Το μυστηριώδες ΦΕΚ με τα προαπαιτούμενα

Χτες ψηφίστηκε από την Βουλή το νομοσχέδιο με ορισμένα μέτρα που έχουν τεθεί ως προαπαιτούμενα, βάσει της Δήλωσης της Συνόδου Κορυφής για το Ευρώ. Το ψηφισμένο νομοσχέδιο υπάρχει αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Βουλής (εδώ). Στο πεδίο "Αιτιολογική Έκθεση και Λοιπές Συνοδευτικές Εκθέσεις" υπάρχει η Αιτιολογική Έκθεση, καθώς και η Δήλωση της Συνόδου Κορυφής για το Ευρώ (που έχει μεταφραστεί ως "Απόφαση", ενώ δεν είναι απόφαση, αλλά δήλωση, statement). 

Σήμερα το νομοσχέδιο δημοσιεύεται στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως Α' 80/2015, με μια σημαντική διαφορά από το "ψηφισθέν νομοσχέδιο". Ο Ν.4334/2015, μετά τον τίτλο του και πριν από την αναφορά "Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή", περιέχει κάτι πολύ ενδιαφέρον: την "Απόφαση" της Συνόδου Κορυφής για το Ευρώ, σε αγγλικά και ελληνικά!

Αυτό σημαίνει ότι η "Απόφαση" είναι εκτός του νομοθετικού μέρους του νόμου, σαν "έκθεση" ή προοίμιο. Η αιτιολογική έκθεση του νομοσχεδίου αναφέρει ότι η "Απόφαση" είναι αναπόσπαστο μέρος του νομοσχεδίου και δημοσιεύεται στο ΦΕΚ. Πάντως, η "Απόφαση" αυτή καθαυτή, ουδέποτε "κυρώθηκε" από τη Βουλή καθώς δεν εντάσσεται ούτε στο ψηφισθέν νομοσχέδιο, ούτε στο μέρος του νομοθετήματος που εκδίδεται από τον ΠτΔ. 

Επομένως,  η "Ανακοίνωση" είναι μέρος του Ν.4334/2015 χωρίς να έχει κυρωθεί από τη Βουλή. Δεν είναι υποχρεωτικό για την δημοσίευση μιας Ανακοίνωσης στο ΦΕΚ η κύρωση της από τη Βουλή, αλλά σε αυτή την περίπτωση, η δημοσίευση γίνεται αυτοτελώς, ως "Ανακοίνωση τάδε", όχι ως μέρος νομοθετήματος. 

Η περίπτωση αυτή μου θύμισε τον νόμο του πρώτου Μνημονίου. Ο Ν.3845/2010 είχε τα μέτρα που ελήφθησαν τότε και δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 65/6.5.2010. Στη σελίδα 1330, τελειώνει το νομοθετικό κείμενο και το ΦΕΚ συνεχίζει, με το "Παράρτημα Ι". Το κείμενο του παραρτήματος έχει την Δήλωση των Κρατών και Κυβερνήσεων της Ζώνης του Ευρώ. Μετά ακολουθεί το "Παράρτημα ΙΙ" με την "Δήλωση για την στήριξη της Ελλάδας από τα κράτη της Ευρωζώνης. Ακολουθεί το "Παράρτημα ΙΙΙ", με το ίδιο το "Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής" και το "Παράρτημα IV" με το "Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής". Τα παραρτήματα δεν αποτελούν τμήμα του νομοθετικού πεδίου του νόμου, αλλά εντάσσονται στον ίδιο τον Ν.3845/2010 και αναφέρονται από το άρθρο 1 του νόμου αυτού.

