρατιωτών. Σκοπός είναι να ανήκει στα καθήκοντα του στρατιώτη, το να αρνείται να εκτελέσει απάνθρωπες διαταγές και να αντιστέκεται σε προτροπές για εγκληματικές πράξεις.
Ο Αργύρης σκέφτεται να πουλήσει το πατρικό του σπίτι στο Δίστομο. Είναι αμφίβολο όμως, εάν ποτέ κάποιος θελήσει να αγοράσει το σπίτι, σε ένα χωριό, το οποίο δεν συνήλθε ποτέ πραγματικά από εκείνη τη σφαγή, σε ένα μέρος, όπου η ζωή κυλάει με αργό ρυθμό, όπου συνεχίζεται η αστυφιλία. Κι όμως: με αυτό συνδέεται η επιθυμία, που μια έρχεται και μια φεύγει, δηλαδή η επιθυμία του να αποβάλλει το παρελθόν, ελεύθερος, χωρίς το βάρος της μνήμης, βαδίζοντας προς την ελευθερία …
Προς το παρόν ο Αργύρης συνεχίζει να ταξιδεύει ανάμεσα σε Ζυρίχη, Δίστομο και Αθήνα, πέρα-δώθε.
Παράρτημα Α
Τα γεγονότα της 10ης Ιουνίου 1944 — Πίνακας του μουσείου στο ΔίστομοPDF 324 KB
ΘΡΗΝΟΣ ΣΤΟ ΜΑΥΣΩΛΕΙΟ ΔΙΣΤΟΜΟΥ.
ΔΥΟ ΛΑΙΚΕΣ ΩΔΕΣ Α ΚΑΠΕΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΙΣΤΟΜΟΥ ΑΠΌ ΤΟΝ ΔΙΣΤΟΜΙΤΗ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΣΦΟΥΝΤΟΥΡΗ - ΜΠΟΥΖΑΝΑΚΟ:
ΔΥΟ ΛΑΙΚΕΣ ΩΔΕΣ Α ΚΑΠΕΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΦΑΓΗ ΤΟΥ ΔΙΣΤΟΜΟΥ ΑΠΌ ΤΟΝ ΔΙΣΤΟΜΙΤΗ ΤΡΑΓΟΥΔΙΣΤΗ ΓΙΑΝΝΗ ΣΦΟΥΝΤΟΥΡΗ - ΜΠΟΥΖΑΝΑΚΟ:
"O σιωπών δοκεί συναινείν"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
To μπλόκ " Στοχσμός-Πολιτική" είναι υπεύθυνο μόνο για τα δικά του σχόλια κι όχι για αυτά των αναγνωστών του...Eπίσης δεν υιοθετεί απόψεις από καταγγελίες και σχόλια αναγνωστών καθώς και άρθρα που το περιεχόμενο τους προέρχεται από άλλες σελίδες και αναδημοσιεύονται στον παρόντα ιστότοπο και ως εκ τούτου δεν φέρει οποιασδήποτε φύσεως ευθύνη.