Με το θέμα αυτο ασχολήθηκε το Συμβούλιο της Επικρατείας, όταν δίκασε την αίτηση ακυρώσεως που αφορούσε μεταξύ άλλων και την συνταγματικότητα του πρώτου Μνημονίου. Το ΣτΕ με την απόφαση 668/2012 (Ολομέλειας) έκρινε ότι το Μνημόνιο δεν ήταν διεθνής συμφωνία, παρόλο που για την προετοιμασία του συνεργάστηκαν όργανα της ΕΕ και το ΔΝΤ, αλλά αποτελεί "το πρόγραμμα της Ελληνικής Κυβερνήσεως, με το ...οποίο καθορίζονται οι στόχοι της γενικότερης πολιτικής της και τα μέσα επιτεύξεως τους για την επόμενη τριετία, καθώς και το χρονοδιάγραμμα για την θέσπιση των μέτρων αυτών, προς το σκοπό της αντιμετωπίσεως της, κατά την Κυβέρνηση, συντρεχούσης κατά τον χρόνο της εξαγγελίας του εν λόγω προγράμματος οξείας δημοσιονομικής κρίσεως και του κινδύνου χρεωκοπίας της χώρας". Το Συμβούλιο της Επικρατείας αναφέρει ότι "με την προσάρτηση δε του Μνημονίου στο ν.3845/2010 επιχειρείται απλώς η κατά πανηγυρικό τρόπο δημοσιοποίηση του περιεχομένου και του χρονοδιαγράμματος υλοποιήσεως του εν λόγω προγράμματος, ορισμένα μέτρα, άλλωστε, του οποίου περιέχοντο ήδη, έστω και εν σπέρματι, και στο προηγηθέν και υποβληθέν από την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενόψει των κατά το δίκαιο της Ένωσης υποχρεώσεών της, επικαιροποιημένο πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης 2010-2013". Επιπλέον, το ΣτΕ έκρινε ότι με το Μνημόνιο δεν αναγνωρίστηκαν αρμοδιότητες σε όργανα διεθνών οργανισμών ούτε θεσπίζει άλλους κανόνες και δεν έχει άμεση εφαρμογή, αφου΄για να πραγματοποιηθούν οι εξαγγελόμενες με αυτό πολιτικές, πρέπει να εκδοθούν σχετικές πράξεις από τα αρμόδια, κατά το Σύνταγμα, όργανα του Ελληνικού Κράτους. Έτσι κρίθηκε ότι το Μνημόνιο δεν αποτελεί διεθνή συνθήκη κατά το άρθρο 28 παρ. 1 του Συντάγματος και δεν απαιτείτο η αυξημένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την κύρωσή του. 

Αυτό που συνέβη όμως με τον σημερινό νόμο είναι παράδοξο: αντί και πάλι η Δήλωση της Συνόδου για το Ευρώ να τεθεί ως "Παράρτημα" στον Ν.4334/2015, τέθηκε ως "προοίμιο" αυτού. Ο σκοπός της δημοσίευσης της Δήλωσης στο ΦΕΚ είναι ο ίδιος: η κατά πανηγυρικό τρόπο δημοσίευση του περιεχομένου της. Ο λόγος για τον οποίο αυτό αποτελεί προοίμιο κι όχι παράρτημα μου φαίνεται ανεξήγητος. 

--------------------------

Σχετικό:

Νομικές εκτιμήσεις για τα προαπαιτούμενα

Εντατική νομοπαρασκευαστική δραστηριότητα επιβάλλει για τις επόμενες μέρες η Δήλωση της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης (αγγλικά και ελληνικά). Το κείμενο περιλαμβάνει μια σειρά από μέτρα που πρέπει να λάβει η Ελληνική Δημοκρατία, ως προϋπόθεση αποκατάστασης εμπιστοσύνης, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε απόφαση για ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και την δανειοδότηση της Ελλάδας, κατόπιν αιτήματος του Υπουργού Οικονομικών. Δεν θα ασχοληθώ με τις γενικόλογες αναφορές που αφορούν ζητήματα όπως ο ΦΠΑ, το συνταξιοδοτικό και το εργατικό δίκαιο, καθώς αναφέρονται μόνο ως τίτλοι, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο περαιτέρω επιμέρους διαπραγματεύσεων.

Ως τις 15 Ιουλίου 2015 θα πρέπει, μεταξύ άλλων, να έχουν ληφθεί μέτρα για την διασφάλιση της πλήρους ανεξαρτησίας της ΕΛ.ΣΤΑΤ. Αυτό σημαίνει νομοθετική επέμβαση στον τρόπο στελέχωσης της ανεξάρτητης αρχής, αλλά και στις εγγυήσεις προσωπικής και λειτουργικής ανεξαρτησίας των στελεχών της. Ο σκοπός είναι η μεγαλύτερη δυνατή εγγύηση ότι τα στατιστικά αποτελούν πνευματικό έργο ανθρώπων που δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την εκτελεστική εξουσία (δηλ. την Κυβέρνηση). Επί του παρόντος, η επιλογή του προέδρου της ΕΛΣΤΑΤ γίνεται από την Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής, με πλειοψηφία 4/5, γεγονός που ισχύει ακόμη και για τις συνταγματικά προβλεπόμενες ανεξάρτητες αρχές. Ο Πρόεδρος της ΕΛΣΤΑΤ είναι το μοναδικό στέλεχος της ανεξάρτητης αρχής που επιλέγεται με αυτή την διαδικασία. 

Ως τις 22 Ιουλίου 2015 θα πρέπει, μεταξύ άλλων να ψηφιστεί ο νέος Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας. Παρόλο που η διατύπωση στη Δήλωση δίνει την εντύπωση ότι δεν υπάρχει ήδη τέτοιος κώδικας, στην πραγματικότητα η πολιτική δικονομία, δηλαδή οι κανόνες με τους οποίους διεξάγονται οι δίκες που αφορούν ιδιωτικές διαφορές, ισχύει από τις πρώτες δεκαετίες του ελληνικού κράτους και ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας θεσπίστηκε από την δεκαετία του 1960, έχει υποστεί επίσης αλλεπάλληλες τροποποιήσεις μέχρι και πρόσφατα. Η σχεδιαζόμενη τροποποίηση του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας από την προηγούμενη κυβέρνηση (ως προς την ουσιαστική κατάργηση της ζωντανής εξέτασης μαρτύρων στην αστική δίκη και ως προς τις διατάξεις που σχετίζονται με την αναγκαστική εκτέλεση και τις κατασχέσεις) προκάλεσε δικηγορικό δημοψήφισμα και εκτεταμένες κινητοποιήσεις του δικηγορικού σώματος στα τέλη του 2014. Τελικώς η διαδικασία διεκόπη, καθώς η αδυναμία εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας οδήγησε στις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου 2015. Ο νυν Υπουργός Δικαιοσύνης είχε συστήσει ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την αναθεώρηση του ΚΠολΔ, με χρόνο παράδοσης του σχεδίου στις 30 Ιουνίου 2015.

Μέχρι την ίδια ημερομηνία θα πρέπει να έχει ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο η Οδηγία 2014/59/ΕΕ για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων. Πρόκειται για τους κανόνες για τις τράπεζες που παρουσιάζουν προβλήματα. Σύμφωνα με το άρθρο 130, η Οδηγία έπρεπε να είχε ενσωματωθεί στο εσωτερικό δίκαιο ως την 31.12.2014 και η ισχύς της να ξεκινήσει από την 1.1.2015, ενώ για ορισμένα κεφάλαια της Οδηγίας, η εφαρμογή τους μπορεί να παραταθεί ως την 1.1.2016.Σημειωτέον ότι η Οδηγία θεσπίστηκε κατά την διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας της Ε.Ε., στις 15.5.2014.

Ως τις 20 Ιουλίου 2015 θα πρέπει να έχει υποβληθεί ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού της Δημόσιας Διοίκησης, με έμφαση την ανάπτυξη ικανοτήτων (capacity building) αλλά και την απο-πολιτικοποίηση. Πιθανώς αυτό θα σημαίνει σαφείς περιγραφές αρμοδιοτήτων για τους δημοσίους υπαλλήλους, καθώς και κατάργηση θέσεων στις οποίες διορίζονται στελέχη απευθείας από τους υπουργούς κατά παράκαμψη κάθε άλλης διαδικασίας (γενικοί γραμματείς, μετακλητοί κ.τ.λ.).

Είναι βέβαιο ότι σε αυτές τις ασφυκτικές προθεσμίες δεν επιτρέπουν την τήρηση ορισμένων ρυθμίσεων του Ν.4048/2012 (Ρυθμιστική Διακυβέρνηση: Αρχές, Διαδικασίες και Μέσα Καλής Νομοθέτησης), όπως η διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης. 

Βασίλης Σωτηρόπουλος

e-Lawyer

O ρόλος του νομικού στο σύγχρονο κόσμο είναι να ελέγχει κάθε μορφή εξουσίας, υπενθυμίζοντας την υποχρέωση για σεβασμό της ανθρώπινης αξίας.

==========================
 "O σιωπών δοκεί συναινείν"